Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Kim Nham”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Dòng 20: Dòng 20:


==Dấu ấn các nghệ sĩ==
==Dấu ấn các nghệ sĩ==
* [[Thúy Ngần|NSND Thúy Ngần]] ([[Nhà hát Chèo Việt Nam]]) rất thành công với vai diễn Xúy Vân.<ref>{{Chú thích web |url=https://kzworld.info/throw/nsnd-th-y-ng-n-ng-i-ng-inh-vai-x-y-v-n-gi-d-i-r-i-s-n-kh-u-cu-c-s-ng-vi-n-m-n-tu-i-x-chi-u/j56MitSP322seaU |ngày truy cập=2015-02-25 |tựa đề=NSND THÚY NGẦN Người ‘đóng đinh’ vai Xúy Vân giả dại rời sân khấu cuộc sống viên mãn tuổi xế chiều |archive-date=2015-02-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150225144427/http://vov2.vov.vn/tim-hieu-nghe-thuat-san-khau/nsut-thuy-ngan-nguoi-tao-dien-mao-moi-cho-nang-xuy-van-c61-12342.aspx |url-status=dead }}</ref>
* [[Thúy Ngần|NSND Thúy Ngần]] ([[Nhà hát Chèo Việt Nam]]) rất thành công với vai diễn Xúy Vân.<ref>{{Chú thích web |url=https://kzworld.info/throw/nsnd-th-y-ng-n-ng-i-ng-inh-vai-x-y-v-n-gi-d-i-r-i-s-n-kh-u-cu-c-s-ng-vi-n-m-n-tu-i-x-chi-u/j56MitSP322seaU |ngày truy cập=2015-02-25 |tựa đề=NSND THÚY NGẦN Người ‘đóng đinh’ vai Xúy Vân giả dại rời sân khấu cuộc sống viên mãn tuổi xế chiều |archive-date=2015-02-25 |archive-url=https://kzworld.info/throw/nsnd-th-y-ng-n-ng-i-ng-inh-vai-x-y-v-n-gi-d-i-r-i-s-n-kh-u-cu-c-s-ng-vi-n-m-n-tu-i-x-chi-u/j56MitSP322seaU |url-status=dead }}</ref>
*NSND Chu Văn Thức (nguyên giám đốc [[Nhà hát Chèo Việt Nam]] 1987 - 1989) từng rất nổi tiếng với vai diễn Kim Nham.<ref>[https://www.yan.vn/ong-bang-cua-phim-mua-la-rung-qua-doi-122951.html Ông Bằng của phim “Mùa lá rụng” qua đời]</ref>
*NSND Chu Văn Thức (nguyên giám đốc [[Nhà hát Chèo Việt Nam]] 1987 - 1989) từng rất nổi tiếng với vai diễn Kim Nham.<ref>[https://www.yan.vn/ong-bang-cua-phim-mua-la-rung-qua-doi-122951.html Ông Bằng của phim “Mùa lá rụng” qua đời]</ref>



Phiên bản lúc 22:43, ngày 18 tháng 12 năm 2021

Kim Nham là một trong số các vở chèo cổ kinh điển của nghệ thuật sân khấu chèo Việt Nam.[1] Các vở chèo cổ đầu tiên của nghệ thuật sân khấu chèo Việt Nam được lưu giữ lại đến nay gồm: Quan Âm Thị Kính, Trương Viên, Chu Mãi Thần, Kim Nham, Lưu Bình - Dương Lễ, Trinh Nguyên và Từ Thức gặp tiên mang tính tiêu biểu, được coi là chuẩn mực, tạo ra sức ảnh hưởng cho các vở chèo sau này.[2] Hầu hết các làn điệu chèo đều được trích ra từ các vở chèo kinh điển này. Vở chèo Kim Nham có trích đoạn "Xúy Vân giả dại" được đánh giá là một trong những trích đoạn hay nhất của chèo cổ Việt Nam. Xúy Vân là nhân vật chính trong vở chèo, đây là một vai nữ pha vì cô đã giả điên để lừa chồng nhưng rồi lại bị người tình phụ bạc khiến cô trở lên điên thật.

Hiện tại cũng có vở chèo Súy Vân được cải biên và chỉnh lý so với vở chèo gốc Kim Nham cổ, với thiên hướng nhìn nhận thoáng rộng hơn về nhân Xúy Vân.[3] [4] Theo quan điểm giai cấp sau này, người ta đã đánh giá Xúy Vân chỉ là một nạn nhân của xã hội phong kiến đương thời. Cũng từ nội dung nhân vật này nên trong chèo cổ có điệu chèo "hát xuôi, hát ngược".

