Bước tới nội dung

Wikipedia:Bài viết chọn lọc/2015

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024
Bài viết chọn lọc năm 2015
Tháng
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Tuần 1

Katy Perry
Katy Perry

Katy Perry là một nữ ca sĩ kiêm sáng tác nhạc, thương nhân, nhà hoạt động từ thiện và diễn viên người Mỹ. Do không được tiếp xúc nhiều với dòng nhạc thịnh hành khi còn nhỏ, cô theo đuổi thể loại Nhạc Phúc âm ở lứa tuổi thiếu niên và cho phát hành album đầu tay của mình, Katy Hudson (2001). Perry đã nhận được nhiều giải thưởng và đề cử, có bao gồm 11 đề cử cho giải Grammy, 3 Kỷ lục Guinness Thế giới và danh hiệu "Người phụ nữ của năm 2012" do tạp chí âm nhạc Billboard bình chọn. Cô còn lọt vào danh sách "Nữ nghệ sĩ bội thu nhất trong âm nhạc" của tạp chí Forbes trong các năm 2011, 2012 và 2013. Trong xuyên suốt sự nghiệp âm nhạc của mình, Perry đã bán ra hơn 11 triệu album và 81 triệu đĩa đơn trên toàn thế giới, giúp cô trở thành một trong những nghệ sĩ âm nhạc có số doanh thu lớn nhất mọi thời đại. Cô cũng cho ra nhiều sản phẩm thương mại theo tên tuổi của mình, như các dòng nước hoa Purr, Meow, và Killer Queen. [ Đọc tiếp ]

Tuần 2

Taylor Swift
Taylor Swift

Redalbum phòng thu thứ tư của nữ ca sĩ kiêm sáng tác nhạc Taylor Swift. Album được phát hành vào ngày 22 tháng 10 năm 2012 bởi hãng thu âm Big Machine Records. Swift bắt tay thực hiện album từ năm 2010, đây là thành quả hợp tác giữa Swift và các nhạc sĩ tên tuổi khác trong vai trò đồng sáng tác lẫn sản xuất. Kết cấu và tựa đề của album được lấy cảm hứng từ những trải nghiệm tình cảm mà Swift đúc kết được trong thời gian thu âm. Ở album này, cô tiếp tục xoay quanh chủ đề tình cảm đôi lứa trứ danh, trên nền nhạc pop đồng quêpop rock quen thuộc, cũng như tham gia thử nghiệm trên nhiều thể loại âm nhạc tân thời khác. Red được Swift chính thức công bố thông qua webchat vào ngày 13 tháng 8 năm 2012, khi cô tiết lộ tựa đề, đồ họa của album và thảo luận cùng người hâm mộ. Bên cạnh đó, đã có bốn đĩa đơn quảng bá trích từ album được chọn phát hành, với ba trong số đó đều mở đầu trong top 10 Billboard Hot 100 của Mỹ. Cô còn lên kế hoạch cho chuyến lưu diễn quảng bá vòng quanh thế giới The Red Tour, kéo dài từ tháng 3 năm 2013 đến tháng 6 năm 2014, xuyên khắp các quốc gia tại Bắc Mỹ, Châu Đại Dương, Châu ÁChâu Âu. [ Đọc tiếp ]

Tuần 3

Bản đồ Việt Nam năm 1754, thể hiện quần đảo Trường Sa dưới tên "De Paracelles"
Bản đồ Việt Nam năm 1754, thể hiện quần đảo Trường Sa dưới tên "De Paracelles"

Quần đảo Trường Sa là một tập hợp thực thể địa lí được bao quanh bởi những vùng đánh cá trù phú và có tiềm năng dầu mỏkhí đốt thuộc biển Đông. Quần đảo có hơn 100 đảo và rạn đá ngầm, phạm vi từ tây sang đông là 800 km, từ bắc xuống nam là 600 km. Quần đảo nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới với hai mùa, nhiệt độ không khí trung bình trong năm của quần đảo vào khoảng 27°C. Gió mùa đông nam thổi qua Trường Sa từ tháng 3 đến tháng 4 trong khi gió mùa tây nam thổi từ tháng 5 đến tháng 11. Quần đảo này đang trong tình trạng tranh chấp ở các mức độ khác nhau giữa sáu bên là Brunei, Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan), Malaysia, Philippines, Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) và Việt Nam. Tất cả những nước tham gia tranh chấp này, trừ Brunei, đều có quân đội đồn trú tại nhiều căn cứ trên các đảo nhỏ và đá ngầm khác nhau. Tháng 3 năm 1988, Việt Nam và Trung Quốc đụng độ vũ trang trên biển về quyền kiểm soát đá Gạc Ma, đá Cô Lin và đá Len Đao thuộc quần đảo Trường Sa. [ Đọc tiếp ]

Tuần 4

"Imagine" là ca khúc do nhạc sĩ-ca sĩ người Anh John Lennon sáng tác và thể hiện. Đây là đĩa đơn bán chạy nhất trong sự nghiệp đơn ca của ca sĩ này. Lời bài hát cổ vũ người nghe hãy tưởng tượng ra một thế giới hoà bình, không có biên giới chia cắt các quốc gia, không có sự chia rẽ giữa các tôn giáo và sắc tộc, và thể hiện mong muốn rằng xã hội loài người sẽ sống một cuộc sống không chịu sự chi phối của của cải vật chất. Lennon và Yoko Ono đồng sản xuất đĩa đơn này cũng như album cùng tên với Phil Spector. Quá trình thu âm bắt đầu tại phòng thu tại gia của Lennon tại Công viên Tittenhurst, Anh vào tháng 5 năm 1971. Công đoạn ghi âm đè cuối cùng diễn ra tại phòng thu Record Plant, ở thành phố New York vào tháng 7. Một tháng sau khi phát hành dưới dạng đĩa than LP vào tháng 9, Lennon cho ra mắt "Imagine" dưới dạng một đĩa đơn tại Hoa Kỳ; ca khúc lên tới vị trí thứ ba trên bảng xếp hạng Billboard Hot 100 còn bản thu trên đĩa than LP đứng đầu bảng xếp hạng Anh quốc vào tháng 11. [ Đọc tiếp ]

Tuần 5

Céline Marie Claudette Dion là một nữ ca sĩ người Canada. Được sinh ra trong một đại gia đình tại Charlemagne, tỉnh Québec, Dion nổi lên như một ngôi sao ở lứa tuổi thiếu niên trong cộng đồng Pháp ngữ sau khi người quản lý và đồng thời là chồng tương lai của cô, René Angélil cho vay nhà để chi trả cho đĩa nhạc đầu tiên của Dion. Vào năm 1990, cô cho phát hành album tiếng Anh mang tựa đề Unison, giúp cô trở thành nghệ sĩ nhạc pop có triển vọng tại Bắc Mỹ và các khu vực sử dụng tiếng Anh khác trên thế giới. Dion lần đầu được biết đến trên toàn cầu vào thập niên 1980, khi cô giành chiến thắng tại hai cuộc thi World Popular Song Festival của Yamaha năm 1982 và đại diện đoàn Thụy Sĩ tham gia Eurovision Song Contest năm 1988. Trong xuyên suốt thập niên 1990, với sự giúp đỡ của Angélil, danh tiếng của cô lan rộng toàn cầu sau khi hợp tác với hãng thu âm Epic Records và phát hành một vài album tiếng Anh cùng với các album tiếng Pháp. [ Đọc tiếp ]

Tuần 6

Legio Romana tức Quân đoàn La Mã là một đơn vị tổ chức của Quân đội La Mã trong giai đoạn từ Cộng hòa tới Đế quốc. Lực lượng nòng cốt của Quân đoàn La Mã là bộ binh nặng hay lê dương kèm theo quân đồng minh hỗ trợ (auxilium), kỵ binh, lính xạ kích và lính ném lao. Về mặt từ nguyên, trong tiếng Latinh legio có nghĩa là "chế độ quân sự cưỡng bách", có nguồn gốc từ lego nghĩa là tập trung. Quân số của một quân đoàn La Mã tiêu biểu biến đổi theo thời gian. Trong giai đoạn Cộng hòa mỗi quân đoàn có 4.200 người chia thành 30 đến 35 tiểu đoàn (manipulus), mỗi tiểu đoàn 120 đến 140 người. Sang giai đoạn Đế quốc quân số của một quân đoàn tăng lên thành khoảng 5.200 người cộng thêm quân đồng minh hỗ trợ chia làm 10 đội quân (cohort), mỗi đội quân có 480 lính, riêng đội quân thứ nhất có 800 lính. Bộ binh được yểm trợ bởi kỵ binh ở hai bên sườn và lính xạ kích ở phía sau. Vì sự thành công về quân sự của Cộng hòa La MãĐế quốc La Mã, quân đoàn La Mã từ lâu đã được coi là mô hình ưu tú thời cổ đại về năng lực và hiệu quả quân sự. [ Đọc tiếp ]

