Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Công nghệ gene”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
→‎top: AlphamaEditor, sửa chính tả, Executed time: 00:00:03.7803169 using AWB
Dòng 1: Dòng 1:
'''Kỹ thuật di truyền''' là thao tác thay đổi [[gen]] bằng [[công nghệ sinh học]]. Nó bao gồm [[Phương pháp kỹ thuật di truyền|các phương pháp kỹ thuật]] dùng để thay đổi nhân tố di truyền của các tế bào, bao gồm sự dịch chuyển gen cùng loài và khác loài để tạo ra những sinh vật mới hoặc hoàn hảo hơn. Những [[DNA]] mới được tạo ra bằng cách cách ly và sao chép lại nhân tố di truyền mình muốn qua phương pháp [[DNA tái tổ hợp]] hoặc bằng phương pháp [[chế tạo gen nhân tạo]]. [[Vector (sinh học phân tử)|Một vật thể]] thường được tạo ra để truyền DNA mới vào vật chủ. Phân tử DNA tái tổ hợp đầu tiên được tạo ra bởi [[Paul Berg]] vào năm 1972 bằng cách kết hợp DNA của virus khỉ [[SV40]] với [[virus lambda]]. Và phương pháp thêm gen vào bộ gen của vật chủ còn có thể dùng để [[Loại bỏ gen|loại bỏ]] gen. Mẫu DNA có thể được thêm vào bộ gen một cái ngẫu nhiên hoặc vào một [[Chọn lọc gene|địa điểm chính xác]] trong [[bộ gen]].
'''Kỹ thuật di truyền''' là thao tác thay đổi [[gen]] bằng [[công nghệ sinh học]]. Nó bao gồm [[Phương pháp kỹ thuật di truyền|các phương pháp kỹ thuật]] dùng để thay đổi nhân tố di truyền của các tế bào, bao gồm sự dịch chuyển gen cùng loài và khác loài để tạo ra những sinh vật mới hoặc hoàn hảo hơn. Những [[DNA]] mới được tạo ra bằng cách cách ly và sao chép lại nhân tố di truyền mình muốn qua phương pháp [[DNA tái tổ hợp]] hoặc bằng phương pháp [[chế tạo gen nhân tạo]]. [[Vector (sinh học phân tử)|Một vật thể]] thường được tạo ra để truyền DNA mới vào vật chủ. Phân tử DNA tái tổ hợp đầu tiên được tạo ra bởi [[Paul Berg]] vào năm 1972 bằng cách kết hợp DNA của virus khỉ [[SV40]] với [[virus lambda]]. Và phương pháp thêm gen vào bộ gen của vật chủ còn có thể dùng để [[Loại bỏ gen|loại bỏ]] gen. Mẫu DNA có thể được thêm vào bộ gen một cái ngẫu nhiên hoặc vào một [[Chọn lọc gene|địa điểm chính xác]] trong [[bộ gen]].


