Phan Bôi

Phan Bôi tức Hoàng Hữu Nam (1911 -1947) nhà hoạt động cách mạng, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Chính phủ Việt nam Dân chủ Cộng hòa, Chánh Văn Phòng Phủ Chủ tịch, Đại biểu Quốc hội Khóa I.

Tham gia Chính phủ Cách mạng

Ông đổi tên thành Hoàng Hữu Nam.

Tháng 01 năm 1946, Hòang Hữu Nam được Mặt trận Việt Minh tỉnh Quảng Nam giới thiệu ra ứng cử và trúng vào Quốc hội khóa đầu tiên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Tháng 3 năm 1946, Chính phủ Liên hiệp kháng chiến được thành lập. Với chính sách đại đòan kết dân tộc, nhiều nhân sĩ, trí thức danh tiếng được mời tham gia vào trong Chính phủ. Cụ Huỳnh Thúc Kháng người Quảng Nam giữ chức Bộ trưởng Bộ Nội vụ. Để có người trực tiếp giúp cụ Hùynh trong mọi công việc quan trọng, ông tiếp tục được cử làm Thứ trưởng Bộ Nội vụ.

Năm 1946: ông lại được giao thêm nhiệm vụ Trưởng Ban Liên kiểm Việt Pháp. Trong thời gian này ông đã tham gia nhiều quyết định quan trọng của Trung ương để bảo vệ chính quyền ta còn non trẻ trước tình hình phức tạp lúc bấy giờ. Ông được cử làm Đặc phái viên Quân ủy hội , Chính trị ủy viên Quân đội Tiếp phòng Việt nam.

Khi mặt trận Hà Nội vỡ, ông cùng Chính phủ rút lên Chiến khu Việt Bắc và tiếp tục công tác trong Hội đồng Chính phủ. Ông là người lãnh đạo ưu tú của ngành Công an và là người cộng tác đắc lực cho Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Tai nạn qua đời

Ông mất ngày 24/4/1947 trên đường công tác tại Tuyên Quang, an táng tại Tuyên Quang.

Cuộc họp Hội đồng Chính phủ ngày 30.4.1947, đã tổ chức tưởng niệm Hòang Hữu Nam và cụ Hùynh Thúc Kháng (từ trần trước đó 3 ngày, tức 21.4.1947). Trong tập nhật ký của một Bộ trưởng, Bộ trưởng Lê Văn Hiến ghi lại việc này như sau: “… Hội đồng hôm nay có hai tin buồn: cái chết của cụ Hùynh và Nam. Cụ ( tức Bác Hồ) nói qua lịch sử chiến đấu của hai chiến sĩ trong Chính phủ sau khi tất cả đều mặc niệm một phút. Mọi người đều cảm động trước cái chết đau thương của hai người trong lúc quốc dân đang cần nhân tài để đảm đương việc nước. Cụ Chủ tịch nói với một giọng rất đau đớn như mất một người anh và một người con vậy”.

Tháng 4 năm 1948, nhân một năm ngày mất của Hòang Hữu Nam, Bác Hồ đã gửi thư cho gia đình Hòang Hữu Nam và theo chỉ thị của Bác, Bộ trưởng Tài chính Lê Văn Hiến đã giúp vợ Hòang Hữu Nam một số tiền để chi tiêu hàng ngày.

Vinh danh

Khi chính phủ về Hà nội, đã cho cải táng mộ ông về Nghĩa trang Mai Dịch, Hà Nội

Ông được truy tặng Huân chương Kháng chiến Hạng Nhất.

Ghi nhận những đóng góp của ông, chính quyền thành phố Đà Nẵng đã quyết định đặt tên một con đường mang tên Phan Bôi dài 700m, rộng 5,5m, nối từ đường Ngô Quyền đến đường Nguyễn Công Trứ thuộc quận Sơn Trà.

Ghi nhận những đóng góp của ông, chính quyền thành phố Hồ Chí Minh đã quyết định đặt tên một con đường mang tên Hoàng Hữu Nam thuộc phường Long Thạnh Mỹ quận 9

Gia đình

Người bạn đời của Hòang Hữu Nam là bà Trịnh Thị Tuyến, nguyên là vợ một người đồng chí họat động với nhau từ năm 1930 và cùng bị đày ra Côn Đảo. Trong chuyến vượt ngục về đất liền, đồng chí đó có dặn lại với Hòang Hữu Nam nếu mình có mệnh hệ gì thì sẽ thay mặt ông chăm sóc vợ con. Đồng chí đã đã hy sinh trên đường vượt ngục. Theo lời nguyện đó, đồng chí Hòang Hữu Nam khi trở về đất liền đã đến tìm bà Tuyến và kết hôn với nhau. Bà Tuyến là một trong 5 người phụ nữ Việt Nam đầu tiên tham gia Hội Việt Nam cách mạng thanh niên

Nguồn tham khảo

• http://vbqppl.moj.gov.vn/vbpq/Lists/Vn%20bn%20php%20lut/View_Detail.aspx?ItemID=591
• http://thuvienphapluat.vn/archive/Sac-lenh/Sac-lenh-185-cu-Le-Thiet-Hung-giu-chuc-Tong-chi-huy-Hoang-Huu-Nam-Chinh-tri-uy-vien-Quan-doi-Tiep-phong-Viet-nam-vb36114t18.aspx.