Diễn biến hòa bình

Diễn biến hòa bình là khái niệm được một số nhà nước xã hội chủ nghĩa sử dụng để nói về một chiến lược chính trị - ý thức hệ và xã hội của chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa tự do và chính trị cánh hữu chống lại chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa Marx-Lenin và chủ nghĩa cộng sản. Đó là một quá trình âm thầm không đổ máu và yên lặng nhưng sẽ dẫn đến sự loại bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản và ý thức hệ của nó ở tại các nước xã hội chủ nghĩa . Hiện nay, khái niệm này cũng được dùng để chỉ sự âm thầm can thiệp của một nước phương Tây vào tình hình chính trị nội bộ của một nước đối thủ, dù đó không phải một nước xã hội chủ nghĩa và theo ý thức hệ cánh tả hoặc Cộng sản, ví dụ đặc biệt là một nước cánh hữu như Nga.

Từ diễn biến hòa bình lần đầu tiên được đề cập tới trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh bởi John Foster Dulles, ngoại trưởng nước Mỹ trong những năm 1950, khi nói về chính sách đối phó với Liên Xô. Ý niệm này được Dulles mô tả là một quá trình chuyển đổi "hòa bình" từ một thể chế mà chính phủ Mỹ xem là độc tài sang dân chủ tại một nước cộng sản. Trung Quốc dưới thời Mao Trạch Đông đã tuyên bố chống lại "diễn biến hòa bình" từ năm 1959. Nhất là sau sự kiện Thiên An Môn, báo chí Trung Quốc càng nhấn mạnh "thủ đoạn diễn biến hoà bình" của Tây phương để đánh đổ các Nhà nước cộng sản chủ nghĩa.

Một số biến động dưới dạng "diễn biến hòa bình" gần đây diễn ra ở một số quốc gia đã làm thay đổi mô hình chính trị của một đất nước, như việc "tự diễn biến" ở Miến Điện chuyển từ một chế độ quân phiệt (quân đội nắm quyền) sang mô hình nghị viện đầu phiếu hay ở Đông Đức bãi bỏ Nhà nước Cộng sản chủ nghĩa.

Ở cách hiểu rộng hơn, "Diễn biến hòa bình" cũng có thể được hiểu là sự sụp đổ của một quốc gia hoặc một nền văn minh sau một thời gian dài sống trong hòa bình, bởi các yếu tố nội tại bị suy thoái chứ không phải do bị tấn công từ bên ngoài.

Thời cổ đại và cận đại

Trong lịch sử, rất nhiều đế chế, quốc gia vĩ đại được thành lập với những chiến tích huy hoàng, thống trị những vùng đất rộng lớn, quân đội hùng mạnh, nhưng lại dần suy thoái và sụp đổ sau một thời gian hòa bình kéo dài, ví dụ như Đế chế La Mã, Đế quốc Mông Cổ, Đế quốc Ba Tư, các triều đại Nhà Tống, nhà Minh, nhà Thanh... ở Trung Quốc.

Ngay từ thời cổ đại, nhiều nhà sử học đã tổng kết nguyên nhân sụp đổ của các đế chế, triều đại sau một thời gian sống trong hòa bình và thịnh vượng. Theo lời của Alexander Tytler, giáo sư lịch sử thế kỷ 19 ở Scotland thì các quốc gia hùng mạnh đã phát triển nhờ vào đạo đức tinh thần và sự gắn kết xã hội, nhưng sau khi đã thành công, đời sống trở nên sung túc thì người dân các nước này bắt đầu suy đồi về đạo đức, quan chức trở nên tham nhũng và cuối cùng là cả quốc gia suy tàn:

"Tuổi thọ trung bình của các nền văn minh vĩ đại nhất thế giới kể từ khi bắt đầu lịch sử nhân loại, là khoảng 200 năm. Trong suốt 200 năm đó, các quốc gia này luôn tiến triển qua chuỗi sau: Từ nô lệ dẫn đến đạo đức tâm linh; Từ đạo đức tâm linh dẫn đến lòng can đảm; Từ lòng can đảm dẫn đến sự giải phóng; Từ sự giải phóng dẫn đến sự sung túc; Từ sự sung túc dẫn đến sự ích kỷ; Từ sự ích kỷ dẫn đến sự thờ ơ, từ sự thờ ơ dẫn đến sự lệ thuộc; Từ sự lệ thuộc dẫn đến làm nô lệ"

Vào thế kỷ 14, học giả Ibn Khaldun, dựa trên nghiên cứu về lịch sử các đế chế cổ đại, Hồi giáo và Kitô giáo, đã xác định một mô hình chu kỳ về sự thành lập, phát triển rồi diệt vong của 1 quốc gia hoặc triều đại. Tất cả chúng đều trải qua bốn giai đoạn sau:

• Giai đoạn đầu tiên: thiết lập triều đại/xã hội mới. Các nhà lãnh đạo rất tài năng, người dân thì đoàn kết, tôn trọng đạo đức và rất dũng cảm. Mọi người tin tưởng lẫn nhau và sẵn sàng cống hiến cho tập thể.
• Giai đoạn thứ 2: Suy thoái. Xã hội chuyển sang lối sống đề cao xa xỉ, phân hóa giàu nghèo gia tăng, và sự đoàn kết giữa các tầng lớp bị phá vỡ. Người dân tầng lớp dưới trở nên quen với sự phục tùng, trong khi tầng lớp trên trở nên xa xỉ, thích hưởng thụ. Nhưng nhiều người trong số họ vẫn còn các đức tính cũ và vẫn hy vọng rằng lối sống đạo đức tồn tại trong thế hệ trước có thể trở lại.
• Giai đoạn thứ 3: Mục ruỗng. Xã hội đã hoàn toàn quên đi những giai đoạn tủi nhục, khốn khổ trong lịch sử, như thể giai đoạn đó chưa bao giờ tồn tại, bởi vì họ đã quen sống trong thịnh vượng và dễ dàng. Qua thời gian dài sống trong hưởng thụ, tầng lớp thống trị trở nên mềm yếu giống như phụ nữ và trẻ em, họ không còn khả năng chiến đấu và lãnh đạo. Còn tầng lớp bình dân thì chứng kiến quá nhiều sự bất công nên ngày càng chán ghét đất nước, lòng ích kỷ và tư lợi ngày càng gia tăng, không mấy ai còn muốn cống hiến cho xã hội hoặc chiến đấu vì tập thể. Tinh thần đoàn kết cộng đồng gần như biến mất hoàn toàn, xã hội giống như một tòa nhà đã mục ruỗng cột trụ, chỉ cần một biến cố nhỏ là có thể sụp đổ tan tành.
• Giai đoạn thứ 4: Sụp đổ. Đất nước và triều đại sụp đổ do nội loạn hoặc do sự chinh phục từ một quốc gia/triều đại khác vẫn còn đang trong giai đoạn 1 đầy mạnh mẽ.

Chu kỳ nói trên vẫn đúng ở mọi quốc gia trong thời kỳ hiện đại. Có phân tích cho rằng văn minh phương Tây (Mỹ và Tây Âu) hiện đã bước vào giai đoạn thứ 3. Các nước này đứng hàng đầu thế giới về kinh tế và công nghệ, người dân sống sung túc (giống như Đế chế La Mã trước kia), nhưng lối sống hưởng thụ lại khiến đạo đức xã hội bị thụt lùi. Kể từ sau Thế chiến 2, chủ nghĩa cá nhân, quan hệ tình dục trước hôn nhân, phim ảnh khiêu dâm, phong trào cổ vũ đồng tính luyến ái, chuyển giới, hôn nhân đồng tính... nảy nở mạnh ở Mỹ và Tây Âu, chúng đã phá hủy phần lớn các giá trị đạo đức tinh thần và đức tin Ki-tô giáo trong xã hội Nhà bình luận Mark Steyn phân tích rằng xã hội các nước Tây Âu đang tự sát và đi đến hấp hối bởi tỷ lệ kết hôn và sinh sản giảm xuống quá thấp, giới trẻ thì mất hẳn đạo đức truyền thống và niềm tin vào Ki-tô giáo, trong khi dân số Hồi giáo di cư đến Tây Âu đang tăng nhanh và con cháu họ vẫn duy trì rất tốt niềm tin Hồi giáo của mình. Mark Steyn nói rằng đã quá muộn để cứu vãn các nước Tây Âu: “Châu Âu thời kỳ hậu Ki-tô giáo không thực sự có niềm tin và nó cũng không có chuẩn mực gia đình. Họ đang biến dần vào quá khứ. Xã hội của họ, về cơ bản, đã bị phá vỡ thành những mảnh nhỏ”.

