Thành viên:Viethamynguyen/nháp

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Thang máy gia đình là một loại thang máy điện được điều khiển tự động chỉ sử dụng để vận chuyển người cho những tầng xác định, được dẫn hướng theo phương thẳng đứng hoặc theo phương lệch với phương thẳng đứng một góc tối đa 15.[1] Một thang máy gia đình cần đáp ứng các tiêu chuẩn cụ thể của từng quốc gia. Ví dụ như trong Chỉ thị Máy móc của EU 2006/42/EC yêu cầu tuân thủ 194 tiêu chuẩn về an toàn cho một thang máy khi lắp trong nhà ở tư nhân. Thang máy gia đình có thể có các đặc điểm thiết kế độc đáo phù hợp với nội thất gia đình.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1923, khi đang thăm một người hàng xóm đang dưỡng bệnh, C.C. Crispen — chủ sở hữu của Công ty động cơ ô tô Crispen - đã nảy ra một ý tưởng. Crispen đã chế tạo một chỗ ngồi có thể đi lên và xuống cầu thang cho những người như bị nằm liệt giường như hàng xóm của ông. Ông chỉ mất vài ngày để lên ý tưởng và bắt đầu các thủ tục cấp bằng sáng chế của Hoa Kỳ.

Sản phẩm của ông là một chiếc ghế gỗ xếp kết hợp gác chân có thể di chuyển theo con lăn để di chuyển lên xuống cầu thang, trên ray thép. Nó cũng được thiết kế để chạy bằng điện. Ý tưởng của ông là tạo ra một cách để một người lên và xuống cầu thang thuận tiện trong khi thiết kế nó đủ hẹp để người khác vẫn đồng thời có thể đi bộ lên cầu thang. C.C. Crispen gọi chiếc máy của mình là “Inclinator”. Đây là ý tưởng đầu tiên về một chiếc thang máy hoạt động trên một cầu thang nghiêng.

Một năm sau, Crispen được mời đến trưng bày thang máy Inclinator của mình tại phòng trưng bày của Công ty Điện lực Philadelphia. Nơi đây đã giúp biến ý tưởng của ông thành ngành kinh doanh hoàn toàn mới. Không lâu sau, một thang máy Inclinator đã được lắp đặt trong ngôi nhà của Westinghouse Electric trên lối đi lát ván của Thành phố Atlantic như một minh chứng cho sự độc đáo của thang máy.

Dựa trên ý tưởng ban đầu của mình, C.C. Crispen đã đưa ra một giải pháp thay thế vào năm 1928 cho những ngôi nhà có cầu thang cong. Phát minh mới này đã trở thành Elevette®, và nó là thang máy điện dân dụng đầu tiên, được thiết kế cho những ngôi nhà có cầu thang độc đáo. Chẳng bao lâu, thang máy gia đình và thang máy ghế trở nên phổ biến hơn khi các nhà sản xuất khác đua nhau tìm kiếm góc riêng của họ trên thị trường thang máy dân dụng.[2]

Các công nghệ truyền động[sửa | sửa mã nguồn]

Công nghệ thủy lực[sửa | sửa mã nguồn]

Thang máy thủy lực là một thiết bị để di chuyển các vật bằng cách sử dụng lực được tạo ra bởi áp suất lên chất lỏng bên trong một pit tông làm chuyển động một pit tông lên trên. Dầu nén được bơm vào pit tông, lực này sẽ đẩy pit tông đi lên. Khi một van mở ra để xả dầu, pit tông sẽ hạ thấp bằng lực hấp dẫn. Có hai loại là dẫn động trực tiếp và dẫn động gián tiếp.[3]

Công nghệ cáp kéo[sửa | sửa mã nguồn]

Thang máy cáp kéo là loại thang máy dùng cáp tải để kéo toàn bộ cabin thang máy lên xuống nhờ vào hệ truyền động động cơ điện, pully và dây cáp. Thang máy cáp kéo được sử dụng phổ biến ở hầu hết các công trình, tòa nhà cao ốc, văn phòng và cả trong hộ gia đình.

Công nghệ trục vít[sửa | sửa mã nguồn]

Thang máy trục vít là một loại thang máy có một thanh ren, gắn với một động cơ, đi theo chiều cao của thang máy. Ngoài ra còn có bộ phận ren gắn vào thang máy. Khi động cơ quay, thang máy chuyển động. Hệ thống truyền động này thường thấy trên thang máy dành cho xe lăn.[4]

Công nghệ chân không[sửa | sửa mã nguồn]

Khi máy tạo chân không hút không khí ra khỏi phòng điều áp nằm bên trên cabin. Thang sẽ đưa hành khách lên phía trên. Khi van điều áp đặt trên nóc của thang máy được mở để tăng áp suất trong phòng điều áp, lúc đó thang sẽ đi xuống.[5]

Các thiết bị an toàn thang máy[sửa | sửa mã nguồn]

