Máy rút tiền tự động

Một máy rút tiền tự động ở Nhật Bản

Đối với các định nghĩa khác, xem ATM.

Máy rút tiền tự động hay máy giao dịch tự động (còn được gọi là ATM, viết tắt của Automated Teller Machine hoặc Automatic Teller Machine trong tiếng Anh) là một thiết bị ngân hàng giao dịch tự động với khách hàng, thực hiện việc nhận dạng khách hàng thông qua thẻ ATM (thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng) hay các thiết bị tương thích, và giúp khách hàng kiểm tra tài khoản, rút tiền mặt, chuyển khoản, thanh toán tiền hàng hóa dịch vụ.

Lịch sử

Reg Varney sử dụng máy ATM đầu tiên năm 1967

Trên thế giới vẫn có nhiều ý kiến khác nhau về người đã phát minh ra chiếc ATM. Là ông Đỗ Đức Cường..Khi bằng phát minh của máy ATM mà ta biết chưa áp dụng nhiều năm sau Simjian thì sự nhầm lẫn vẫn còn. Lý do của sự nhầm lẫn là John Shepherd-Barron ở vương quốc Anh, James Goodfellow ở Scotland trong lúc những người khác thì ở Hoa Kỳ..Chiếc máy ATM đầu tiên trong lịch sử là sản phẩm của ông John Shepherd-Barron. Nhưng một máy rút tiền tự động phiên bản sớm hơn đã được ông Luther George Simjian, một người Mỹ, phát triển và lắp đặt tại ngân hàng City Bank của New York năm 1939. Tuy nhiên, chiếc máy đã bị tháo bỏ cùng năm đó do khách hàng không có nhu cầu sử dụng. Máy rút tiền của ông Shepherd-Barron là máy ATM thực thụ đầu tiên.Máy rút tiền tự động đầu tiên do ông Shepherd-Barron sáng chế được lắp đặt tại một chi nhánh của ngân hàng Barclays Plc ở khu vực ngoại ô phía bắc London ngày 27/6/1967..Reg Varney, diễn viên nổi tiếng trên bộ phim truyền hình nhiều tập On the Buses, là người đầu tiên rút thử tiền.Vào ngày kỷ niệm 25 năm sử dụng chiếc máy ATM đầu tiên người ta có đặt một cái bảng kỷ niệm. Bất chấp sự phản đối của người Mỹ xoay quanh vấn đề ai là "cha đẻ" của ATM, hãng phát hành sách Guinness về các phát minh vẫn ghi nhận Shepherd-Barron là người chế ra cỗ máy này.

Vị trí

ATM cao nhất thế giới tại đèo Khunjerab ở Gilgit Baltistan, Pakistan, nằm ở độ cao 4.693 mét (15.397 ft) trên mực nước biển.

ATM có thể được đặt tại bất kỳ địa điểm nào nhưng thường được đặt gần hoặc bên trong ngân hàng, trung tâm mua sắm, sân bay, ga đường sắt, ga tàu điện ngầm, cửa hàng tạp hóa, trạm xăng, nhà hàng và các địa điểm khác. ATM cũng được tìm thấy trên các tàu du lịch và trên một số tàu của Hải quân Hoa Kỳ, nơi các thủy thủ có thể rút tiền lương của họ.

ATM có thể ở trong nhà hoặc ngoài trời. ATM trong nhà thường là những máy đa chức năng tiên tiến hơn, bổ sung cho khả năng của chi nhánh ngân hàng và do đó đắt hơn. Các máy ngoài trời được triển khai bởi các tổ chức tài chính và các tổ chức bán hàng độc lập (ISO), nơi có nhu cầu đơn giản về tiền mặt, vì vậy chúng thường là các thiết bị chức năng đơn rẻ hơn.

Tại Hoa Kỳ, Canada và một số quốc gia vùng Vịnh, các ngân hàng có thể có các làn đường lái xe qua de có thể sử dụng máy ATM trên ô tô.

Trong thời gian gần đây, các quốc gia như Ấn Độ và một số quốc gia ở Châu Phi đang lắp đặt máy ATM ở khu vực nông thôn, chạy bằng năng lượng mặt trời.