Nhà nghiên cứu Richard Dawkins cảnh báo rằng sự sụp đổ của các xã hội Kitô giáo ở Tây Âu không phải là điều xa vời. Với tình trạng này, thì tới khoảng năm 2050 - 2070, người Hồi giáo sẽ trở thành nhóm dân cư chiếm đa số tại các nước Tây Âu. Khi đó, văn minh Hồi giáo sẽ "đánh chiếm" được Tây Âu mà không cần súng đạn, và văn minh Tây Âu bản địa sẽ tàn lụi Đó sẽ là ví dụ minh họa rõ ràng cho định luật của Alexander Tytler và Ibn Khaldun: khi một đất nước giàu có về vật chất nhưng lại mất đi giá trị tinh thần và đạo đức, thì đất nước đó sẽ sớm bị thôn tính bởi một xã hội khác vẫn duy trì được nền tảng tinh thần và đạo đức.

Nguồn gốc hiện đại

Từ "diễn biến hoà bình" đã được biến đổi bởi ngoại trưởng Mỹ John Foster Dulles, từ một học thuyết ban đầu được vạch ra bởi George F. Kennan, trong cái gọi là điện tín dài vào ngày 22 tháng 2 năm 1946, đã đề xuất rằng các khối xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa có thể đạt đến trạng thái "sống chung hòa bình." Điều này đã được bổ sung bởi Dulles hơn một thập kỷ sau đó, trong bài phát biểu vào năm 1957-1958, để "thúc đẩy diễn biến hòa bình hướng tới dân chủ."

Tháng 10/1963, ngoại trưởng Anh Alex Douglas phát biểu "con đường đánh bại chủ nghĩa cộng sản là dùng tư tưởng của chúng ta để đánh vào các nước cộng sản chủ nghĩa". Theo đó, Mỹ cần trao đổi du học sinh với Liên Xô, rồi sau đó dùng hưởng thụ vật chất để cải biến tư tưởng - văn hóa của những du học sinh này. Sau khi những du học sinh này về nước thì đó chính là những "hạt giống" để tư tưởng thân phương Tây, phủ định chủ nghĩa xã hội dần thâm nhập vào nhà nước và người dân các nước xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là trong giới thanh niên. Tiêu biểu là Alexander Yakovlev, từng làm du học sinh ở Mỹ năm 1958, sau này trong cương vị Trưởng ban Tuyên giáo Đảng Cộng sản Liên Xô đã ngầm chấp thuận, cổ vũ cho các quan điểm xét lại lịch sử, phê phán cách mạng trên báo chí Liên Xô, góp phần làm Liên Xô tan rã

Trong một bài phát biểu, Ngoại trưởng Mỹ Dulles nhắc tới "việc sử dụng các biện pháp hòa bình" để "đẩy nhanh quá trình tiến hóa của các chính sách của chính phủ trong khối Trung-Xô" để "rút ngắn tuổi thọ dự kiến của chủ nghĩa cộng sản."

Theo Bạc Nhất Ba (cha của Bạc Hy Lai), Mao Trạch Đông khi nghe nói về những nhận xét ​​của Dulles đã nhận thấy đây là vấn đề nghiêm trọng, ông ra lệnh các cán bộ hàng đầu của Đảng phải nghiên cứu về phát biểu này. Mao Trạch Đông thấy rằng ý tưởng về "diễn biến hoà bình" là một đe dọa nghiêm trọng, một "chiến thuật lừa đảo lớn" có thể khiến Trung Quốc suy đồi, và là một cuộc chiến chống lại các cường quốc xã hội chủ nghĩa mà không cần phương tiện quân sự Mao Trạch Đông cảm thấy rằng cuộc chiến đã được tiến hành, với một số hiệu quả, chống lại Liên Xô. Sau sự sụp đổ của Liên Xô, những người cộng sản Trung Quốc càng trở nên quan tâm nhiều hơn về chiến lược này.

Luận điểm của chính quyền Việt Nam

"Diễn biến hòa bình" cũng được Chính phủ Việt Nam nói về các hoạt động của một số cá nhân hoặc phong trào tự xưng là vận động dân chủ, nhân quyền trong và ngoài nước để có các hành vi "tuyên truyền chống nhà nước Việt Nam", hoặc các tiếng nói "đối nghịch và vi phạm pháp luật Việt Nam". Một mặt, Việt Nam tiếp tục hội nhập, xây dựng quan hệ trên mọi mặt với các quốc gia phương Tây (như Mỹ, EU), mặt khác Nhà nước Việt Nam vẫn đề phòng sự can thiệp của các nước phương Tây vào tình hình chính trị Việt Nam.

Ngoài diễn biến hòa bình do bên thứ ba tác động, một phần quan trọng khác là "tự diễn biến hòa bình", tức là nhận thức của cá nhân hay tổ chức trong nước tự thay đổi, làm chủ nghĩa cá nhân trỗi dậy, lây lan trên diện rộng khiến "xa rời mục tiêu chủ nghĩa xã hội" mà nhà nước đề ra.

Khái niệm chính thống

Theo định nghĩa của Từ điển Bách khoa Việt Nam của Viện Khoa học Xã hội Việt Nam thì:

“ Diễn biến hòa bình chiến lược của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động quốc tế, được thực hiện dưới một phương thức, thủ đoạn mới để chống phá, đẩy lùi và đi đến xoá bỏ chủ nghĩa xã hội. Đối tượng của chiến lược Diễn biến hòa bình là các nước có khuynh hướng phát triển phi tư bản chủ nghĩa. Bản chất của chiến lược Diễn biến hòa bình là chống chủ nghĩa xã hội. Nội dung cơ bản là phá hoại các nước xã hội chủ nghĩa về các mặt chính trị, tư tưởng, kinh tế, văn hoá, xã hội, v.v... Phương thức và thủ đoạn chủ yếu là tạo dựng và thúc đẩy những nhân tố phản động, chống đối từ bên trong, đẩy đối phương vào khủng hoảng toàn diện, từng bước chuyển hoá chế độ chính trị theo con đường phát triển tư bản chủ nghĩa hoặc bị chính các thế lực chống đối dùng bạo lực lật đổ.

Diễn biến hòa bình được tiến hành thường là tổng hợp nhiều biện pháp buộc đối phương trong cùng một lúc phải đối phó với nhiều thế lực, nhiều hoạt động chống đối, thúc đẩy cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội thành khủng hoảng chính trị, tạo ra tình thế bạo loạn lật đổ chế độ.

Những ý tưởng ban đầu về Diễn biến hòa bình do các nhà hoạch định chiến lược phương Tây soạn thảo từ cuối những năm 40 thế kỉ 20, sau được tiếp tục bổ sung; cuối thập kỉ 80 thế kỷ 20, được nâng lên và hoàn chỉnh thành chiến lược. Trong điều kiện mới của so sánh lực lượng trên thế giới, chiến lược Diễn biến hòa bình được tiến hành chủ yếu bằng các thủ đoạn phi quân sự, nhằm "chuyển hóa hòa bình" các nước xã hội chủ nghĩa theo tư bản chủ nghĩa. Sau biến động ở Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu, phương Tây công khai tuyên bố chuyển hướng chiến lược "kiềm chế" sang chiến lược "mở rộng" với hai nội dung cơ bản: "dân chủ hoá về chính trị" và "tự do hoá về kinh tế". Vấn đề "nhân quyền" và "dân chủ" được coi là vũ khí lợi hại.

”

Đối tượng tác động

Để đạt được mục tiêu đề ra, phạm vi tác động của "diễn biến hòa bình" về tư tưởng và lý luận tập trung hướng tới bao gồm.

• Một bộ phận cán bộ trong Đảng, kể cả cán bộ cấp cao, đang giữ những vị trí trọng trách trong bộ máy quản lý nhà nước và hệ thống chính trị, cán bộ hoạch định chiến lược, cán bộ làm công tác tư tưởng lý luận, công tác, tổ chức...
• Trí thức và tầng lớp văn nghệ sĩ - một lực lượng nhạy cảm chính trị xã hội cao, thường chịu sự tác động rất nhanh nhạy trước những biến cố xã hội.
• Thanh niên, sinh viên, lực lượng đông đảo và có vai trò to lớn trong đời sống xã hội, là bộ phận năng động, nhạy bén, có khả năng tiếp nhận và thích nghi với cái mới nhanh, nhiệt tình, xông xáo; nhưng vốn sống và kinh nghiệm ít, kiến thức và bản lĩnh chính trị hạn chế, mức độ kiềm chế và năng lực đề kháng trước những cám dỗ thấp, dễ bị lôi kéo bởi những luồng thông tin sai lệch.
• Những phần tử cơ hội chính trị có quan điểm sai trái, đối lập với chủ trương đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Đây là những thành phần cực đoan giàu tham vọng chính trị, sẵn sàng tiếp tay cho nước ngoài, tập hợp lôi kéo xây dựng lực lượng chống phá ra từ bên trong.
• Một bộ phận nhân dân do thiếu hiểu biết, hoặc bị lợi dụng, mua chuộc dụ dỗ, đặc biệt là dân tộc ít người, đồng bào theo các tôn giáo... Bộ phận này thường bị kích động, lôi kéo, trở thành quân cờ chính trị trong tay các thế lực nước ngoài. Bộ phận này có vai trò như một công cụ gây áp lực chính trị, buộc chính phủ Việt Nam nhượng bộ thay đổi đường lối.