Tuần 7

Sông Columbia là sông lớn nhất vùng Tây Bắc Thái Bình Dương của Bắc Mỹ. Sông được đặt theo tên của Columbia Rediviva, con tàu đầu tiên từ Thế giới phương Tây được ghi nhận đã du hành lên dòng sông này. Sông kéo dài từ tỉnh British Columbia của Canada đi qua tiểu bang Washington của Hoa Kỳ; hình thành phần lớn ranh giới giữa Washington và Oregon trước khi đổ ra Thái Bình Dương. Sông dài 2.000 km, và lưu vực nhận nước là 668.217 km². Tính theo lưu lượng nước, Columbia là sông lớn nhất chảy vào Thái Bình Dương từ Bắc Mỹ và là sông lớn thứ tư tại Hoa Kỳ. Dòng nước mạnh của sông và độ cao đổ xuống lớn trên một đoạn đường tương đối ngắn làm cho nó có tiềm năng rất lớn để sản xuất điện năng. Sông Columbia là con sông sản xuất thủy điện lớn nhất Bắc Mỹ với 14 đập thủy điện tại Hoa Kỳ và Canada. [ Đọc tiếp ]

Tuần 8

"We Are the World" là một ca khúc và đĩa đơn từ thiện do siêu nhóm nhạc USA for Africa thu âm năm 1985. Ca khúc do Michael Jackson (ảnh) và Lionel Richie sáng tác và được Quincy Jones cùng Michael Omartian sản xuất cho album We Are the World. Với doanh số bán trên 20 triệu bản, đây là một trong số gần 30 đĩa đơn mọi thời đại bán được trên 10 triệu bản trên toàn cầu. Sau dự án "Do They Know It's Christmas?" của siêu nhóm nhạc Band Aid ở Anh, nhạc sĩ và nhà hoạt động xã hội Harry Belafonte nảy ra ý tưởng làm một đĩa đơn từ thiện của Mỹ để hỗ trợ công tác giảm thiểu nạn đói ở châu Phi. Ông, cùng với nhà gây quỹ Ken Kragen, là những người đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ý tưởng này trở thành hiện thực. Hai người sau đó đã liên hệ với một số nhạc sĩ, và cuối cùng giao cho Jackson và Richie sáng tác ca khúc này. "We Are the World" nhận được nhiều giải thưởng —bao gồm ba giải Grammy, một giải thưởng Âm nhạc Mỹ và một giải Sự lựa chọn của Công chúng. [ Đọc tiếp ]

Tuần 9

Thiên hà là một hệ thống lớn các thiên thể và vật chất liên kết với nhau bằng lực hấp dẫn, bao gồm sao, tàn dư sao, môi trường liên sao chứa khí và bụi vũ trụ, và gồm vật chất tối, một loại thành phần quan trọng nhưng chưa được hiểu rõ. Từ galaxy trong tiếng Anh phái sinh từ galaxias trong tiếng Hy Lạp cổ, có nghĩa là "dòng sữa", nói đến Ngân Hà. Các thiên hà có nhiều đặc điểm đa dạng từ các thiên hà lùn chứa vài triệu (107) sao đến những thiên hà khổng lồ chứa hàng nghìn tỷ (1014) sao, mỗi ngôi sao đều quay quanh khối tâm của thiên hà chứa nó. Thiên hà chứa rất nhiều hành tinh, hệ sao, quần tinh và các loại đám mây liên sao. Ở giữa những thiên thể này là môi trường liên sao bao gồm khí, bụi và tia vũ trụ. Các lỗ đen siêu khối lượng nằm tại trung tâm của hầu hết các thiên hà. Chúng có thể là nguồn gốc cho những nhân thiên hà hoạt động được tìm thấy tại tâm ở một số thiên hà. Các nhà thiên văn cũng biết rằng tại tâm của Ngân Hà có ít nhất một trong những lỗ đen khổng lồ này. [ Đọc tiếp ]

Tuần 10

Nhómtập hợp các phần tử cùng với phép toán hai ngôi kết hợp hai phần tử bất kỳ của tập hợp thành một phần tử thứ ba thỏa mãn bốn điều kiện gọi là tiên đề nhóm, lần lượt là tính đóng, kết hợp, phần tử đơn vị và tính khả nghịch. Một trong những ví dụ quen thuộc nhất về nhóm đó là tập hợp các số nguyên cùng với phép cộng; khi thực hiện cộng hai số nguyên bất kỳ luôn thu được một số nguyên khác. Hình thức trình bày trừu tượng dựa trên tiên đề nhóm, tách biệt nó khỏi bản chất cụ thể của bất kỳ nhóm đặc biệt nào và phép toán trên nhóm, cho phép nhóm bao trùm lên nhiều thực thể với nguồn gốc toán học rất khác nhau trong đại số trừu tượng và rộng hơn, và có thể giải quyết một cách linh hoạt, trong khi vẫn giữ lại khía cạnh cấu trúc căn bản của chúng. [ Đọc tiếp ]

Tuần 11

Thierry Daniel Henry (sinh ngày 17 tháng 8 năm 1977) là một cựu cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp người Pháp. Anh đã thi đấu cho các câu lạc bộ Monaco, Juventus, Barcelona, New York Red Bulls và dành 8 năm tại Arsenal nơi anh trở thành cầu thủ ghi bàn xuất sắc nhất mọi thời đại.Ở cấp độ đội tuyển, anh thi đấu cho đội tuyển quốc gia Pháp và cũng là chân sút vĩ đại nhất trong màu áo lam. Henry sinh ra tại Les Ulis, Essonne, ngoại ô thủ đô Paris, anh đã chơi cho đội bóng địa phương trong khoảng thời gian từ năm 1983-89, trước khi anh được phát hiện và kí hợp đồng với AS Monaco vào năm 1990. Anh bắt đầu sự nghiệp bóng đá chuyên nghiệp năm 1994 và chơi ở Monaco đến năm 1998. Phong độ tốt khi chơi bóng tại đây đã giúp anh được gọi vào đội tuyển quốc gia. [ Đọc tiếp ]

Tuần 12

Emmy Noether (23 tháng 3, 1882 – 14 tháng 4, 1935), là nhà toán học có ảnh hưởng người Đức nổi tiếng vì những đóng góp nền tảng và đột phá trong lĩnh vực đại số trừu tượngvật lý lý thuyết. Được Pavel Alexandrov, Albert Einstein, Jean Dieudonné, Hermann Weyl, Norbert Wiener và những người khác miêu tả là một trong những nhà nữ toán học quan trọng nhất trong lịch sử toán học, bà đã làm lên cuộc cách mạng trong lý thuyết vành, trường, và đại số trên một trường. Trong vật lý học, định lý Noether giải thích mối liên hệ sâu sắc giữa tính đối xứng và các định luật bảo toàn. Bà sinh ra trong một gia đình người Do Thái ở thị trấn Erlangen vùng Bavaria; cha bà là nhà toán học Max Noether. Emmy lúc đầu định theo nghề dạy học tiếng Pháp và tiếng Anh sau khi thi đỗ kỳ thi tuyển, nhưng bà đã chuyển sang nghiên cứu toán ở Đại học Erlangen nơi cha bà đang giảng dạy. [ Đọc tiếp ]

Tuần 13

Mỹ Tâm (sinh ngày 16 tháng 1 năm 1981) là một nữ ca sĩ, nhạc sĩ, diễn viên, thương nhân, đạo diễn âm nhạc và nhà thiết kế thời trang người Việt Nam. Cô được biết đến bởi các hoạt động âm nhạc nghiêm túc, sáng tạo và những cống hiến không ngừng cho dòng nhạc trẻ thịnh hành từ khi chính thức khởi nghiệp vào thập niên 2000. Được mệnh danh là "Nữ hoàng V-pop", cô là một trong những cái tên gây được ảnh hưởng mạnh mẽ tại ngành công nghiệp âm nhạc Việt và là nguồn cảm hứng cho nhiều lớp nghệ sĩ trẻ tiếp sau. Được sinh ra tại Đà Nẵng, Mỹ Tâm sớm bộc lộ năng khiếu về âm nhạc và liên tiếp giành chiến thắng tại nhiều cuộc thi ca hát lớn nhỏ lúc còn ở độ tuổi thiếu niên. Vào năm 2001, cô khởi nghiệp ca hát bằng album đầu tay mang về thành công lớn không lâu sau khi đạt tốt nghiệp thủ khoa tại trường Nhạc viện Thành phố Hồ Chí Minh. Trong xuyên suốt thập niên 2000, cô cho phát hành một chuỗi các sản phẩm âm nhạc thành công về mặt thương mại, có bao gồm các album được đề cử cho giải Cống hiến như Hoàng hôn thức giấc (2005), Vút bay (2006) và Trở lại (2008). [ Đọc tiếp ]

