Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nhật đảo chính Pháp tại Đông Dương”
Không có tóm lược sửa đổi Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi qua ứng dụng di động |
Không có tóm lược sửa đổi Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động |
||
| Dòng 25: | Dòng 25: | ||
{{Chiến tranh có hỗ trợ từ Việt Nam}} |
{{Chiến tranh có hỗ trợ từ Việt Nam}} |
||
'''Chiến dịch Đông Dương thuộc Pháp năm 1945''', còn gọi là '''Chiến dịch Đông Dương thuộc Pháp lần hai''' hay '''Nhật đảo chính |
'''Chiến dịch Đông Dương thuộc Pháp năm 1945''', còn gọi là '''Chiến dịch Đông Dương thuộc Pháp lần hai''' hay '''Nhật đảo chính Pháp''', là [[chiến dịch quân sự]] của [[Đế quốc Nhật Bản|Đế quốc Nhật]] trên toàn [[Liên bang Đông Dương|Đông Dương]] nhằm chiếm ảnh hưởng của [[Pháp]] tại Đông Dương. |
||
== Bối cảnh == |
== Bối cảnh == |
||
Phiên bản lúc 04:18, ngày 21 tháng 3 năm 2020
 | Xin hãy đóng góp cho bài viết này bằng cách phát triển nó. Nếu bài viết đã được phát triển, hãy gỡ bản mẫu này. Thông tin thêm có thể được tìm thấy tại trang thảo luận. |
| Chiến dịch Đông Dương thuộc Pháp (1945) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Một phần của Chiến tranh Thái Bình Dương thuộc Chiến tranh thế giới thứ hai | |||||||||
.jpg) Đông Dương năm 1913. | |||||||||
| |||||||||
| Tham chiến | |||||||||
 Pháp Anh Quốc Việt Minh | |||||||||
| Chỉ huy và lãnh đạo | |||||||||
|
Marcel Alessandri Hồ Chí Minh Võ Nguyên Giáp | |||||||||
| Lực lượng | |||||||||
|
Lục quân Đế quốc Nhật Bản: khoảng 65.000 quân[1] Dân quân người Việt |
Tháng 3: 12.000 lính Pháp khoảng 12.000 người Việt[1] Sau đó: Biệt động Pháp và Anh từ Quân đoàn 136 Lính du kích Pháp và Lào Lính du kích Việt Minh | ||||||||
| Thương vong và tổn thất | |||||||||
| không rõ | 2.129 người Âu (quân sự & dân sự) chết trong tháng 3[cần dẫn nguồn] | ||||||||
Chiến dịch Đông Dương thuộc Pháp năm 1945, còn gọi là Chiến dịch Đông Dương thuộc Pháp lần hai hay Nhật đảo chính Pháp, là chiến dịch quân sự của Đế quốc Nhật trên toàn Đông Dương nhằm chiếm ảnh hưởng của Pháp tại Đông Dương.
Bối cảnh
Ngay từ năm 1940, Pháp đã có những động thái khiến Đế quốc Nhật Bản xúc tiến từng bước để dần kiểm soát toàn Đông Dương. Theo Hiệp ước Tokyo 1940 thì Pháp chấp nhận hầu hết các yêu sách của Nhật, trong đó có các điều khoản liên quan đến việc Nhật có quyền chi phối nền kinh tế Đông Dương để thâu tóm miền Hoa Nam. Ngày 25 tháng 9 năm 1940, dù chỉ huy lực lượng võ trang khá hùng hậu Pháp tỏ ra bất lực khi Nhật tấn công biên giới Việt - Hoa. Pháp tiếp tục phải nhượng bộ Nhật. Hiệp ước Tokyo 1941, ấn định Nhật là nước hưởng những ưu đãi đặc biệt tại Đông Dương. Chiếu theo đó, Nhật được sử dụng mọi phương tiện giao thông, kiểm soát hệ thống đường sắt, hàng hải ở các hải cảng ở Đông Dương với trọng tải 200.000 tấn. Nhật Bản cũng đòi Pháp phải dành 50% giá trị hàng hóa nhập khẩu và 15% xuất khẩu của Đông Dương cho các công ty thương mại của Nhật. Ngoài ra từ năm 1940 đến 1945, chính quyền thực dân Pháp phải nộp cho Nhật Bản một số tiền là 723.786.000 đồng để Pháp giữ chủ quyền. Mậu dịch quốc tế của Đông Dương trong mấy năm 1942–1943 hầu hết các mặt hàng xuất khẩu như than, kẽm, cao su, xi măng đều chở sang Nhật. Tính đến năm 1941, các ngành khai quặng chính ở Đông Dương như: mangan, sắt, phốt-phát, quặng crôm... tư bản Nhật chiếm gần 50% số vốn đầu tư của các công ty nước ngoài. Về quân sự, Pháp phải có trách nhiệm hỗ trợ Nhật khi Nhật tham chiến. Về chính trị quốc nội, Nhật từng bước giảm thiểu ảnh hưởng chính trị của Pháp và các phe nhóm thân Pháp.