Mục tiêu

Mục tiêu của Diễn biến hòa bình tập trung ở các khía cạnh:

• Về hệ tư tưởng: Dùng nhiều kế hoạch và phương tiện, tuyên truyền nhằm xuyên tạc, phủ định chủ nghĩa Marx-Lenin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, cũng như những nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hành động cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, từ đó gây ra "tự diễn biến", hòng tạo ra sự khủng hoảng về lý tưởng chính trị, làm suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Từ đó làm chệch hướng và sụp đổ chế độ chính trị, từng bước thay thế chủ nghĩa Marx-Lenin và Tư tưởng Hồ Chí Minh bằng ý thức hệ tư bản chủ nghĩa.
• Về định hướng phát triển: Xóa bỏ chủ nghĩa xã hội, mục tiêu, lý tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam và dân tộc Việt Nam. Tạo áp lực và gây sức ép buộc Việt Nam quay trở lại chủ nghĩa tư bản. Ví dụ như:
• Về thể chế pháp luật: Đòi xóa bỏ Điều 4 của Hiến pháp, thủ tiêu vai trò lãnh đạo của Đảng, thực hiện đa nguyên, đa đảng.

Mục tiêu chung của diễn biến hòa bình là làm cho đại đa số cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, từ cán bộ cấp cao cho đến người dân đều có chung tâm trạng hoài nghi, dao động.

Các biện pháp thực hiện Diễn biến hòa bình

Theo quan điểm của nhà nước Việt Nam, các sách lược thực hiện Diễn biến hòa bình diễn ra trên nhiều lĩnh vực:

Về chính trị - xã hội

• Phối hợp đồng bộ giữa bên ngoài và bên trong mà chủ yếu là triệt để khai thác các phần tử bất mãn chống đối trong nước, nhất là một số trí thức và cán bộ biến chất, các phần tử cơ hội chính trị, tập trung xuyên tạc và phủ định chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh với mưu đồ dùng chính cộng sản chống lại và phản bác chủ nghĩa cộng sản. Trọng tâm là làm cho quần chúng nhân dân, kể cả một bộ phận cán bộ, đảng viên xa rời chủ nghĩa Marx, xa rời tư tưởng Hồ Chí Minh.
• Sử dụng chính những kẻ cơ hội và Đảng viên biến chất. Mục tiêu của tự diễn biến trong nội bộ Đảng là tách Đảng ra khỏi dân, đối lập Đảng với dân. Thông qua thổi phồng khuyết điểm, yếu kém của chính những phần tử cơ hội, bọn quan liêu, tham nhũng để quy chụp, đánh đồng những Đảng viên xấu, hủ bại với những Đảng viên tốt, trung kiên; nhằm làm cho quần chúng nhân dân lẫn lộn tốt-xấu, đánh đồng những cá nhân biến chất với lý tưởng cộng sản và tổ chức Đảng nói chung.
• Thông qua các hiện tượng cụ thể có thật, những yếu kém, bất cập của chính phủ, nhưng được nhào nặn, bóp méo, cường điệu với dụng ý xấu, nhằm quy kết và phủ định những thành quả của đổi mới, xuyên tạc nhằm bôi đen chế độ, phủ định con đường chủ nghĩa xã hội.
• Về xã hội: lợi dụng các mâu thuẫn, khiếu kiện, các chiêu bài "dân chủ", "nhân quyền" và "tôn giáo" để can thiệp vào tình hình nội bộ, phá hoại sự ổn định của Việt Nam.
• Về quốc phòng - an ninh: xuyên tạc đường lối, chính sách quốc phòng-an ninh, đối ngoại của Đảng-Nhà nước. Thực hiện mưu đồ "phi chính trị hóa" Quân đội nhân dân Việt Nam và công an nhân dân… làm mất lý tưởng, sức chiến đấu của lực lượng vũ trang để sẵn sàng tạo cớ răn đe, can thiệp quân sự hoặc xâm lược khi điều kiện chín muồi.
• Về kinh tế: xuyên tạc đường lối, chính sách kinh tế; thúc đẩy chuyển hoá cơ cấu kinh tế, thành phần kinh tế, xâm nhập, chiếm lĩnh các địa bàn, các lĩnh vực kinh tế quan trọng nhằm tước bỏ vai trò điều hành nền kinh tế của Nhà nước; từ đó thúc đẩy, chuyển hóa nền kinh tế sang quỹ đạo tư bản chủ nghĩa.
• Về lịch sử: xuyên tạc lịch sử dân tộc và bôi nhọ uy tín của các nhà lãnh đạo cách mạng Việt Nam.

Về giáo dục

Thông qua các chương trình đưa cán bộ ra nước ngoài học tập, nghiên cứu bằng nhiều nguồn vốn khác nhau, nhất là nguồn tài trợ nước ngoài, hòng tạo ra một “thế hệ cán bộ thân phương Tây”, sau này nắm dần các cương vị trọng yếu trong hệ thống chính trị. Mặt khác, thông qua việc hợp tác đào tạo tại Việt Nam để truyền bá các quan điểm xa lạ, gạt bỏ hệ tư tưởng cách mạng trong học viên.

Tổng thống Mỹ Ronald Reagan từng tuyên bố: "Đầu tư cho học sinh - sinh viên các nước Xã hội chủ nghĩa đang du học ở Mỹ là một khoản đầu tư lâu dài, hãy gây ảnh hưởng tư tưởng với họ, hun đúc họ trong lối sống và giá trị quan niệm văn minh Mỹ, chờ họ từng bước trở thành rường cột của xã hội họ, rồi thông qua cái đầu của họ biến đất nước đó chuyển mình theo nền văn minh tư bản của ta". Ngay từ thập niên 1960, Mao Trạch Đông cũng lưu ý rằng các nước phương Tây sẽ thông qua việc tài trợ cho các du học sinh để đào tạo các phần tử có tư tưởng thân phương Tây, ủng hộ văn hóa phương Tây, rồi sau đó nhóm này sẽ về nước và thâm nhập vào hệ thống chính trị, báo chí, truyền thông, từ đó dần làm biến chất Đảng Cộng sản Trung Quốc từ bên trong: "Chủ nghĩa đế quốc gửi gắm tham vọng diễn biến hòa bình vào thế hệ thứ 3, thứ tư của chúng ta, phải đặc biệt cảnh giác những kẻ dã tâm và những kẻ có mưu đồ cá nhân muốn tiếm quyền lãnh đạo của Đảng và Nhà nước"

Về truyền thông và văn hóa

• Về truyền thông, báo chí:
  • Thông qua con đường hợp tác trên các lĩnh vực giáo dục đào tạo, báo chí, truyền thông, hội thảo, triển lãm, tài trợ… để từng bước hình thành các tổ hợp, tập đoàn, câu lạc bộ, báo chí tư nhân, nhà xuất bản tư nhân, trang thông tin điện tử, cơ quan ngôn luận ngầm ủng hộ diễn biến hòa bình. Thông qua mô hình liên doanh - liên kết để vô hiệu hóa vai trò kiểm duyệt của các nhà xuất bản, nhằm tung ra thị trường các văn hóa phẩm độc hại, trái với thuần phong mỹ tục, chuẩn mực đạo đức của dân tộc.
  • Tăng cường truyên truyền về 3 mô hình: quảng bá xã hội dân sự, cổ vũ việc xóa bỏ vai trò điều tiết của Nhà nước trong kinh tế thị trường, quảng bá mô hình nhà nước theo hướng tư bản chủ nghĩa
  • Tài trợ tiền bạc cho các nhà báo, tòa soạn báo, các quan chức chính quyền... để họ viết bài bôi đen, xuyên tạc thực trạng xã hội; hoặc cho đăng những bài báo, ý kiến cổ vũ hợp pháp hóa các tệ nạn như mại dâm, đòi luật pháp công nhận các quan hệ giới tính bất thường như đồng tính luyến ái, hôn nhân đồng tính và chuyển đổi giới tính
• Về văn hóa: Thông qua việc cấp tiền cho các tổ chức phi chính phủ nhằm đẩy mạnh truyền bá lối sống suy đồi, đề cao vật chất, văn hóa hưởng thụ, đả kích bản sắc văn hóa dân tộc, tung hô "cái tôi cá nhân ích kỷ" và tôn sùng lối sống kiểu phương Tây, bao gồm:
  • Cổ súy cho chủ nghĩa thực dụng và tình dục trước hôn nhân, cổ vũ các quan hệ giới tính bất thường như đồng tính luyến ái, hôn nhân đồng tính và chuyển đổi giới tính... nhằm phá hủy cơ cấu gia đình truyền thống và lan rộng các hành vi lệch lạc giới tính trong thanh thiếu niên;
  • Cổ vũ hợp pháp hóa mại dâm, sòng bạc, cá độ... nhằm khiến người dân trở nên băng hoại về lối sống, ngại khó - ngại khổ, gây tan vỡ gia đình, lãng quên hoặc phủ nhận các giá trị truyền thống của dân tộc, văn hóa gia đình và tinh thần sống vì cộng đồng.

