Thành viên:Trinhquocanh/Mỏ chì-bạc-kẽm Tarnowskie Góry và hệ thống quản lý nước ngầm-Di sản văn hóa thế giới

Mỏ chì-bạc-kẽm Tarnowskie Góry và hệ thống quản lý nước ngầm

Mỏ chì-bạc-kẽm Tarnowskie Góry và hệ thống quản lý nước ngầm được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp quốc (UNESCO) công nhận là di sản văn hóa thế giới năm 2017 theo các tiêu chí (i), (ii) và (iv) quy định tại Công ước UNESCO 1972 về bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới.

Nằm ở vùng Thượng Silesia, phía nam Ba Lan, là một trong những khu vực khai thác mỏ chính của Trung Âu, di sản này bao gồm toàn bộ mỏ dưới lòng đất với các mỏ, trục, phòng trưng bày và các tính năng khác của hệ thống quản lý nước. Phần lớn di sản nằm dưới lòng đất trong khi địa hình khai thác bề mặt có di tích của các trục và đống chất thải, cũng như tàn tích của trạm bơm hơi nước thế kỷ 19. Các yếu tố của hệ thống quản lý nước, nằm dưới lòng đất và trên bề mặt, là minh chứng cho những nỗ lực không ngừng trong hơn ba thế kỷ để thoát nước cho khu vực khai thác dưới lòng đất và sử dụng nước không mong muốn từ các mỏ để cung cấp cho các thị trấn và công nghiệp. Tarnowskie Góry đại diện cho một đóng góp đáng kể vào việc sản xuất chì và kẽm trên toàn cầu.

Giá trị nổi bật toàn cầu

Thông tin tóm tắt

Mỏ Chì-Bạc-Kẽm Tarnowskie Góry và Hệ thống Quản lý nước ngầm nằm ở cao nguyên Silesian ở miền nam Ba Lan, tại một trong những tỉnh chuyên môn hóa về kim loại cổ điển của Châu Âu. Di sản sở hữu một hệ thống quản lý nước ngầm hoành tráng phản ánh sự phát triển tài tình 300 năm của kỹ thuật thủy lợi.

Hệ thống khai thác mỏ và quản lý nước được xây dựng ở địa hình bằng phẳng và khó khăn về mặt kỹ thuật, một cao nguyên nhấp nhô thoai thoải ở độ cao từ 270-300 m so với mực nước biển; Chênh lệch giữa điểm cao nhất và điểm thấp nhất nhỏ hơn 50 m. Điều này là không bình thường ở chỗ hầu hết các mỏ kim loại châu Âu đều nằm ở địa hình đồi núi, đặc biệt là sự xuất hiện ảnh hưởng nặng nề đến kỹ thuật thoát nước. Hệ thống ngầm tại Tarnowskie Góry đã trải qua lượng nước đổ vào gấp ba lần so với các mỏ kim loại lớn khác của châu Âu vào thời điểm đó và cuối cùng bao gồm một lượng nước trên 50 km đường hầm thoát nước chính và 150 km đường dẫn thoát nước phụ, đường hầm tiếp cận, trục và khu vực khai thác. Mạng lưới còn tồn tại này được bổ sung bởi phần còn lại đáng kể của cơ sở hạ tầng quản lý nước chính, cả trên và dưới mặt đất, cùng với các yếu tố bề mặt được kết nối trực tiếp bao gồm các đặc điểm cảnh quan khai thác cần thiết.

Hệ thống cấp nước được quy hoạch, tích hợp và quản lý như một phần của hệ thống khai thác kim loại dưới lòng đất hiện đại, minh họa cách thức, trong bối cảnh mỏ còn tồn tại và có thể tiếp cận đầy đủ, các hệ thống nước bơm hơi hiện đại đã được phát triển bằng công nghệ khai thác.

Mối quan hệ tổng hợp và cộng sinh của khai thác khoáng sản, khử nước mỏ và cung cấp nước, được phát triển một cách sáng tạo vào thời kỳ đầu dưới cùng một quyền sở hữu, khiến Tarnowskie Góry trở nên đặc biệt.

Các tiêu chí được UNESCO công nhận theo quy định tại Công ước UNESCO 1972 về bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới

Tiêu chí (i): Hệ thống Quản lý Nước cung cấp bằng chứng đặc biệt cho khả năng sáng tạo và ứng dụng kỹ thuật xuất sắc của con người. Công trình này đại diện cho một kiệt tác của kỹ thuật thủy lực ngầm từ giữa thế kỷ XVI đến cuối thế kỷ XIX, hệ thống ngầm rộng lớn của di sản đại diện cho đỉnh cao kỹ năng của châu Âu trong công nghệ khử nước như vậy vào thời điểm mà kỹ thuật khai thác cung cấp kỹ thuật đầu tiên cho sự phát triển của công trình lớn đầu tiên trên thế giới. Quy mô hệ thống cấp nước công cộng dựa trên việc bơm nước ngầm bằng hơi nước.

Tiêu chí (ii): Hệ thống quản lý nước thể hiện sự trao đổi đặc biệt về công nghệ, ý tưởng và chuyên môn trong kỹ thuật khai thác hầm lò và cung cấp nước công cộng giữa các trung tâm khai thác và công nghiệp hàng đầu ở Sachsen, Bohemia, Hungary, Anh và Ba Lan. Điều này dẫn đến việc tạo ra một mạng lưới thoát nước mỏ khả thi dựa trên dòng chảy tự do của trọng lực, cùng với một hệ thống bơm nước tích hợp giúp phân phối lại nước sạch và nước công nghiệp cho toàn bộ khu vực. Thành tựu kỹ thuật này, được hỗ trợ bởi các thuộc tính tự nhiên đặc biệt của di sản, đã tạo ra một điểm nóng về chuyên môn công nghiệp ở Silesia. Hệ thống vẫn hoạt động giống như thiết kế ban đầu, cung cấp nước uống cho cư dân của Tarnowskie Góry; một hoạt động được nghĩ ra cách đây hơn hai trăm năm nhưng sẽ được coi là bền vững nếu được hình thành ngày nay.

Tiêu chí (iv): Hệ thống quản lý nước là một tổ hợp kỹ thuật lâu dài của khai thác kim loại và quản lý nước, được phân biệt bởi sản lượng chì và kẽm đáng kể, đáp ứng nhu cầu kiến trúc và luyện kim quốc tế duy trì vào thời điểm đó, và một hệ thống nước cuối cùng thoát nước cho mỏ bằng cách hấp dẫn và đáp ứng nhu cầu của khu vực công nghiệp hóa và đô thị hóa nhất ở Ba Lan, và một trong những khu vực lớn nhất ở Châu Âu.

Tham khảo:

https://whc.unesco.org/en/list/1539