Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Vắc-xin COVID-19”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n replaced: , → ,, 3 loại → ba loại using AWB
AlphamaEditor, thêm/xóa ref, thêm thể loại, Executed time: 00:00:10.0071347 using AWB
Dòng 1: Dòng 1:
{{short description|Vắc-xin giả định phòng chống COVID-19}}
{{short description|Vắc-xin giả định phòng chống COVID-19}}
'''Vắc-xin COVID-19''' là một loại [[vắc-xin]] giả định phòng chống [[bệnh virus corona 2019]] (COVID-19). Tuy chưa có mẫu vắc-xin nào hoàn thiện các [[thử nghiệm lâm sàng]], nhưng đã và đang có nhiều cố gắng trong quá trình phát triển vắc-xin. Cuối tháng 2 năm 2020, [[Tổ chức Y tế Thế giới]] (WHO) nói họ không nghĩ rằng một loại vắc-xin phòng chống [[SARS-CoV-2]], virus gây bệnh, sẽ được hoàn thiện trong vòng ít hơn 18 tháng.<ref>{{cite web|url=https://www.sciencealert.com/who-says-a-coronavirus-vaccine-is-18-months-away|title=Here's Why It's Taking So Long to Develop a Vaccine for the New Coronavirus|last1=Grenfell|first1=Rob|last2=Drew|first2=Trevor|date=17 February 2020|website=ScienceAlert|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200228010631/https://www.sciencealert.com/who-says-a-coronavirus-vaccine-is-18-months-away|archive-date=28 February 2020|access-date=26 February 2020}}</ref> Đến đầu tháng 3 năm 2020, khoảng 30 vắc-xin ứng cử đang trong quá trình phát triển.
'''Vắc-xin COVID-19''' là một loại [[vắc-xin]] giả định phòng chống [[bệnh virus corona 2019]] (COVID-19). Tuy chưa có mẫu vắc-xin nào hoàn thiện các [[thử nghiệm lâm sàng]], nhưng đã và đang có nhiều cố gắng trong quá trình phát triển vắc-xin. Cuối tháng 2 năm 2020, [[Tổ chức Y tế Thế giới]] (WHO) nói họ không nghĩ rằng một loại vắc-xin phòng chống [[SARS-CoV-2]], virus gây bệnh, sẽ được hoàn thiện trong vòng ít hơn 18 tháng.<ref>{{chú thích web|url=https://www.sciencealert.com/who-says-a-coronavirus-vaccine-is-18-months-away|title=Here's Why It's Taking So Long to Develop a Vaccine for the New Coronavirus|last1=Grenfell|first1=Rob|last2=Drew|first2=Trevor|date=ngày 17 tháng 2 năm 2020|website=ScienceAlert|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200228010631/https://www.sciencealert.com/who-says-a-coronavirus-vaccine-is-18-months-away|archive-date=ngày 28 tháng 2 năm 2020|accessdate =ngày 26 tháng 2 năm 2020}}</ref> Đến đầu tháng 3 năm 2020, khoảng 30 vắc-xin ứng cử đang trong quá trình phát triển.


== Những nỗ lực tạo ra vắc-xin coronavirus trước đó ==
== Những nỗ lực tạo ra vắc-xin coronavirus trước đó ==
Nhiều loại vắc-xin dùng cho động vật đã được sản xuất để phòng chống các bệnh do [[coronavirus]] gây ra, bao gồm [[virus corona ở chim]], [[virus corona ở chó]] và [[virus corona ở mèo]].<ref>{{Cite journal | doi=10.1080/03079450310001621198| pmid=14676007| title=Severe acute respiratory syndrome vaccine development: Experiences of vaccination against avian infectious bronchitis coronavirus| year=2003| last1=Cavanagh| first1=Dave| journal=Avian Pathology| volume=32| issue=6| pages=567–582}}</ref>
Nhiều loại vắc-xin dùng cho động vật đã được sản xuất để phòng chống các bệnh do [[coronavirus]] gây ra, bao gồm [[virus corona ở chim]], [[virus corona ở chó]] và [[virus corona ở mèo]].<ref>{{Cite journal | doi=10.1080/03079450310001621198| pmid=14676007| title=Severe acute respiratory syndrome vaccine development: Experiences of vaccination against avian infectious bronchitis coronavirus| year=2003| last1=Cavanagh| first1=Dave| journal=Avian Pathology| volume=32| issue=6| pages=567–582}}</ref>


Các nỗ lực trước đó trong việc phát triển vắc-xin phòng chống những virus trong họ ''[[Coronaviridae]]'' gây bệnh ở người, cụ thể là [[SARS-CoV]] gây [[hội chứng hô hấp cấp tính nặng]] (SARS) và [[MERS-CoV]] gây [[hội chứng hô hấp Trung Đông]] (MERS). Vắc-xin phòng chống SARS<ref>{{Cite journal |doi = 10.1016/S0140-6736(03)14962-8|pmid = 14667748|title = Effects of a SARS-associated coronavirus vaccine in monkeys|year = 2003|last1 = Gao|first1 = Wentao|last2 = Tamin|first2 = Azaibi|last3 = Soloff|first3 = Adam|last4 = d'Aiuto|first4 = Leonardo|last5 = Nwanegbo|first5 = Edward|last6 = Robbins|first6 = Paul D.|last7 = Bellini|first7 = William J.|last8 = Barratt-Boyes|first8 = Simon|last9 = Gambotto|first9 = Andrea|journal = The Lancet|volume = 362|issue = 9399|pages = 1895–1896}}</ref> và MERS<ref>{{Cite journal |doi = 10.1016/j.vaccine.2014.08.058|pmid = 25192975|title = Immunogenicity of an adenoviral-based Middle East Respiratory Syndrome coronavirus vaccine in BALB/C mice|year = 2014|last1 = Kim|first1 = Eun|last2 = Okada|first2 = Kaori|last3 = Kenniston|first3 = Tom|last4 = Raj|first4 = V. Stalin|last5 = Alhajri|first5 = Mohd M.|last6 = Farag|first6 = Elmoubasher A.B.A.|last7 = Alhajri|first7 = Farhoud|last8 = Osterhaus|first8 = Albert D.M.E.|last9 = Haagmans|first9 = Bart L.|last10 = Gambotto|first10 = Andrea|journal = Vaccine|volume = 32|issue = 45|pages = 5975–5982}}</ref> đã được thử nghiệm trên các [[Sinh vật mô hình|mô hình động vật]] không phải con người. Đến năm 2020, chưa có vắc-xin chữa và bảo vệ dành cho SARS mà cho thấy sự an toàn và hiệu quả trên người.