Tuần 14

Bản danh sách của Schindler là một bộ phim chính kịch lịch sử của Hoa Kỳ, do Steven Spielberg làm đạo diễn kiêm đồng sản xuất và Steven Zaillian viết kịch bản. Phim dựa theo cuốn tiểu thuyết Schindler's Ark của Thomas Keneally, một tiểu thuyết gia người Úc. Bộ phim dựa trên cuộc đời của Oskar Schindler, một doanh nhân người Đức đã cứu sống hơn một nghìn người, trong đó phần lớn là người Do Thái gốc Ba Lan tị nạn trong thời kỳ phát xít Đức tàn sát người Do Thái bằng cách thuê họ vào làm trong các nhà máy của ông. Phim có sự tham gia của Liam Neeson trong vai Schindler, Ralph Fiennes trong vai sĩ quan Schutzstaffel (SS) Amon Goeth và Ben Kingsley trong vai kế toán người Do Thái của Schindler Itzhak Stern. Ý tưởng sản xuất một bộ phim nói về Schindlerjuden (những người Do Thái của Schindler) được đề xuất lần đầu tiên vào năm 1963. Poldek Pfefferberg, một trong số những người Schindlerjuden, xác định rằng sứ mệnh của cuộc đời mình là phải kể lại câu chuyện của Schindler cho hậu thế. [ Đọc tiếp ]

Tuần 15

Biểu tượng của tác phẩm: Hoa anh đào (Sakura).

Cardcaptor Sakura là một loạt shōjo manga viết và minh họa bởi nhóm nghệ sĩ nổi tiếng Nhật Bản CLAMP. Ban đầu manga được đăng thường kì hàng tháng trên tạp chí Nakayoshi từ tháng 5 năm 1996 đến tháng 6 năm 2000, và sau đó được Kodansha phát hành thành 12 tập tankōbon từ tháng 11 năm 1996 đến tháng 7 năm 2000. Câu chuyện xoay quanh Kinomoto Sakura, một học sinh tiểu học tình cờ phát hiện ra mình đang nắm giữ một sức mạnh kì diệu sau khi vô tình giải phóng một bộ thẻ bài ma thuật đã được niêm phong nhiều năm trong một quyển sách. Sau đó cô được giao nhiệm vụ phải thu phục lại tất cả các thẻ bài đã chạy thoát nhằm ngăn chặn chúng phá hủy thế giới.

Madhouse là hãng sản xuất chuyển thể anime truyền hình của tác phẩm, với độ dài 70 tập và phát sóng tại Nhật Bản trên kênh NHK từ tháng 4 năm 1998 đến tháng 3 năm 2000. Hai bộ phim nhựa khác cũng được Madhouse phát hành vào tháng 8 năm 1999 và tháng 7 năm 2000. [ Đọc tiếp ]

Tuần 16

Thành phố Paris hiện sở hữu một hệ thống gồm hơn 136 bảo tàng, trong đó có 14 bảo tàng thuộc Hiệp hội bảo tàng quốc gia và 14 bảo tàng do chính quyền thành phố quản lý. Là một trung tâm của nghệ thuật từ nhiều thế kỷ, Paris lưu giữ rất nhiều những tác phẩm của các nghệ sĩ nổi tiếng, từ Leonardo da Vinci, Raffaello, Delacroix tới Monet, Van Gogh, Matisse, Picasso. Các bảo tàng nơi đây cũng trưng bày những bộ sưu tập hiện vật giá trị về lịch sử, khoa học, khảo cổ hay các nền văn minh, đến từ khắp nơi trên thế giới. Không ít bảo tàng ở Paris còn được dành cho những lĩnh vực đa dạng và độc đáo như thời trang, sân khấu, thể thao hay mỹ phẩm, ẩm thực. Những bảo tàng đầu tiên của Paris được thành lập vào thời kỳ Cách mạng Pháp. Trong giai đoạn này, nhiều tài sản hoàng gia trở thành tài sản quốc gia, và Louvre mở cửa ngày 10 tháng 8 năm 1793, có thể xem như bảo tàng đầu tiên của Paris, cũng là bảo tàng đầu tiên của nước Pháp. [ Đọc tiếp ]

Tuần 17

Thảm sát Katyn (cũng được gọi là vụ Thảm sát rừng Katyn) là một cuộc thảm sát những người quốc gia Ba Lan do Bộ Dân ủy Nội vụ, cảnh sát mật Liên xô thực hiện vào tháng 4 và tháng 5 năm 1940. Vụ thảm sát khởi đầu từ đề xuất của L. P. Beriya hành quyết tất cả các sỹ quan Ba Lan, ngày 5 tháng 3 năm 1940. Tài liệu chính thức này đã được Bộ Chính trị, gồm cả lãnh đạo I. V. Stalin, ký và đóng dấu. Số lượng nạn nhân được ước tính khoảng 22.000 người, với con số thấp là 21.768 người. Các nạn nhân bị giết hại tại Rừng Katyn Nga, các trại tù KalininKharkiv và những nơi khác. Trong tổng số người bị giết hại, khoảng 8.000 là các sỹ quan Ba Lan bị bắt làm tù binh trong cuộc xâm chiếm Ba Lan của Liên Xô năm 1939, 6.000 người khác là các sỹ quan cảnh sát, số còn lại là những người thuộc giới trí thức Ba Lan bị bắt giữ vì bị coi là các "nhân viên tình báo, sen đầm, địa chủ, những kẻ phá hoại, chủ nhà máy, luật sư, viên chức và thầy tu." [ Đọc tiếp ]

Tuần 18

Số π là một hằng số toán học có giá trị bằng tỷ số chu vi đường tròn chia cho đường kính của đường tròn đó. Hằng số này, đôi khi được viết là pi, xấp xỉ bằng 3,14159. Nó được biểu diễn bằng chữ cái Hy Lạp π từ giữa thế kỉ 18. π là một số vô tỉ, nghĩa là không thể biểu diễn chính xác nó thành tỉ số của hai số nguyên (chẳng hạn như 22/7 hay các phân số khác thường dùng để xấp xỉ π); do đó, biểu diễn thập phân của nó không bao giờ kết thúc và không bao giờ tuần hoàn. Hơn nữa, π còn là một số siêu việt - tức là một số không phải là nghiệm của bất kì đa thức khác không với hệ số hữu tỉ nào. Tính siêu việt của π ngụ ý rằng không thể nào giải đáp được thách thức có từ thời cổ về cầu phương hình tròn chỉ với compa và thước kẻ. Các con số trong biểu diễn thập phân của π dường như xuất hiện theo một thứ tự ngẫu nhiên, mặc dù người ta chưa tìm được bằng chứng nào cho tính ngẫu nhiên này. [ Đọc tiếp ]

Tuần 19

Istanbul (tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: İstanbul) là thành phố lớn nhất, đồng thời là trái tim kinh tế, văn hóa và lịch sử của Thổ Nhĩ Kỳ. Với dân số 13,5 triệu người, nó hình thành một trong số các vùng đô thị lớn nhất châu Âu và xếp vào một trong những thành phố đông dân nhất thế giới xét về dân cư trong địa phận thành phố. Diện tích của thành phố là 5343 km², đây cũng là khuôn khổ của tỉnh Istanbul mà nó là thủ phủ. Istanbul là một thành phố liên lục địa, bắc ngang qua eo biển Bosphorus - một trong những tuyến đường biển nhộn nhịp nhất thế giới - ở tây bắc Thổ Nhĩ Kỳ, nối biển Marmarabiển Đen. Trung tâm lịch sử và thương mại của Istanbul nằm ở phần thuộc châu Âu, và chỉ có một phần ba dân số cư trú ở phần thuộc châu Á. Kiến tạo trên mũi đất Sarayburnu khoảng năm 660 trước Công nguyên với tên gọi Byzantium, thành phố mà nay được gọi là Istanbul đã phát triển trở thành một trong những đô thành huy hoàng nhất trong lịch sử. [ Đọc tiếp ]

Tuần 20

John Churchill, Công tước thứ 1 xứ Marlborough (26 tháng 5 năm 1650 – 16 tháng 6 năm 1722) là một lãnh đạo quân sự và chính khách Anh mà sự nghiệp trải qua năm triều đại. Xuất thân từ người hầu trong cung đình Nhà Stuart, ông phục vụ James, Công tước xứ York trong thập niên 1670 và đầu những năm 1680, nhanh chóng thăng tiến trong cả quân đội lẫn chính trường nhờ lòng quả cảm và năng lực ngoại giao. Cuộc đời ông trải qua nhiều thăng trầm. Tham vọng không ngừng gia tăng của Marlborough khiến ông trở thành người giàu nhất trong số các thần dân dưới triều Nữ vương Anne. Trở thành tổng chỉ huy de facto của quân đội Liên minh trong Chiến tranh Kế vị Tây Ban Nha, những chiến thắng của ông tại các một loạt các trận quan trọng đưa ông trở thành một trong những vị tướng vĩ đại nhất của lịch sử châu Âu. Với thiên tài quân sự, việc ông lãnh đạo thành công quân đội Liên minh đã đánh dấu sự trỗi dậy của nước Anh với tư cách một cường quốc hàng đầu. [ Đọc tiếp ]

