Bão Sonca (2022)

Sửa liên kết
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bão số 5 (Sonca)
Bão nhiệt đới (Thang JMA)
Bão nhiệt đới (SSHWS/NWS)
Sonca ngay sau khi mạnh lên thành bão nhiệt đới với trung tâm hoàn lưu mực thấp bị lộ rõ trên ảnh vệ tinh
Hình thành13 tháng 10 năm 2022
Tan15 tháng 10 năm 2022
Sức gió mạnh nhấtDuy trì liên tục trong 10 phút:
65 km/h (40 mph)
Duy trì liên tục trong 1 phút:
65 km/h (40 mph)
Áp suất thấp nhất998 mbar (hPa); 29.47 inHg
Số người chết8
Thiệt hại$101,5 triệu (USD 2022)
Vùng ảnh hưởngViệt Nam (Bắc Trung Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên)
Một phần của Mùa bão Tây Bắc Thái Bình Dương 2022

Bão Sonca (tên tiếng Anh: Tropical Storm Sonca, Việt Nam gọi là bão số 5 năm 2022) hình thành từ một vùng áp thấp ở phía Tây Phillipines, vùng áp thấp này mạnh lên chậm do các yếu tố khí tượng chỉ hơi thuận lợi một chút. Ngày 13 tháng 10 vùng áp thấp mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới và di chuyển chủ yếu theo hướng vào đất liền Việt Nam và đến ngày 14 tháng 10, áp thấp đã mạnh lên thành bão Sonca trong một thời gian ngắn trước khi suy yếu trở lại thành áp thấp nhiệt đới và tâm bão đổ bộ trực tiếp vào đất liền các tỉnh từ Quảng Nam đến Quảng Ngãi. Tuy là một cơn bão không mạnh và suy yếu nhanh nhưng do kết hợp với nhiều yếu tố khí tượng khác đã gây mưa lớn trên diện rộng cho miền Trung Việt Nam. Cơn bão đã khiến 8 người chết và tổng thiệt hại tài sản hơn 100 triệu USD. Đà Nẵng là tỉnh bị thiệt hại nặng nhất.

Tên bão Sonca này là do Việt Nam đề cử và được Uỷ ban Bão (khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương) lựa chọn.[1][2] Đây là tên một loài chim (chim sơn ca).[3]

Lịch sử khí tượng[sửa | sửa mã nguồn]

Đường đi bão Sonca năm 2022

Chiều ngày 11 tháng 10, JTWC bắt đầu theo dõi một vùng áp thấp. Vùng áp thấp này có mây đối lưu rải rác, trung tâm mực thấp rộng và tổ chức kém cách khoảng 150 hải lí (280 km) về phía Tây Tây Nam của Manila, Philippines.[4] Các điều kiện chỉ hơi thuận lợi, dòng phân kì yếu và không rõ rệt, gió đứt từ yếu đến trung bình và nhiệt độ bề mặt nước biển ấm, hình thái được tổ chức tốt hơn một chút vào ngày hôm sau, với mây đối lưu phát triển mạnh và phần trung tâm hoàn lưu vùng áp thấp ở mực thấp vẫn lộ ra ngoài.[5] Cục Khí tượng Nhật Bản (JMA) cho biết vùng áp thấp này thành áp thấp nhiệt đới vào sáng ngày 13 tháng 10 và dự báo áp thấp có thể mạnh lên thành bão nhiệt đới.[6] Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia (NCHMF) cũng cho biết vùng áp thấp mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới vào sáng ngày 13 tháng 10 và chung nhận định với JMA.[7] JTWC sau đó đã ban hành bản tin cảnh báo sự hình thành xoáy thuận nhiệt đới (Tropical Cyclone Formation Alert -TCFA) trên hình thái nhiệt đới này trong cùng ngày, và các dự báo viên của JTWC lưu ý rằng đối lưu sâu bị phân mảnh đang bao trùm vào trung tâm mực thấp rộng của nó.[8] Đến ngày hôm sau, JTWC bắt đầu đưa ra khuyến cáo về hình thái này cho biết hình thái phát triển thành áp thấp nhiệt đới và chỉ định số hiệu là 22W.[9]  Áp thấp nhiệt đới di chuyển về phía Tây và JMA dựa vào phân tích Dvorak kết hợp với số liệu quan trắc khí tượng bề mặt cho rằng áp thấp phát triển thành bão nhiệt đới vào chiều ngày 14 tháng 10 và JMA đặt tên nó là Sonca.[10] NCHMF cũng cho biết áp thấp nhiệt đới mạnh lên thành bão và gọi là bão số 5 (năm 2022).[11] Sonca không thể mạnh thêm do trung tâm của nó vẫn lộ ra, với đối lưu sâu dịch chuyển về phía Tây do gió đứt mạnh.[12] NCHMF cho rằng bão suy yếu thành áp thấp nhiệt đới chỉ 6 giờ sau khi mạnh lên thành bão.[13] NCHMF cho biết áp thấp nhiệt đới đổ bộ vào khu vực Quảng Nam-Quảng Ngãi vào sáng ngày 15 tháng 10.[14] Áp thấp tiếp tục suy yếu thành vùng áp thấp và tan dần sau khi tiếp tục di chuyển sâu vào đất liền.[15]

