Bước tới nội dung

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Gân achilles”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Bổ sung thông tin và nguồn trích dẫn, hình, liên kết trang và thêm thể loại
Dòng 1: Dòng 1:
{{Infobox anatomy|Name=Gân Achilles|Latin=tendo calcaneus, tendo Achillis|Image=1123 Muscles of the Leg that Move the Foot and Toes b.png|Caption=Gân Achilles gắn với cơ bắp chân và cơ ba đầu chân. Chú thích: gastrocnemius = cơ bụng chân; soleus = cơ dép; calcaneus = gót chân.|Precursor=|System=|Location=gót chân}}'''Gân Achilles''' (thường được gọi là gân Asin) là gân gót chân, loại gân dài và dày nhất của người, nằm ở cuối cơ bắp chân và gót chân.<ref name=":0">{{Chú thích web|url=https://virad.org/pdf-giai-phau-nguoi-dai-hoc-y-ha-noi/|tựa đề=Giải phẫu người – Đại học Y Hà Nội|tác giả=|họ=|tên=|ngày=|website=|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|url hỏng=|ngày truy cập=}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://dictionary.cambridge.org/vi/dictionary/english/achilles-tendon|tựa đề=Achilles tendon|tác giả=|họ=|tên=|ngày=|website=|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|url hỏng=|ngày truy cập=}}</ref> Đây là một thuật ngữ trong [[Giải phẫu người|Giải phẫu học người]] dùng để chỉ loại [[gân]] liên kết chủ yếu với các cơ bắp chân, gân khoeo chân và [[xương gót]] (calcaneus), nhờ đó mới có được hoạt động của cẳng chân và nhất là của cả bàn chân. Tên của gân này đặt theo tên gọi của nhân vật trong [[thần thoại Hy Lạp]] là [[Achilles]].<ref name="pmid20182867">{{cite journal|vauthors=Doral MN, Alam M, Bozkurt M, Turhan E, Atay OA, Dönmez G, Maffulli N|date=May 2010|title=Functional anatomy of the Achilles tendon|journal=Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc|volume=18|issue=5|pages=638–43|doi=10.1007/s00167-010-1083-7|pmid=20182867}}</ref><ref>{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=7WJiDwAAQBAJ&pg=PA32|title=The Science of the Skeleton and Muscles|author1=Louise Spilsbury|author2=Richard Spilsbury|date = ngày 15 tháng 7 năm 2017 |publisher=Gareth Stevens Publishing LLLP|isbn=978-1-5382-0699-7|pages=32–}}</ref><ref>{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=D4gXAQAAMAAJ&pg=PA441|title=Elements of human anatomy: general, descriptive, and practical|author=Tobias Gibson Richardson|publisher=Lippincott, Grambo, and Co.|year=1854|pages=441–}}</ref><ref>{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=scghAQAAMAAJ|title=McGlamry's comprehensive textbook of foot and ankle surgery|author1=E. Dalton McGlamry|author2=Alan S. Banks|date = ngày 1 tháng 6 năm 2001 |publisher=Lippincott Williams & Wilkins|isbn=978-0-683-30471-8}}</ref><ref>{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=yTIYxtqiNwcC|title=Robert Kennedy's Musclemag International Encyclopedia of Bodybuilding: The Ultimate A-Z Book on Muscle Building!|author1=Gerard Thorne|author2=Phil Embleton|publisher=Musclemag International|year=1997|isbn=978-1-55210-001-1}}</ref><ref>{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=GnfyOh4fDeUC&pg=PA218|title=Fascia: The Tensional Network of the Human Body: The science and clinical applications in manual and movement therapy|author1=Robert Schleip|author2=Thomas W. Findley|author3=Leon Chaitow|author4=Peter Huijing|date = ngày 26 tháng 2 năm 2013 |publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=978-0-7020-5228-6|pages=218–}}</ref><ref>{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=xJB8MJZF6AAC|title=Muscles|author=Carol Ballard|date = ngày 27 tháng 6 năm 2003 |publisher=Heinemann Library|isbn=978-1-4034-3300-8}}</ref> Trong thần thoại này, Achilles sau khi sinh ra được mẹ cầm hai gót chân nhúng xuống một dòng sông thần thoại, nên toàn thân rắn chắc như sắt, riêng chỗ mẹ cầm không thấm nước thần, trở nên mềm yếu như người bình thường. Bởi thế vị trí này gọi là gân Achilles. Tên này trong tiếng Anh là '''Achilles tendon''', trong tiếng Pháp là '''tendon d'Achille''', cũng còn gọi là "calcaneal tendon" (gân gót chân).
{{Infobox anatomy|Name=Gân Achilles|Latin=tendo calcaneus, tendo Achillis|Image=1123 Muscles of the Leg that Move the Foot and Toes b.png|Caption=Gân Achilles gắn với cơ bắp chân và cơ ba đầu chân. Chú thích: gastrocnemius = cơ bụng chân; soleus = cơ dép; calcaneus = gót chân.|Precursor=|System=|Location=gót chân}}'''Gân Achilles''' (thường đọc là '''''Asin''''') là gân gót chân, loại gân dài và dày nhất của người, nằm ở cuối cơ bắp chân và gót chân.<ref name=":0">{{Chú thích web|url=https://virad.org/pdf-giai-phau-nguoi-dai-hoc-y-ha-noi/|tựa đề=Giải phẫu người – Đại học Y Hà Nội|tác giả=|họ=|tên=|ngày=|website=|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|url hỏng=|ngày truy cập=}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=7WJiDwAAQBAJ&pg=PA32|title=The Science of the Skeleton and Muscles|author1=Louise Spilsbury|author2=Richard Spilsbury|date=2017-07-15|publisher=Gareth Stevens Publishing LLLP|isbn=978-1-5382-0699-7|pages=32–}}</ref> Đây là một thuật ngữ trong [[Giải phẫu người|Giải phẫu học người]] dùng để chỉ loại [[gân]] liên kết chủ yếu với các cơ bắp chân, gân khoeo chân và [[xương gót]] (calcaneus), nhờ đó mới có được hoạt động của cẳng chân và nhất là của cả bàn chân. Tên này trong tiếng Anh là '''Achilles tendon''', trong tiếng Pháp là '''tendon d'Achille''', cũng còn gọi là "calcaneal tendon" (gân gót chân).