Tuần 21

Vẻ đẹp Mỹ (tựa gốc: American Beauty) là một bộ phim chính kịch của Hoa Kỳ, do Alan Ball viết kịch bản và là tác phẩm đạo diễn đầu tay của Sam Mendes. Nam diễn viên Kevin Spacey thủ vai Lester Burnham, một nhân viên văn phòng gặp phải khủng hoảng ở lứa tuổi trung niên khi nảy sinh tình cảm với bạn thân của cô con gái thiếu niên của mình, Angela Hayes (Mena Suvari). Annette Bening góp mặt trong vai người vợ thực dụng của Lester, trong khi Thora Birch vào vai đứa con gái bất an của họ, Jane. Wes Bentley, Chris Cooper và Allison Janney cũng tham gia diễn xuất trong phim. Các nhà học thuật nhìn nhận phim là tác phẩm trào phúng ám chỉ đến khái niệm cái đẹp và sự thỏa mãn bản thân của tầng lớp trung lưu Hoa Kỳ; phân tích tập trung vào các khía cạnh lãng mạn và tình cảm loạn luân, tình dục, cái đẹp, chủ nghĩa duy vật, sự tự giải thoát và chuộc lỗi của bản thân. Phim được Ball viết dưới dạng một vở diễn vào đầu thập niên 1990. [ Đọc tiếp ]

Tuần 22

Thế vận hội Mùa hè 1896 (tên chính thức: Thế vận hội Mùa hè lần thứ I) là sự kiện thể thao quốc tế được tổ chức tại thành phố Athena, thủ đô của Hy Lạp, từ ngày 6 đến 15 tháng 4 năm 1896. Đây chính là kỳ Thế vận hội đầu tiên được tổ chức trong thời kỳ hiện đại. Hy Lạp cổ đại vốn là cái nôi của phong trào Olympic, do đó Athena được coi như sự lựa chọn thích hợp nhất để tổ chức cho kỳ Thế vận hội hiện đại đầu tiên. Thành phố này được nhất trí chọn làm nơi đăng cai kỳ Olympic đầu tiên trong cuộc hội nghị do Pierre de Coubertin, một nhà sư phạm và sử gia người Pháp, tổ chức tại Paris vào ngày 23 tháng 6 năm 1894. Ủy ban Olympic quốc tế (IOC) cũng được thành lập nhân hội nghị này. Mặc dù gặp phải nhiều trở ngại và thoái trào nhưng Thế vận hội Mùa hè 1896 vẫn được ghi nhận là một kỳ Olympic thành công, nhờ những cuộc tranh tài thể thao có quy mô lớn nhất từ trước cho tới thời điểm đó. [ Đọc tiếp ]

Tuần 23

Sao Thủy là hành tinh nhỏ nhất và gần Mặt Trời nhất trong tám hành tinh thuộc Hệ Mặt Trời, với chu kỳ quỹ đạo bằng 88 ngày Trái Đất. Nhìn từ Trái Đất, hành tinh hiện lên với chu kỳ giao hội trên quỹ đạo bằng xấp xỉ 116 ngày, và nhanh hơn hẳn những hành tinh khác. Tốc độ chuyển động nhanh này đã khiến người La Mã đặt tên hành tinh là Mercurius, vị thần liên lạc và đưa tin một cách nhanh chóng. Trong thần thoại Hy Lạp tên của vị thần này là Hermes (Ερμής). Tên tiếng Việt của hành tinh này dựa theo tên do Trung Quốc đặt, chọn theo hành thủy trong ngũ hành. Do hành tinh hầu như không có khí quyển để giữ lại nhiệt lượng, bề mặt Sao Thủy trải qua sự biến đổi nhiệt độ lớn nhất trong số các hành tinh, thay đổi từ 100 K vào ban đêm tới 700 K vào ban ngày. Trục quay của Sao Thủy có độ nghiêng nhỏ nhất trong Hệ Mặt Trời nhưng hành tinh lại có độ lệch tâm quỹ đạo lớn nhất. [ Đọc tiếp ]

Tuần 24

Tắc kè lùn quần đảo Virgin (Sphaerodactylus parthenopion) là một trong hai loài tắc kè mang danh hiệu "loài bò sát nhỏ nhất trên thế giới". Nó được tìm thấy trên ba hòn đảo trong quần đảo Virgin thuộc Anh: Virgin Gorda, Tortola, và đảo Moskito. S. parthenopion được phát hiện vào năm 1964 và được cho rằng là họ hàng gần của loài tắc kè lùn Sphaerodactylus nicholsi sống ở Puerto Rico gần đó. Nó chia sẻ chung vùng phân bố với tắc kè nhỏ vảy lớn (S. macrolepis) vốn sinh sống trên các lá cây mục. Trái với S. macrolepis, S. parthenopion sinh sống trên các sườn đồi khô hơn mặc dù chúng cũng ưa thích các khu vực ẩm ướt nằm dưới các tảng đá vì chúng thiếu các cơ chế ngăn chặn việc mất nước - một vấn đề hóc búa do kích thước quá nhỏ của con vật. Tắc kè lùn quần đảo Virgin có màu nâu sậm ở mặt lưng - thường đi kèm với những vết lốm đốm sẫm màu. Trung bình, chiều dài của chúng là khoảng 18 mm tính từ mõm tới lỗ huyệt, có cân nặng tối đa chỉ chừng 0,15 g. [ Đọc tiếp ]

Tuần 25

Ấm lên toàn cầu hay hâm nóng toàn cầu là hiện tượng nhiệt độ trung bình của không khí và các đại dương trên Trái Đất tăng lên theo các quan sát trong các thập kỷ gần đây. Trong thế kỉ 20, nhiệt độ trung bình của không khí gần mặt đất đã tăng 0,6 ± 0,2 °C. Theo báo cáo của Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA), nhiệt độ trung bình của Trái đất ở cuối thế kỉ 19 đã tăng +0,8 °C và thế kỉ 20 tăng 0,6 ± 0,2 °C. Các dự án mô hình khí hậu của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC) chỉ ra rằng nhiệt độ bề mặt Trái Đất sẽ có thể tăng 1,1 đến 6,4 °C trong suốt thế kỷ 21. IPCC nghiên cứu sự gia tăng nồng độ khí nhà kính sinh ra từ các hoạt động của con người như đốt nhiên liệu hóa thạchphá rừng làm cho nhiệt độ Trái Đất tăng lên kể từ giữa thế kỷ 20. IPCC cũng nghiên cứu sự biến đổi các hiện tượng tự nhiên như bức xạ mặt trờinúi lửa gây ra phần lớn hiện tượng ấm lên từ giai đoạn tiền công nghiệp đến năm 1950 và có sự ảnh hưởng lạnh đi sau đó. [ Đọc tiếp ]

Tuần 26

Trận chiến đồi Edson, hay còn gọi là Trận chiến Đồi Máu, là một trận đánh trên bộ trong Chiến dịch Guadalcanal thuộc Mặt trận Thái Bình Dương trong Thế chiến thứ hai giữa Lục quân Đế quốc Nhật Bản và quân Đồng Minh (chủ yếu là Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ) diễn ra từ ngày 12 đến ngày 14 tháng 9 năm 1942. Đây là một trong ba cuộc tấn công lớn của quân Nhật nhằm tái chiếm sân bay Henderson và đẩy lùi quân Đồng Minh trên đảo Guadalcanal. Trong trận đánh này, Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ dưới sự chỉ huy của Thiếu tướng Alexander Vandegrift đã bảo vệ thành công phòng tuyến Lunga bao quanh sân bay Henderson sau khi đánh bại cuộc tấn công của Lữ đoàn Bộ binh số 35 Nhật Bản do Thiếu tướng Kiyotake Kawaguchi chỉ huy. Do đánh giá sai quân số Đồng Minh trên đảo Guadalcanal (khoảng 12.000 quân) mà tướng Kawaguchi đã cho 6.000 quân tấn công trực diện vào phòng tuyến Mỹ nhiều lần vào ban đêm. [ Đọc tiếp ]