Ảnh hưởng[sửa | sửa mã nguồn]

Tác động gió mạnh và mưa lớn[sửa | sửa mã nguồn]

Gió mạnh trên đất liền phổ biến cấp 5-6 giật cấp 7. Những nơi ghi nhận gió mạnh nhất do tác động của bão kết hợp với không khí lạnh chủ yếu là các đảo. Đảo Cồn Cỏ ghi nhận có gió mạnh 68 km/h, gió giật 79 km/h (gió cấp 8 giật cấp 9). Đảo Lí Sơn ghi nhận có gió mạnh 60 km/h, gió giật 79 km/h (cấp 7 giật cấp 9).[16]

Do ảnh hưởng của bão kết hợp với đới gió Đông trên cao, mưa lớn trên diện rộng đã xảy ra tại nhiều nơi tại miền Trung và một số nơi tại Tây Nguyên. Tổng lượng mưa ghi nhận tại Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng phổ biến từ 400-650 mm, có nơi cao hơn. Khu vực Nam Quảng Bình, Quảng Trị và Quảng Nam có tổng lượng mưa 150-400mm, có nơi trên 450mm. Nơi ghi nhận tổng lượng mưa lớn nhất là Bạch Mã (Thừa Thiên Huế) với giá trị đo được là 1093 mm.[16] Tại Suối Đá (Đà Nẵng) ghi nhận tổng lượng mưa 642 mm trong 7 giờ.[17]

Thiệt hại[sửa | sửa mã nguồn]