Bản chất của chiến lược "diễn biến hòa bình" là không hề thay đổi, song phương thức, biện pháp tiến hành "diễn biến hòa bình" thì biến hóa khôn lường và ngày càng tinh vi, đa dạng. Mục tiêu của diễn biến hòa bình về văn hóa là tập trung phá hoại truyền thống văn hóa dân tộc, văn hóa cách mạng, các chuẩn mực đạo đức, lối sống xã hội chủ nghĩa. Dùng nhiều biện pháp để các sản phẩm văn hóa độc hại xâm nhập vào quần chúng, đặc biệt là thế hệ thanh niên, làm chuyển đổi giá trị thẩm mỹ, chuyển đổi các thang bậc giá trị đạo đức của xã hội theo chiều hướng xấu; biến thế hệ trẻ thành công cụ và lực lượng xã hội chủ yếu của diễn biến hòa bình.

"Diễn biến hòa bình về văn hóa" là biện pháp âm thầm nhưng hậu quả mà nó gây ra lại lâu dài nhất. Đánh vào văn hóa chính là đánh vào tương lai của cả dân tộc. Kinh tế hoặc chính trị suy thoái thì có thể khôi phục lại sau vài năm, còn văn hóa - đạo đức suy đồi thì phải mất nhiều thế hệ mới khôi phục được, thậm chí không bao giờ khôi phục lại được. Một dân tộc mất đi bản sắc văn hóa, con người sống không có đạo đức, không tôn trọng chuẩn mực xã hội, văn hóa trở nên lai căng thì dân tộc đó cũng sẽ sớm suy tàn hoặc sẽ bị đồng hóa bởi văn hóa ngoại lai.

Một số trường hợp điển hình

Diễn biến hòa bình tại Liên Xô

Tại Liên Xô, phương Tây đã thành công trong việc cài cắm những nhân vật có tư tưởng sùng bái phương Tây nắm quyền tại các cơ quan truyền thông, báo chí, tuyên truyền lớn của đất nước. Ví dụ, từ 1986 đến 1988, một loạt cán bộ chủ chốt của các tờ báo có ảnh hưởng lớn tại Liên Xô được thay thế bởi những người ủng hộ chủ trương “Tây hóa”, từ đó các tờ báo này đã gây khuynh đảo dư luận, làm cho nhiều người ngộ nhận và ảo tưởng đối với chủ nghĩa tư bản phương Tây, tạo tiền đề để gây sự bất mãn trong nhân dân, khiến họ quay sang công kích chủ nghĩa xã hội. Năm 1959, lần đầu tiên có 4 cán bộ của Liên Xô sang học ở Mỹ, 2 trong số đó là A. Yakovlev, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng phụ trách công tác tư tưởng-lý luận và tướng tình báo C. Danilovich về sau đã có liên hệ với tình báo Mỹ (CIA)

Đến thập niên 1980, các nước phương Tây bắt đầu tài trợ thành lập một loạt các tổ chức phi chính phủ ở Liên Xô. Các tổ chức phi chính phủ này ra sức truyền bá tư tưởng, lối sống và văn hóa phương Tây để tác động tới tư tưởng văn hóa, đạo đức của người dân Liên Xô. Về mặt truyền thông, trước tiên là phá vỡ sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước Liên Xô với hệ thống truyền thông - báo chí, tiếp đó là đòi thành lập các nhà xuất bản tư nhân, báo chí tư nhân, thu hẹp quyền lực của Chính phủ trong các hoạt động xã hội.

Tháng 1/1987, Gorbachev đề xướng phong trào xét lại lịch sử Liên Xô, các nhà báo thân phương Tây được cài cắm trong các cơ quan báo chí lập tức viết hàng loạt bài công kích: công nghiệp hóa đất nước của Stalin là "vô tích sự", phóng đại sai sót của Stalin thời kỳ đầu chiến tranh, thậm chí phủ nhận thắng lợi của chiến tranh Vệ quốc vĩ đại. Sau đó, việc phê phán Stalin dần dần chuyển sang phê phán, phủ định thành quả của Cách mạng Tháng Mười, Chủ nghĩa Marx - Lenin. Các loại ấn phẩm, phát thanh truyền hình quay sang chỉ trích lịch sử cách mạng, mặt trận báo chí của Đảng Cộng sản Liên Xô dần bị "đánh chiếm", tư tưởng Đảng viên và nhân dân Liên Xô trở nên dao động dữ dội, lòng tin vào sự nghiệp Cách mạng sụt giảm nghiêm trọng, trong khi những luận điệu phê phán dù vô căn cứ lại được coi là chân lý. Kết quả là trong lúc nguy cấp, đã không còn ai đứng lên để bảo vệ Đảng Cộng sản và chủ nghĩa xã hội. Năm 1994, nhà văn Yuri Boldarev khi nhìn lại tình cảnh của thời kỳ này đã nói: “Trong sáu năm, báo chí Liên Xô đã thực hiện được mục tiêu mà quân đội Đức Quốc xã tinh nhuệ nhất cũng không thể thực hiện được khi xâm lược nước ta vào những năm 1940. Quân đội Đức có thiết bị kỹ thuật hàng đầu nhưng thiếu một thứ, đó là hàng triệu ấn phẩm mang vi khuẩn hủy diệt tư tưởng của nhân dân”.

Diễn biến hòa bình trên lĩnh vực báo chí - tư tưởng ở Liên Xô cuối thập niên 1980 thể hiện qua các mặt sau:

• Thứ nhất: Đảng dần mất đi sự kiểm soát với truyền thông, báo chí và giới lý luận. Xuất hiện rất nhiều bài viết xét lại lịch sử, xét lại chủ nghĩa xã hội trên báo chí mà không bị ngăn chặn và xử lý.
• Thứ hai: các "tổ chức phi chính phủ" xuất hiện rất nhiều (hơn 30.000 tổ chức vào năm 1987), trong đó nhiều tổ chức nhận tài trợ nước ngoài, vận động ngầm hoặc công khai truyền bá tư tưởng phủ nhận Nhà nước Liên Xô.
• Thứ ba: Làn sóng xét lại lịch sử, phủ định lịch sử ở Liên Xô lan rộng. Tháng 6/1988, báo Tin tức công khai đăng bài chỉ trích bộ giáo trình Lịch sử Liên Xô đang được giảng dạy trong trường học, rồi sau đó chính ngành giáo dục cũng bãi bỏ giáo trình này. Đến cuối năm 1988, có những tờ báo báo công khai xét lại, phủ nhận vai trò của Cách mạng Tháng Mười.

Tháng 4/1989, Gorbachev kêu gọi các ủy viên Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô tuổi đã cao hãy nghỉ hưu. 115 ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã viết đơn xin nghỉ hưu vì tin rằng đất nước sẽ phát triển hơn với đội ngũ được trẻ hóa. Đây chính là sai lầm của những người cộng sản trung thành trong Đảng Cộng sản Liên Xô. Trong ba năm 1987-1989, khoảng 50% cán bộ cơ quan chiến lược trong quân đội, hơn 100 cán bộ chính trị cấp chiến dịch - chiến lược và 30% tướng lĩnh bị cách chức hoặc loại khỏi quân đội với lý do “tư tưởng bảo thủ, không ủng hộ cải tổ”, thay thế họ là những phần tử “cấp tiến”. Từ năm 1986 đến 1988, một loạt cán bộ chủ chốt của các tờ báo có ảnh hưởng lớn tại Liên Xô được thay thế bởi những người ủng hộ chủ trương “Tây hóa” của Gorbachev, từ đó các tờ báo này đã khuynh đảo dư luận, làm cho nhiều người dân ảo tưởng vào phương Tây

Việc kiểm soát báo chí, truyền thông bị buông lỏng, dẫn tới việc báo chí Liên Xô bị tiền bạc và lợi ích thương mại chi phối vào cuối thập niên 1980, các tờ báo đua nhau khai thác những vấn đề gây sốc như tình dục, bạo lực... Ngay cả một số tờ báo giàu truyền thống như báo Đoàn viên thanh niên cộng sản Mátxcơva cũng trở thành "báo lá cải vỉa hè", thường xuyên đăng những nội dung tình dục, loạn luân nhằm thu hút độc giả. Trên truyền thông xuất hiện những ý kiến đòi mở nhà chứa và hợp pháp hóa mại dâm, có người thậm chí công khai kiến nghị thành phố Mátxcơva dành riêng một "khu đèn đỏ" để tổ chức mại dâm công khai. Dưới ảnh hưởng của thị trường và cám dỗ vật chất, báo chí, truyền hình, phát thanh cũng như các nhà xuất bản đua nhau theo đuổi lợi nhuận, không những quên đi trách nhiệm chính trị, thậm chí mất đi cả lương tâm xã hội. Các tác phẩm học thuật nghiêm túc thì gần như vắng bóng, chỉ được in ấn nội bộ để trao đổi trong phạm vi hẹp.