<ref name="JiangFutureVirology">{{cite journal|last1=Jiang|first1=Shibo|last2=Lu|first2=Lu|last3=Du|first3=Lanying|year=2013|title=Development of SARS vaccines and therapeutics is still needed|journal=[[Future Virology]]|volume=8|issue=1|pages=1–2|doi=10.2217/fvl.12.126}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.nhs.uk/conditions/sars/|title=SARS (severe acute respiratory syndrome)|date=5 March 2020|publisher=[[National Health Service]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200309174230/https://www.nhs.uk/conditions/sars/|archive-date=9 March 2020|accessdate=31 January 2020}}</ref> Theo một số [[Tập san học thuật|tài liệu nghiên cứu]] xuất bản từ 2005 đến 2006, xác định và phát triển một loại vắc-xin mới và thuốc để điều trị SARS là một trong những ưu tiên của chính phủ và các cơ quan sức khỏe công cộng trên toàn thế giới.<ref name="PMID 15655773">{{cite journal|last1=Greenough|first1=Thomas C.|last2=Babcock|first2=Gregory J.|last3=Roberts|first3=Anjeanette|last4=Hernandez|first4=Hector J.|last5=Thomas, Jr.|first5=William D.|last6=Coccia|first6=Jennifer A.|last7=Graziano|first7=Robert F.|last8=Srinivasan|first8=Mohan|last9=Lowy|first9=Israel|last10=Finberg|first10=Robert W.|last11=Subbarao|first11=Kanta|displayauthors=4|date=15 February 2005|title=Development and Characterization of a Severe Acute Respiratory Syndrome–Associated Coronavirus–Neutralizing Human Monoclonal Antibody That Provides Effective Immunoprophylaxis in Mice|journal=[[The Journal of Infectious Diseases]]|volume=191|issue=4|pages=507–14|doi=10.1086/427242|pmid=15655773|last13=Somasundaran|first12=Leatrice|last14=Luzuriaga|first14=Katherine|last15=Sullivan|first15=John L.|last16=Ambrosino|first16=Donna M.|last12=Vogel|first13=Mohan}}</ref><ref name="PMID 15885812">{{cite journal|last1=Tripp|first1=Ralph A.|last2=Haynes|first2=Lia M.|last3=Moore|first3=Deborah|last4=Anderson|first4=Barbara|last5=Tamin|first5=Azaibi|last6=Harcourt|first6=Brian H.|last7=Jones|first7=Les P.|last8=Yilla|first8=Mamadi|last9=Babcock|first9=Gregory J.|last10=Greenough|first10=Thomas|last11=Ambrosino|first11=Donna M.|displayauthors=4|date=September 2005|title=Monoclonal antibodies to SARS-associated coronavirus (SARS-CoV): Identification of neutralizing and antibodies reactive to S, N, M and E viral proteins|journal=[[Journal of Virological Methods]]|volume=128|issue=1–2|pages=21–8|doi=10.1016/j.jviromet.2005.03.021|pmid=15885812|first12=Rene|last12=Alvarez|first27=Larry J.|last27=Anderson|first26=William J.|last26=Bellini|first25=Paul A.|last25=Rota|first24=Anthony|last24=Sanchez|first23=Thomas G.|last23=Ksiazek|first22=Pierre E.|last22=Rollin|first21=James A.|first20=Raj|last21=Comer|last20=Razdan|first19=Congrong|last19=Miao|first18=Jennifer L.|last18=Harcourt|first17=Jonathan|last17=Smith|first16=Harold|last16=Alterson|first15=Kurt|last15=Kamrud|first14=Sheana|last14=Cavitt|first13=Justin|last13=Callaway}}</ref><ref name="PMID 16453264">{{cite journal|last1=Roberts|first1=Anjeanette|last2=Thomas|first2=William D.|last3=Guarner|first3=Jeannette|last4=Lamirande|first4=Elaine W.|last5=Babcock|first5=Gregory J.|last6=Greenough|first6=Thomas C.|last7=Vogel|first7=Leatrice|last8=Hayes|first8=Norman|last9=Sullivan|first9=John L.|last10=Zaki|first10=Sherif|last11=Subbarao|first11=Kanta|displayauthors=4|date=March 2006|title=Therapy with a Severe Acute Respiratory Syndrome–Associated Coronavirus–Neutralizing Human Monoclonal Antibody Reduces Disease Severity and Viral Burden in Golden Syrian Hamsters|journal=[[The Journal of Infectious Diseases]]|volume=193|issue=5|pages=685–92|doi=10.1086/500143|pmid=16453264|last12=Ambrosino|first12=Donna M.}}</ref>
Các nỗ lực trước đó trong việc phát triển vắc-xin phòng chống những virus trong họ ''[[Coronaviridae]]'' gây bệnh ở người, cụ thể là [[SARS-CoV]] gây [[hội chứng hô hấp cấp tính nặng]] (SARS) và [[MERS-CoV]] gây [[hội chứng hô hấp Trung Đông]] (MERS). Vắc-xin phòng chống SARS<ref>{{Cite journal |doi = 10.1016/S0140-6736(03)14962-8|pmid = 14667748|title = Effects of a SARS-associated coronavirus vaccine in monkeys|year = 2003|last1 = Gao|first1 = Wentao|last2 = Tamin|first2 = Azaibi|last3 = Soloff|first3 = Adam|last4 = d'Aiuto|first4 = Leonardo|last5 = Nwanegbo|first5 = Edward|last6 = Robbins|first6 = Paul D.|last7 = Bellini|first7 = William J.|last8 = Barratt-Boyes|first8 = Simon|last9 = Gambotto|first9 = Andrea|journal = The Lancet|volume = 362|issue = 9399|pages = 1895–1896}}</ref> và MERS<ref>{{Cite journal |doi = 10.1016/j.vaccine.2014.08.058|pmid = 25192975|title = Immunogenicity of an adenoviral-based Middle East Respiratory Syndrome coronavirus vaccine in BALB/C mice|year = 2014|last1 = Kim|first1 = Eun|last2 = Okada|first2 = Kaori|last3 = Kenniston|first3 = Tom|last4 = Raj|first4 = V. Stalin|last5 = Alhajri|first5 = Mohd M.|last6 = Farag|first6 = Elmoubasher A.B.A.|last7 = Alhajri|first7 = Farhoud|last8 = Osterhaus|first8 = Albert D.M.E.|last9 = Haagmans|first9 = Bart L.|last10 = Gambotto|first10 = Andrea|journal = Vaccine|volume = 32|issue = 45|pages = 5975–5982}}</ref> đã được thử nghiệm trên các [[Sinh vật mô hình|mô hình động vật]] không phải con người. Đến năm 2020, chưa có vắc-xin chữa và bảo vệ dành cho SARS mà cho thấy sự an toàn và hiệu quả trên người.