Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Sự e thẹn của vòm lá”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 4: Dòng 4:


'''Sự e thẹn của vòm lá'''<ref>Đại Kỷ Nguyên Việt Nam: Số 04. Seven Goddesses. Trang 133.</ref> ([[tiếng Anh]]: '''crown shyness''', ''canopy disengagement'',<ref name="JWG_2008">{{cite journal |journal=Forest Ecology and Management |year=2008 |volume=257 |issue=1 |pages=321–331 |doi=10.1016/j.foreco.2008.09.005 |title=An empirical model of crown shyness for lodgepole pine (Pinus contorta var. latifolia [Engl.] Critch.) in British Columbia |authors=James W. Goudie, Kenneth R. Polsson, Peter K. Ott |url=https://books.google.com/books?id=FB3YaZKPoi4C&pg=PA39 |isbn=9781437926163 }}</ref> ''canopy shyness'',<ref>{{cite book |author1=Peter Thomas |author2=John Packham |title=Ecology of Woodlands and Forests: Description, Dynamics and Diversity |url=https://books.google.com/books?id=0Ntvos9aaC8C&pg=PA12 |date=26 July 2007 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-83452-0 |page=12 }}</ref> hay ''intercrown spacing''<ref name="FEP_1984">{{cite journal |title=Mechanical Abrasion and Intercrown Spacing |journal=American Midland Naturalist |authors=Francis E. Putz, Geoffrey G. Parker and Ruth M. Archibald |volume=112 |issue=1 |pages=24–28 |year=1984 |url=https://repository.si.edu/bitstream/handle/10088/17792/serc_Putz_etal_1984_AmMidlNat_112_24_28.pdf |doi=10.2307/2425452 |jstor=2425452 }}</ref>) là một hiện tượng ở một số loài cây khi những [[tán (sinh học)|tán lá]] ở các [[ngọn (thực vật học)|ngọn]] cây trưởng thành không chạm vào nhau, hình thành các khoảng trống ở giữa.<ref>{{cite web |url=http://www.frim.gov.my/shorea-resinosa-another-jigsaw-puzzle-in-the-sky/ |title=Shorea resinosa : Another jigsaw puzzle in the sky |date=2015-04-25 |author=Norsiha A. and Shamsudin |publisher=Forest Research Institute Malaysia }}</ref><ref>{{cite journal |title=Crown shyness in lodgepole pine stands of varying stand height, density and site index in the upper foothills of Alberta |year=2006 |authors=H Fish, VJ Lieffers, U Silins, RJ Hall |journal= Canadian Journal of Forest Research |volume=36 |issue=9 |pages= 2104–2111 |doi=10.1139/x06-107}}</ref> Hiện tượng này xảy ra phổ biến nhất giữa các cây cùng loài, tuy nhiên cũng xảy ra ở các cây khác loài.<ref name="AJR_1988">{{cite journal |journal=Biotropica |volume=20 |issue=4 |pages=338–339 |title=Crown shyness in a tropical cloud forest |year=1988 |authors=Alan J Rebertus |issn=0006-3606 |url=ftp://169.158.189.34/pub/Biotropica/1980s/1988/20-4/Biotropica-1988-20-4-p338.pdf |doi=10.2307/2388326 |jstor=2388326 }}{{Dead link|date=November 2019 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="KP_1973">{{cite journal |url=http://scholarspace.manoa.hawaii.edu/bitstream/handle/10125/802/v27n3-260-268.pdf |title=Plant Succession on Pago and Witori Volcanoes, New Britain |author=K. Paijmans |year=1973 |publisher=University of Hawaii Press |journal=Pacific Science |volume=27 |issue=3 |pages=60–268 |issn=0030-8870 }}</ref> Có nhiều giả thuyết đặt ra để giải thích hiện tượng này như là một [[hành vi thích ứng]] (adaptive behavior), và nghiên cứu cho thấy có thể là do các cây muốn hạn chế sự lây lan [[ấu trùng]] côn trùng ăn lá.<ref>{{cite web |url=http://www.zoo.org/document.doc?id=1110 |title=Tropical Rain Forest |page=37 |publisher=Woodland Park Zoo }}</ref>
'''Sự e thẹn của vòm lá'''<ref>Đại Kỷ Nguyên Việt Nam: Số 04. Seven Goddesses. Trang 133.</ref> ([[tiếng Anh]]: '''crown shyness''', ''canopy disengagement'',<ref name="JWG_2008">{{cite journal |journal=Forest Ecology and Management |year=2008 |volume=257 |issue=1 |pages=321–331 |doi=10.1016/j.foreco.2008.09.005 |title=An empirical model of crown shyness for lodgepole pine (Pinus contorta var. latifolia [Engl.] Critch.) in British Columbia |authors=James W. Goudie, Kenneth R. Polsson, Peter K. Ott |url=https://books.google.com/books?id=FB3YaZKPoi4C&pg=PA39 |isbn=9781437926163 }}</ref> ''canopy shyness'',<ref>{{cite book |author1=Peter Thomas |author2=John Packham |title=Ecology of Woodlands and Forests: Description, Dynamics and Diversity |url=https://books.google.com/books?id=0Ntvos9aaC8C&pg=PA12 |date=26 July 2007 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-83452-0 |page=12 }}</ref> hay ''intercrown spacing''<ref name="FEP_1984">{{cite journal |title=Mechanical Abrasion and Intercrown Spacing |journal=American Midland Naturalist |authors=Francis E. Putz, Geoffrey G. Parker and Ruth M. Archibald |volume=112 |issue=1 |pages=24–28 |year=1984 |url=https://repository.si.edu/bitstream/handle/10088/17792/serc_Putz_etal_1984_AmMidlNat_112_24_28.pdf |doi=10.2307/2425452 |jstor=2425452 }}</ref>) là một hiện tượng ở một số loài cây khi những [[tán (sinh học)|tán lá]] ở các [[ngọn (thực vật học)|ngọn]] cây trưởng thành không chạm vào nhau, hình thành các khoảng trống ở giữa.<ref>{{cite web |url=http://www.frim.gov.my/shorea-resinosa-another-jigsaw-puzzle-in-the-sky/ |title=Shorea resinosa : Another jigsaw puzzle in the sky |date=2015-04-25 |author=Norsiha A. and Shamsudin |publisher=Forest Research Institute Malaysia }}</ref><ref>{{cite journal |title=Crown shyness in lodgepole pine stands of varying stand height, density and site index in the upper foothills of Alberta |year=2006 |authors=H Fish, VJ Lieffers, U Silins, RJ Hall |journal= Canadian Journal of Forest Research |volume=36 |issue=9 |pages= 2104–2111 |doi=10.1139/x06-107}}</ref> Hiện tượng này xảy ra phổ biến nhất giữa các cây cùng loài, tuy nhiên cũng xảy ra ở các cây khác loài.<ref name="AJR_1988">{{cite journal |journal=Biotropica |volume=20 |issue=4 |pages=338–339 |title=Crown shyness in a tropical cloud forest |year=1988 |authors=Alan J Rebertus |issn=0006-3606 |url=ftp://169.158.189.34/pub/Biotropica/1980s/1988/20-4/Biotropica-1988-20-4-p338.pdf |doi=10.2307/2388326 |jstor=2388326 }}{{Dead link|date=November 2019 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="KP_1973">{{cite journal |url=http://scholarspace.manoa.hawaii.edu/bitstream/handle/10125/802/v27n3-260-268.pdf |title=Plant Succession on Pago and Witori Volcanoes, New Britain |author=K. Paijmans |year=1973 |publisher=University of Hawaii Press |journal=Pacific Science |volume=27 |issue=3 |pages=60–268 |issn=0030-8870 }}</ref> Có nhiều giả thuyết đặt ra để giải thích hiện tượng này như là một [[hành vi thích ứng]] (adaptive behavior), và nghiên cứu cho thấy có thể là do các cây muốn hạn chế sự lây lan [[ấu trùng]] côn trùng ăn lá.<ref>{{cite web |url=http://www.zoo.org/document.doc?id=1110 |title=Tropical Rain Forest |page=37 |publisher=Woodland Park Zoo }}</ref>