Tuần 27

Demosthenes (384–322 trước Công Nguyên) là một chính khách và nhà hùng biện xuất chúng người Athena thời Hy Lạp cổ đại. Các bài hùng biện của ông đã trở thành dẫn chứng nổi bật về sức mạnh trí tuệ của người Athena đương thời và cung cấp một cái nhìn sâu sắc về nền chính trị và văn hóa của Hy Lạp cổ đại trong thế kỷ 4 trước Công Nguyên. Ông đã học hỏi nghệ thuật tu từ thông qua việc nghiên cứu diễn văn của các diễn giả vĩ đại trước mình. Demosthenes có bài diễn thuyết tranh tụng đầu tiên vào năm 20 tuổi, trong đó ông đã biện luận thành công để thu hồi tài sản thừa kế từ những người giám hộ. Trong một thời gian ông đã kiếm sống bằng nghề viết diễn văn chuyên nghiệp, một luật sư, viết các diễn văn cho các vụ kiện cá nhân. Với nghề nghiệp đó, mối quan tâm của Demosthenes đối với chính trị lớn dần. Năm 30 tuổi, ông trình bày bài diễn thuyết chính trị đầu tiên trước công chúng Athena. [ Đọc tiếp ]

Tuần 28

Bob Dylan (Robert Allen Zimmerman, sinh ngày 24 tháng 5 năm 1941) là ca sĩ, nhạc sĩ, diễn viên, họa sĩ, nhà văn và nhà biên kịch người Mỹ. Ông là một trong những nghệ sĩ có ảnh hưởng nhất tới nền âm nhạc nói riêng và văn hóa thế giới nói chung trong suốt năm thập kỷ trở lại đây. Những thành tựu lớn nhất của ông chủ yếu có được trong thập niên 1960 khi ông trực tiếp là người khởi xướng và đi đầu trong những phong trào xã hội. Rất nhiều ca khúc những ngày đầu của Dylan, tiêu biểu là "Blowin' in the Wind" và "The Times They Are a-Changin'", đã trở thành thánh ca của các hoạt động nhân quyềnphản đối chiến tranh. Bỏ lại sau lưng sự phục hưng của dòng nhạc folk vốn là bệ phóng ban đầu của ông, đĩa đơn "Like a Rolling Stone" (1965) đã trực tiếp thay đổi bộ mặt nền âm nhạc đại chúng lúc bấy giờ. [ Đọc tiếp ]

Tuần 29

Sao Diêm Vươnghành tinh lùn nặng thứ hai đã được biết trong Hệ Mặt Trời và là vật thể nặng thứ mười trực tiếp quay quanh Mặt Trời. Trước kia nó từng được xếp hạng là một hành tinh, Sao Diêm Vương hiện được coi là thành viên lớn nhất của một vùng riêng biệt được gọi là Vành đai Kuiper. Tương tự như các thành viên khác của vành đai này, nó chủ yếu gồm đá với băng và có kích thước khá nhỏ: xấp xỉ một phần năm khối lượng và một phần ba thể tích Mặt Trăng của Trái Đất. Sao Diêm Vương có quỹ đạo với độ lệch tâm lớn và rất nghiêng. Độ lệch tâm khiến nó có thể có khoảng cách từ 30 tới 49 AU từ Mặt Trời, nên thỉnh thoảng Sao Diêm Vương ở gần Mặt Trời hơn Sao Hải Vương. Vào ngày 14 tháng 7, 2015, phi thuyền New Horizons bay ngang qua Sao Diêm Vương và các vệ tinh của nó, thực hiện các đo đạc và ghi lại những hình ảnh một cách chi tiết. [ Đọc tiếp ]

Tuần 30

Jake Gyllenhaal (sinh ngày 19 tháng 12 năm 1980) là một nam diễn viên người Mỹ. Là con trai của đạo diễn Stephen Gyllenhaal và nhà biên kịch Naomi Foner, Gyllenhaal bắt đầu diễn xuất từ năm lên mười. Tiếp sau vai chính đầu tiên trong bộ phim October Sky (1999), anh tiếp tục thủ vai chính trong bộ phim độc lập gây tiếng vang Donnie Darko (2001) với vai diễn một cậu bé gặp vấn đề về thần kinh cùng chị gái Maggie Gyllenhaal. Năm 2002, anh góp mặt trong một bộ phim độc lập khác, The Good Girl. Năm 2004, anh xuất hiện trong một phim khoa học giả tưởng The Day After Tomorrow khi vào vai một sinh viên mắc kẹt trong một trận đại hồng thủy do sự mát dần toàn cầu. Gyllenhaal thủ vai một người lính lục quân bất mãn trong Jarhead (2005) và vai diễn Jack Twist trong Brokeback Mountain mang về cho anh sự thừa nhận rộng rãi. [ Đọc tiếp ]

Tuần 31

Thánh Giuse hoặc Thánh Cả Giuse, là một vị Thánh của Kitô giáo. Những ghi chép về Giuse xuất hiện đầu tiên trong các bản Phúc Âm LucaMátthêu (còn những văn bản ra đời sớm của Phúc Âm như các thư Sứ đồ Phaolô hay Phúc Âm Máccô không đề cập đến người chồng của Maria). Tuy các thông tin đề cập trong hai sách trên không hoàn toàn thống nhất với nhau nhưng chúng cùng mô tả Giuse là chồng của Maria và cha về mặt pháp lí của Giêsu. Theo Phúc Âm Luca, Giuse là người thuộc chi họ Giuđa, hậu duệ đời thứ 40 của vua David, sinh trú tại Bêlem. Ông đính hôn với Maria - một thiếu nữ quê ở Nazareth, cũng thuộc chi họ Giuđa. Tất cả các sách Tân Ước đều không thuật lại một lời nói nào của Giuse mà chỉ nhắc đến những hành động được cho là thi hành lời của Thiên Chúa phán qua sứ thần. [ Đọc tiếp ]

Tuần 32

Những người bạn (tựa gốc: Friends) là một loạt phim truyền hình hài kịch tình huống Mỹ do David Crane và Marta Kauffman sáng lập, được công chiếu lần đầu tiên trên kênh National Broadcasting Company (NBC) vào ngày 22 tháng 9 năm 1994. Loạt phim chủ yếu xoay quanh đời sống xã hội và tình cảm của một nhóm bạn sinh sống và làm việc tại Manhattan, thành phố New York. Loạt phim được sản xuất bởi Bright/Kauffman/Crane Productions, hợp tác cùng Warner Bros. Television. Những giám đốc sản xuất đầu tiên của loạt phim bao gồm Kevin S. Bright, Marta Kauffman và David Crane. Kauffman và Crane bắt đầu thực hiện Những người bạn dưới cái tên Insomnia Cafe vào tháng 11 năm 1993. Họ giới thiệu ý tưởng này đến Bright, người từng hợp tác cùng họ trước đây và cùng lên kế hoạch viết 7 trang giới thiệu chương trình để gửi đến đài NBC. [ Đọc tiếp ]

Tuần 33

Acrocanthosaurus là một chi khủng long chân thú từng tồn tại ở khu vực ngày nay là Bắc Mỹ vào tầng Apt và giai đoạn đầu của tầng Alba thuộc kỷ Phấn trắng. Giống như hầu hết các chi khủng long khác, Acrocanthosaurus chỉ có một loài duy nhất: A. atokensis. Hóa thạch của loài này được tìm thấy chủ yếu ở các tiểu bang Hoa Kỳ Oklahoma, TexasWyoming, mặc dù răng nó đã được tìm thấy xa về phía đông tận Maryland. Acrocanthosaurusđộng vật ăn thịt hai chân. Nó được biết đến với những gai thần kinh cao trên các đốt sống, mà rất có thể được dùng để nâng đỡ một dãy bướu thịt trên lưng, cổ và hông. Acrocanthosaurus là một trong những loài khủng long chân thú lớn nhất, dài đến 11,5 mét và nặng 6,2 tấn. Những dấu chân lớn của khủng long chân thú được phát hiện tại Texas rất có thể là của chi này, mặc dù không có mối liên hệ trực tiếp nào với hóa thạch xương ở đó. [ Đọc tiếp ]

Tuần 34

Triết học tinh thần là ngành triết học nghiên cứu bản chất tinh thần, các hiện tượng, chức năng và đặc tính của tinh thần, năng lực ý thức và mối quan hệ giữa chúng với thể xác, đặc biệt là với bộ não. Vấn đề tâm-vật (mind-body problem) có nghĩa là mối liên hệ giữa tinh thần (tâm) và thể xác (vật), thường được xem là đề tài trung tâm trong triết học tinh thần, mặc dù còn có nhiều vấn đề khác liên quan đến bản chất của tinh thần mà không có mối liên hệ với thể xác. Nhị nguyên luậnnhất nguyên luận là hai trường phái tư tưởng chính nỗ lực giải quyết vấn đề tâm-vật. Trong trường phái nhị nguyên luận có thể kể đến triết học của Platon, Aristoteles và các trường phái Sankhya (सांख्य दर्शन) và Yoga của triết học Hindu, nhưng nó được trình bày một cách có hệ thống lần đầu tiên bởi triết gia Descartes vào thế kỉ 17. [ Đọc tiếp ]