<ref name="JiangFutureVirology">{{cite journal|last1=Jiang|first1=Shibo|last2=Lu|first2=Lu|last3=Du|first3=Lanying|year=2013|title=Development of SARS vaccines and therapeutics is still needed|journal=[[Future Virology]]|volume=8|issue=1|pages=1–2|doi=10.2217/fvl.12.126}}</ref><ref>{{chú thích web|url=https://www.nhs.uk/conditions/sars/|title=SARS (severe acute respiratory syndrome)|date=ngày 5 tháng 3 năm 2020|publisher=[[National Health Service]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200309174230/https://www.nhs.uk/conditions/sars/|archive-date=ngày 9 tháng 3 năm 2020|accessdate=ngày 31 tháng 1 năm 2020}}</ref> Theo một số [[Tập san học thuật|tài liệu nghiên cứu]] xuất bản từ 2005 đến 2006, xác định và phát triển một loại vắc-xin mới và thuốc để điều trị SARS là một trong những ưu tiên của chính phủ và các cơ quan sức khỏe công cộng trên toàn thế giới.<ref name="PMID 15655773">{{cite journal|last1=Greenough|first1=Thomas C.|last2=Babcock|first2=Gregory J.|last3=Roberts|first3=Anjeanette|last4=Hernandez|first4=Hector J.|last5=Thomas, Jr.|first5=William D.|last6=Coccia|first6=Jennifer A.|last7=Graziano|first7=Robert F.|last8=Srinivasan|first8=Mohan|last9=Lowy|first9=Israel|last10=Finberg|first10=Robert W.|last11=Subbarao|first11=Kanta|displayauthors=4|date=ngày 15 tháng 2 năm 2005|title=Development and Characterization of a Severe Acute Respiratory Syndrome–Associated Coronavirus–Neutralizing Human Monoclonal Antibody That Provides Effective Immunoprophylaxis in Mice|journal=[[The Journal of Infectious Diseases]]|volume=191|issue=4|pages=507–14|doi=10.1086/427242|pmid=15655773|last13=Somasundaran|first12=Leatrice|last14=Luzuriaga|first14=Katherine|last15=Sullivan|first15=John L.|last16=Ambrosino|first16=Donna M.|last12=Vogel|first13=Mohan}}</ref><ref name="PMID 15885812">{{cite journal|last1=Tripp|first1=Ralph A.|last2=Haynes|first2=Lia M.|last3=Moore|first3=Deborah|last4=Anderson|first4=Barbara|last5=Tamin|first5=Azaibi|last6=Harcourt|first6=Brian H.|last7=Jones|first7=Les P.|last8=Yilla|first8=Mamadi|last9=Babcock|first9=Gregory J.|last10=Greenough|first10=Thomas|last11=Ambrosino|first11=Donna M.|displayauthors=4|date=September 2005|title=Monoclonal antibodies to SARS-associated coronavirus (SARS-CoV): Identification of neutralizing and antibodies reactive to S, N, M and E viral proteins|journal=[[Journal of Virological Methods]]|volume=128|issue=1–2|pages=21–8|doi=10.1016/j.jviromet.2005.03.021|pmid=15885812|first12=Rene|last12=Alvarez|first27=Larry J.|last27=Anderson|first26=William J.|last26=Bellini|first25=Paul A.|last25=Rota|first24=Anthony|last24=Sanchez|first23=Thomas G.|last23=Ksiazek|first22=Pierre E.|last22=Rollin|first21=James A.|first20=Raj|last21=Comer|last20=Razdan|first19=Congrong|last19=Miao|first18=Jennifer L.|last18=Harcourt|first17=Jonathan|last17=Smith|first16=Harold|last16=Alterson|first15=Kurt|last15=Kamrud|first14=Sheana|last14=Cavitt|first13=Justin|last13=Callaway}}</ref><ref name="PMID 16453264">{{cite journal|last1=Roberts|first1=Anjeanette|last2=Thomas|first2=William D.|last3=Guarner|first3=Jeannette|last4=Lamirande|first4=Elaine W.|last5=Babcock|first5=Gregory J.|last6=Greenough|first6=Thomas C.|last7=Vogel|first7=Leatrice|last8=Hayes|first8=Norman|last9=Sullivan|first9=John L.|last10=Zaki|first10=Sherif|last11=Subbarao|first11=Kanta|displayauthors=4|date=March 2006|title=Therapy with a Severe Acute Respiratory Syndrome–Associated Coronavirus–Neutralizing Human Monoclonal Antibody Reduces Disease Severity and Viral Burden in Golden Syrian Hamsters|journal=[[The Journal of Infectious Diseases]]|volume=193|issue=5|pages=685–92|doi=10.1086/500143|pmid=16453264|last12=Ambrosino|first12=Donna M.}}</ref>


Cũng chưa có vắc-xin phòng chống MERS nào được kiểm chứng.<ref>Shehata, M.M., Gomaa, M.R., Ali, M.A. et al. [https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11684-016-0430-6 Middle East respiratory syndrome coronavirus: a comprehensive review.] Front. Med. 10, 120–136 (2016). {{DOI|10.1007/s11684-016-0430-6}}</ref> Khi MERS trở nên phổ biến, các nghiên cứu SARS đã tồn tại trước đó được tin rằng có thể sẽ cung cấp một bản mẫu hữu ích trong việc phát triển vắc-xin và liệu pháp chữa trị cho bệnh nhân nhiễm MERS-CoV.<ref name="JiangFutureVirology" /><ref name="Butler3oct2013">{{cite journal|last=Butler|first=Declan|date=October 2012|title=SARS veterans tackle coronavirus|journal=[[Nature (journal)|Nature]]|volume=490|issue=7418|pages=20|bibcode=2012Natur.490...20B|doi=10.1038/490020a|pmid=23038444}}</ref> Đến tháng 3 năm 2020 có 1 vắc-xin MERS (gốc DNA) đã hoàn thiện pha I thử nghiệm lâm sàng trên con người,<ref>{{cite journal|title=Safety and immunogenicity of an anti-Middle East respiratory syndrome coronavirus DNA vaccine: a phase 1, open-label, single-arm, dose-escalation trial.