ATM cao nhất thế giới được đặt tại Đèo Khunjerab ở Pakistan. Được Ngân hàng Quốc gia Pakistan lắp đặt ở độ cao 4.693 mét (15.397 ft), nó được thiết kế để hoạt động ở nhiệt độ thấp tới -40 độ C.

Mạng lưới tài chính

Một máy ATM ở Hà Lan. Logo của một số mạng liên ngân hàng mà nó được kết nối được hiển thị. Logo thẻ PIN không được đặt thậm chí tại thời điểm đó, hệ thống này đã được sử dụng ở đây.

Hầu hết các máy ATM được kết nối với mạng liên ngân hàng cho phép mọi người rút và gửi tiền từ các máy không thuộc ngân hàng nơi họ có tài khoản hoặc tại các quốc gia nơi tài khoản của họ được giữ (cho phép rút tiền mặt bằng nội tệ). Một số ví dụ về mạng liên ngân hàng bao gồm NYCE, PULSE, PLUS, Cirrus, AFFN, Interac, Interswitch, STAR, LINK, MegaLink và BancNet.

ATM dựa trên sự ủy quyền của một giao dịch tài chính của tổ chức phát hành thẻ hoặc tổ chức ủy quyền khác trên mạng truyền thông. Điều này thường được thực hiện thông qua hệ thống nhắn tin ISO 8583.

Nhiều ngân hàng tính phí sử dụng ATM. Trong một số trường hợp, các khoản phí này chỉ được tính cho người dùng không phải là khách hàng của ngân hàng vận hành ATM; trong các trường hợp khác, chúng áp dụng cho tất cả người dùng.

Để cho phép một loạt các thiết bị khác nhau gắn vào mạng của họ, một số mạng liên ngân hàng đã thông qua các quy tắc mở rộng định nghĩa của ATM thành thiết bị đầu cuối có kho tiền trong dấu chân của nó hoặc sử dụng kho tiền hoặc ngăn kéo tiền của người bán hàng, cho phép sử dụng một máy rút tiền mini.

Một Diebold 1063 ix với modem quay số hiển thị ở chân đế

ATM thường kết nối trực tiếp với máy chủ hoặc Bộ điều khiển ATM của họ trên ADSL hoặc modem quay số qua đường dây điện thoại hoặc trực tiếp trên đường dây thuê. Các đường dây cho thuê được ưu tiên hơn các đường dây dịch vụ điện thoại cũ (POTS) vì chúng cần ít thời gian hơn để thiết lập kết nối. Các máy ít bị buôn bán thường sẽ dựa vào modem quay số trên đường dây POTS thay vì sử dụng đường dây thuê, vì đường dây thuê có thể tương đối đắt hơn khi vận hành so với đường dây POTS. Vấn đề nan giải đó có thể được giải quyết khi các kết nối Internet VPN tốc độ cao trở nên phổ biến hơn. Các giao thức giao tiếp cấp thấp hơn phổ biến được ATM sử dụng để liên lạc lại với ngân hàng bao gồm SNA qua SDLC, TC500 qua Async, X.25 và TCP/IP qua Ethernet.

Ngoài các phương thức được sử dụng để bảo mật và bảo mật giao dịch, tất cả lưu lượng liên lạc giữa ATM và Bộ xử lý giao dịch cũng có thể được mã hóa bằng các phương thức như SSL.

Sử dụng trên toàn cầu

ATM ngân hàng HSBC Express ở Sa Điền, Hồng Kông

Các loại máy ATM trong trung tâm mua sắm Siam Paragon, Bangkok, Thái Lan

Không có con số quốc tế hoặc chính phủ nào tổng hợp hoàn chỉnh về tổng số ATM được sử dụng trên toàn thế giới. Ước tính do ATMIA phát triển đặt số lượng máy ATM hiện đang sử dụng ở mức 3 triệu đơn vị, tương đương khoảng 1 ATM trên 3.000 người trên thế giới.

