Đoàn Diên Khánh

Đoàn Diên Khánh
Sáng tạo ra bởi	Kim Dung
Xuất hiện trong	Thiên long bát bộ
Thông tin cá nhân
Ngoại hiệu	Ác Quán Mãn Doanh
Gia đình	Đoàn Thọ Huy (em họ), Đoàn Chính Minh (em họ), Đoàn Chính Thuần (em họ)
Con cái	Đoàn Dự
Anh em kết nghĩa	Diệp Nhị Nương, Nam Hải Ngạc Thần, Vân Trung Hạc
Kết giao
Bang, phái	Tứ Đại Ác Nhân
Võ công
Binh khí	Cây nạng

Đoàn Diên Khánh là nhân vật hư cấu trong tiểu thuyết Thiên long bát bộ của cố nhà văn Kim Dung. Khánh nguyên là hoàng thái tử của nước Đại Lý, con của Thượng Đức Hoàng đế Đoàn Liêm Nghĩa, và cũng là anh em con chú con bác với các Hoàng Đế Đại Lý sau này như Đoàn Thọ Huy (Thượng Minh Đế), Đoàn Chính Minh (Bảo Định Đế) và Đoàn Chính Thuần (Trấn Nam Vương), đồng thời cũng là cha đẻ của Đoàn Dự (nhân vật chính). Xa hơn nữa, Đoàn Diên Khánh còn là cụ cố của Đoàn Trí Hưng, tức Nam Đế trong Anh Hùng Xạ Điêu, một trong Thiên Hạ Ngũ Tuyệt. Ngoài ra, Khánh còn có người chú ruột là Khô Vinh Đại Sư, đệ nhất võ sư chùa Thiên Long.

Phụ hoàng Thượng Đức Đế bị kẻ phản loạn Dương Nghĩa Trinh lật đổ và giết hại, nhưng Khánh may mắn trốn được, về sau luyện thành võ công cái thế, giết hết kẻ thù, trở thành Ác Quán Mãn Doanh (kẻ ác nhất thiên hạ), thu nạp thêm Diệp Nhị Nương, Nam Hải Ngạc Thần, Vân Trung Hạc làm đồ đệ, lập ra nhóm Tứ Đại Ác Nhân, không việc ác gì mà không dám làm.
Là một kẻ "người chẳng ra người, quỷ chẳng ra quỷ" vì hai chân bị gãy, phải đi bằng nạng. Mặt mũi lại chằng chịt vết sẹo do đao kiếm chém, cổ họng bị cắt đứt nên phải nói bằng bụng (phúc ngữ âm) nhờ nội công thâm hậu.

Trước khi trở thành Thiên Hạ Đệ Nhất Ác Nhân

Vào năm Thượng Đức thứ năm, Thượng Đức Đế (phụ hoàng của Khánh) bị kẻ gian thần là Dương Nghĩa Trinh giết chết, bản thân Khánh phải trốn biệt tích, không ai rõ sống chết ra sao. Về sau có người anh họ (gọi cha của Khánh, Thượng Đức Đế, bằng chú ruột) là Đoàn Thọ Huy được vị trung thần Cao Trí Thăng phò tá, giết chết Dương Nghĩa Trinh để trả thù, sau đó lên kế vị lấy hiệu là Thượng Minh Đế. Thượng Minh Đế không muốn làm vua, trị vì được một năm rồi xuất gia đầu Phật nhường ngôi báu lại cho em họ khác là Đoàn Chính Minh tức Bảo Định Đế.

Từ Nam Hải trở về, trên đường Đông Quảng, Đoàn Diên Khánh bị kẻ thù vây đánh. Tuy giết hết được kẻ địch nhưng chính mình bị trọng thương: Gãy hai chân, trên người có vô số vết thương bị giòi bọ, ruồi bâu, cổ họng bị cắt không còn nói được.

Đoàn Diên Khánh cố gắng lết đến chùa Thiên Long, cầu cứu Khô Vinh đại sư (chủ trì chùa Thiên Long, chú ruột mình, cũng là chú ruột của đương kim Hoàng Đế Đại Lý Đoàn Chính Minh) nhưng không được vì Khô Vinh đại sư đang xuất định.

Trong lúc tuyệt vọng, đau khổ nhất thì vô tình gặp Trấn Nam Vương Phi Đao Bạch Phượng (vợ của em họ Đoàn Chính Thuần). Đao Bạch Phượng đang đau khổ vì bị Đoàn Chính Thuần phụ bạc, bèn trả thù bằng cách qua đêm với Đoàn Diên Khánh (Lúc đó bà không biết Khánh là ai).

Cái chẳng ai ngờ nữa, là gã ăn mày Đoàn Diên Khánh kia lại là hoàng thái tử của nước Đại Lý, do một biến loạn ở triều đình, đã phải lao vào gió bụi.

Đoàn Diên Khánh dẫu biết đó là một người phụ nữ bị chồng phụ bạc, nhưng vẫn tự an ủi mình rằng đấy là Bạch Y Quan Âm hiện ra phò trợ mình, sau này mình ắt sẽ có phúc được làm vua.