Đảng Cộng sản Liên Xô đã trải qua rất nhiều khó khăn thử thách và đã vượt qua tất cả: Năm 1917, 35 vạn đảng viên đã lãnh đạo giai cấp công nhân Nga lật đổ ách thống trị của Sa hoàng, cùng nhân dân chống lại sự can thiệp vũ trang của 14 nước để bảo vệ thành công cách mạng. Năm 1941, 5.540.000 đảng viên đã cùng nhân dân chiến thắng phát xít Đức trong cuộc chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, lãnh đạo công cuộc xây dựng Liên Xô trở thành siêu cường. Vậy nhưng, năm 1991, Đảng Cộng sản Liên Xô với 20 triệu đảng viên lại sụp đổ, không phải do kẻ thù bên ngoài, mà chính là do những mầm mống diễn biến, tự diễn biến tư tưởng bên trong nội bộ Đảng.

Từ thập niên 2000 tới nay

Tiếp sau sự sụp đổ của Liên Xô là sự tan rã hệ thống xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu, đến thập niên 2000, các cuộc "cách mạng sắc màu" - một dị bản của "diễn biến hoà bình" có kết hợp với yếu tố bạo loạn lật đổ - cũng được thực hiện thành công ở một loạt các nước. Mặc dù có những điểm không giống nhau, nhưng "cách mạng đường phố", "cách mạng Nhung", "cách mạng Cam", Mùa xuân Ả Rập... đều có điểm chung: tiến hành hạ bệ chính quyền thông qua biểu tình. Theo Đại tá, PGS, TS Văn Đức Thanh, đây là những cuộc đảo chính lật đổ chính quyền theo kiểu dùng "bạo lực đường phố", sử dụng quần chúng địa phương bị kích động bởi những trung tâm quyền lực từ bên ngoài.

Mùa xuân Ả Rập hoặc các cuộc “cách mạng sắc màu” có những điểm chung là:

• Đều nhằm thay đổi chế độ cầm quyền: Nếu các cuộc “cách mạng sắc màu” ở Đông Âu mượn cớ phản đối sự “gian lận trong bầu cử tổng thống” để giành chính quyền thì “Mùa xuân A-rập” xuất phát từ các khủng hoảng kinh tế - xã hội.
• Phương pháp đều dựa trên cơ sở luận thuyết chính trị mang tên “đấu tranh phi bạo lực” (biểu tình đông người, bất tuân dân sự...) mà tác giả là Gene Sharp, một chuyên gia chính trị nổi tiếng ở Mỹ. Nội dung luận thuyết này đã được dịch ra nhiều thứ tiếng và phổ biến tới nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên, “đấu tranh phi bạo lực” chỉ là giai đoạn ban đầu, sau đó các lực lượng đối lập sẽ thực hiện bạo loạn loạt đổ hoặc chiến tranh quân sự quyết liệt nhất nếu thấy cần thiết, đẩy đất nước vào nội chiến hoặc bị quân đội nước ngoài tấn công.
• Các nhà tổ chức các cuộc “cách mạng sắc màu” ở Gruzia, “cách mạng cam” ở Ucraina và Mùa xuân Ả Rập ở các nước Bắc Phi và Trung Đông... là các cơ quan tình báo của các nước phương Tây, các tổ chức phi chính phủ, các "quỹ tài trợ dân chủ", các tổ chức xã hội dân sự... thậm chí cả các lực lượng đặc nhiệm từ bên ngoài có chức năng huấn luyện chiến thuật quân sự cho các lực lượng đối lập để nếu cần, các lực lượng đối lập có thể sử dụng chiến tranh để lật đổ chính phủ. Trên thực tế, nhiều cuộc chính biến ở Đông Âu, Trung Đông đã chuyển từ "phi bạo lực" ban đầu sang chiến tranh quy mô lớn (nội chiến Syria, nội chiến Ucraina, nội chiến Libya, nội chiến Yemen...)

Diễn biến hòa bình tại Việt Nam hiện nay

Diễn biến về văn hóa - xã hội

Ngày nay, chiến lược “Vượt trên ngăn chặn” và “Bao vây cấm vận” được thay bằng chiến lược “Triệt tiêu kẻ thù”, tức là áp dụng các biện pháp “can dự”, “tiếp cận”, lôi kéo đối phương từ đối đầu chuyển sang đối thoại, dần hoà nhập rồi chuyển sang sùng bái văn hóa phương Tây, chịu sự khống chế của phương Tây. Tức là không đứng ngoài kêu gọi lật đổ mà xâm nhập vào nội bộ để "đánh từ trong đánh ra", làm cho nội bộ Việt Nam “tự diễn biến”, “tự sụp đổ”, “Cộng sản tự diệt cộng sản”. Một biện pháp quan trọng là "diễn biến hòa bình trong văn hóa - xã hội", tức là việc tài trợ cho các tổ chức phi chính phủ nhằm thông qua giao lưu hợp tác về văn hóa, giáo dục, báo chí... để chuyển hóa tư tưởng người dân, cài cắm người vào các tổ chức trong nội bộ Việt Nam, làm suy thoái nền tảng văn hóa - xã hội - đạo đức truyền thống của người Việt

Một ví dụ được cho là một trong những biểu hiện rõ rệt của "diễn biến hòa bình trong văn hóa" là từ năm 2008 tới nay, các tổ chức phi chính phủ như Viện nghiên cứu xã hội, kinh tế và môi trường (ISEE), Trung tâm ICS (Tổ chức thúc đẩy quyền về đồng tính-chuyển giới)... được thành lập tại Việt Nam và được các tổ chức phương Tây tài trợ kinh phí. Những tổ chức này tuyên truyền những giá trị được cho là chưa phù hợp với văn hóa - đạo đức truyền thống của dân tộc Việt Nam, bao gồm đồng tính luyến ái, hôn nhân đồng tính, chuyển đổi giới tính... Nguyên giám đốc của ISEE là Lê Quang Bình cũng được phát hiện là thường xuyên tham gia các hội thảo về xã hội dân sự (tại Việt Nam, xã hội dân sự là một chiêu bài thường được sử dụng để ngầm tập hợp các nhân vật bất mãn chính trị, nhằm từng bước làm suy yếu và gây sức ép đối với Nhà nước Việt Nam). Các cuộc diễu hành đồng tính (Viet Pride) bị một vài nhà nhận xét cho là can thiệp vào việc xây dựng chính sách pháp luật tại Việt Nam, và bị một vài ý kiến cho rằng chúng là yếu tố văn hóa phương Tây không phù hợp với chuẩn mực đạo đức Việt Nam.

Trong Bộ Luật Dân sự năm 2015, viện ISEE đã tiến hành vận động hành lang đối với nhiều cơ quan Nhà nước, đại biểu quốc hội để luật này cho phép thực hiện việc chuyển đổi giới tính. Đây là lần đầu tiên một tổ chức phi chính phủ do phương Tây tài trợ đã thành công trong việc trực tiếp tham gia vào việc biên soạn luật và tác động đến lá phiếu của đại biểu quốc hội, để từ đó "dẫn hướng" những chính sách pháp luật Việt Nam theo ý muốn của phương Tây..