Vật thể được thay đổi nhân tố di truyền qua kỹ thuật di truyền được gọi là [[sinh vật biến đổi gen]] (tiếng Anh “GMO”). GMO đầu tiên là [[bacteria biến đổi gen|bacteria]] được tạo ra bởi [[Herbert Boyer]] và [[Stanley Norman Cohen|Stanley Cohen]] vào năm 1973. [[Rudolf Jaenisch]] tạo ra động vật biến đổi gen đầu tiên khi ông ta thêm DNA lạ vào một [[chuột biến đổi gen]] vào năm 1974. Công ty đầu tiên trong nghành kỹ thuật sinh học là [[GENENTECH|Genentech]]. Nó được thành lập vào năm 1976, và nó đã bắt đầu sản xuất protein con người. [[Insulin]] con người đã biến đổi gen được sản xuất vào năm 1978 và bacteria có khả năng tự tạo ra insulin được thương mại hóa vào năm 1982. [[Thực phẩm biến đổi gen]] được buôn bán từ năm 1994 với sự ra đời của cà chua [[Flavr Savr]]. Cà chua Flavr Savr được cải tạo để dự trữ được lâu hơn, nhưng đa số những cây trồng bây giờ được biến đổi gen để tăng sự chống chịu với sâu bọ và thuốc trị sâu. [[GloFish]] là GMO đầu tiên tạo ra để thành thú nuôi. Nó bắt đầu được thương mại hóa ở Hoa Kỳ vào tháng 12 năm 2003. Vào năm 2016, cá [[salmon AquAdvantage |salmon]] được biến đổi gen nội tiết tố để kích thích tăng trưởng được bán ra thị trường.
Vật thể được thay đổi nhân tố di truyền qua kỹ thuật di truyền được gọi là [[sinh vật biến đổi gen]] (tiếng Anh “GMO”). GMO đầu tiên là [[bacteria biến đổi gen|bacteria]] được tạo ra bởi [[Herbert Boyer]] và [[Stanley Norman Cohen|Stanley Cohen]] vào năm 1973. [[Rudolf Jaenisch]] tạo ra động vật biến đổi gen đầu tiên khi ông ta thêm DNA lạ vào một [[chuột biến đổi gen]] vào năm 1974. Công ty đầu tiên trong ngành kỹ thuật sinh học là [[GENENTECH|Genentech]]. Nó được thành lập vào năm 1976, và nó đã bắt đầu sản xuất protein con người. [[Insulin]] con người đã biến đổi gen được sản xuất vào năm 1978 và bacteria có khả năng tự tạo ra insulin được thương mại hóa vào năm 1982. [[Thực phẩm biến đổi gen]] được buôn bán từ năm 1994 với sự ra đời của cà chua [[Flavr Savr]]. Cà chua Flavr Savr được cải tạo để dự trữ được lâu hơn, nhưng đa số những cây trồng bây giờ được biến đổi gen để tăng sự chống chịu với sâu bọ và thuốc trị sâu. [[GloFish]] là GMO đầu tiên tạo ra để thành thú nuôi. Nó bắt đầu được thương mại hóa ở Hoa Kỳ vào tháng 12 năm 2003. Vào năm 2016, cá [[salmon AquAdvantage|salmon]] được biến đổi gen nội tiết tố để kích thích tăng trưởng được bán ra thị trường.