|pmid=31351922|doi=10.1016/S1473-3099(19)30266-X}}</ref> và ba loại khác đang trong quá trình phát triển, tất cả đều là vắc-xin vector virus, 2 vector virus Adeno (ChAdOx1-MERS,<ref>{{cite web | url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT03399578| title=Safety and Immunogenicity of a Candidate MERS-CoV Vaccine (MERS001)|access-date=18 March 2020}}</ref><ref>{{cite web | url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04170829| title=Safety and Immunogenicity of a Candidate MERS-CoV Vaccine (MERS002)|access-date=18 March 2020}}</ref> BVRS-GamVac<ref>{{cite web | url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04130594| title=Study of Safety and Immunogenicity of BVRS-GamVac|access-date=18 March 2020}}</ref>) và 1 vector MVA (MVA-MERS-S<ref>{{cite web | url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT03615911| title=Safety, Tolerability and Immunogenicity of Vaccine Candidate MVA-MERS-S|access-date=18 March 2020}}</ref>).<ref>{{cite journal|title=Recent Advances in the Vaccine Development Against Middle East Respiratory Syndrome-Coronavirus|pmid=31428074|doi=10.3389/fmicb.2019.01781}}</ref>
Cũng chưa có vắc-xin phòng chống MERS nào được kiểm chứng.<ref>Shehata, M.M., Gomaa, M.R., Ali, M.A. et al. [https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11684-016-0430-6 Middle East respiratory syndrome coronavirus: a comprehensive review.] Front. Med. 10, 120–136 (2016). {{DOI|10.1007/s11684-016-0430-6}}</ref> Khi MERS trở nên phổ biến, các nghiên cứu SARS đã tồn tại trước đó được tin rằng có thể sẽ cung cấp một bản mẫu hữu ích trong việc phát triển vắc-xin và liệu pháp chữa trị cho bệnh nhân nhiễm MERS-CoV.<ref name="JiangFutureVirology" /><ref name="Butler3oct2013">{{cite journal|last=Butler|first=Declan|date=October 2012|title=SARS veterans tackle coronavirus|journal=[[Nature (journal)|Nature]]|volume=490|issue=7418|pages=20|bibcode=2012Natur.490...20B|doi=10.1038/490020a|pmid=23038444}}</ref> Đến tháng 3 năm 2020 có 1 vắc-xin MERS (gốc DNA) đã hoàn thiện pha I thử nghiệm lâm sàng trên con người,<ref>{{cite journal|title=Safety and immunogenicity of an anti-Middle East respiratory syndrome coronavirus DNA vaccine: a phase 1, open-label, single-arm, dose-escalation trial.|pmid=31351922|doi=10.1016/S1473-3099(19)30266-X}}</ref> và ba loại khác đang trong quá trình phát triển, tất cả đều là vắc-xin vector virus, 2 vector virus Adeno (ChAdOx1-MERS,<ref>{{chú thích web | url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT03399578| title=Safety and Immunogenicity of a Candidate MERS-CoV Vaccine (MERS001)|accessdate =ngày 18 tháng 3 năm 2020}}</ref><ref>{{chú thích web | url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04170829| title=Safety and Immunogenicity of a Candidate MERS-CoV Vaccine (MERS002)|accessdate =ngày 18 tháng 3 năm 2020}}</ref> BVRS-GamVac<ref>{{chú thích web | url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04130594| title=Study of Safety and Immunogenicity of BVRS-GamVac|accessdate =ngày 18 tháng 3 năm 2020}}</ref>) và 1 vector MVA (MVA-MERS-S<ref>{{chú thích web | url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT03615911| title=Safety, Tolerability and Immunogenicity of Vaccine Candidate MVA-MERS-S|accessdate =ngày 18 tháng 3 năm 2020}}</ref>).<ref>{{cite journal|title=Recent Advances in the Vaccine Development Against Middle East Respiratory Syndrome-Coronavirus|pmid=31428074|doi=10.3389/fmicb.2019.01781}}</ref>


== Nỗ lực năm 2020 ==
== Nỗ lực năm 2020 ==
SARS-CoV-2 được xác định vào cuối năm 2019 là nguyên nhân gây nên một căn bệnh sau đó được đặt tên là [[COVID-19]]. Một đợt bùng phát phạm vi toàn cầu trong năm 2020 và cuối cùng được tuyên bố đại dịch, dẫn đến việc đầu tư đáng kể vào quá trình nghiên cứu để phát triển vắc-xin.<ref name=Fauci/><ref name="Gates">{{cite journal | last=Gates | first=Bill | title=Responding to Covid-19 — A Once-in-a-Century Pandemic? | journal=New England Journal of Medicine | date=28 February 2020 | issn=0028-4793 | doi=10.1056/nejmp2003762|url=https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMp2003762}}</ref> Nhiều tổ chức sử dụng bộ gen được công bố để phát triển một loại vắc xin có thể có khả năng chống lại SARS-CoV-2.<ref name="Reut_NIH_Moderna_3months">{{cite news | last1= Steenhuysen | first1= Julie | last2= Kelland | first2= Kate | title= With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine | date= 24 January 2020 | agency= [[Reuters]] | url= https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8 |access-date=25 January 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20200125203723/https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8 |archive-date= 25 January 2020 |url-status=live| name-list-format=vanc}}</ref><ref name="clinicaltrialsarena">Praveen Duddu. [https://www.clinicaltrialsarena.com/analysis/coronavirus-mers-cov-drugs/ Coronavirus outbreak: Vaccines/drugs in the pipeline for Covid-19] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200219184512/https://www.clinicaltrialsarena.com/analysis/coronavirus-mers-cov-drugs/ |date=19 February 2020 }}. clinicaltrialsarena.com 19 February 2020.