Diễn biến trong báo chí - truyền thông

Từ những năm 2000, báo chí - truyền thông ở Việt Nam dần bị buông lỏng quản lý, dẫn tới hiện tượng nhiều cơ quan báo chí Việt Nam bị tiền bạc và lợi ích thương mại chi phối. Khuynh hướng "thương mại hóa" báo chí diễn biến theo chiều hướng ngày càng trầm trọng, phức tạp. Biểu hiện "thương mại hóa" dễ nhận thấy nhất là nhiều cơ quan báo chí chỉ quan tâm phục vụ những thị hiếu thấp kém, tầm thường, họ tập trung đưa các tin, bài mang tính giật gân, câu khách, mô tả tội ác một cách thái quá, chú trọng đến các vụ việc rùng rợn, nội dung khêu gợi, dung tục.... Hậu quả là sự "lá cải hóa" chất lượng nội dung thông tin, hạ thấp tính chính trị - văn hóa - khoa học của báo chí, thiếu quan tâm đến tính giáo dục, gây hậu quả, tác động xấu đối với cộng đồng. Nhiều cơ quan báo chí, đài truyền hình, nhà xuất bản còn lợi dụng việc "liên kết sản xuất, liên kết xuất bản" để ngấm ngầm "bán bài, bán sóng", tức là nhận tiền rồi giao luôn trách nhiệm kiểm soát cho các tổ chức, cơ sở kinh doanh tư nhân để họ tự tổ chức in ấn, phát hành sách, trình chiếu chương trình truyền hình. Hậu quả của sự "thương mại hóa" này rất nghiêm trọng, đó là sự đánh mất trách nhiệm tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, văn hóa đối với nhân dân; các cơ quan báo chí dần rơi vào sự khống chế của tư nhân, khiến báo chí - truyền thông dần bị "tư nhân hóa"; làm đánh mất vai trò quản lý, giám sát của cơ quan chủ quản, sự chỉ đạo của Đảng và Nhà nước.

Nhiều tờ báo, đài truyền hình ở Việt Nam hiện nay đua nhau khai thác, lạm dụng những nội dung gây sốc dư luận như tình dục, bạo lực, đồng tính luyến ái... Nhiều tờ báo, đài truyền hình còn lợi dụng chiêu bài "giáo dục giới tính" để đăng tải dày đặc các câu chuyện về yêu đương - tình dục, nhưng lại mang tính khiêu dâm chứ không hề có tính giáo dục. Ngay cả một số tờ báo, đài truyền hình giàu truyền thống cũng dần trở thành "báo lá cải", thường xuyên đăng tải hoặc phát sóng những chương trình có nội dung khai thác chuyện tình dục, các scandal tình ái, soi mói đời tư nghệ sỹ, cổ súy đồng tính luyến ái... nhằm thu hút độc giả (tiêu biểu như đài truyền hình TP Hồ Chí Minh (HTV) đã liên tục cho phát sóng những chương trình như "Vợ chồng son" lạm dụng việc khai thác đời sống tình dục vợ chồng, "Ngôi sao tình yêu" có những hình ảnh hở hang khêu gợi, hoặc chương trình "Người ấy là ai" cổ súy quan hệ đồng tính luyến ái, v...v...)

Trên truyền thông Việt Nam gần đây còn xuất hiện những ý kiến đòi mở cửa nhà chứa và hợp pháp hóa mại dâm, có tờ báo còn công khai đăng tải kiến nghị các thành phố lớn dành riêng một "khu đèn đỏ" để tổ chức mại dâm công khai. Dưới ảnh hưởng của thị trường và cám dỗ vật chất, nhiều cơ quan báo chí, truyền hình cũng như các nhà xuất bản tại Việt Nam đua nhau theo đuổi lợi nhuận, không những quên đi trách nhiệm chính trị mà thậm chí còn mất đi cả lương tâm xã hội. Đây đều là những hiện tượng tiêu cực đã từng xảy ra đối với truyền thông Liên Xô vào cuối thập niên 1980, chỉ ít lâu trước khi Liên Xô sụp đổ.

Tự diễn biến

Nền kinh tế thị trường đầy cám dỗ vật chất rất dễ khiến con người sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, thực dụng, tham nhũng, lãng phí; làm gia tăng các tệ nạn xã hội như hối lộ, ma túy, mại dâm; cán bộ trở nên quan liêu, xa dân, sống xa hoa hưởng lạc. Nó cũng sẽ thúc đẩy quá trình phân hóa giàu nghèo trong xã hội và ngay cả trong Đảng, thúc đẩy "tự diễn biến" ngay trong nội bộ Đảng. Tại Hội nghị cán bộ toàn quốc quán triệt và triển khai Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chỉ rõ:

“Thời gian gần đây các làn sóng chống đối ta về mặt tư tưởng chính trị lại rộ lên, có lúc dồn dập… Nước ta bên cạnh những thành tựu lớn cũng xuất hiện những khó khăn và thách thức mới, các tệ nạn xã hội như tham nhũng, hối lộ, ma túy, mại dâm… tiếp tục gia tăng, sự phân hóa giàu nghèo phát triển”

“Bây giờ trong Đảng cũng có sự phân hóa giàu nghèo, có những người giàu lên rất nhanh, cuộc sống xa cách người lao động; liệu rồi người giàu có nghĩ giống người nghèo không? Nhà triết học cổ điển Đức Phơ-bách đã từng nói rằng, người sống trong lâu đài nghĩ khác người ở nhà tranh. Mai kia Đảng này sẽ là Đảng của ai? Có giữ được bản chất là đảng cách mạng của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động, của dân tộc không?”

Theo Báo Quân đội nhân dân thì: "Điều họ muốn là dân tộc Việt Nam từ bỏ con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, từ bỏ mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Họ muốn xóa bỏ Đảng Cộng sản Việt Nam, một đảng luôn hoàn thành xuất sắc vai trò lãnh đạo suốt gần 80 năm qua. Đó chính là mục tiêu của chiến lược "diễn biến hòa bình" mà họ cho rằng là nỗi lo sợ quái gở".

Ông Phan Xuân Biên viết trên Tạp chí Tuyên giáo ngày 10-4-2009: Bên cạnh dòng tư tưởng chủ đạo là ý thức độc lập dân tộc cao, ý chí tự lực tự cường, kiên trì xây dựng đất nước giàu mạnh, dân chủ, văn minh theo định hướng XHCN dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, tình hình đang tiềm ẩn nhiều yếu tố bất ổn, tạo ra những thách thức, nguy cơ về an ninh tư tưởng. Hoạt động "diễn biến hoà bình" của các thế lực thù địch ngày càng quyết liệt về cường độ; toàn diện về nội dung; đa dạng về phương pháp, hình thức, rộng rãi về lực lượng, thường xuyên về thời gian và ngày càng công khai, tinh vi

"Chúng lợi dụng triệt để bối cảnh quốc tế và trong nước, nhất là tình hình xã hội như tranh chấp, khiếu kiện, đình công; quan liêu, tham nhũng, lãng phí; những vấn đề lịch sử, dân tộc, tôn giáo, tự do, dân chủ, nhân quyền và bằng mọi ngả đường để thực hiện âm mưu nhất quán là nhằm xóa bỏ nền tảng tư tưởng của Đảng ta - chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đi đến làm suy yếu và thủ tiêu vai trò lãnh đạo của Đảng, xóa bỏ chế độ XHCN, đưa nước ta theo con đường TBCN (Tư bản Chủ nghĩa). Dù chưa đạt được âm mưu cuối cùng nhưng các hoạt động "diễn biến hoà bình" kết hợp với nhiều yếu tố khách quan và chủ quan đã tác động đến tư tưởng của một số cán bộ đảng viên, tạo nên sự tự diễn biến "tự chuyển hóa" trong nội bộ Đảng và xã hội với xu hướng ngày càng phức tạp".

Năm 2016, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII, trong đó cảnh báo về sự nguy hiểm của suy thoái về tư tưởng chính trị, "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ Đảng, trong đó có đoạn: "...sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống dẫn tới "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" chỉ là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm khôn lường, có thể dẫn tới tiếp tay hoặc cấu kết với các thế lực xấu, thù địch, phản bội lại lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Những hạn chế, khuyết điểm nêu trên làm giảm sút vai trò lãnh đạo của Đảng; làm tổn thương tình cảm và suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, là một nguy cơ trực tiếp đe doạ sự tồn vong của Đảng và chế độ."

Chủ trương của chính phủ Việt Nam là phải "cảnh giác, đề phòng, và chủ động đối phó, tấn công vào các cáo buộc sai lệch về Việt Nam, vô hiệu hóa các vũ khí, công cụ, chiêu bài chính trị, đặc biệt là các vấn đề tự do, dân chủ, nhân quyền, các vấn đề cao đẹp đã bị lợi dụng làm chiêu bài. Chống lại mục đích chuyển hóa, lật đổ, và thay thế các chế độ xã hội chủ nghĩa của Hoa Kỳ và các nước tư bản phương Tây". Văn kiện Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam coi diễn biến hòa bình là một trong bốn nguy cơ với Đảng. Pháp luật của Việt Nam có các tội hình sự như "Tuyên truyền chống nhà nước CHXHCN Việt Nam", "Lợi dụng các quyền tự do, dân chủ để chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam" hoặc "Âm mưu lật đổ Nhà nước CHXHCN Việt Nam" để đối phó với nguy cơ Diễn biến hòa bình.