Ngoài các thiết bị an toàn cơ bản cho thang máy như hệ thống phanh, ngàm dẫn hướng, bộ khống chế vượt tốc, hãm an toàn, giảm chấn, đối trọng, bộ cứu hộ tự động ARD,… các thang máy gia đình hiện đại còn được trang bị thêm các thiết bị an toàn như:

a. Emcall - Emergency call: Hệ thống thực hiện cuộc gọi khẩn cấp[6]

b. SRS – Self Rescue System: Hệ thống cứu hộ tự động[7]

c. CARe Elevator Car: Hệ thống khử trùng thang máy[8]

d. SWS – Stroke Warning System: Hệ thống cảnh báo đột quỵ

e. SES – Smart Entry System: Hệ thống kiểm soát lối vào thông minh

f. FDS - Flood Detection System: Hệ thống cảnh báo ngập nước[9]

g. FWS - Hệ thống kết nối cảnh báo lỗi đến trung tâm và xử lí lỗi từ xa

Các tiêu chuẩn thường được áp dụng cho thang máy gia đình[sửa | sửa mã nguồn]

Hoa Kỳ[sửa | sửa mã nguồn]

Hiệp hội Kỹ sư Cơ khí Hoa Kỳ (ASME) có một phần cụ thể của Bộ luật An toàn (ASME A17.1 Phần 5.3) đề cập đến Thang máy dân dụng.[10]

Canada[sửa | sửa mã nguồn]

Ở Canada có Tiêu chuẩn CSA B44 – Mục 5.3 liên quan đến Thang máy dân dụng, tương đương với tiêu chuẩn ASME 17.1.[11]

Việt Nam[sửa | sửa mã nguồn]

Ở Việt Nam, có các tiêu chuẩn thang máy gia đình như sau:

Quy chuẩn thang máy gia đình TCVN 6395:2008: Tiêu chuẩn chất lượng thang máy này đưa ra các quy định an toàn về các thành phần cấu tạo nên thang máy cũng như các yêu cầu trong lắp đặt thang.

– TCVN 6395: 2008 được ban hành năm 2008 bởi Bộ Khoa học và Công nghệ, là một cấu phần trong Bộ TCVN 6396-28:2013.

– TCVN 6395: 2008 nội dung chính là thang máy điện – yêu cầu an toàn về cấu tạo và lắp đặt, lắp đặt cố định, phục vụ những tầng dừng xác định, có cabin được thiết kế để chở người hoặc chở hàng có người đi kèm, được treo bằng cáp hoặc xích, di chuyển theo ray dẫn hướng đặt đứng hoặc nghiêng không quá 150 so với phương thẳng đứng.

TCVN 6905: 2001: Được ban hành năm 2001 bởi Bộ Khoa học và Công nghệ. Tiêu chuẩn này quy định phương pháp thử các yêu cầu an toàn về cấu tạo và lắp đặt cho thang máy dẫn động thuỷ lực.

TCVN 6904: 2001: Quy định phương pháp thử các yêu cầu an toàn về cấu tạo và lắp đặt cho thang máy dẫn động điện.[12]

Châu Âu[sửa | sửa mã nguồn]

Ở châu Âu, thang máy gia đình cần tuân thủ tiêu chuẩn EN 81-20 / EN 81-50

Trong khi EN 81-20 quy định các yêu cầu kỹ thuật và an toàn đối với điện và thủy lực thang máy, EN 81-50 mô tả tính toán, thử nghiệm và kiểm tra các thành phần thang máy.[13]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ “Home lift”, Wikipedia (bằng tiếng Anh), 1 tháng 12 năm 2021, truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2022
  2. ^ “About Inclinator Company of America - History of Home Elevators”. Inclinator. 17 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2022.
  3. ^ “Hydraulic Lift: What is it, How it Works, Types, Application”. www.iqsdirectory.com. Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2022.
  4. ^ “Screw drive elevators”. Elevator Wiki (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2022.
  5. ^ “Pneumatic Elevators FAQ's” (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2022.
  6. ^ Yumpu.com. “Elevatori Magazine 2021-1”. yumpu.com (bằng tiếng Ý). Truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2022.
  7. ^ Yumpu.com. “Elevatori Magazine 2021-1”. yumpu.com (bằng tiếng Ý). Truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2022.
  8. ^ Yumpu.com. “Elevatori Magazine 2021-1”. yumpu.com (bằng tiếng Ý). Truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2022.
  9. ^ “Những tính năng cần có cho thang máy của năm 2021”. Tạp Chí Thang Máy (bằng tiếng Anh). 27 tháng 12 năm 2021. Truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2022.
  10. ^ “TCVN-6396-20-2017-EN-81-20-2014-Yeu-cau-an-toan-cau-tao-thang-may-Phan-20”. thuvienphapluat.vn. Truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2022.
  11. ^ “TCVN-6396-20-2017-EN-81-20-2014-Yeu-cau-an-toan-cau-tao-thang-may-Phan-20”. thuvienphapluat.vn. Truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2022.
  12. ^ Tuấn, T. (8 tháng 12 năm 2021). “5 tiêu chuẩn Việt Nam quan trọng về thang máy”. Tạp Chí Thang Máy (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2022.
  13. ^ “Knowledge Center - Liftinstituut: Leading in lift and escalator knowledge”. www.liftinstituut.com. Truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2022.