</ref><ref name="lee">{{cite news|last=Lee|first=Jaimy|url=https://www.marketwatch.com/story/these-nine-companies-are-working-on-coronavirus-treatments-or-vaccines-heres-where-things-stand-2020-03-06|title=These nine companies are working on coronavirus treatments or vaccines — here's where things stand|date=7 March 2020|work=[[MarketWatch]]|accessdate=7 March 2020|url-status=live}}</ref> Có khoảng 35 công ty và viện hàn lâm tham gia quá trình phát triển vắc-xin,<ref>[https://www.theguardian.com/world/2020/mar/18/when-will-a-coronavirus-vaccine-be-ready By Laura Spinney, Wed 18 Mar 2020 06.32 EDT "When will a coronavirus vaccine be ready?" The Guardian]</ref> và khoảng 300 nghiên cứu lâm sàng đang diễn ra tính đến tháng 3 năm 2020.<ref name="devlin">{{cite news |author1=Hannah Devlin |author2=Ian Sample |title=Hopes rise over experimental drug's effectiveness against coronavirus |url=https://www.theguardian.com/world/2020/mar/10/hopes-rise-over-experimental-drugs-effectiveness-against-coronavirus |accessdate=19 March 2020 |work=The Guardian |date=10 March 2020}}</ref>
SARS-CoV-2 được xác định vào cuối năm 2019 là nguyên nhân gây nên một căn bệnh sau đó được đặt tên là [[COVID-19]]. Một đợt bùng phát phạm vi toàn cầu trong năm 2020 và cuối cùng được tuyên bố đại dịch, dẫn đến việc đầu tư đáng kể vào quá trình nghiên cứu để phát triển vắc-xin.<ref name="Fauci">{{cite journal | last=Fauci | first=Anthony S. | last2=Lane | first2=H. Clifford | last3=Redfield | first3=Robert R. | title=Covid-19 — Navigating the Uncharted | journal=New England Journal of Medicine | date=28 February 2020 | issn=0028-4793 | doi=10.1056/nejme2002387|url=https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMe2002387}}</ref><ref name="Gates">{{cite journal | last=Gates | first=Bill | title=Responding to Covid-19 — A Once-in-a-Century Pandemic? | journal=New England Journal of Medicine | date=ngày 28 tháng 2 năm 2020 | issn=0028-4793 | doi=10.1056/nejmp2003762|url=https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMp2003762}}</ref> Nhiều tổ chức sử dụng bộ gen được công bố để phát triển một loại vắc xin có thể có khả năng chống lại SARS-CoV-2.<ref name="Reut_NIH_Moderna_3months">{{chú thích báo | last1= Steenhuysen | first1= Julie | last2= Kelland | first2= Kate | title= With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine | date= ngày 24 tháng 1 năm 2020 | agency= [[Reuters]] | url= https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8 |accessdate =ngày 25 tháng 1 năm 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20200125203723/https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8 |archive-date= ngày 25 tháng 1 năm 2020 |url-status=live| name-list-format=vanc}}</ref><ref name="clinicaltrialsarena">Praveen Duddu. [https://www.clinicaltrialsarena.com/analysis/coronavirus-mers-cov-drugs/ Coronavirus outbreak: Vaccines/drugs in the pipeline for Covid-19] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200219184512/https://www.clinicaltrialsarena.com/analysis/coronavirus-mers-cov-drugs/ |date=ngày 19 tháng 2 năm 2020 }}. clinicaltrialsarena.com ngày 19 tháng 2 năm 2020.</ref><ref name="lee">{{chú thích báo|last=Lee|first=Jaimy|url=https://www.marketwatch.com/story/these-nine-companies-are-working-on-coronavirus-treatments-or-vaccines-heres-where-things-stand-2020-03-06|title=These nine companies are working on coronavirus treatments or vaccines — here's where things stand|date=ngày 7 tháng 3 năm 2020|work=[[MarketWatch]]|accessdate=ngày 7 tháng 3 năm 2020|url-status=live}}</ref> Có khoảng 35 công ty và viện hàn lâm tham gia quá trình phát triển vắc-xin,<ref>[https://www.theguardian.com/world/2020/mar/18/when-will-a-coronavirus-vaccine-be-ready By Laura Spinney, Wed 18 Mar 2020 06.32 EDT "When will a coronavirus vaccine be ready?" The Guardian]</ref> và khoảng 300 nghiên cứu lâm sàng đang diễn ra tính đến tháng 3 năm 2020.<ref name="devlin">{{chú thích báo |author1=Hannah Devlin |author2=Ian Sample |title=Hopes rise over experimental drug's effectiveness against coronavirus |url=https://www.theguardian.com/world/2020/mar/10/hopes-rise-over-experimental-drugs-effectiveness-against-coronavirus |accessdate=ngày 19 tháng 3 năm 2020 |work=The Guardian |date=ngày 10 tháng 3 năm 2020}}</ref>


=== Đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng ===
=== Đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng ===
* [[Viện các Bệnh Dị ứng và Truyền nhiễm Quốc gia]] (NIAID) cộng tác cùng [[Moderna]] để phát triển một loại [[vắc-xin RNA]] khớp với gai bề mặt của coronavirus.<ref name="Reut_NIH_Moderna_3months" /> Trong tháng 2 năm 2020, NIAID đăng ký pha 1 thử nghiệm lâm sàng cho vắc-xin, được gọi là mRNA-1273, tuyển tình nguyện viên tại Seattle, Washington, Hoa Kỳ.<ref name="CTdotGOV-mRNA-1273">{{cite web |title=Safety and Immunogenicity Study of 2019-nCoV Vaccine (mRNA-1273) to Prevent SARS-CoV-2 Infection - Full Text View - ClinicalTrials.gov |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04283461 |website=clinicaltrials.gov |publisher=National Library of Medicine, National Institutes of Health |accessdate=17 March 2020 |language=en}}</ref><ref name="NIH-director-16-March">{{cite web |title=NIH clinical trial of investigational vaccine for COVID-19 begins |url=https://www.nih.gov/news-events/news-releases/nih-clinical-trial-investigational-vaccine-covid-19-begins |website=National Institutes of Health (NIH) |publisher=National Institutes of Health |accessdate=17 March 2020 |language=EN |date=16 March 2020}}</ref> Vào ngày 16 tháng 3 năm 2020, nghiên cứu trên người bắt đầu.<ref>{{cite web|url=https://www.nih.gov/news-events/news-releases/nih-clinical-trial-investigational-vaccine-covid-19-begins|title=NIH clinical trial of investigational vaccine for COVID-19 begins|publisher=US National Institutes of Health|date=16 March 2020}}</ref>