Đế quốc Nhật Bản đảo chính Pháp tại Đông Dương
16 giờ ngày 9 tháng 3 năm 1945, đại diện Nhật tới Phủ Toàn quyền của Pháp ở Sài Gòn thảo luận và chuẩn bị văn kiện về việc Pháp cung cấp gạo cho Nhật trong năm 1945. Tới 18 giờ cùng ngày, đại diện Nhật trao tối hậu thư đòi chính quyền Pháp phải trao toàn bộ quyền kiểm soát Đông Dương cho Nhật và Pháp phải trả lời trước 21h cùng ngày. Tới 21 giờ 20 phút, Pháp chưa trả lời, Nhật tiến hành tấn công Pháp. Phía Pháp không có bất kỳ sự kháng cự nào, quân Nhật nhanh chóng chiếm được Phủ Toàn quyền, giam giữ Toàn quyền Đông Dương và hầu hết các quan chức cao cấp của thực dân Pháp. Đến chiều ngày 10 tháng 3, quân Pháp đầu hàng, phát xít Nhật làm chủ các vùng đô thị lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Huế, Sài Gòn và nhiều tỉnh lỵ,… Những đơn vị quân Pháp còn cố thủ ở Cà Mau, Biển Hồ (Campuchia), một số vùng ở Bắc Đông Dương cũng lần lượt bị thất thủ, chỉ còn một số tàn quân chạy qua biên giới Việt–Trung. Với sự kiện này, lực lượng quân sự Pháp hoàn toàn tan rã, bộ máy thống trị của thực dân Pháp đầu hàng, bị cầm tù hoặc làm tay sai cho phát xít Nhật. Trên thực tế, toàn bộ Đông Dương đã trở thành thuộc địa của phát xít Nhật.
Kết quả
- Ngày 9 tháng 3 năm 1945, quân Nhật tiến hành đảo chính quân sự lật đổ và thủ tiêu quyền lực của thực dân Pháp, trở thành chủ thể quyền lực chính trị tối cao, chủ chốt nhất, tức xóa bỏ chủ quyền của Chính phủ Vichy Pháp trên toàn cõi Đông Dương.
- Ngoại kiều gốc Âu châu kể cả chính người Pháp chỉ được cư trú ở 5 địa điểm: Hà Nội, Huế, Nha Trang, Đà Lạt và Sài Gòn. Ngoài ra khi ra ngoài đường họ phải đeo băng trên cánh tay áo với lá cờ của nước nguyên quán. Toàn cõi Đông Dương chịu lệnh giới nghiêm mỗi tối.[2] Ai ra khỏi năm khu vực trên hoặc ngoài giờ quy định đều bị bắt.
- Trên cơ sở Đông Dương thuộc Pháp, chế độ bảo hộ của Pháp bị xóa bỏ, hình thành 3 quốc gia độc lập trên danh nghĩa[3]:
- Thành lập Đế quốc Việt Nam của chính phủ Trần Trọng Kim.[3]
- Tái lập Vương quốc Campuchia.
- Tái lập Vương quốc Lào.
- Các lực lượng chính trị của người Việt tại Việt Nam bước vào thời kỳ công khai đấu tranh với nhau, trong đó Việt Minh là lực lượng đông đảo nhất, có ảnh hưởng nhất và được nhiều sự ủng hộ của nhân dân nhất.[3]
Xem thêm
Tham khảo
- Dommen, A. J. (2001). The Indochinese experience of the French and the Americans: nationalism and communism in Cambodia, Laos, and Vietnam. Bloomington: Đại học Indiana Press,. tr. 78–92.Quản lý CS1: dấu chấm câu dư (liên kết)
Chú thích
Liên kết ngoài
- Xung đột Pháp-Nhật tại Việt Nam
- Chiến tranh liên quan tới Vương quốc Liên hiệp Anh
- Chiến tranh liên quan tới Việt Nam
- Chiến tranh liên quan tới Pháp
- Chiến tranh liên quan tới Lào
- Chiến tranh liên quan tới Campuchia
- Chiến tranh liên quan tới Nhật Bản
- Xung đột năm 1945
- Mặt trận Đông Nam Á
- Chiến dịch quân sự trong Thế chiến thứ hai
- Việt Nam 1945
- Khởi nghĩa Việt Nam
- Chiến tranh Trung-Nhật