== Cấu tạo ==
== Lược sử ==

Mỗi chân của người có một cơ Achilles nằm ở phía gót của mỗi chân. Gân này liên kết các [[cơ bụng chân]] (gastrocnemius muscles, cũng đã dịch là cơ bắp chân) và [[cơ dép]] (soleus muscles) với các xương cẳng chân và xương gót chân. Theo quy ước, gân bắt đầu (nguyên uỷ) ở gần giữa bắp chân, kết nối với các sợi cơ ở bên trong cơ này, đặc biệt là từ cơ dép, rồi mỏng dần khi đi xuống đầu dưới (tận cùng) ở khoảng giữa của mặt sau xương gót chân (calcaneus).<ref name=":0" /><ref>Nguyễn Văn Huy, Hoàng Văn Cúc: "Giải phẫu người" - [[Nhà xuất bản Y học]], 2006.</ref>
* Văn bản lâu đời nhất được biết đến về tên của gân này là vào thời của [[Hippocrates]], người đã mô tả nó là "teo magnus" (nghĩa là ''gân lớn''), sau đó các nhà giải phẫu học trước Verheyen lại gọi là "chorda Hippocratis" (dây Hippocrat).<ref name="Klenerman2007">{{cite journal|last1=Klenerman|first1=L.|date=April 2007|title=The early history of tendo Achillis and its rupture|journal=The Journal of Bone and Joint Surgery. British Volume|volume=89-B|issue=4|pages=545–547|doi=10.1302/0301-620X.89B4.18978|pmid=17463129}}</ref> Văn bản chính được biết đến tên gân này như hiện nay là tác phẩm "''Corporis Humani Anatomia''" của nhà giải phẫu người Hà Lan [[Philip Verheyen]] vào năm 1693. Trong tác phẩm này, ông đã mô tả vị trí của gân và gọi nó là "sợi dây của Achilles.<ref>{{Citation|title=Corporis humani anatomia|last1=Veheyen|first1=Philip|author-link=Philip Verheyen|publisher=Aegidium Denique|place=Leuven|year=1693|quote=Vocatum passim ''chorda Achillis'', & ab Hippocrate ''tendo magnus''. (Appendix, caput XII. ''De musculis pedii et antipedii'', p. 269)|url=https://archive.org/stream/corporishumanian00verh#page/268/mode/2up|access-date=12 Mar 2018|page=269}}</ref><ref name="Klenerman2007" />