Tuần 35

Công nghệ nano ADN liên quan tới thiết kế và chế tạo các cấu trúc axit nucleic cho mục đích công nghệ. Trong lĩnh vực này, axit nucleic được sử dụng như những vật liệu kỹ thuật phi sinh học cho công nghệ nano thay vì truyền tải thông tin di truyền trong tế bào sống. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực này đã chế tạo thành công những cấu trúc tĩnh tại như cấu trúc tinh thể 2 chiều và 3 chiều, ống nano, khối đa diện, và các hình dạng tùy ý, cũng như những thiết bị hoạt động được như các cỗ máy phân tử và máy tính ADN. Lĩnh vực này đã bắt đầu được ứng dụng như một công cụ để giải đáp những vấn đề của khoa học cơ bản như trong sinh học cấu trúc và lý sinh học, bao gồm các ứng dụng trong các ngành tinh thể học tia Xphổ học cho việc xác định cấu trúc protein. Các ứng dụng khác trong ngành điện tử kích thước phân tử và y học nano cũng đang được nghiên cứu. [ Đọc tiếp ]

Tuần 36

Ronald Wilson Reagan (6 tháng 2 năm 1911 – 5 tháng 6 năm 2004) là tổng thống thứ 40 của Hoa Kỳ (1981–1989). Trước đó, ông là thống đốc thứ 33 của California (1967–1975) và từng là diễn viên truyền hình, truyền thanh và điện ảnh. Ông sinh tại thành phố Tampico, Illinois và lớn lên ở Dixon. Ông học Đại học Eureka và có bằng cử nhân về kinh tế và xã hội học. Sau khi tốt nghiệp, đầu tiên ông chuyển đến tiểu bang Iowa để làm việc trong vai trò phát thanh viên, sau đó vào năm 1937, ông đến thành phố Los Angeles nơi ông khởi nghiệp trong vai trò diễn viên điện ảnh và sau đó là diễn viên truyền hình. Một số bộ phim nổi bật nhất của ông gồm có Knute Rockne, All American (1940), Kings Row (1942) và Bedtime for Bonzo (1951). Reagan làm chủ tịch liên đoàn lao động Screen Actors Guild và sau đó là người phát ngôn cho công ty General Electric (GE). [ Đọc tiếp ]

Tuần 37

Trận chung kết Champions League năm 2006 với FC Barcelona, giúp Arsenal trở thành đội bóng Luân Đôn đầu tiên lọt vào một trận chung kết cúp C1

Câu lạc bộ bóng đá Arsenal là một câu lạc bộ bóng đá lớn tại Anh có trụ sở ở Holloway, Luân Đôn. Đây là một trong những câu lạc bộ thành công nhất của bóng đá Anh. Họ đã giành được tổng cộng 13 danh hiệu vô địch giải bóng đá hạng cao nhất của nước Anh; đạt kỷ lục 12 danh hiệu cúp FA. Được thành lập vào năm 1886, Arsenal trở thành câu lạc bộ đầu tiên ở miền Nam nước Anh tham gia Football League vào năm 1893. Họ đã giành được năm chức vô địch hạng cao nhất và hai danh hiệu cúp FA vào thập niên 1930. Năm 1971, Arsenal đã có lần đầu tiên đoạt được cú đúp chức vô địch quốc gia và cúp FA. Trong các thập niên 1990 và 2000, Arsenal giành được hai cú đúp danh hiệu giải vô địch quốc gia và cúp FA; cùng với đó là mùa giải 2003-04 bất bại. Năm 2006, Arsenal có lần đầu tiên lọt đến một trận chung kết UEFA Champions League, và trở thành câu lạc bộ đầu tiên tại London làm được điều này. [ Đọc tiếp ]

Tuần 38

SMS Kaiser (Hoàng Đế) là chiếc dẫn đầu của lớp thiết giáp hạm dreadnought mang tên nó được Hải quân Đế quốc Đức chế tạo trước Chiến tranh Thế giới thứ nhất. Kaiser được đóng tại Kaiserliche Werft Kiel (Xưởng tàu Đế chế tại Kiel), hạ thủy vào ngày 22 tháng 3 năm 1911 và đưa ra hoạt động vào ngày 1 tháng 8 năm 1912. Con tàu trang bị mười khẩu pháo 30,5 xentimét (12,0 in) bố trí trên năm tháp pháo nòng đôi và đạt tốc độ tối đa 23,4 hải lý trên giờ (43,3 km/h; 26,9 mph). Kaiser được phân về Hải đội Chiến trận 3 của Hạm đội Biển khơi Đức trong hầu hết thời gian của Thế Chiến I. Vào năm 1913, Kaiser cùng với chiếc tàu chị em König Albert thực hiện chuyến đi đến Nam Mỹ và Nam Phi. Con tàu đã tham gia hầu hết các hoạt động lớn của hạm đội trong chiến tranh; đã chiến đấu trong trận Jutland từ ngày 31 tháng 5 đến 1 tháng 6 năm 1916, nơi nó bị bắn trúng hai phát đạn pháo và bị hư hại không đáng kể. [ Đọc tiếp ]

Tuần 39

Julius Robert Oppenheimer (22 tháng 4 năm 1904 – 18 tháng 2 năm 1967) là một nhà vật lý lý thuyết người Mỹ, giáo sư Đại học California tại Berkeley. Là lãnh đạo thời chiến của phòng thí nghiệm Los Alamos, Robert Oppenheimer cũng là một trong số những "cha đẻ của bom nguyên tử" tại Dự án Manhattan, dự án nhằm nghiên cứu và phát triển các vũ khí hạt nhân đầu tiên từ giai đoạn chiến tranh Thế giới thứ II. Sau chiến tranh, Oppenheimer trở thành chủ tịch của Ủy ban Tư vấn chung đầy ảnh hưởng thuộc Hội đồng Năng lượng Nguyên tử Hoa Kỳ, và tận dụng vị thế đó vận động cho nỗ lực kiểm soát quốc tế liên quan đến năng lượng hạt nhân, nhằm ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân cũng như một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân với Liên Xô. Sau khi làm nổi giận nhiều chính trị gia với các quan điểm thẳng thắn của mình, Robert Oppenheime đã bị tước quyền miễn trừ an ninh trong một phiên điều trần được biết đến rộng rãi vào năm 1954. [ Đọc tiếp ]

Tuần 40

SMS Kaiserin (Nữ Hoàng) là chiếc thứ ba trong lớp thiết giáp hạm Kaiser của Hải quân Đế quốc Đức trong giai đoạn Chiến tranh Thế giới thứ nhất. Kaiserin được đặt lườn vào ngày 26 tháng 1 năm 1910 tại xưởng tàu của hãng Howaldtswerke ở Kiel, hạ thủy vào tháng 11 năm 1911 và được đưa ra hoạt động cùng hạm đội vào ngày 15 tháng 5 năm 1913. Con tàu trang bị mười khẩu pháo 30,5 xentimét (12,0 in) bố trí trên năm tháp pháo nòng đôi, và đạt tốc độ tối đa 22,1 hải lý trên giờ (40,9 km/h; 25,4 mph). Kaiserin được phân về Hải đội Chiến trận 3 và sau đó là Hải đội Chiến trận 4 thuộc Hạm đội Biển khơi Đức trong hầu hết thời gian của Thế Chiến I. Cùng với các tàu chị em cùng lớp Kaiser, Friedrich der Grosse, König AlbertPrinzregent Luitpold, Kaiserin đã tham gia hầu hết các hoạt động hạm đội chủ yếu trong Thế Chiến I, bao gồm trận Jutland vào ngày 31 tháng 5 - 1 tháng 6 năm 1916. [ Đọc tiếp ]

Tuần 41

Lưu Bị (161 – 223) là một vị thủ lĩnh quân phiệt, trở thành hoàng đế khai quốc nước Thục Hán thời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. Dù còn có ý kiến nghi ngờ, Lưu Bị được sử sách xác nhận là dòng dõi xa của hoàng tộc nhà Hán. Xuất thân nhà nghèo, ông phải tự lao động kiếm sống thời trẻ. Sự nghiệp của Lưu Bị khởi đầu bằng việc tham gia trấn áp cuộc khởi nghĩa Khăn Vàng và làm quan cho triều đình, nhưng đường hoạn lộ của ông ban đầu không được suôn sẻ. Gặp lúc nhà Hán suy yếu và nổ ra chiến tranh quân phiệt, Lưu Bị cùng hai người bạn kết nghĩa là Quan VũTrương Phi dần dần tự gây dựng lực lượng và tham gia vào cuộc chiến này. Tuy nhiên, cuộc tranh hùng của Lưu Bị cũng không thuận lợi, ông nhiều lần thất bại và phải đi nương nhờ dưới trướng nhiều chư hầu đương thời như Lã Bố, Tào Tháo, Viên Thiệu, Lưu Biểu. Trong thời gian nương nhờ Lưu Biểu ở Kinh châu, Lưu Bị được Gia Cát Lượng theo phò tá và vạch ra Long Trung đối sách để tranh thiên hạ. Theo đường lối này, ông liên kết với quân phiệt Tôn Quyền ở Giang Đông cùng chống Tào Tháo hùng mạnh ở phía bắc, chiếm được một phần Kinh châu và gần trọn Ích châu làm đất dựng nghiệp. [ Đọc tiếp ]