Đoàn Diên Khánh lấy cành cây làm nạng chống chân, lặng lẽ bỏ đi dưỡng thương, không chờ gặp Khô Vinh Đại Sư nữa. Về sau Khánh luyện thành võ công cái thế, giết sạch kẻ thù, thủ đoạn tàn nhẫn, ác độc đến mức được người trong giang hồ phong làm Ác Quán Mãn Doanh (Thiên Hạ Đệ Nhất Ác Nhân - Kẻ độc ác nhất trong giang hồ).

Sau khi trở thành Thiên Hạ Đệ Nhất Ác Nhân

Đoàn Diên Khánh mấy lần trở lại Đại Lý, mưu tính việc đoạt lại ngôi báu (vì thực ra ngai vàng vốn dĩ thuộc về Khánh, do Khánh bị mất tích nên người em họ của Khánh là Đoàn Chính Minh đã lên kế vị), nhưng đều thất bại, vì Đoàn Chính Minh hiền hậu, nhân từ, được lòng dân Đại Lý. Thực ra bản thân Đoàn Chính Minh, khi nhận ra anh họ mình là Thái Tử Đoàn Diên Khánh vẫn còn sống, cũng hiểu theo lý mà nói, thì phải trả lại ngai vàng cho Khánh, nhưng quần thần đều không chịu, vì lúc đó Khánh đã khét tiếng trên giang hồ là tên đại gian đại ác, không xứng đáng lên ngôi vua, nên Đoàn Chình Minh đành cự tuyệt, nhất định không chịu trả lại ngai vàng cho Khánh.

Sau này, Đoàn Diên Khánh mưu tính việc hãm hại Đoàn gia bằng cách bắt Đoàn Dự, Mộc Uyển Thanh nhốt chung vào một phòng ở Vạn Kiếp Cốc (vì Khánh nghe lỏm được việc hai người này là anh em ruột), lại cho uống xuân dược Âm Dương Hòa Hợp Tán. Đoàn Diên Khánh còn mời nhiều nhân vật trên giang hồ đến xem cảnh anh em Đoàn Dự, Mộc Uyển Thanh loạn luân nhằm biêu rếu nhà họ Đoàn.

Âm mưu thất bại, vô tình gặp sứ giả Nhất Phẩm Đường ở Tây Hạ đang tuyển người võ công cao cường, Đoàn Diên Khánh dẫn Diệp Nhị Nương, Nhạc Lão Tam, Vân Trung Hạc gia nhập.

Trong lần giải thế cờ Trân Lung kì cục của Vô Nhai Tử, Đoàn Diên Khánh suýt bị Đinh Xuân Thu làm tẩu hỏa nhập ma. May có Hư Trúc xông vào đánh một nước, vô tình cứu được mạng của Khánh nên Khánh trả ơn bằng cách âm thầm chỉ Hư Trúc cách phá thế cờ này.

Cuối truyện, Đoàn Diên Khánh bắt Đoàn Chính Thuần cùng các người tình của ông (Đao Bạch Phượng, Tần Hồng Miên, Nguyễn Tinh Trúc, Cam Bảo Bảo), cùng với Mộ Dung Phục định ép Đoàn Chính Thuần nhường ngôi vua nhưng không thành.

Vào cuối tiểu thuyết, trước khi tự sát, Đao Bạch Phượng tiết lộ thân thế của Đoàn Dự cho Đoàn Diên Khánh. Đoàn Diên Khánh biết Đoàn Dự là con của mình, thầm mừng trong lòng. Biết con mình rồi sẽ được lên ngai vàng thì không còn muốn làm vua nữa bèn bỏ đi, quy ẩn giang hồ. (Thực ra Đoàn Diên Khánh mới chính là người phải được kế vị ngai vàng, Đoàn Chính Minh và Đoàn Chính Thuần đã cướp ngôi báu của Khánh, nên giờ phải trả lại cho Khánh, qua việc để con của Khánh là Đoàn Dự lên nối ngôi, cũng là hợp lẽ).

Cảm khái: Gã ăn mày Đoàn Diên Khánh đã thụ hưởng hạnh phúc trời ban, cái hạnh phúc mà gã chẳng bao giờ dám mơ tới. Gã không biết người áo trắng, tóc dài đến với mình, ân ái với mình là ai. Nhưng gã đã nghe bà đọc bốn câu thơ đó sau khi ân ái với gã. Kết quả của chuyện tình bên đường đó là một cậu quý tử ra đời: Đoàn Dự. Vậy thì, Đoàn Dự chỉ là con hờ của Đoàn Chính Thuần. Mà quả thật, Đoàn Chính Thuần có thể do tội phong lưu bị trời phạt, nên dù qua lại với không biết bao người đàn bà vẫn không có duyên sinh con trai. Sau này trước khi chết, Đao Bạch Phụng mới đọc bốn câu thơ bí hiểm đó cho Đoàn Diên Khánh nghe để Đoàn Diên Khánh nhận ra con mình. Và còn kề tai dặn nhỏ Đoàn Dự: "Vương cô nương, Mộc cô nương, Chung cô nương... ngươi thích ai, cứ lấy người đó". Nói cách khác, giữa Đoàn Dự và ba vị cô nương kia chỉ là anh em đường huynh, đường muội (anh em họ đời thứ hai). Và họ có quyền lấy nhau, luật pháp và luân lý không hề cấm cản.

Phim ảnh

• Phim truyền hình Thiên long bát bộ năm 1997: Lý Hồng Kiệt đóng
• Thiên long bát bộ (phim truyền hình 2003): Kế Xuân Hoa