Trong quá trình hội nhập quốc tế, Việt Nam không có lựa chọn nào khác là xây dựng quan hệ kinh tế, chính trị và an ninh với các nước Tư bản Chủ nghĩa mà trước kia từng coi là kẻ thù, là tác giả của Diễn biến hòa bình, như Mỹ, Liên minh châu Âu (EU). Chính vì vậy, một mặt vẫn tuyên truyền trong nước về sự nguy hiểm của Diễn biến hòa bình, mặt khác, chính phủ Việt Nam mềm mỏng trong quan hệ ngoại giao và không phát ngôn cụ thể về Diễn biến hòa bình. Chính phủ Việt Nam chỉ phát ngôn chung chung, không nêu rõ ai là tác giả của các hoạt động Diễn biến hòa bình. Việt Nam cũng không làm rạch ròi như trước thế nào là chủ nghĩa đế quốc và ai là kẻ thù của chủ nghĩa xã hội. Đồng thời nhà nước Việt Nam cũng tiến hành "tự do hóa về kinh tế", tiến hành từng bước "dân chủ hóa về chính trị", xây dựng nhà nước pháp quyền. Tuy nhiên, sau một số "Cách mạng sắc màu" diễn ra tại các nước Đông Âu, dẫn tới sự bất ổn và sụp đổ của nhiều chế độ chính trị tại một số nước, Việt Nam trở nên quan ngại hơn. Chính phủ Việt nam coi việc xử lý thế nào để vẫn giữ được bản sắc dân tộc và độc lập tự chủ của đất nước là vấn đề lớn mà VN cần phải làm

Chủ trương của chính quyền các nước

Trung Quốc

Ngay từ thập niên 1960, Chủ tịch Trung Quốc là Mao Trạch Đông đã cảnh báo rằng các nước phương Tây sẽ thực hiện diễn biến hòa bình thông qua việc tài trợ cho các du học sinh để đào tạo các phần tử có tư tưởng thân phương Tây, ủng hộ văn hóa phương Tây, rồi sau đó nhóm này sẽ về nước và thâm nhập vào hệ thống chính trị, báo chí, truyền thông, từ đó dần làm biến chất Đảng Cộng sản Trung Quốc từ bên trong. Ông nói: "Chủ nghĩa đế quốc gửi gắm tham vọng diễn biến hòa bình vào thế hệ thứ ba, thứ tư của chúng ta, phải đặc biệt cảnh giác những kẻ dã tâm và những kẻ có mưu đồ cá nhân muốn tiếm quyền lãnh đạo của Đảng và Nhà nước"

Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào trong tuyên bố đầu năm 2012 của mình nhắc nhở các thành viên trong Đảng Cộng sản Trung Quốc cẩn thận với "diễn biến hòa bình", kêu gọi các biện pháp tích cực chống lại "sự thâm nhiễm về văn hóa và tư tưởng của các thế lực thù địch". Tuyên bố của ông Hồ Cẩm Đào cho thấy sự xiết chặt kiểm soát an ninh tư tưởng trong thời gian tới tại Trung Quốc. Tồn tại qua "hiệu ứng domino" từ sự sụp đổ của khối Xã hội chủ nghĩa những năm cuối thập kỷ 1980, đầu thập kỷ 1990, Đảng Cộng sản Trung Quốc một lần nữa được cảnh báo về mối đe dọa diễn biến hòa bình từ Cách mạng Hoa Nhài hay phong trào Mùa xuân Ả Rập tại Trung Đông và Bắc Phi. Theo một biên tập viên tại Hồng Kông, Đảng Cộng sản Trung Quốc ngày càng thấy khó khăn để duy trì sự ổn định của hệ thống chính trị tại Trung Quốc, khi tiếng nói đối lập ngày càng nhiều.

Trong khi tư tưởng "diễn biến hòa bình" được xem là những tư tưởng thù nghịch ở Trung Quốc, các nhà quan sát cho là một vài quan chức cao cấp trong hệ thống đảng cộng sản Trung Quốc như Ôn Gia Bảo đã ủng hộ quá trình này. Những viên chức này, tuy nhiên, chỉ là một thiểu số của đảng cộng sản.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin, cả 2 đều ủng hộ chính sách nghiêm cấm tuyên truyền đồng tính luyến ái nhằm ngăn chặn sự hủy hoại truyền thống văn hóa, đạo đức của dân tộc

Về mặt văn hóa - xã hội, Chính phủ Trung Quốc kiểm duyệt chặt chẽ mọi nội dung được cho là sẽ gây tác động xấu, làm băng hoại văn hóa truyền thống và đạo đức của đất nước. Ủy ban về Báo chí, Xuất bản, Phát thanh, Điện ảnh và Truyền hình Trung Quốc hoạt động rất mạnh tay trong lĩnh vực an ninh văn hóa. Tất cả những bộ phim Trung Quốc không bao giờ được phép xuất hiện những cảnh quay mô tả hoạt động quan hệ tình dục, khỏa thân. Các mối quan hệ và hành vi bất thường như loạn luân, đồng tính luyến ái, hôn nhân đồng tính, ấu dâm cũng bị cấm hoặc phải cắt bỏ mọi cảnh quay liên quan. Chính phủ Trung Quốc cũng cấm tất cả các nội dung về đồng tính luyến ái được xuất hiện trên sóng phát thanh truyền hình, như là một phần của chính sách chống lại những nội dung "thô tục, vô đạo đức và không lành mạnh". Cảnh sát Trung Quốc giám sát chặt những hoạt động của các tổ chức phi chính phủ, và họ sẽ giải tán những hoạt động đó nếu phát hiện ra chúng có ý đồ cổ vũ đồng tính luyến ái và hôn nhân đồng tính

Trung Quốc cũng kiểm soát chặt các nội dung trên internet. Hiệp hội dịch vụ Netcast Trung Quốc có thẩm quyền kiểm duyệt các nội dung trực tuyến, mọi nội dung hiển thị hành vi tình dục, giới tính bất thường, bao gồm loạn luân, đồng tính luyến ái, lạm dụng tình dục, chuyển đổi giới tính... Các quy định khác cũng nêu rõ nội dung sẽ bị xóa bỏ nếu khuyến khích "lối sống xa hoa thác loạn", đăng "chi tiết cảnh bạo lực và tội ác" hoặc "hành vi khiêu dâm" bao gồm cả thủ dâm. Tất cả những phim ảnh, bài báo vi phạm quy định này đều sẽ bị gỡ bỏ khỏi Internet. Quy định này đã được ban hành năm 2017, sau khi chính phủ Trung Quốc nhận định sự xuất hiện dày đặc của các bộ phim về đồng tính luyến ái trên Internet đã làm băng hoại giới trẻ Trung Quốc bởi nội dung gây suy đồi đạo đức và văn hóa gia đình.

Nga

Theo báo Pravda của Nga cho là Quỹ Dân chủ Mỹ (NED - National Endowment for Democracy) có mặt trên khắp đất nước Nga, thâm nhập vào diễn biến chính trị ở Nga hiện nay, giúp đỡ "trung tâm tin tức quốc tế" đặt tại Moskva để hơn 80 tổ chức phi chính phủ xuyên quốc gia có thể tận dụng "trung tâm tin tức" này để tổ chức họp báo về các vấn đề. Tổ chức này cũng tài trợ cho nhiều tổ chức thanh niên và các buổi thảo luận dưới nhiều hình thức khác nhau với mục đích "bồi dưỡng thế hệ lãnh đạo mới cho đất nước Nga". Chỉ trong năm 2010, NED tiêu tốn 278.300 USD để tài trợ cho hàng chục chương trình như thế này trên khắp đất nước Nga. Theo học giả người Mỹ Frederick William Engdahl qua trích dẫn bởi báo Đất Việt thì "Washington không muốn Moscow xuất hiện kẻ mạnh. Sự trở lại của Putin sẽ trở thành chướng ngại lớn nhất của Mỹ và châu Âu... Đối với Washington, nước Nga có dân chủ thật sự hay không không quan trọng. Quan trọng nhất là phải lật đổ chướng ngại vật lớn nhất ngăn cản kế hoạch của Mỹ - Putin".

Chính phủ Nga cảnh báo việc Mỹ tiếp tục tài trợ cho các tổ chức phi chính phủ tại Nga đang gây ảnh hưởng tới quan hệ giữa hai bên, nhất là Mỹ đang áp dụng sách lược cứng rắn trên các vấn đề liên quan đến lợi ích của Nga như vấn đề Iran và Syria. Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov nói với hãng thông tấn Interfax: "Hành động này đến mức trở thành một vấn đề trong quan hệ giữa hai nước. Chúng tôi thực sự quan ngại về việc Washington tài trợ cho các nhóm và phong trào nhất định tại Nga".