* [[Viện các Bệnh Dị ứng và Truyền nhiễm Quốc gia]] (NIAID) cộng tác cùng [[Moderna]] để phát triển một loại [[vắc-xin RNA]] khớp với gai bề mặt của coronavirus.<ref name="Reut_NIH_Moderna_3months" /> Trong tháng 2 năm 2020, NIAID đăng ký pha 1 thử nghiệm lâm sàng cho vắc-xin, được gọi là mRNA-1273, tuyển tình nguyện viên tại Seattle, Washington, Hoa Kỳ.<ref name="CTdotGOV-mRNA-1273">{{chú thích web |title=Safety and Immunogenicity Study of 2019-nCoV Vaccine (mRNA-1273) to Prevent SARS-CoV-2 Infection - Full Text View - ClinicalTrials.gov |url=https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04283461 |website=clinicaltrials.gov |publisher=National Library of Medicine, National Institutes of Health |accessdate=ngày 17 tháng 3 năm 2020 |language=en}}</ref><ref name="NIH-director-16-March">{{chú thích web |title=NIH clinical trial of investigational vaccine for COVID-19 begins |url=https://www.nih.gov/news-events/news-releases/nih-clinical-trial-investigational-vaccine-covid-19-begins |website=National Institutes of Health (NIH) |publisher=National Institutes of Health |accessdate=ngày 17 tháng 3 năm 2020 |language=EN |date=ngày 16 tháng 3 năm 2020}}</ref> Vào ngày 16 tháng 3 năm 2020, nghiên cứu trên người bắt đầu.<ref>{{chú thích web|url=https://www.nih.gov/news-events/news-releases/nih-clinical-trial-investigational-vaccine-covid-19-begins|title=NIH clinical trial of investigational vaccine for COVID-19 begins|publisher=US National Institutes of Health|date=ngày 16 tháng 3 năm 2020}}</ref>


=== Tiền thử nghiệm lâm sàng ===
=== Tiền thử nghiệm lâm sàng ===
* [[Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc]]<ref name="auto1">{{cite news|url=http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/26/c_138734908.htm|title=China CDC developing novel coronavirus vaccine|date=26 January 2020|access-date=28 January 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200126201658/http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/26/c_138734908.htm|archive-date=26 January 2020|agency=[[Xinhua News Agency]]}}</ref><ref>{{cite news|last=Jeong-ho|first=Lee|url=https://www.scmp.com/news/china/society/article/3047676/number-coronavirus-cases-china-doubles-spread-rate-accelerates|title=Chinese scientists race to develop vaccine as coronavirus death toll jumps|date=26 January 2020|work=[[South China Morning Post]]|access-date=28 January 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200126073453/https://www.scmp.com/news/china/society/article/3047676/number-coronavirus-cases-china-doubles-spread-rate-accelerates|archive-date=26 January 2020|last2=Zheng|first2=William|last3=Zhou|first3=Laura}}</ref>
* [[Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc]]<ref name="auto1">{{chú thích báo|url=http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/26/c_138734908.htm|title=China CDC developing novel coronavirus vaccine|date=ngày 26 tháng 1 năm 2020|accessdate =ngày 28 tháng 1 năm 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200126201658/http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/26/c_138734908.htm|archive-date=ngày 26 tháng 1 năm 2020|agency=[[Xinhua News Agency]]}}</ref><ref>{{chú thích báo|last=Jeong-ho|first=Lee|url=https://www.scmp.com/news/china/society/article/3047676/number-coronavirus-cases-china-doubles-spread-rate-accelerates|title=Chinese scientists race to develop vaccine as coronavirus death toll jumps|date=ngày 26 tháng 1 năm 2020|work=[[South China Morning Post]]|accessdate =ngày 28 tháng 1 năm 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200126073453/https://www.scmp.com/news/china/society/article/3047676/number-coronavirus-cases-china-doubles-spread-rate-accelerates|archive-date=ngày 26 tháng 1 năm 2020|last2=Zheng|first2=William|last3=Zhou|first3=Laura}}</ref>
*[[Đại học Hồng Kông]]<ref name="HKvaccine">{{cite news|last1=Cheung|first1=Elizabeth|url=https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3047956/china-coronavirus-hong-kong-researchers-have|title=Hong Kong researchers have developed coronavirus vaccine, expert reveals|date=28 January 2020|work=[[South China Morning Post]]|access-date=28 January 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200128154002/https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3047956/china-coronavirus-hong-kong-researchers-have|archive-date=28 January 2020}}</ref>
*[[Đại học Hồng Kông]]<ref name="HKvaccine">{{chú thích báo|last1=Cheung|first1=Elizabeth|url=https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3047956/china-coronavirus-hong-kong-researchers-have|title=Hong Kong researchers have developed coronavirus vaccine, expert reveals|date=ngày 28 tháng 1 năm 2020|work=[[South China Morning Post]]|accessdate =ngày 28 tháng 1 năm 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200128154002/https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3047956/china-coronavirus-hong-kong-researchers-have|archive-date=ngày 28 tháng 1 năm 2020}}</ref>
