Thành viên:Trinhquocanh/Các hang động Aggtelek Karst và Slovak Karst-Di sản thế giới
Các hang động Aggtelek Karst và Slovak Karst[sửa | sửa mã nguồn]
Các hang động Aggtelek và Slovak được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp quốc (UNESCO) công nhận là di sản thiên nhiên thế giới đa quốc gia (Hungary và Slovakia) vào năm 1995, được mở rộng năm 2000, điều chỉnh địa giới quy mô nhỏ năm 2008 theo tiêu chí (viii) quy định tại Công ước UNESCO 1972 về bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới.
Giá trị nổi bật toàn cầu[sửa | sửa mã nguồn]
Thông tin tóm tắt[sửa | sửa mã nguồn]
Các hang động Aggtelek Karst và Slovak Karst nổi bật với số lượng lớn các hang động phức tạp, đa dạng và tương đối nguyên vẹn tập trung thành một khu vực tương đối nhỏ. Nằm ở biên giới phía đông bắc của Hungary và biên giới phía đông nam của Slovakia, nhóm 712 hang động đặc biệt này, được ghi lại vào thời điểm công nhận di sản, nằm trong một khu bảo tồn có diện tích 56.651 ha và một vùng đệm lớn hơn. Ngày nay có hơn 1.000 hang động được biết đến. Quá trình karst đã tạo ra sự đa dạng phong phú về cấu trúc và môi trường sống, quan trọng là theo quan điểm sinh học, địa chất và cổ sinh vật học. Trong khi karst tiếp tục phát triển ở các dãy núi có độ cao trung bình và trong điều kiện khí hậu ôn hòa, các trầm tích và địa hình hóa thạch cung cấp nhiều bằng chứng về điều kiện khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới cuối kỷ Phấn trắng muộn và cận nhiệt đới sớm cũng như hoạt động bóc mòn quanh băng trong kỷ Đệ tứ. Được định hình qua hàng chục triệu năm, khu vực này cung cấp một minh chứng tuyệt vời về sự hình thành karst trong cả khí hậu nhiệt đới và băng giá, điều này rất bất thường và có lẽ được ghi lại ở đây tốt hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới.
Hệ thống hang động quan trọng nhất trong khu vực này là Baradla-Domica, một mạng lưới xuyên biên giới được trang trí phong phú với măng đá và nhũ đá, là một hang động suối hoạt động quan trọng trong vùng khí hậu ôn đới và là khu Ramsar. Cũng đáng nói đến là Động băng Dobsina, một trong những động đẹp nhất thế giới. Trong số các hang động chứa đầy băng di sản này, Hang động băng Silica nằm ở vĩ độ thấp nhất trong vùng khí hậu ôn đới. Sự gần gũi của nhiều loại hang động khác nhau với hình thái đa dạng, bao gồm hang động sông nước và hang suối thượng sinh, trục thẳng đứng và hang động ăn mòn hỗn hợp hoặc giảm sinh, cũng như các di tích khảo cổ học quan trọng, làm cho di sản này trở thành một bảo tàng dưới lòng đất nổi bật. Hệ sinh thái của nó cung cấp môi trường sống cho hơn 500 loài troglobiont hoặc troglophil, bao gồm một số loài đặc hữu. Sự tương tác giữa các quá trình karst địa chất xảy ra trên bề mặt với những quá trình xảy ra bên dưới làm cho khu vực này trở thành một phòng thí nghiệm hiện trường tự nhiên.
Các tiêu chí được UNESCO công nhận theo quy định tại Công ước UNESCO 1972 về bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới[sửa | sửa mã nguồn]
Tiêu chí (viii): Di sản Các hang động Aggtelek và Slovak Karst, so với điển hình của nhiều địa hình karst ở châu Âu, đặc biệt là có số lượng lớn (với 712 được ghi nhận tại thời điểm công nhận di sản) với các loại hang động khác nhau được tìm thấy trong một khu vực tập trung. Các quá trình địa chất khiến các đặc điểm karst bị chôn vùi bởi trầm tích và sau đó được kích hoạt lại hoặc khai quật cung cấp bằng chứng liên quan đến lịch sử địa chất hàng chục triệu năm qua. Độ bền của karst tiền Pleistocen (tức là hơn 2 triệu năm tuổi) rất khác biệt trong khu vực, và nhiều trong số chúng cho thấy bằng chứng cho các dạng khí hậu cận nhiệt đới và nhiệt đới, bao gồm những ngọn đồi tròn là sự phụ thuộc của karst nhiệt đới sau đó bị biến đổi bởi phong hóa ven băng Pleistocen. Tập hợp các đặc điểm của núi đá này, cho thấy sự kết hợp của cả khí hậu nhiệt đới và băng giá, rất bất thường và có lẽ được ghi lại trong Slovak Karst tốt hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới.
Tính toàn vẹn[sửa | sửa mã nguồn]
Hơn 99% các Hang động Aggtelek Karst và Slovak Karst được bảo tồn trong tình trạng tự nhiên ban đầu và được bảo vệ tốt. 1% còn lại đã được sửa đổi đáng kể thành "địa điểm giới thiệu" để cho phép con người sử dụng, bao gồm 300.000 du khách hàng năm. Tất cả các hang động đều thuộc sở hữu Nhà nước và phần đất phía trên chúng đã được bảo vệ. Hệ thống hang động đặc biệt nhạy cảm với những thay đổi của môi trường, bao gồm ô nhiễm nông nghiệp, phá rừng và xói mòn đất. Việc duy trì tính toàn vẹn của các quá trình địa chất và thủy văn đang hoạt động (sự hình thành karst và sự phát triển hoặc tiến hóa của măng đá và nhũ đá) đòi hỏi phải quản lý tổng hợp toàn bộ khu vực lưu vực nước.
Yêu cầu về bảo vệ và quản lý[sửa | sửa mã nguồn]
Tất cả các hang động đều thuộc sở hữu của Nhà nước và việc bảo vệ chúng được đảm bảo bởi Đạo luật số. LIII. 1996 về bảo vệ thiên nhiên ở Hungary và theo Hiến pháp Slovakia số. 90/2001, và Đạo luật Bảo vệ Thiên nhiên và Cảnh quan số 543/2002 tại Slovakia, không phân biệt quyền sở hữu hoặc tình trạng bảo vệ của các khu vực bề mặt. Tuy nhiên, ở cả hai quốc gia, hầu hết diện tích bề mặt của khu di sản đều được công nhận danh hiệu Vườn Quốc gia. Aggtelek Karst được quản lý bởi Ban Giám đốc Vườn Quốc gia Aggtelek và Slovak Karst được quản lý bởi Ban Giám đốc Vườn Quốc gia Slovak Karst (bề mặt) và Cơ quan Quản lý Hang động Slovak (hang động). Các cơ quan hành chính này thực hiện các dự án chung bao gồm nghiên cứu, bảo vệ và giám sát.