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đề ra luật cấm tuyên truyền về đồng tính luyến ái để ngăn chặn văn hóa lai căng phương Tây làm băng hoại truyền thống đạo đức của đất nước

Năm 2006, Chính phủ Nga đã quyết định cấm hoạt động tổ chức Giám sát nhân quyền, Ân xá quốc tế, Viện Cộng hòa quốc tế... cùng hơn 90 tổ chức phi chính phủ (NGO). Một trong những nguyên nhân chính là sự can thiệp vào nội bộ Nga của vài tổ chức thuộc NGO. Tuy gọi là “phi chính phủ” nhưng các tổ chức thuộc dạng này ngày càng liên hệ chặt chẽ với chính phủ nhiều nước. Tờ The Economist đã đưa ra câu hỏi rằng liệu có phải một số tổ chức NGO là bù nhìn của (một số) chính phủ. Một nguyên nhân chính của hiện tượng bùng nổ NGO trong vài năm gần đây ở Nga là sự tài trợ từ các chính phủ phương Tây. Các tổ chức phi chính phủ này đang ngày càng can thiệp sâu vào đời sống văn hóa - chính trị nước Nga (hiện diện trong các chiến dịch tranh cử, tạo ra phong trào cổ súy đồng tính luyến ái, hôn nhân đồng tính...) chứ không đơn thuần là hoạt động nhân đạo

Năm 2013, nước Nga dưới thời Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra luật cấm mọi hình thức tuyên truyền về hôn nhân đồng giới. Bộ luật cấm những sự kiện cổ vũ cho người đồng tính, quy định việc cung cấp những thông tin “tuyên truyền việc về đồng tính nữ, lưỡng tính và chuyển giới” cho trẻ vị thành niên là phạm pháp, đồng thời các sự kiện cổ vũ cho quan hệ đồng tính cũng bị cấm. Đây là một nỗ lực mới nhằm cổ vũ những giá trị truyền thống của nước Nga và chống lại chủ nghĩa tự do kiểu phương Tây, mà Chính phủ Nga tin rằng đang làm băng hoại giới trẻ và phá hủy nền tảng luân lý gia đình của nước Nga, khiến nước Nga suy yếu Bộ luật cấm tuyên truyền đồng tính đã được Duma Quốc gia Nga (Hạ viện Nga) thông qua với số phiếu tuyệt đối 436 thuận - 0 phiếu chống, và 88% người dân Nga được phỏng vấn đã bày tỏ ủng hộ đối với lệnh cấm Bên cạnh đó, từ năm 2015, Chính quyền thành phố Moskva và quốc hội Nga đã đề ra Ngày tình yêu gia đình để tập hợp các chiến dịch tuyên truyền bảo vệ giá trị gia đình truyền thống, ngăn chặn sự truyền bá của các nhóm hoạt động đồng tính, các tổ chức phi chính phủ đòi hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính.

Tổng thống Nga Vladimir Putin lý giải: "Vấn đề đồng tính luyến ái ở Nga đã được cố tình phóng đại từ bên ngoài vì những lý do chính trị, và tôi tin rằng, đó không phải là vì những mục đích tốt... Tôi tin rằng chúng ta phải để trẻ em sống trong yên bình. Trẻ em muốn sống trong một cuộc hôn nhân tự nhiên bình thường hay là một cuộc hôn nhân đồng tính? Đó là điều duy nhất tôi muốn nói" Ông Putin cho biết chính sách cấm tuyên truyền về đồng tính luyến ái, hôn nhân đồng tính là vấn đề quan trọng cho việc duy trì sức mạnh của nước Nga, chống lại sự suy đồi về văn hóa làm tan vỡ luân lý gia đình: "Chúng tôi có sự lựa chọn cho riêng chúng tôi (nước Nga), và chúng tôi đã làm thế (cấm tuyên truyền đồng tính) vì đất nước của chúng tôi".

Một số ý kiến của phương Tây

Các nước phương Tây và các tổ chức nhân quyền, cũng như một số tổ chức quốc tế (thuộc khối Liên Âu và Liên hiệp quốc) vẫn phê phán các hoạt động trấn áp lực lượng đối lập của Chính phủ Việt Nam, coi đây là "vi phạm nhân quyền", vi phạm "quyền tự do tư tưởng" và "tự do ngôn luận".

Nhà bình luận toàn cầu (globalist) Roger Cohen của tờ New York Times viết rằng: Đảng Cộng sản Việt Nam xác định kẻ thù số một là Diễn biến hòa bình.

“ Họ không sợ một cuộc cách mạng long trời lở đất mà sợ sự xâm nhập, mưa lâu thấm đất (drip) của nền dân chủ tự do. Ổn định được coi là giá trị trên hết nhưng các nhân vật trong Bộ Chính trị "vẫn mất ngủ vì Diễn biến hòa bình". ”

Dù vậy Cohen cho rằng, Việt Nam không hẳn là "phi tự do" (un-free) tới mức công dân của họ phải "ngứa ngáy tìm tự do". Sự kết hợp kinh tế thị trường với chủ nghĩa dân tộc đang thắng thế.

“ Khi tầng lớp trung lưu của Việt Nam và Trung Quốc trở nên hiểu biết đòi hỏi hơn, họ sẽ đòi hỏi nhiều hơn từ phía Chính phủ. Họ sẽ muốn sự minh bạch, pháp luật rõ ràng, hệ thống y tế tốt hơn, tham nhũng ít hơn, tự do ngôn luận nhiều hơn và ít giới hạn "red lines" hơn. Nhà nước một đảng sẽ phải chịu áp lực rất lớn để đáp ứng các yêu cầu đó. Một phần tư thế kỷ nữa, sẽ có nhiều tự do và dân chủ hơn ở Hà Nội và Bắc Kinh, và rằng "nước Mỹ hãy kiên nhẫn" nếu muốn truyền bá các tư tưởng tự do dân chủ phổ quát tới các nước này. ”

Riêng về mảng hợp tác giáo dục, theo đại sứ Mỹ Michael W. Michalak phát biểu năm 2010 tại Việt Nam thì những ý kiến cho rằng việc đổi mới giáo dục mà Việt Nam đang tiến hành là do sức ép của Mỹ, chính là một phần diễn biến hòa bình là "nhảm nhí và không đúng sự thật". Ông cho biết:

“ ...Lãnh đạo Việt Nam, kể cả những người ở cấp cao nhất, khi nói chuyện đều nói với tôi rằng họ đánh giá rất cao nền giáo dục của Mỹ, đánh giá cao sự hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực giáo dục, và tôi không thể tán thành quan điểm cho rằng đây là hoạt động diễn biến hòa bình... Ở Hoa Kỳ bản thân chính phủ cũng bị người dân chỉ trích, hoặc người dân ngoài Hoa Kỳ chỉ trích, những quan điểm của họ có lúc đúng có lúc sai, nhưng mà chúng tôi tôn trọng những quan điểm đó, chúng tôi nghĩ rằng sự đối thoại giữa các bên rất quan trọng. ”

Ý kiến từ những nhân vật bất đồng chính kiến tại Việt Nam

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu chính trị cao cấp của Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) của Singapore cho là mối quan ngại về 'tự diễn biến' và 'diễn biến hòa bình' trong giới lãnh đạo cao cấp của Đảng Cộng sản Việt Nam là "tư duy đấy là một tư duy theo lối mòn thôi."

Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo đặt câu hỏi: "Và cả một chiến sách "chống diễn biến hòa bình" không mệt mỏi. Hòa bình ai chả muốn. Vậy mà lâu nay tôi vẫn không hiểu tại sao lại "chống diễn biến hòa bình"? Có từ gì hay hơn, rõ hơn không? Nếu chống những người âm mưu phản bội lại dân tộc thì cũng nên nói rõ ra, chứ cứ nói lờ mờ thế thật khó mà hiểu nổi.".

Nhà thơ Bùi Minh Quốc cho rằng: "Lâu nay khi nói đến chống diễn biến hòa bình chúng ta thường chỉ chú ý nhìn về phía tây, phía các nước đế quốc thù địch cũ. Thế là chệch hướng rất tai hại, là mất cảnh giác rất nghiêm trọng, một sự mất cảnh giác chiến lược... Trước hết phải vạch ra cho cụ thể, dứt khoát: trong các thế lực thù địch hiện nay, thì thế lực nào là nguy hiểm nhất? Câu trả lời đã rõ như ban ngày: đó là thế lực bành trướng hiện đại trong giới cầm quyền Trung Quốc, chứ không phải những thế lực từ phương tây hay từ cộng đồng người Việt hải ngoại."

Xem thêm

• Mùa xuân Ả Rập
• Cách mạng màu
• Nội chiến Syria
• Nội chiến Libya
• Nội chiến Yemen
• Dân chủ tại Việt Nam
• Nhân quyền tại Việt Nam
• Cách mạng bất bạo động
• Phản ứng về việc thành lập thành phố Tam Sa

Liên kết ngoài

• Nâng cao hiệu quả cuộc đấu tranh chống Diễn biến hòa bình - ông Trương Tấn Sang, Chủ tịch nước Việt Nam
• "Diễn Biến Hoà Bình" từ đâu đến?