Cổng thông tin:Hoa Kỳ

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Cổng thông tin Hợp chúng quốc Hoa Kỳ

Sửa   

Giới thiệu

Hợp chúng quốc Hoa Kỳ là một cộng hòa lập hiến liên bang gồm có 50 tiểu bang và một đặc khu liên bang. Quốc gia này nằm gần như hoàn toàn trong tây bán cầu: 48 tiểu bang lục địa và Thủ đô Washington, D.C. nằm giữa Bắc Mỹ, giáp Thái Bình Dương ở phía tây, Đại Tây Dương ở phía đông, Canada ở phía bắc và Mexico ở phía nam. Tiểu bang Alaska nằm trong vùng tây bắc của lục địa Bắc Mỹ, giáp với Canada ở phía đông. Tiểu bang Hawaii nằm giữa Thái Bình Dương. Hoa Kỳ cũng có 14 lãnh thổ hay còn được gọi là vùng quốc hải rải rác trong vùng biển CaribbeThái Bình Dương.

Với diện tích 3,79 triệu mi2 (9,83 triệu km2) và dân số 318 triệu người, Hoa Kỳ là quốc gia lớn thứ ba về dân số và lớn thứ ba hoặc thứ tư về tổng diện tích trên thế giới (xem phần địa lý để biết thêm chi tiết). Hoa Kỳ là một trong những quốc gia đa dạng chủng tộc nhất trên thế giới, do kết quả của những cuộc di dân đến từ nhiều quốc gia khác trên thế giới. Nền kinh tế quốc dân của Hoa Kỳ lớn nhất trên thế giới, với tổng sản phẩm nội địa (GDP) được ước tính cho năm 2008 là trên 14,3 ngàn tỉ đô la (khoảng 23% tổng sản lượng thế giới dựa trên GDP danh định, và gần 21% sức mua tương đương).
Sửa   

Hình quang cảnh mở rộng

Quang cảnh Thung lũng Tượng đài, chụp từ Trung tâm Du khách
Quang cảnh Thung lũng Tượng đài, chụp từ Trung tâm Du khách
Quang cảnh Thung lũng Tượng đài, chụp từ Trung tâm Du khách, với những chiếc "găng tay" và con đường du lịch chạy vòng quanh khu công viên.


Sửa   

Bài viết chọn lọc

Sông Columbia (còn được biết đến là Wimahl hay sông Big (sông lớn) đối với người Mỹ bản địa nói tiếng Chinook sống trên những khu vực thấp nhất gần dòng sông) là con sông lớn nhất vùng Tây Bắc Thái Bình Dương của Bắc Mỹ. Nó được đặt theo tên của Columbia Rediviva, con tàu đầu tiên từ thế giới phương tây được ghi nhận đã du hành lên dòng sông này. Dòng sông kéo dài từ tỉnh bang British Columbia của Canada đi qua tiểu bang Washington của Hoa Kỳ; hình thành phần lớn ranh giới giữa tiểu bang Washington và Oregon trước khi đổ ra Thái Bình Dương. Con sông dài 2.000 km (1.243 dặm Anh), và lưu vực nhận nước là 668.217 km² (258.000 dặm vuông).

Tính theo lưu lượng nước, sông Columbia là con sông lớn nhất chảy vào Thái Bình Dương từ Bắc Mỹ và là con sông lớn thứ tư tại Hoa Kỳ. Dòng nước mạnh của sông và độ cao đổ xuống lớn trên một đoạn đường tương đối ngắn làm cho nó có tiềm năng rất lớn để sản xuất điện năng. Sông Columbia là con sông sản xuất thủy điện lớn nhất Bắc Mỹ với 14 đập thủy điện tại Hoa KỳCanada.

Sông Columbia và các sông nhánh của nó là nơi sinh sống của vô số các loại cá di cư giữa các sông nhánh nước ngọt nhỏ và Thái Bình Dương. Các loài cá này - đặc biệt là những loài thuộc nhiều nhóm cá hồi khác nhau - đã và đang là phần quan trọng của hệ sinh thái sông và kinh tế địa phương trong hàng ngàn năm qua.
Sửa   

50 tiểu bang "tạo nên" Hoa Kỳ

Đơn vị hành chính chủ yếu của Hoa Kỳ sau liên bang là tiểu bang. Tuy nhiên các tiểu bang không phải là các "đơn vị hành chính" được tạo ra từ Hoa Kỳ mà là các đơn vị hành chính "tạo nên" Hoa Kỳ. Dưới luật Hoa Kỳ, các tiểu bang được xem là các thực thể có chủ quyền, nghĩa là quyền lực của các tiểu bang trực tiếp đến từ người dân của các tiểu bang đó chớ không phải là đến từ chính phủ liên bang. Chính phủ liên bang Hoa Kỳ lúc đầu được thành lập khi các tiểu quốc (bang) có chủ quyền gởi một số đại diện cho chủ quyền của mình đến tham gia vào chính phủ trung ương. Tuy nhiên chủ quyền mà họ gởi đến trung ương không phải là toàn bộ vì vậy chính phủ liên bang được hưởng chủ quyền có giới hạn và các tiểu bang vẫn duy trì được bất cứ phần chủ quyền nào mà họ chưa từng nhượng lại cho chính phủ liên bang qua đại diện của họ.