* Theo đó, tên của gân này đặt theo tên gọi của nhân vật trong [[thần thoại Hy Lạp]] là [[Achilles]].<ref name="pmid20182867">{{cite journal|vauthors=Doral MN, Alam M, Bozkurt M, Turhan E, Atay OA, Dönmez G, Maffulli N|date=May 2010|title=Functional anatomy of the Achilles tendon|journal=Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc|volume=18|issue=5|pages=638–43|doi=10.1007/s00167-010-1083-7|pmid=20182867}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=scghAQAAMAAJ|title=McGlamry's comprehensive textbook of foot and ankle surgery|author1=E. Dalton McGlamry|author2=Alan S. Banks|date=2001-06-01|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|isbn=978-0-683-30471-8}}</ref><ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/robertkennedysmu0000thor|title=Robert Kennedy's Musclemag International Encyclopedia of Bodybuilding: The Ultimate A-Z Book on Muscle Building!|author1=Gerard Thorne|author2=Phil Embleton|publisher=Musclemag International|year=1997|isbn=978-1-55210-001-1|url-access=registration}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=GnfyOh4fDeUC&pg=PA218|title=Fascia: The Tensional Network of the Human Body: The science and clinical applications in manual and movement therapy|author1=Robert Schleip|author2=Thomas W. Findley|author3=Leon Chaitow|author4=Peter Huijing|date=2013-02-26|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=978-0-7020-5228-6|pages=218–}}</ref><ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/muscles0000ball|title=Muscles|author=Carol Ballard|date=2003-06-27|publisher=Heinemann Library|isbn=978-1-4034-3300-8|url-access=registration}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=z44JDgAAQBAJ&pg=PA2|title=The Amazing Language of Medicine: Understanding Medical Terms and Their Backstories|last1=Taylor|first1=Robert B.|date=2017|publisher=Springer|isbn=9783319503288|page=2|language=en|name-list-style=vanc}}</ref><ref>{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=xJB8MJZF6AAC|title=Muscles|author=Carol Ballard|date=ngày 27 tháng 6 năm 2003|publisher=Heinemann Library|isbn=978-1-4034-3300-8}}</ref> Trong thần thoại này, Achilles sau khi sinh ra được mẹ cầm hai gót chân nhúng xuống một dòng sông thần thoại, nên toàn thân rắn chắc như sắt, riêng chỗ mẹ cầm không thấm nước thần, trở nên mềm yếu như người bình thường. Bởi thế vị trí này gọi là gót chân của Achilles, còn tên gân đặt chính thức từ năm 1693 cho đến nay.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=z44JDgAAQBAJ&pg=PA2|title=The Amazing Language of Medicine: Understanding Medical Terms and Their Backstories|last1=Taylor|first1=Robert B.|date=2017|publisher=Springer|isbn=9783319503288|page=2|language=en|name-list-style=vanc}}</ref>