== Các loài cây ==

Các loài cây có vòm lá "e thẹn" bao gồm:
* Các loài [[Dryobalanops]], bao gồm ''[[Dryobalanops lanceolata]]''<ref>{{cite book |author1=Margaret Lowman |author2=Soubadra Devy |author3=T. Ganesh |title=Treetops at Risk: Challenges of Global Canopy Ecology and Conservation |url=https://books.google.com/books?id=hVNGAAAAQBAJ&pg=PA34 |date=22 June 2013 |publisher=Springer Science & Business Media |isbn=978-1-4614-7161-5 |page=34 }}</ref> and ''[[Dryobalanops aromatica]]'' (kapur)
* Some species of [[Eucalypt]]<ref name="RGF_2004">{{cite book |author=R. G. Florence |title=Ecology and Silviculture of Eucalypt Forests |url=https://books.google.com/books?id=aO1Jgc7d17UC&pg=PA182 |date=January 2004 |publisher=Csiro Publishing |isbn=978-0-643-09064-4 |pages=182–}}</ref>
* ''[[Pinus contorta]]'' hay pinus contorta<ref name="JWG_2008">{{cite journal |journal=Forest Ecology and Management |year=2008 |volume=257 |issue=1 |pages=321–331 |doi=10.1016/j.foreco.2008.09.005 |title=An empirical model of crown shyness for lodgepole pine (Pinus contorta var. latifolia [Engl.] Critch.) in British Columbia |authors=James W. Goudie, Kenneth R. Polsson, Peter K. Ott |url=https://books.google.com/books?id=FB3YaZKPoi4C&pg=PA39 |isbn=9781437926163 }}</ref>
* ''[[Avicennia germinans]]''<ref name="FEP_1984"/>
* ''[[Chân chim]] pittieri''<ref name="AJR_1988"/><ref name="ROL_1980">{{cite journal |title=The vegetation of the Monteverde Cloud Forest Reserve |authors=RO Lawton and Francis E Putz |journal=Brenesia |volume=18 |pages=101–116 }}</ref>
* ''[[Clusia alata]]''<ref name="AJR_1988"/><ref name="ROL_1980"/>
* K. Paijmans quan sát thấy sự ẹ thẹn vòm lá trong một nhóm nhiều loài cây, bao gồm ''[[Celtis spinosa]]'' và ''[[Pterocymbium beccarii]]''<ref name="KP_1973"/>