*[[Đại học Washington tại St. Louis]]<ref>{{Cite web|url=https://news.stlpublicradio.org/post/wash-u-scientists-are-developing-coronavirus-vaccine|title=Wash U Scientists Are Developing A Coronavirus Vaccine|last=Chen|first=Eli|website=news.stlpublicradio.org|language=en|access-date=2020-03-19}}</ref>
*[[Đại học Washington tại St. Louis]]<ref>{{chú thích web|url=https://news.stlpublicradio.org/post/wash-u-scientists-are-developing-coronavirus-vaccine|title=Wash U Scientists Are Developing A Coronavirus Vaccine|last=Chen|first=Eli|website=news.stlpublicradio.org|language=en|accessdate = ngày 19 tháng 3 năm 2020}}</ref>
* Ba dự án vắc-xin được hỗ trợ bởi [[Liên minh Đổi mới Chuẩn bị Dịch bệnh]] (CEPI), bao gồm những dự án bởi công ty [[công nghệ sinh học]] [[Moderna]],<ref>{{Cite news|last=Ziady|first=Hanna|url=https://www.cnn.com/2020/02/25/business/moderna-coronavirus-vaccine/index.html|title=Biotech company Moderna says its coronavirus vaccine is ready for first tests|date=26 February 2020|access-date=2 March 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200228083910/https://www.cnn.com/2020/02/25/business/moderna-coronavirus-vaccine/index.html|archive-date=28 February 2020|publisher=[[CNN]]}}</ref> Dược phẩm Inovio, và [[Đại học Queensland]].<ref name="Guardian_CEPI_16weeks" />
* Ba dự án vắc-xin được hỗ trợ bởi [[Liên minh Đổi mới Chuẩn bị Dịch bệnh]] (CEPI), bao gồm những dự án bởi công ty [[công nghệ sinh học]] [[Moderna]],<ref>{{chú thích báo|last=Ziady|first=Hanna|url=https://www.cnn.com/2020/02/25/business/moderna-coronavirus-vaccine/index.html|title=Biotech company Moderna says its coronavirus vaccine is ready for first tests|date=ngày 26 tháng 2 năm 2020|accessdate =ngày 2 tháng 3 năm 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200228083910/https://www.cnn.com/2020/02/25/business/moderna-coronavirus-vaccine/index.html|archive-date=ngày 28 tháng 2 năm 2020|publisher=[[CNN]]}}</ref> Dược phẩm Inovio, và [[Đại học Queensland]].<ref name="Guardian_CEPI_16weeks" />
* [[Dược phẩm Inovio]] đang phát triển một loại [[vắc-xin DNA vaccination|vắc-xin gốc DNA]] cộng tác cùng một công ty Trung Quốc, dự kiến [[thử nghiệm lâm sàng]] trên người vào mùa hè [[Bắc Bán cầu]] năm 2020.<ref>{{Cite news|last=Mazumdar|first=Tulip|url=https://www.bbc.com/news/health-51299735|title=Coronavirus: Scientists race to develop a vaccine|date=30 January 2020|access-date=3 February 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200130184311/https://www.bbc.com/news/health-51299735|archive-date=30 January 2020|publisher=[[BBC News]]}}</ref>
* [[Dược phẩm Inovio]] đang phát triển một loại [[vắc-xin DNA vaccination|vắc-xin gốc DNA]] cộng tác cùng một công ty Trung Quốc, dự kiến [[thử nghiệm lâm sàng]] trên người vào mùa hè [[Bắc Bán cầu]] năm 2020.<ref>{{chú thích báo|last=Mazumdar|first=Tulip|url=https://www.bbc.com/news/health-51299735|title=Coronavirus: Scientists race to develop a vaccine|date=ngày 30 tháng 1 năm 2020|accessdate =ngày 3 tháng 2 năm 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200130184311/https://www.bbc.com/news/health-51299735|archive-date=ngày 30 tháng 1 năm 2020|publisher=[[BBC News]]}}</ref>
* Tại Úc, [[Đại học Queensland]] đang nghiên cứu tiềm năng của một loại vắc-xin [[kìm giữ phân tử]], nó sẽ chỉnh sửa protein của virus để kích thích phản ứng miễn dịch.<ref name="Guardian_CEPI_16weeks">{{cite news|last1=Devlin|first1=Hannah|url=https://www.theguardian.com/science/2020/jan/24/lessons-from-sars-outbreak-help-in-race-for-coronavirus-vaccine|title=Lessons from SARS outbreak help in race for coronavirus vaccine|date=24 January 2020|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=25 January 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200125203322/https://www.theguardian.com/science/2020/jan/24/lessons-from-sars-outbreak-help-in-race-for-coronavirus-vaccine|archive-date=25 January 2020}}</ref>
* Tại Úc, [[Đại học Queensland]] đang nghiên cứu tiềm năng của một loại vắc-xin [[kìm giữ phân tử]], nó sẽ chỉnh sửa protein của virus để kích thích phản ứng miễn dịch.<ref name="Guardian_CEPI_16weeks">{{chú thích báo|last1=Devlin|first1=Hannah|url=https://www.theguardian.com/science/2020/jan/24/lessons-from-sars-outbreak-help-in-race-for-coronavirus-vaccine|title=Lessons from SARS outbreak help in race for coronavirus vaccine|date=ngày 24 tháng 1 năm 2020|newspaper=[[The Guardian]]|accessdate =ngày 25 tháng 1 năm 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200125203322/https://www.theguardian.com/science/2020/jan/24/lessons-from-sars-outbreak-help-in-race-for-coronavirus-vaccine|archive-date=ngày 25 tháng 1 năm 2020}}</ref>