Để đơn giản hóa việc phân tích sử dụng ATM trên toàn thế giới, các tổ chức tài chính thường chia thế giới thành bảy khu vực, do tỷ lệ thâm nhập, thống kê sử dụng và các tính năng được triển khai. Bốn khu vực (Hoa Kỳ, Canada, Châu Âu và Nhật Bản) có số lượng ATM cao trên một triệu người. Mặc dù số lượng máy ATM lớn, nhưng có nhu cầu thêm về máy móc ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương cũng như ở Châu Mỹ Latinh. Macau có thể có mật độ ATM cao nhất với 254 ATM trên 100.000 người lớn. ATM vẫn chưa đạt số lượng cao ở Cận Đông và Châu Phi.

Phần cứng

Sơ đồ khối của ATM

Phần mềm

Mặc dù hệ điều hành đã được Microsoft hỗ trợ trong hơn năm năm kể từ tháng 3 năm 2020, một số lượng lớn máy ATM vẫn sử dụng các phiên bản của Windows XP, như đã thấy với máy này tại một chi nhánh của Tesco Express ở Slough, Berkshire.

Bảo mật

Bài chi tiết: Bảo mật máy rút tiền tự động

Vật lý

Một Wincor Nixdorf Procash 2100xe Frontload được mở bằng máy mài góc.

Tính toàn vẹn danh tính khách hàng

Một BTMU ATM có máy quét cọ (ở bên phải màn hình)

Tính toàn vẹn hoạt động của thiết bị

Các máy ATM tiếp xúc với bên ngoài phải chống phá hoại và chống thời tiết.

Bảo mật khách hàng

Lính thiết giáp của Dunbar trông chừng các máy ATM đã được cài đặt trong xe tải

Chức năng

Phong bì gửi tiền vào máy ATM ở Việt Nam

Ngoài chức năng cơ bản cho phép khách hàng rút tiền mặt, in sao kê, chuyển khoản, nhiều ngân hàng đã bổ sung thêm dịch vụ bỏ tiền mặt, bỏ ngân phiếu vào tài khoản, thanh toán tiền điện, nước, điện thoại, mua thẻ cào điện thoại di động, bán vé hay các giao dịch điện tử trực tiếp khác cho các máy rút tiền tự động.

Máy rút tiền tự động, phối hợp với thẻ ATM (thẻ ghi nợ), khuyến khích người dân sử dụng dịch vụ ngân hàng cho chi tiêu hàng ngày. Một ví dụ là các ông chủ có thể trả lương nhân viên qua tài khoản ngân hàng, và người nhận lương có thể lấy tiền mặt từ tài khoản qua các máy thay vì phải giao dịch với nhân viên ngân hàng. Thêm vào đó, máy cũng hạn chế phần nào việc sử dụng tiền mặt trong thanh khoản.

Máy rút tiền sử dụng giấy cuộn để in hóa đơn và thông báo hoạt động tài khoản của người sử dụng. Giấy này có thể là giấy in thường hoặc giấy cảm nhiệt. Ngày nay, các giấy này thường có in sẵn biểu tượng của ngân hàng phát hành máy rút tiền.

Độ tin cậy

Máy ATM đang chạy Microsoft Windows có [[màn hình xanh chết chóc] bị sập]] do lỗi thiết bị ngoại vi

Nguy cơ

Bên cạnh những tiện ích to lớn của máy ATM, trên thực tế, việc sử dụng máy ATM cũng gây ra những nguy cơ nhất định về sức khỏe, Theo một số nghiên cứu thì máy ATM chứa một lượng vi khuẩn có thể gây bệnh cho con người tương đương với các nhà vệ sinh công cộng vì, các máy ATM trên có khoảng hàng trăm người sử dụng mỗi ngày, theo nghiên cứu phát hiện máy ATM đều chứa vi khuẩn pseudomonad, khuẩn hình que là những vi khuẩn gây ra chứng nôn mửa và bệnh tiêu chảy. Bên cạnh đó cũng có những trường hợp máy ATM bị rò rỉ điện, gây ra tai nạn chết người

Cũng có nhiều ý kiến than phiền (thậm chí là kiện tụng) vì tiền trong tài khoản bị mất, nhầm lẫn, thiếu sót, trục trặc... khi sử dụng máy ATM.

Xem thêm

• Thẻ ATM
• Thẻ tín dụng
• Máy in thẻ

Liên kết ngoài

• Ai phát minh ra máy ATM?
• Who invented the ATM?
• How ATMs work