== Vị trí và cấu tạo ==
* Mỗi chân của người có một gân Achilles nằm ở phía gót chân, liên kết với hầu hết các gân, cơ và xương vùng bàn chân, gồm: [[cơ bụng chân]] (gastrocnemius muscles, cũng đã dịch là cơ bắp chân), [[cơ dép]] (soleus muscles) với các xương cẳng chân và xương gót chân.
* Theo quy ước, gân bắt đầu (nguyên uỷ) ở gần giữa bắp chân, kết nối với các sợi cơ ở bên trong cơ này, đặc biệt là từ cơ dép, rồi mỏng dần khi đi xuống đầu dưới (tận cùng) ở khoảng giữa của mặt sau xương gót chân (calcaneus).<ref name=":0" /><ref>Nguyễn Văn Huy, Hoàng Văn Cúc: "Giải phẫu người" - [[Nhà xuất bản Y học]], 2006.</ref> Gân hơi thắt lại rồi tòe ra ở phía dưới của nó, phần hẹp nhất của gân cao hơn gót khoảng 4 cm (1,6 in).<ref name="Elsevier2007">{{cite book|title=Elsevier's integrated anatomy and embryology|last1=Ort|first1=Bruce Ian Bogart, Victoria|date=2007|publisher=Elsevier Saunders|isbn=978-1-4160-3165-9|location=Philadelphia, Pa.|page=225}}</ref><ref name="Grays2008">{{cite book|title=Gray's anatomy : the anatomical basis of clinical practice|date=2008|publisher=Churchill Livingstone|others=Amis A, Bull A, Gupte CM|isbn=978-0-8089-2371-8|veditors=Standring S, Borley NR|edition=40th|location=London|page=1451}}</ref>


== Chức năng ==
== Chức năng ==
Giống như các gân khác, gân Achilles kết nối cơ với xương và cơ với cơ.
Giống như các gân khác, gân Achilles kết nối cơ với xương và cơ với cơ.
Các bất thường của gân Achilles bao gồm viêm (viêm gân Achilles), thoái hóa, đứt gãy và trở nên tích tụ nhiều cholesterol (xanthomas).
{{Đang sửa đổi}}
Gân Achilles rất quan trọng cho cử động của bàn chân, nó nối với cơ bụng chân là cơ duy nhất gây ra cử động bàn chân. Qua đó, nó cũng góp phần trong hoạt động uốn cong chân ở đầu gối. Các tổn thương của gân này có thể làm ảnh hưởng tới các cử động trên, thậm chí có thể làm người bị thương tổn không đi, đứng bình thường được.<ref>[http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1388245707004221 Effects of bilateral Achilles tendon vibration on postural orientation and balance during standing], 2007 International Federation of Clinical Neurophysiology. Published by Elsevier Inc.</ref><ref>{{cite journal|last1=Ceyte|first1=Hadrien|last2=Cian|first2=Corinne|last3=Zory|first3=Raphael|last4=Barraud|first4=Pierre-Alain|last5=Roux|first5=Alain|last6=Guerraz|first6=Michel|date=April 2007|title=Effect of Achilles tendon vibration on postural orientation|journal=Neuroscience Letters|volume=416|issue=1|pages=71–75|doi=10.1016/j.neulet.2007.01.044|pmid=17300868|s2cid=24715489}}</ref>
== Tham khảo ==
{{Commons}}
* [[Heel lifts]]
== Một số hình ảnh liên quan ==
<gallery>
File:Slide2cece.JPG|Dorsum and sole of Foot. Ankle joint. Deep dissection.
</gallery>


== Nguồn trích dẫn ==
== Nguồn trích dẫn ==
{{tham khảo}}
{{tham khảo|2}}


[[Thể loại:Giải phẫu người]]
[[Thể loại:Giải phẫu người]]

Phiên bản lúc 05:46, ngày 15 tháng 4 năm 2021

Gân Achilles
Gân Achilles gắn với cơ bắp chân và cơ ba đầu chân. Chú thích: gastrocnemius = cơ bụng chân; soleus = cơ dép; calcaneus = gót chân.
Chi tiết
Vị trígót chân
Định danh
Latinhtendo calcaneus, tendo Achillis
MeSHD000125
TAA04.7.02.048
FMA51061
Thuật ngữ giải phẫu

