Thái thượng hoàng hậu

Thái thượng hoàng hậu là chức danh để gọi vị hoàng hậu của Thái thượng hoàng, có thể xem tương đương là "bà nội của vua mới lên ngôi".

Phân biệt với Hoàng thái hậu

Khi hoàng đế qua đời, vua mới lên ngôi thì hoàng hậu của vua cũ được tôn là Hoàng thái hậu.

Tuy nhiên khi hoàng đế chưa mất, mà chỉ nhường ngôi cho người khác rồi về làm thái thượng hoàng thì hoàng hậu được gọi là Thái thượng hoàng hậu. Chỉ khi Thái thượng hoàng mất thì Thái thượng hoàng hậu mới thành Hoàng thái hậu.

Thái thượng hoàng hậu của Việt Nam

Thái thượng hoàng đầu tiên của Việt Nam là Sùng Hiền hầu, do có con là Lý Dương Hoán được làm vua, tức Lý Thần Tông, tuy nhiên không thấy nói đến có tôn phong cho mẹ là Thái thượng hoàng hậu hay không.

Khi Lý Huệ Tông nhường ngôi cho Lý Chiêu Hoàng về làm Thái thượng hoàng, thì hoàng hậu Trần Thị Dung trở thành Thái thượng hoàng hậu của triều Lý. Tuy nhiên sau đó triều Trần lên thay thì bà chỉ còn là công chúa.

Các vua nhà Trần nhường ngôi về làm Thái thượng hoàng, thì các hoàng hậu đều thành Thái thượng hoàng hậu.

Có thể xem 2 trường hợp thí dụ :

1. (Thái) Hoàng thái hậu (Thái thượng hoàng hậu) Trường Lạc, tên húy Nguyễn Thị Hằng, vợ vua Lê Thánh Tông, sống qua các đời vua Lê Hiến Tông (con trai), Lê Túc Tông và Lê Uy Mục (cháu)
2. (Thái Thái) Hoàng thái hậu Nghi Thiên, còn gọi là bà Từ Dũ, vợ vua Thiệu Trị, sống qua các đời vua Tự Đức , Hiệp Hoà (con), Dục Đức, Kiến Phúc, Hàm Nghi, Đồng Khánh (cháu), và Thành Thái (chắt)

Tham khảo

• Đại Việt sử ký toàn thư, kỷ nhà Trần.
• Việt Sử thông giám cương mục.