Kỹ thuật di truyền đã được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau bao gồm nghiên cứ, y học, công nghệ sinh học, và nông nghiệp. Trong nghiên cứu, GMO được dùng để nghiên cứu về chức năng gen qua các phương pháp như làm mất chức năng, tạo ra chức năng mới, theo dõi biểu hiện gen. Bằng cách loại bỏ một số gen với chức năng đã được biết đến, chúng ta có thể tạo ra [[sinh vật mô hình]] động vật để nghiên cứu bệnh con người. Ngoài việc có thể tạo ra nội tiết tố, vắc-xin, và các dược phẩm khác, kỹ thuật di truyền còn có tiềm năng chữa bệnh qua [[phương pháp điều trị gen]]. Những phương pháp kỹ dùng để tạo ra dược phẩm còn có các ứng dụng công nghiệp khác như sản xuất enzyme để tạo ra thuốc tẩy, phô mai, và các sản phẩm khác.
Kỹ thuật di truyền đã được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau bao gồm nghiên cứ, y học, công nghệ sinh học, và nông nghiệp. Trong nghiên cứu, GMO được dùng để nghiên cứu về chức năng gen qua các phương pháp như làm mất chức năng, tạo ra chức năng mới, theo dõi biểu hiện gen. Bằng cách loại bỏ một số gen với chức năng đã được biết đến, chúng ta có thể tạo ra [[sinh vật mô hình]] động vật để nghiên cứu bệnh con người. Ngoài việc có thể tạo ra nội tiết tố, vắc-xin, và các dược phẩm khác, kỹ thuật di truyền còn có tiềm năng chữa bệnh qua [[phương pháp điều trị gen]]. Những phương pháp kỹ dùng để tạo ra dược phẩm còn có các ứng dụng công nghiệp khác như sản xuất enzyme để tạo ra thuốc tẩy, phô mai, và các sản phẩm khác.
Dòng 10: Dòng 10:
| title = [[International Union of Pure and Applied Chemistry|IUPAC]] definition
| title = [[International Union of Pure and Applied Chemistry|IUPAC]] definition
| quote = '''Kỹ thuật di truyền''': là cách thức thêm nhân tố di truyền vô trong những tế bào với mục đích thay đổi đặc tính của một vật thể nào đó.
| quote = '''Kỹ thuật di truyền''': là cách thức thêm nhân tố di truyền vô trong những tế bào với mục đích thay đổi đặc tính của một vật thể nào đó.
''Lưu ý'': định nghĩa từ chú thích.<ref>{{cite web|website=U.S. Environmental Protection Agency online|title=Terms and Acronyms|url=http://www.epa.gov/OCEPAterms/gterms.html|access-date= 16 July 2015}}</ref><ref>{{cite journal|title=Terminology for biorelated polymers and applications (IUPAC Recommendations 2012)|journal=[[Pure and Applied Chemistry]]|year=2012|volume=84|issue=2|pages=377–410|doi=10.1351/PAC-REC-10-12-04|url=https://www.degruyter.com/downloadpdf/j/pac.2012.84.issue-2/pac-rec-10-12-04/pac-rec-10-12-04.pdf|last1=Vert|first1=Michel|last2=Doi|first2=Yoshiharu|last3=Hellwich|first3=Karl-Heinz|last4=Hess|first4=Michael|last5=Hodge|first5=Philip|last6=Kubisa|first6=Przemyslaw|last7=Rinaudo|first7=Marguerite|last8=Schué|first8=François}}</ref>
''Lưu ý'': định nghĩa từ chú thích.<ref>{{chú thích web|website=U.S. Environmental Protection Agency online|title=Terms and Acronyms|url=http://www.epa.gov/OCEPAterms/gterms.html|accessdate = ngày 16 tháng 7 năm 2015}}</ref><ref>{{cite journal|title=Terminology for biorelated polymers and applications (IUPAC Recommendations 2012)|journal=[[Pure and Applied Chemistry]]|year=2012|volume=84|issue=2|pages=377–410|doi=10.1351/PAC-REC-10-12-04|url=https://www.degruyter.com/downloadpdf/j/pac.2012.84.issue-2/pac-rec-10-12-04/pac-rec-10-12-04.pdf|last1=Vert|first1=Michel|last2=Doi|first2=Yoshiharu|last3=Hellwich|first3=Karl-Heinz|last4=Hess|first4=Michael|last5=Hodge|first5=Philip|last6=Kubisa|first6=Przemyslaw|last7=Rinaudo|first7=Marguerite|last8=Schué|first8=François}}</ref>
| align = right
| align = right
| width = 30%
| width = 30%
}}
}}



== Chú thích ==
== Chú thích ==

Phiên bản lúc 18:54, ngày 19 tháng 1 năm 2020

Kỹ thuật di truyền là thao tác thay đổi gen bằng công nghệ sinh học. Nó bao gồm các phương pháp kỹ thuật dùng để thay đổi nhân tố di truyền của các tế bào, bao gồm sự dịch chuyển gen cùng loài và khác loài để tạo ra những sinh vật mới hoặc hoàn hảo hơn. Những DNA mới được tạo ra bằng cách cách ly và sao chép lại nhân tố di truyền mình muốn qua phương pháp DNA tái tổ hợp hoặc bằng phương pháp chế tạo gen nhân tạo. Một vật thể thường được tạo ra để truyền DNA mới vào vật chủ. Phân tử DNA tái tổ hợp đầu tiên được tạo ra bởi Paul Berg vào năm 1972 bằng cách kết hợp DNA của virus khỉ SV40 với virus lambda. Và phương pháp thêm gen vào bộ gen của vật chủ còn có thể dùng để loại bỏ gen. Mẫu DNA có thể được thêm vào bộ gen một cái ngẫu nhiên hoặc vào một địa điểm chính xác trong bộ gen.