Nội dung vở chèo

Kim Nham là một học trò nghèo xứ Sơn Nam, ngụ học ở kinh đô, được viên huyện Tể đem con gái là Xúy Vân gả cho, màn anh nàng là Cu Sứt ra dạy dỗ nàng trước khi lấy chồng tạo nên một lớp hề kinh điển . Sau khi cưới vợ, Kim Nham lại lên Tràng An theo đuổi công danh, còn Xúy Vân lẻ bóng và rất buồn trong cảnh chờ đợi.

Kim Nham vắng nhà thì Trần Phương, một gã nhà giàu đàng điếm ở Đông Ngàn, Bắc Ninh thông qua Mụ Quán tìm cách tán tỉnh Xúy Vân, xui nàng giả điên dại để thoát khỏi Kim Nham. Xúy Vân nghe theo bèn giả điên. Kim Nham nhận được thư Xúy Quỳnh là em gái Xúy Vân lền trở về, mời cô đồng, thầy cúng đến chạy chữa cho vợ nhưng không kết quả. Hai vợ chồng lập đàn thề nguyền giải thoát cho nhau. Vở diễn đến đây là hết

Ở Hà Nội thời tạm chiếm diễn thêm một đoạn: Kim Nham do quyết chí học hành, đã đỗ cao, được bổ làm quan. Trong khi đó Xúy Vân điên dại, phải đi ăn xin. Nhận ra vợ cũ, Kim Nham bỏ một nén bạc vào nắm cơm sai người đem cho. Xúy Vân bẻ nắm cơm, thấy có bạc, hỏi ra mới biết. Xấu hổ, nàng nhảy xuống sông tự vẫn.

Cải biên

Vở chèo cải biên Xúy Vân (Súy Vân) do GS NSND Trần Bảng là đạo diễn, người chủ biên, lần đầu tiên công diễn trong hội diễn sân khấu chuyên nghiệp mùa xuân năm 1962 bởi Nhà hát Chèo Việt Nam.

Nội dung vở chèo Súy Vân cải biên, Súy Vân đã trở thành nhân vật trung tâm, biến nội dung thành: Kim Nham đỗ đạt, muốn lấy thêm vợ lẽ dẫn đến chàng và Xúy Vân bất hòa, mẹ Kim Nham khinh miệt Xúy Vân, Xúy vân qua mụ Quán bị Trần Phương mồi chài bỏ Kim Nham. Khi ra bến sông đợi Trần Phương đón và mơ mộng về cuộc sống mới, hề theo Trần Phương đi đưa thư cho nàng, thư viết hắn đã bỏ nàng, Xúy Vân đau đớn tự vẫn.

Đội ngũ cải biên ủng hộ sự nổi dậy của Súy Vân, làm cho ý đồ bênh vực Súy Vân hoàn toàn thắng thế.[5] Với vở chèo này, nhà hát đã được đón nhận nhiều Huy chương Vàng tại hội diễn: cho vở diễn, cho các thành phần tham dự sáng tạo (đạo diễn, âm nhạc, trang trí phục trang), 7 HCV cho diễn viên.[5]

Tuy nhiên, vào liên hoan Chèo toàn quốc năm 2001, vở diễn lại trái với quy định bởi năm ấy chỉ được diễn Chèo cổ, tức là vở Kim Nham của Nhà hát Chèo Ninh Bình dự liên hoan, còn Xúy Vân là vở cải biên.

Dấu ấn các nghệ sĩ

Xem thêm

Tham khảo

  1. ^ Cần có quy chế khuyến khích sưu tầm những vở chèo cổ
  2. ^ Cần có quy chế khuyến khích sưu tầm những vở chèo cổ
  3. ^ “Tìm lại những vở chèo cổ: Cần có quy chế khuyến khích người sưu tầm”. Nhân Dân điện tử. 7 tháng 1 năm 2005.
  4. ^ Hằng Đinh (28 tháng 5 năm 2017). “Thưởng thức một trong những tác phẩm tiêu biểu của nghệ thuật chèo”. Hội nghệ sĩ sân khấu Việt Nam. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 1 năm 2021.
  5. ^ a b “TRÒ CHUYỆN VỚI GS TRẦN BẢNG VỀ VỞ CHÈO "SUÝ VÂN". Nhà hát Chèo Việt Nam. 17 tháng 9 năm 2016.
  6. ^ “NSND THÚY NGẦN Người 'đóng đinh' vai Xúy Vân giả dại rời sân khấu cuộc sống viên mãn tuổi xế chiều”. Truy cập ngày 25 tháng 2 năm 2015. Kiểm tra giá trị |archive-url= (trợ giúp)
  7. ^ Ông Bằng của phim “Mùa lá rụng” qua đời