Danh sách 50 tiểu bang

Alabama • Alaska • Arizona • Arkansas • Bắc Carolina • Bắc Dakota • California • Colorado • Connecticut • Delaware • Florida • Georgia • Hawaii • Idaho • Illinois • Indiana • Iowa • Kansas • Kentucky • Louisiana • Maine • Maryland • Massachusetts • Michigan • Minnesota • Mississippi • Missouri • Montana • Nam Carolina • Nam Dakota • Nebraska • Nevada • New Hampshire • New Jersey • New Mexico • New York • Ohio • Oklahoma • Oregon • Pennsylvania • Rhode Island • Tây Virginia • Tennessee • Texas • Utah • Vermont • Virginia • Washington • Wisconsin • Wyoming

Các vùng chính thức của Hoa Kỳ

Các vùng chính thức được Cục Điều tra Dân số Hoa Kỳ ấn định


Sửa   

Hình ảnh chọn lọc

Hoàng hôn trên Grand Canyon.
Hoàng hôn trên Grand Canyon.
Hoàng hôn trên Grand Canyon, Arizona.
Sửa   

Nhân vật chọn lọc

Barack Hussein Obama II (IPA: /bəˈɹɑk oʊˈbɑː.mə/; sinh ngày 4 tháng 8 năm 1961 tại Honolulu, Hawaii, Hoa Kỳ) là tổng thống thứ 44 và đương nhiệm của Hoa Kỳ. Ông đánh bại Thượng nghị sĩ John McCain trong kỳ tổng tuyển cử ngày 4 tháng 11 năm 2008 để trở thành người Mỹ gốc Phi đầu tiên thắng cử chức vụ này. Trước đó, Obama là Thượng nghị sĩ đại diện cho Illinois đến khi ông từ chức.

Sau khi tốt nghiệp Đại học Columbia và Trường Luật Đại học Harvard, nơi ông từng là chủ nhiệm của tạp chí Harvard Law Review, Obama nhận công việc của một chuyên viên tổ chức cộng đồng và luật sư tập sự chuyên ngành luật nhân quyền, trước khi đắc cử vào Thượng viện Tiểu bang Ilinois và phục vụ tại đây từ năm 1997 đến 2004. Sau thất bại khi tranh cử vào Viện Dân biểu Hoa Kỳ trong năm 2000, Obama tuyên bố chiến dịch tranh cử cho Thượng viện vào tháng 1 năm 2003. Sau chiến thắng vang dội trong kỳ bầu cử sơ bộ trong tháng 3 năm 2004, ông được mời đọc diễn văn tại Đại hội Đảng Dân chủ Toàn quốc vào tháng 7 năm 2004. Tháng 11 năm 2004, Obama đắc cử vào Thượng viện Hoa Kỳ với 70% phiếu bầu, trở thành thượng nghị sĩ gốc Phi thứ năm trong lịch sử Mỹ và là người Mỹ gốc Phi duy nhất phục vụ trong Thượng viện vào lúc đó.
Sửa   

Thuật từ về phân cấp hành chính của Hoa Kỳ

Sửa   

Bạn có biết?


Sửa   

Chính phủ và chính trị Hoa Kỳ

Nhà Trắng
Nhà Trắng

Hành pháp

Tổng thống • Phó Tổng thống • Nội các • Bộ Cựu chiến binh Bộ Gia cư và Phát triển Đô thị Bộ Giao thông Bộ Giáo dục Bộ Lao động Bộ Năng lượng Bộ Ngân khố Bộ Ngoại giao Bộ Nội An Bộ Nội vụ Bộ Nông nghiệp Bộ Quốc phòng Bộ Thương mại Bộ Tư pháp Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh

Điện Capitol Hoa Kỳ
Điện Capitol Hoa Kỳ

Lập pháp

Quốc hội • Thượng viện • Chủ tịch Thượng viện • Chủ tịch Thượng viện tạm quyền • Lãnh đạo Đa số Thượng viện • Lãnh đạo Thiểu số Thượng viện • Hạ viện • Chủ tịch Hạ viện • Lãnh đạo Đa số Hạ viện • Lãnh đạo Thiểu số Hạ viện

Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ
Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ

Tư pháp

Tối cao Pháp viện • Chánh án • Thẩm phán Đồng nhiệm

 
Hiến pháp Hoa Kỳ
Hiến pháp Hoa Kỳ

Văn bản

Hiến pháp hợp bang • Hiến pháp Liên bang • Đạo luật Nhân quyền • Tuyên ngôn giải phóng nô lệ • Các tu chính án Hiến pháp • Diễn văn Gettysburg • Một nhà tự chia rẽ • Tôi có một giấc mơ

Tỉ lệ đảng phái tại Hoa Kỳ
Tỉ lệ đảng phái tại Hoa Kỳ

Chính trị

Chính quyền Hoa Kỳ • Đảng Cộng hoà • Đảng Dân chủ • Độc lập

Bản đồ Đại cử tri đoàn tại mỗi bang
Bản đồ Đại cử tri đoàn tại mỗi bang

Bầu cử

Bầu cử Tổng thống • Đại cử tri đoàn

Sửa   

Địa lý Hoa Kỳ

Bản đồ địa hình Hoa Kỳ
Bản đồ địa hình Hoa Kỳ

Địa lý hình thể

Dãy núi Cascade • Đại Bồn địa • Rặng Thạch Sơn • Dãy núi Appalachian • Đại Bình nguyên • Grand Canyon • Hoang mạc Mojave

Bản đồ các vùng địa lý
Bản đồ các vùng địa lý

Các vùng địa lý

Đông Bắc • Trung-Đại Tây Dương • Đông Duyên hải • Đông Bắc Đại Tây Dương • Trung Tây • Trung Đông Bắc • Trung Tây Bắc • Ngũ Đại Hồ • Đại Bình nguyên • Thượng Trung Tây • Nam Hoa Kỳ • Nam Đại Tây Dương • Trung Đông Nam • Trung Tây Nam • Đông Nam • Thượng Nam • Thâm Nam • Duyên hải Vịnh Mexico • Tây Hoa Kỳ • Thái Bình Dương • Tây Duyên hải • Miền Núi • Tây Bắc • Tây Nam • Tây Bắc Thái Bình Dương • Đại Bồn địa

Sông Mississippi
Sông Mississippi

Sông ngòi

Sông Columbia • Sông Willamette • Sông Mississippi • Sông Missouri • Sông Red (Nam Hoa Kỳ) • Sông Delaware

Sửa   

Lịch sử Hoa Kỳ

Các giai đoạn lịch sử

 

Các đề tài lịch sử

Theo sự kiện

Thời kỳ tiền ColomboThời thuộc địa (• Mười ba thuộc địaLịch sử quân sựQuốc hội Lục địa) • Đệ nhị Quốc hội Lục địaTuyên ngôn độc lậpChiến tranh với Anh QuốcCách mạng Mỹ (Chiến tranh Cách mạng Hoa Kỳ) • Vùng gần biên giới Hoa KỳThời kỳ liên minhMốc thời gian soạn thảo và phê chuẩn Hiến pháp Hoa KỳTuyên ngôn nhân quyền Hoa KỳThời đại liên bangChiến tranh với Anh QuốcVận mệnh hiển nhiênMở rộng về phía tâySự tiến hóa lãnh thổ của Hoa KỳChiến tranh với MexicoNgười Mỹ gốc PhiNội chiếnTái thiếtChiến tranh Da ĐỏThời kỳ vàng sonKỷ nguyên Tiến bộPhong trào Dân quyền (1865–1896)/1896–1954/1954–1968Chiến tranh với Tây Ban NhaChủ nghĩa đế quốcĐệ nhất Thế chiếnNhững năm hai mươi thịnh vượngĐại Khủng hoảngĐệ nhị Thế chiến (Hậu phươngChủ nghĩa phát xít ở Hoa Kỳ) • Thế kỷ Hoa KỳChiến tranh LạnhChiến tranh Triều TiênChạy đua vào không gianNữ quyền làn sóng thứ haiChiến tranh Việt NamSau chiến tranh lạnh (1991-2008)Cuộc chiến chống khủng bố (Chiến tranh AfghanistanChiến tranh Iraq) • Lịch sử Hoa Kỳ (2008-hiện tại)

Theo chủ đề

Đại cươngNhân khẩu họcKhám pháKinh tế (Trần nợ) • Phát minh (trước năm 18901890-19451946–1991sau năm 1991) • Quân sựBưu chínhCông nghệ và Công nghiệp

Sửa   

Kinh tế Hoa Kỳ

Sửa   

Các cổng thông tin khác

Địa lý • Đức • Nhật Bản • Oregon • Paris • Pháp • Việt Nam