Gân Achilles (thường đọc là Asin) là gân gót chân, loại gân dài và dày nhất của người, nằm ở cuối cơ bắp chân và gót chân.[1][2] Đây là một thuật ngữ trong Giải phẫu học người dùng để chỉ loại gân liên kết chủ yếu với các cơ bắp chân, gân khoeo chân và xương gót (calcaneus), nhờ đó mới có được hoạt động của cẳng chân và nhất là của cả bàn chân. Tên này trong tiếng Anh là Achilles tendon, trong tiếng Pháp là tendon d'Achille, cũng còn gọi là "calcaneal tendon" (gân gót chân).

Lược sử

  • Văn bản lâu đời nhất được biết đến về tên của gân này là vào thời của Hippocrates, người đã mô tả nó là "teo magnus" (nghĩa là gân lớn), sau đó các nhà giải phẫu học trước Verheyen lại gọi là "chorda Hippocratis" (dây Hippocrat).[3] Văn bản chính được biết đến tên gân này như hiện nay là tác phẩm "Corporis Humani Anatomia" của nhà giải phẫu người Hà Lan Philip Verheyen vào năm 1693. Trong tác phẩm này, ông đã mô tả vị trí của gân và gọi nó là "sợi dây của Achilles.[4][3]
  • Theo đó, tên của gân này đặt theo tên gọi của nhân vật trong thần thoại Hy Lạp là Achilles.[5][6][7][8][9][10][11] Trong thần thoại này, Achilles sau khi sinh ra được mẹ cầm hai gót chân nhúng xuống một dòng sông thần thoại, nên toàn thân rắn chắc như sắt, riêng chỗ mẹ cầm không thấm nước thần, trở nên mềm yếu như người bình thường. Bởi thế vị trí này gọi là gót chân của Achilles, còn tên gân đặt chính thức từ năm 1693 cho đến nay.[12]

Vị trí và cấu tạo

  • Mỗi chân của người có một gân Achilles nằm ở phía gót chân, liên kết với hầu hết các gân, cơ và xương vùng bàn chân, gồm: cơ bụng chân (gastrocnemius muscles, cũng đã dịch là cơ bắp chân), cơ dép (soleus muscles) với các xương cẳng chân và xương gót chân.
  • Theo quy ước, gân bắt đầu (nguyên uỷ) ở gần giữa bắp chân, kết nối với các sợi cơ ở bên trong cơ này, đặc biệt là từ cơ dép, rồi mỏng dần khi đi xuống đầu dưới (tận cùng) ở khoảng giữa của mặt sau xương gót chân (calcaneus).[1][13] Gân hơi thắt lại rồi tòe ra ở phía dưới của nó, phần hẹp nhất của gân cao hơn gót khoảng 4 cm (1,6 in).[14][15]

Chức năng

Giống như các gân khác, gân Achilles kết nối cơ với xương và cơ với cơ. Các bất thường của gân Achilles bao gồm viêm (viêm gân Achilles), thoái hóa, đứt gãy và trở nên tích tụ nhiều cholesterol (xanthomas). Gân Achilles rất quan trọng cho cử động của bàn chân, nó nối với cơ bụng chân là cơ duy nhất gây ra cử động bàn chân. Qua đó, nó cũng góp phần trong hoạt động uốn cong chân ở đầu gối. Các tổn thương của gân này có thể làm ảnh hưởng tới các cử động trên, thậm chí có thể làm người bị thương tổn không đi, đứng bình thường được.[16][17]

Tham khảo

Một số hình ảnh liên quan

  • Dorsum and sole of Foot. Ankle joint. Deep dissection.
    Dorsum and sole of Foot. Ankle joint. Deep dissection.