== Tham khảo ==
== Tham khảo ==

Phiên bản lúc 05:20, ngày 19 tháng 6 năm 2021

Tán lá của Dryobalanops aromatica ở Viện nghiên cứu Rừng Malaysia thể hiện sự e thẹn của vòm lá
Các cây tại Plaza San Martín (Buenos Aires), Argentina

Sự e thẹn của vòm lá[1] (tiếng Anh: crown shyness, canopy disengagement,[2] canopy shyness,[3] hay intercrown spacing[4]) là một hiện tượng ở một số loài cây khi những tán lá ở các ngọn cây trưởng thành không chạm vào nhau, hình thành các khoảng trống ở giữa.[5][6] Hiện tượng này xảy ra phổ biến nhất giữa các cây cùng loài, tuy nhiên cũng xảy ra ở các cây khác loài.[7][8] Có nhiều giả thuyết đặt ra để giải thích hiện tượng này như là một hành vi thích ứng (adaptive behavior), và nghiên cứu cho thấy có thể là do các cây muốn hạn chế sự lây lan ấu trùng côn trùng ăn lá.[9]

Các loài cây

Các loài cây có vòm lá "e thẹn" bao gồm:

Tham khảo

  1. ^ Đại Kỷ Nguyên Việt Nam: Số 04. Seven Goddesses. Trang 133.
  2. ^ a b James W. Goudie, Kenneth R. Polsson, Peter K. Ott (2008). “An empirical model of crown shyness for lodgepole pine (Pinus contorta var. latifolia [Engl.] Critch.) in British Columbia”. Forest Ecology and Management. 257 (1): 321–331. doi:10.1016/j.foreco.2008.09.005. ISBN 9781437926163.Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết)
  3. ^ Peter Thomas; John Packham (26 tháng 7 năm 2007). Ecology of Woodlands and Forests: Description, Dynamics and Diversity. Cambridge University Press. tr. 12. ISBN 978-0-521-83452-0.
  4. ^ a b Francis E. Putz, Geoffrey G. Parker and Ruth M. Archibald (1984). “Mechanical Abrasion and Intercrown Spacing” (PDF). American Midland Naturalist. 112 (1): 24–28. doi:10.2307/2425452. JSTOR 2425452.Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết)
  5. ^ Norsiha A. and Shamsudin (25 tháng 4 năm 2015). “Shorea resinosa : Another jigsaw puzzle in the sky”. Forest Research Institute Malaysia.
  6. ^ H Fish, VJ Lieffers, U Silins, RJ Hall (2006). “Crown shyness in lodgepole pine stands of varying stand height, density and site index in the upper foothills of Alberta”. Canadian Journal of Forest Research. 36 (9): 2104–2111. doi:10.1139/x06-107.Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết)
  7. ^ a b c Alan J Rebertus (1988). “Crown shyness in a tropical cloud forest” (PDF). Biotropica. 20 (4): 338–339. doi:10.2307/2388326. ISSN 0006-3606. JSTOR 2388326.Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết)[liên kết hỏng]
  8. ^ a b K. Paijmans (1973). “Plant Succession on Pago and Witori Volcanoes, New Britain” (PDF). Pacific Science. University of Hawaii Press. 27 (3): 60–268. ISSN 0030-8870.
  9. ^ “Tropical Rain Forest”. Woodland Park Zoo. tr. 37.
  10. ^ Margaret Lowman; Soubadra Devy; T. Ganesh (22 tháng 6 năm 2013). Treetops at Risk: Challenges of Global Canopy Ecology and Conservation. Springer Science & Business Media. tr. 34. ISBN 978-1-4614-7161-5.
  11. ^ R. G. Florence (tháng 1 năm 2004). Ecology and Silviculture of Eucalypt Forests. Csiro Publishing. tr. 182–. ISBN 978-0-643-09064-4.
  12. ^ a b RO Lawton and Francis E Putz. “The vegetation of the Monteverde Cloud Forest Reserve”. Brenesia. 18: 101–116.Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết)

Liên kết ngoài

  • Tư liệu liên quan tới Crown shyness tại Wikimedia Commons
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Sự_e_thẹn_của_vòm_lá&oldid=65071095”