Theo thóng kê chính thức của Tổng cục Phòng chống Thiên tai, đợt mưa lớn mà một phần nguyên nhân do bão số 5 gây ra đã làm tổng cộng 8 người chết và tổng thiệt hại tài sản hơn 2.400 tỷ đồng (101,5 triệu USD).[18] Thống kê tổng hợp ban đầu cho biết có 10 người thiệt mạng, trong đó có 6 người tại Đà Nẵng, 2 người tại Thừa Thiên Huế và 2 người tại Quảng Nam.[19] Cũng theo các báo cáo thống kê ban đầu, tổng thiệt hại tài sản tại Đà Nẵng là gần 1.500 tỉ đồng (gần 61 triệu USD),[20] tại Thừa Thiên Huê là hơn 337 tỉ đồng (hơn 13 triệu USD).[21]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ “10 tên bão do Việt Nam đề xuất được Ủy ban Bão quốc tế duyệt là gì?”. Tổng cục Khí tượng Thuỷ văn. 17 tháng 11 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2024.
  2. ^ “List of names for tropical cyclones adopted by the ESCAP/WMO Typhoon Committee for the western North Pacific and the South China Sea (valid as of 2024)”. Cục Khí tượng Nhật Bản. Truy cập 22 tháng 5 năm 2024.
  3. ^ “Bão Sơn Ca, từ đêm nay nhiều khu vực mưa rất lớn”. Sức khoẻ Đời sống. 14 tháng 10 năm 2022. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2024.
  4. ^ Significant Tropical Weather Advisory for the Western and South Pacific Oceans (Reissued) (Bản báo cáo). Joint Typhoon Warning Center. 11 tháng 10 năm 2022. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 9 năm 2022. Alt URL
  5. ^ Significant Tropical Weather Advisory for the Western and South Pacific Oceans (Reissued) (Bản báo cáo). Joint Typhoon Warning Center. 12 tháng 10 năm 2022. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 9 năm 2022. Alt URL
  6. ^ RSMC Tropical Cyclone Prognostic Reasoning No. 1 for TD located at 12.1N 114.4E (Bản báo cáo). Japan Meteorological Agency. 13 tháng 10 năm 2022. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 10 năm 2022.
  7. ^ Chí Tuệ (13 tháng 10 năm 2022). “Áp thấp nhiệt đới, từ chiều 13-10 Trung và Nam Trung Bộ mưa tăng dần”. Tuổi Trẻ Online. Lưu trữ bản gốc 31 tháng 10 năm 2022. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2024.
  8. ^ Tropical Cyclone Formation Alert (Invest 90W) (Bản báo cáo). Joint Typhoon Warning Center. 13 tháng 10 năm 2022. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 10 năm 2022.
  9. ^ Prognostic Reasoning for Tropical Depression 22W (Twenty-two) Warning Nr 001 (Bản báo cáo). Joint Typhoon Warning Center. 14 tháng 10 năm 2022. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 10 năm 2022.
  10. ^ RSMC Tropical Cyclone Prognostic Reasoning No. 6 for TS 2219 Sonca (2219) (Bản báo cáo). Japan Meteorological Agency. 14 tháng 10 năm 2022. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 10 năm 2022.
  11. ^ An Thượng (14 tháng 10 năm 2022). “Áp thấp nhiệt đới đã mạnh thành bão số 5 - Sơn Ca, đổ bộ vào miền Trung”. Tuổi trẻ Online. Truy cập 22 tháng 5 năm 2024.
  12. ^ Prognostic Reasoning for Tropical Storm 22W (Sonca) Warning Nr 003 (Bản báo cáo). Joint Typhoon Warning Center. 14 tháng 10 năm 2022. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 10 năm 2022.
  13. ^ Phạm Linh (14 tháng 10 năm 2022). “Bão Sơn Ca suy yếu thành áp thấp nhiệt đới”. Vnexpress. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2024.
  14. ^ Chí Tuệ (15 tháng 10 năm 2022). “Áp thấp nhiệt đới đổ bộ Quảng Nam - Quảng Ngãi, trong 9 giờ Thừa Thiên Huế mưa 570mm”. Tuổi trẻ Online. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2024.
  15. ^ Tổng cục Khí tượng Thuỷ văn (2023). Đặc điểm Khí tượng Thuỷ văn Việt Nam (2022). Nhà xuất bản Thanh niên. tr. 32.
  16. ^ a b Đặc điểm Khí tượng Thuỷ văn Việt Nam (2022). Việt Nam: Nhà xuất bản Thanh niên. 2023. tr. 33.
  17. ^ Tổng Cục KTTV (2023). Đặc điểm Khí tượng Thuỷ văn Việt Nam (2022). Nhà xuất bản Thanh niên. tr. 71.
  18. ^ “Thiệt hại do thiên tai năm 2022” (PDF).
  19. ^ VnExpress. “10 người chết do mưa lũ ở miền Trung”. vnexpress.net. Truy cập ngày 21 tháng 5 năm 2024.
  20. ^ “Đà Nẵng bị thiệt hại hơn 1.486 tỷ đồng do trận ngập lụt lịch sử”. Báo Đà Nẵng. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2024.
  21. ^ Nhật Linh (20 tháng 10 năm 2022). “Thừa Thiên Huế thiệt hại hơn 337 tỉ đồng do mưa lũ”. Tuổi trẻ Online. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2024.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Bão_Sonca_(2022)&oldid=71397130”