Nguồn trích dẫn

  1. ^ a b “Giải phẫu người – Đại học Y Hà Nội”.
  2. ^ Louise Spilsbury; Richard Spilsbury (15 tháng 7 năm 2017). The Science of the Skeleton and Muscles. Gareth Stevens Publishing LLLP. tr. 32–. ISBN 978-1-5382-0699-7.
  3. ^ a b Klenerman, L. (tháng 4 năm 2007). “The early history of tendo Achillis and its rupture”. The Journal of Bone and Joint Surgery. British Volume. 89-B (4): 545–547. doi:10.1302/0301-620X.89B4.18978. PMID 17463129.
  4. ^ Veheyen, Philip (1693), Corporis humani anatomia, Leuven: Aegidium Denique, tr. 269, truy cập ngày 12 tháng 3 năm 2018, Vocatum passim chorda Achillis, & ab Hippocrate tendo magnus. (Appendix, caput XII. De musculis pedii et antipedii, p. 269)
  5. ^ Doral MN, Alam M, Bozkurt M, Turhan E, Atay OA, Dönmez G, Maffulli N (tháng 5 năm 2010). “Functional anatomy of the Achilles tendon”. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 18 (5): 638–43. doi:10.1007/s00167-010-1083-7. PMID 20182867.
  6. ^ E. Dalton McGlamry; Alan S. Banks (1 tháng 6 năm 2001). McGlamry's comprehensive textbook of foot and ankle surgery. Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-683-30471-8.
  7. ^ Gerard Thorne; Phil Embleton (1997). Robert Kennedy's Musclemag International Encyclopedia of Bodybuilding: The Ultimate A-Z Book on Muscle Building!. Musclemag International. ISBN 978-1-55210-001-1.
  8. ^ Robert Schleip; Thomas W. Findley; Leon Chaitow; Peter Huijing (26 tháng 2 năm 2013). Fascia: The Tensional Network of the Human Body: The science and clinical applications in manual and movement therapy. Elsevier Health Sciences. tr. 218–. ISBN 978-0-7020-5228-6.
  9. ^ Carol Ballard (27 tháng 6 năm 2003). Muscles. Heinemann Library. ISBN 978-1-4034-3300-8.
  10. ^ Taylor RB (2017). The Amazing Language of Medicine: Understanding Medical Terms and Their Backstories (bằng tiếng Anh). Springer. tr. 2. ISBN 9783319503288.
  11. ^ Carol Ballard (ngày 27 tháng 6 năm 2003). Muscles. Heinemann Library. ISBN 978-1-4034-3300-8.
  12. ^ Taylor RB (2017). The Amazing Language of Medicine: Understanding Medical Terms and Their Backstories (bằng tiếng Anh). Springer. tr. 2. ISBN 9783319503288.
  13. ^ Nguyễn Văn Huy, Hoàng Văn Cúc: "Giải phẫu người" - Nhà xuất bản Y học, 2006.
  14. ^ Ort, Bruce Ian Bogart, Victoria (2007). Elsevier's integrated anatomy and embryology. Philadelphia, Pa.: Elsevier Saunders. tr. 225. ISBN 978-1-4160-3165-9.
  15. ^ Standring S, Borley NR biên tập (2008). Gray's anatomy : the anatomical basis of clinical practice. Amis A, Bull A, Gupte CM (ấn bản thứ 40). London: Churchill Livingstone. tr. 1451. ISBN 978-0-8089-2371-8.
  16. ^ Effects of bilateral Achilles tendon vibration on postural orientation and balance during standing, 2007 International Federation of Clinical Neurophysiology. Published by Elsevier Inc.
  17. ^ Ceyte, Hadrien; Cian, Corinne; Zory, Raphael; Barraud, Pierre-Alain; Roux, Alain; Guerraz, Michel (tháng 4 năm 2007). “Effect of Achilles tendon vibration on postural orientation”. Neuroscience Letters. 416 (1): 71–75. doi:10.1016/j.neulet.2007.01.044. PMID 17300868. S2CID 24715489.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Gân_achilles&oldid=64761845”