Tuần 42

Bão Cecil hay Cơn bão số 8 năm 1985 là một xoáy thuận nhiệt đới rất mạnh đổ bộ vào khu vực Trung Trung Bộ của Việt Nam vào đêm ngày 15 rạng sáng ngày 16 tháng 10 năm 1985. Cơn bão được xem là lớn nhất trong 100 năm qua càn quét khu vực này và gây thiệt hại hết sức nặng nề. Không chỉ miền Trung Việt Nam, bão cũng đã có những tác động đến Philippines, LàoThái Lan nhưng ở quy mô nhỏ hơn. Hình thành từ một vùng xoáy thấp ở khu vực đảo Caroline, hệ thống nhanh chóng di chuyển vào biển Đông và mạnh lên thành bão Cecil, rồi trở thành một cơn bão mạnh cấp 3 (theo thang bão Saffir-Simpson) vào ngày 15 tháng 10 trên vùng biển Bình Trị Thiên - Nghĩa Bình. Đêm ngày 15 rạng sáng ngày 16 tháng 10, bão đổ bộ và tàn phá dữ dội tỉnh Bình Trị Thiên với tâm bão quét qua thành phố Huế. 702 người đã thiệt mạng, hàng loạt công trình bị phá hủy, hàng nghìn héc-ta hoa màu bị hư hại, thiệt hại do bão gây ra ước tính ít nhất khoảng 65 triệu USD. Cơn bão đã đi vào ký ức không thể phai nhòa của hàng triệu người dân sống trên mảnh đất cố đô Huế. Sau bão, Tổ chức Hội thảo và Phát triển Pháp đã thành lập một dự án phòng chống thiên tai và xây dựng nhà ở kiên cố cho người dân miền Trung Việt Nam. Dự án này đã nhận được giải thưởng quốc tế về nhà ở của Liên Hiệp Quốc vào năm 2008. [ Đọc tiếp ]

Tuần 43

SMS Prinzregent Luitpold, tên đặt theo Hoàng tử nhiếp chính Luitpold của Bavaria, là chiếc thứ năm cũng là chiếc cuối cùng trong lớp thiết giáp hạm Kaiser của Hải quân Đế quốc Đức trong giai đoạn Chiến tranh Thế giới thứ nhất. Prinzregent Luitpold được đặt lườn vào ngày tháng 10 năm 1910 tại xưởng tàu của hãng Germaniawerft ở Kiel, hạ thủy vào ngày 17 tháng 2 năm 1912 và ra hoạt động cùng hạm đội vào ngày 19 tháng 8 năm 1913. Con tàu trang bị mười khẩu pháo 30,5 xentimét (12,0 in) bố trí trên năm tháp pháo nòng đôi, và đạt tốc độ tối đa 21,7 hải lý trên giờ (40,2 km/h; 25,0 mph). Prinzregent Luitpold được phân về Hải đội Chiến trận 3, và sau đó là Hải đội Chiến trận 4, của Hạm đội Biển khơi Đức trong hầu hết thời gian của Thế Chiến I. Prinzregent Luitpold đã tham gia hầu hết các hoạt động hạm đội chủ yếu trong Thế Chiến I, bao gồm trận Jutland vào năm 1916. Nó cũng hiện diện trong Chiến dịch Albion, cuộc tấn công đổ bộ chiếm các cứ điểm do Nga chiếm giữ tại vịnh Riga trong biển Baltic vào cuối năm 1917. Khi Đức thua trận trong chiến tranh và buộc phải ký Thỏa thuận Ngừng bắn vào tháng 11 năm 1918, Prinzregent Luitpold cùng với hầu hết tàu chiến chủ lực của Hạm đội Biển khơi bị lưu giữ tại căn cứ Hải quân Anh ở Scapa Flow và bị giải giới sau đó. [ Đọc tiếp ]

Tuần 44

Franxi là một nguyên tố hóa học trong bảng tuần hoàn có ký hiệu Fr và số nguyên tử bằng 87. Nó có độ âm điện thấp nhất trong số các nguyên tố đã biết và là nguyên tố có độ phổ biến trong tự nhiên thấp thứ hai, chỉ sau astatin. Là kim loại kiềm có tính phóng xạ cao, franxi phân rã thành astatin, radiradon, và có một điện tử hóa trị. Nghiên cứu một khối lượng lớn franxi chưa bao giờ được thực hiện. Do sự xuất hiện những thuộc tính tương tự các nguyên tố khác cùng nhóm trong bảng tuần hoàn, franxi được cho là một kim loại có tính phản chiếu cao, nếu thu thập được một lượng đủ nhiều có thể xác định được nguyên tố tồn tại dạng chất rắn hay chất lỏng. Nhưng để làm được điều đó là không thể, vì nhiệt độ cực đoan của phân rã (chu kỳ bán rã của đồng vị tồn tại lâu nhất của franxi chỉ là 22 phút) ngay lập tức sẽ làm bay hơi bất kỳ khối lượng đủ lớn nào của nguyên tố này. Marguerite Perey phát hiện ra franxi năm 1939. Nó là nguyên tố cuối cùng được phát hiện trong tự nhiên chứ không phải bằng phương pháp tổng hợp. Tên Franxi của nguyên tố này bắt nguồn từ tên gọi nước Pháp. [ Đọc tiếp ]

Tuần 45

SMS König Albert, tên đặt theo tên Vua Albert của Saxony, là chiếc thứ tư trong lớp thiết giáp hạm Kaiser của Hải quân Đế quốc Đức trong giai đoạn Chiến tranh Thế giới thứ nhất. König Albert được đặt lườn vào ngày 17 tháng 7 năm 1910 tại xưởng tàu của hãng Schichau-Werke ở Danzig, hạ thủy vào ngày 27 tháng 4 năm 1912 và ra hoạt động cùng hạm đội vào ngày 31 tháng 7 năm 1913. Con tàu trang bị mười khẩu pháo 30,5 xentimét (12,0 in) bố trí trên năm tháp pháo nòng đôi, và đạt tốc độ tối đa 22,1 hải lý trên giờ (40,9 km/h; 25,4 mph). König Albert được phân về Hải đội Chiến trận 3, và sau đó là Hải đội Chiến trận 4, của Hạm đội Biển khơi Đức trong hầu hết thời gian của Thế Chiến I. Cùng với các tàu chị em cùng lớp Kaiser, Friedrich der Grosse, KaiserinPrinzregent Luitpold, König Albert đã tham gia hầu hết các hoạt động hạm đội chủ yếu trong Thế Chiến I. [ Đọc tiếp ]

Tuần 46

Lũ lụt miền Trung Việt Nam tháng 11 năm 1999 là một đợt lũ lụt lớn xảy ra ở các tỉnh miền Trung Việt Nam vào đầu tháng 11 năm 1999. Do tác động của không khí lạnh mạnh kết hợp với dải thấp xích đạo, các nhiễu động trên cao và cuối cùng là áp thấp nhiệt đới, các tỉnh miền Trung Việt Nam đã phải hứng chịu những trận mưa rất lớn từ ngày 1 đến 6 tháng 11 năm 1999, gây ra lũ lụt nghiêm trọng, nhấn chìm nhiều huyện, thị xã, làm thiệt hại tài sản lên đến gần 3.800 tỷ đồng và số người chết là 595. Tỉnh chịu thiệt hại nặng nhất là Thừa Thiên-Huế, do đó trận lũ lụt đã đi vào ký ức khó phai mờ của người dân tỉnh này. Sau lũ lụt, Chính phủ Việt Nam đã tổ chức cứu trợ đồng bào vùng lũ đồng thời kêu gọi những sự hỗ trợ từ quốc tế. Nhiều quốc gia và các tổ chức trên thế giới đã cứu trợ nhằm khắc phục hậu quả do thiên tai này gây ra. Đợt mưa lũ tháng 11 năm 1999 này cũng đã xác lập nhiều kỷ lục lịch sử trong các thống kê, so sánh về thiên tai và thiệt hại thiên tai gây ra tại Việt Nam, tuy nhiên, một số kỷ lục bị các trận lũ lụt khác về sau phá vỡ. [ Đọc tiếp ]