Vật thể được thay đổi nhân tố di truyền qua kỹ thuật di truyền được gọi là sinh vật biến đổi gen (tiếng Anh “GMO”). GMO đầu tiên là bacteria được tạo ra bởi Herbert BoyerStanley Cohen vào năm 1973. Rudolf Jaenisch tạo ra động vật biến đổi gen đầu tiên khi ông ta thêm DNA lạ vào một chuột biến đổi gen vào năm 1974. Công ty đầu tiên trong ngành kỹ thuật sinh học là Genentech. Nó được thành lập vào năm 1976, và nó đã bắt đầu sản xuất protein con người. Insulin con người đã biến đổi gen được sản xuất vào năm 1978 và bacteria có khả năng tự tạo ra insulin được thương mại hóa vào năm 1982. Thực phẩm biến đổi gen được buôn bán từ năm 1994 với sự ra đời của cà chua Flavr Savr. Cà chua Flavr Savr được cải tạo để dự trữ được lâu hơn, nhưng đa số những cây trồng bây giờ được biến đổi gen để tăng sự chống chịu với sâu bọ và thuốc trị sâu. GloFish là GMO đầu tiên tạo ra để thành thú nuôi. Nó bắt đầu được thương mại hóa ở Hoa Kỳ vào tháng 12 năm 2003. Vào năm 2016, cá salmon được biến đổi gen nội tiết tố để kích thích tăng trưởng được bán ra thị trường.

Kỹ thuật di truyền đã được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau bao gồm nghiên cứ, y học, công nghệ sinh học, và nông nghiệp. Trong nghiên cứu, GMO được dùng để nghiên cứu về chức năng gen qua các phương pháp như làm mất chức năng, tạo ra chức năng mới, theo dõi biểu hiện gen. Bằng cách loại bỏ một số gen với chức năng đã được biết đến, chúng ta có thể tạo ra sinh vật mô hình động vật để nghiên cứu bệnh con người. Ngoài việc có thể tạo ra nội tiết tố, vắc-xin, và các dược phẩm khác, kỹ thuật di truyền còn có tiềm năng chữa bệnh qua phương pháp điều trị gen. Những phương pháp kỹ dùng để tạo ra dược phẩm còn có các ứng dụng công nghiệp khác như sản xuất enzyme để tạo ra thuốc tẩy, phô mai, và các sản phẩm khác.

Sự phát triển thương mại hóa của cây trồng biến đổi gen đã mang lại nhiều lợi ích kinh tế cho nông dân ở nhiều quốc gia khác nhau, nhưng nó còn tạo ra nhiều cuộc tranh cãi về cây trồng biến đổi gen. Những tranh cãi này đã xuất hiện từ những thời gian ban đầu; những cuộc thử nghiệm biến đổi gen đầu tiên đã bị phá hủy bởi những người chống lại kỹ thuật biến đổi gen. Tuy giới khoa học đa số đã đồng thuận rằng những thức ăn được chế biến từ cây trồng biến đổi gen không có hại với sức khỏe hơn thức ăn tự nhiên, một số người vẫn lo ngại đến sự an toàn thực phẩm của thức ăn biến đổi gen. Trao đổi gene, mức độ ảnh hưởng tới những sinh vật khác, cách vận hành cung cấp thực phẩm, và sở hữu trí tuệ là những vấn đề đang được tranh cãi. Những lo ngại này đã dẫn tới sự thành lập một khuôn khổ quy định bắt đầu vào năm 1975. Nó đã dẫn tới hiệp ước quốc tế, Cartagena Protocol on Biosafety, được ký kết năm 2000. Những quốc gia đã đưa ra những hệ thống quy định riêng về GMOs với sự khác biệt lớn giữa Hoa Kỳ và Châu Âu.

IUPAC definition
Kỹ thuật di truyền: là cách thức thêm nhân tố di truyền vô trong những tế bào với mục đích thay đổi đặc tính của một vật thể nào đó. Lưu ý: định nghĩa từ chú thích.[1][2]

Chú thích

  1. ^ “Terms and Acronyms”. U.S. Environmental Protection Agency online. Truy cập ngày 16 tháng 7 năm 2015.
  2. ^ Vert, Michel; Doi, Yoshiharu; Hellwich, Karl-Heinz; Hess, Michael; Hodge, Philip; Kubisa, Przemyslaw; Rinaudo, Marguerite; Schué, François (2012). “Terminology for biorelated polymers and applications (IUPAC Recommendations 2012)” (PDF). Pure and Applied Chemistry. 84 (2): 377–410. doi:10.1351/PAC-REC-10-12-04.