Tuần 47

SMS Posen là một trong bốn thiết giáp hạm dreadnought đầu tiên thuộc lớp Nassau được chế tạo cho Hải quân Đế quốc Đức. Con tàu được đặt lườn tại xưởng tàu Germaniawerft ở Kiel vào ngày 11 tháng 6 năm 1907, hạ thủy vào ngày 13 tháng 12 năm 1908, và ra hoạt động cùng Hạm đội Biển khơi Đức vào ngày 31 tháng 5 năm 1910. Posen trang bị dàn pháo chính bao gồm mười hai khẩu pháo 28 cm (11 in) bố trí trên sáu tháp pháo nòng đôi theo một sự sắp xếp hình lục giác khá bất thường. Chiến hạm này đã phục vụ trong phần lớn thời gian của Chiến tranh Thế giới thứ nhất. SMS Posen đã cùng các con tàu chị em cùng lớp hoạt động rộng rãi tại biển Bắc, nơi nó tham gia nhiều cuộc xuất kích mà đỉnh điểm là trận Jutland diễn ra trong khoảng 31 tháng 5 - 1 tháng 6 năm 1916. Trong hoạt động tác chiến đêm lộn xộn, con tàu vô tình húc phải tàu tuần dương hạng nhẹ Elbing, khiến nó bị hư hại nặng và buộc phải bị đánh đắm sau đó. [ Đọc tiếp ]

Tuần 48

Hôn nhân đồng giới ở Tây Ban Nha được hợp pháp hóa từ ngày 3 tháng 7 năm 2005. Năm 2004, chính phủ dân chủ xã hội vừa được bầu cử, do Thủ tướng José Luis Rodríguez Zapatero lãnh đạo, bắt đầu chiến dịch hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính bao gồm quyền nhận con nuôi của các cặp đồng tính. Sau nhiều tranh luận, luật cho phép hôn nhân đồng tính được Quốc hội Tây Ban Nha thông qua vào 30 tháng 6 năm 2005 và công bố vào 2 tháng 7 năm 2005. Hôn nhân đồng giới bắt đầu hợp pháp từ Chủ Nhật, 3 tháng 7 năm 2005 khiến Tây Ban Nha trở thành quốc gia thứ ba trên thế giới hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính trên cả nước theo sau Hà LanBỉ, nhưng trước Canada 17 ngày. Việc phê chuẩn điều luật này không phải không gặp những phản đối mặc dù 66% người dân ủng hộ. Biểu tình ủng hộ lẫn chống đối dự luật lôi kéo hàng ngàn người tham gia trên khắp các vùng của Tây Ban Nha. [ Đọc tiếp ]

Tuần 49

Emma Goldman (1869 - 1940) là một người theo chủ nghĩa vô chính phủ nổi tiếng với hoạt động chính trị, các bài viết và diễn văn. Bà đóng một vai trò then chốt trong xây dựng triết học chính trị vô chính phủ ở Bắc Mỹ và châu Âu vào nửa đầu của thế kỷ 20. Sinh ra ở Kovno trong Đế quốc Nga (ngày nay là Kaunas, Litva), Goldman di cư sang Hoa Kỳ vào năm 1885. Bị thu hút bởi chủ nghĩa vô chính phủ sau Sự kiện Haymarket, Goldman trở thành một cây bút kiêm diễn giả nổi tiếng về triết học vô chính phủ, nữ quyền và các vấn đề xã hội, với những buổi thuyết giảng thu hút hàng nghìn người. Bà cùng nhà hoạt động vô chính phủ Alexander Berkman, là người yêu và là bạn lâu năm, lên kế hoạch ám sát nhà công nghiệp, tài phiệt Henry Clay Frick nhằm gây tiếng vang. Kế hoạch bất thành đã khiến Berkman bị kết án 22 năm tù giam. Goldman bị tống giam nhiều lần trong những năm sau đó vì hành vi "kích động bạo loạn" và phân phát thông tin bất hợp pháp về kiểm soát sinh sản. [ Đọc tiếp ]

Tuần 50

Wish You Were Here là album phòng thu thứ chín của ban nhạc progressive rock người Anh, Pink Floyd, phát hành vào tháng 9 năm 1975. Album lần này khai thác chủ đề về sự trống vắng, nền công nghiệp âm nhạc cũng như các vấn đề tâm thần của cựu thủ lĩnh Syd Barrett. Được viết từ những phần sáng tác nhỏ khi ban nhạc lưu diễn châu Âu, Wish You Were Here được thu âm qua rất nhiều giai đoạn ở Abbey Road Studios. Quá trình thực hiện album gặp một vài trục trặc, song chính điều đó giúp Roger Waters quyết định tách ca khúc "Shine On You Crazy Diamond" thành hai phần riêng biệt và xen vào giữa đó ba ca khúc mới. "Shine On" là ca khúc để dành tặng Barrett sau khi anh đột nhiên tới thăm ban nhạc trong quá trình thu âm. Tương tự album trước đó, The Dark Side of the Moon, ban nhạc tiếp tục sử dụng nhiều hiệu ứng âm thanh cũng như máy chỉnh âm. Roy Harper được mời tới hát chính trong ca khúc "Have a Cigar". [ Đọc tiếp ]

Tuần 51

Siêu cúp Anh 1998 là một trong những trận siêu cúp Anh, trận bóng đá được tổ chức thường niên bởi Liên đoàn bóng đá Anh diễn ra giữa hai nhà vô địch của Giải bóng đá Ngoại hạng AnhCúp FA mùa giải trước đó. Trận siêu cúp Anh lần thứ 76 này khởi tranh vào ngày 9 tháng 8 năm 1998 giữa Arsenal – đội bóng đã giành cú đúp chức vô địch quốc gia và cúp FA mùa bóng trước, với Manchester United – đội bóng đã giành vị trí á quân tại giải vô địch quốc gia. Dưới ánh mắt thưởng ngoạn của 67.342 tín đồ của túc cầu đến sân vận động Wembley, Arsenal đã giành thắng lợi 3-0 chung cuộc trong trận này. Đây là lần hiện diện thứ 18 của Manchester United tại siêu cúp Anh, còn đối với Arsenal là lần thứ 14. Manchester United bắt đầu trận đấu mạnh mẽ hơn đối thủ, tuy nhiên Arsenal đã vượt lên dẫn trước khi Marc Overmars ghi bàn vào 11 phút trước khi kết thúc hiệp một. Họ đã nới rộng cách biệt trong hiệp hai, khi Overmars và Nicolas Anelka kiến tạo cho Christopher Wreh để anh này đệm bóng vào lưới trống ở cú đá tiếp theo. [ Đọc tiếp ]

Tuần 52

Rhinocerus (Tê giác) là tên tác phẩm khắc gỗ của họa sĩ, nghệ nhân khắc bản in người Đức Albrecht Dürer sáng tác năm 1515. Tác phẩm này là hình ảnh một con tê giác dựa trên các mô tả từ sách vở và bức phác họa của một họa sĩ vô danh về con tê giác Ấn Độ Rhinoceros unicornis đã được đưa tới Lisboa vào đầu năm 1515. Đây là con tê giác đầu tiên được đưa tới châu Âu kể từ thời Đế chế La Mã vì vậy bản thân Dürer chưa bao giờ được nhìn thấy một con tê giác thực sự. Vào cuối năm 1515 vua Manuel I của Bồ Đào Nha đã gửi con vật tặng Giáo hoàng Leo X làm quà nhưng chiếc tàu chở con thú đã bị đắm ngoài khơi Ý đầu năm 1516 và phải chờ đến năm 1579 con tê giác thứ hai mới được mang từ Ấn Độ về châu Âu. Mặc dù có nhiều chi tiết theo cơ thể học không chính xác, bức tranh Rhinocerus vẫn nổi danh ở châu Âu với nhiều đợt sao chép qua ba thế kỷ sau đó vì tranh minh họa chính xác và hiện thực về con thú. [ Đọc tiếp ]

Tuần 53

"We Are the World" là một ca khúc và đĩa đơn từ thiện do siêu nhóm nhạc USA for Africa thu âm năm 1985. Ca khúc do Michael JacksonLionel Richie sáng tác và được Quincy Jones cùng Michael Omartian sản xuất cho album We Are the World. Với doanh số bán trên 20 triệu bản, đây là một trong số gần 30 đĩa đơn mọi thời đại bán được trên 10 triệu bản trên toàn cầu. Sau dự án "Do They Know It's Christmas?" của siêu nhóm nhạc Band Aid ở Anh, nhạc sĩ và nhà hoạt động xã hội Harry Belafonte nảy ra ý tưởng làm một đĩa đơn từ thiện của Mỹ để hỗ trợ công tác giảm thiểu nạn đói ở châu Phi. Ông, cùng với nhà gây quỹ Ken Kragen, là những người đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ý tưởng này trở thành hiện thực. Hai người sau đó đã liên hệ với một số nhạc sĩ và cuối cùng giao cho Jackson và Richie sáng tác ca khúc này. "We Are the World" nhận được nhiều giải thưởng—bao gồm ba giải Grammy, một giải thưởng Âm nhạc Mỹ và một giải Sự lựa chọn của Công chúng. [ Đọc tiếp ]