* Tại Canada, [[Tổ chức Vắc-xin và Bệnh Truyền nhiễm|Trung tâm Vắc-xin Quốc tế]] (VIDO-InterVac), [[Đại học Saskatchewan]], được tài trợ liên bang để nghiên cứu một loại vắc-xin, hướng đến [[thử nghiệm động vật|thử nghiệm trên động vật]] không phải con người vào tháng 3 năm 2020 và thử nghiệm trên con người vào năm 2021.<ref name="CBC_Saskatch_6_8_weeks_nonhuman">{{cite news|url=https://www.cbc.ca/news/canada/saskatchewan/vido-intervac-working-on-coronavirus-vaccine-1.5439118|title=Saskatchewan lab joins global effort to develop coronavirus vaccine|date=24 January 2020|access-date=25 January 2020|url-status=live|archive-url=http://archive.today/jYfcU|archive-date=25 January 2020|publisher=[[CBC News]]|agency=[[The Canadian Press]]}}</ref><ref name="sask">{{cite news|last=Vescera|first=Zak|url=https://thestarphoenix.com/news/local-news/u-of-s-team-gets-federal-dollars-to-develop-covid-19-vaccine|title=U of S team gets federal dollars to develop COVID-19 vaccine|date=6 March 2020|work=[[Saskatoon StarPhoenix]]|accessdate=7 March 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200309180736/https://thestarphoenix.com/news/local-news/u-of-s-team-gets-federal-dollars-to-develop-covid-19-vaccine/|archive-date=9 March 2020}}</ref>
* Tại Canada, [[Tổ chức Vắc-xin và Bệnh Truyền nhiễm|Trung tâm Vắc-xin Quốc tế]] (VIDO-InterVac), [[Đại học Saskatchewan]], được tài trợ liên bang để nghiên cứu một loại vắc-xin, hướng đến [[thử nghiệm động vật|thử nghiệm trên động vật]] không phải con người vào tháng 3 năm 2020 và thử nghiệm trên con người vào năm 2021.<ref name="CBC_Saskatch_6_8_weeks_nonhuman">{{chú thích báo|url=https://www.cbc.ca/news/canada/saskatchewan/vido-intervac-working-on-coronavirus-vaccine-1.5439118|title=Saskatchewan lab joins global effort to develop coronavirus vaccine|date=ngày 24 tháng 1 năm 2020|accessdate =ngày 25 tháng 1 năm 2020|url-status=live|archive-url=http://archive.today/jYfcU|archive-date=ngày 25 tháng 1 năm 2020|publisher=[[CBC News]]|agency=[[The Canadian Press]]}}</ref><ref name="sask">{{chú thích báo|last=Vescera|first=Zak|url=https://thestarphoenix.com/news/local-news/u-of-s-team-gets-federal-dollars-to-develop-covid-19-vaccine|title=U of S team gets federal dollars to develop COVID-19 vaccine|date=ngày 6 tháng 3 năm 2020|work=[[Saskatoon StarPhoenix]]|accessdate=ngày 7 tháng 3 năm 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200309180736/https://thestarphoenix.com/news/local-news/u-of-s-team-gets-federal-dollars-to-develop-covid-19-vaccine/|archive-date=ngày 9 tháng 3 năm 2020}}</ref>
* Vào tháng 1 năm 2020, [[Dược phẩm Janssen]] bắt đầu nghiên cứu phát triển vắc-xin.<ref>{{Cite news|last=Mishra|first=Manas|url=https://www.reuters.com/article/us-china-health-johnson-johnson-idUSKBN1ZS1VW|title=Johnson & Johnson working on vaccine for deadly coronavirus|date=29 January 2020|access-date=19 February 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200129231718/https://www.reuters.com/article/us-china-health-johnson-johnson-idUSKBN1ZS1VW|archive-date=29 January 2020|agency=[[Reuters]]|editor-last=Orr|editor-first=Bernard|editor-last2=Kuber|editor-first2=Shailesh}}</ref> Janssen đang phát triển một loại vắc-xin đường uống cùng với đối tác công nghệ sinh học của họ, [[Vaxart]].<ref name="nas">{{cite web |title=Vaxart (VXRT) - A long shot or perfect shot? |url=https://www.nasdaq.com/articles/vaxart-vxrt-a-long-shot-or-perfect-shot-2020-02-25 |publisher=NASDAQ, RTTNews.com |accessdate=1 March 2020 |date=25 February 2020}}</ref>
* Vào tháng 1 năm 2020, [[Dược phẩm Janssen]] bắt đầu nghiên cứu phát triển vắc-xin.<ref>{{chú thích báo|last=Mishra|first=Manas|url=https://www.reuters.com/article/us-china-health-johnson-johnson-idUSKBN1ZS1VW|title=Johnson & Johnson working on vaccine for deadly coronavirus|date=ngày 29 tháng 1 năm 2020|accessdate =ngày 19 tháng 2 năm 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200129231718/https://www.reuters.com/article/us-china-health-johnson-johnson-idUSKBN1ZS1VW|archive-date=ngày 29 tháng 1 năm 2020|agency=[[Reuters]]|editor-last=Orr|editor-first=Bernard|editor-last2=Kuber|editor-first2=Shailesh}}</ref> Janssen đang phát triển một loại vắc-xin đường uống cùng với đối tác công nghệ sinh học của họ, [[Vaxart]].<ref name="nas">{{chú thích web |title=Vaxart (VXRT) - A long shot or perfect shot? |url=https://www.nasdaq.com/articles/vaxart-vxrt-a-long-shot-or-perfect-shot-2020-02-25 |publisher=NASDAQ, RTTNews.com |accessdate=ngày 1 tháng 3 năm 2020 |date=ngày 25 tháng 2 năm 2020}}</ref>
* [[Emergent Biosolutions]] kết hợp cùng [[Novavax]] Inc. trong quá trình phát triển và sản xuất vắc-xin. Bộ đôi lên kế hoạch tiền thử nghiệm lâm sàng và pha 1 thử nghiệm lâm sàng vào tháng 7 năm 2020.<ref>{{cite news |last1=Gilgore |first1=Sara |title=Novavax’s coronavirus vaccine program is getting some help from Emergent BioSolutions, |url=https://www.bizjournals.com/washington/news/2020/03/10/novavax-s-coronavirus-vaccine-program-is-getting.html |work=Washington Business Journal |publisher=American City Business Journals |date=10 March 2020 |location=Charlotte NC}}</ref>
* [[Emergent Biosolutions]] kết hợp cùng [[Novavax]] Inc. trong quá trình phát triển và sản xuất vắc-xin. Bộ đôi lên kế hoạch tiền thử nghiệm lâm sàng và pha 1 thử nghiệm lâm sàng vào tháng 7 năm 2020.<ref>{{chú thích báo |last1=Gilgore |first1=Sara |title=Novavax’s coronavirus vaccine program is getting some help from Emergent BioSolutions, |url=https://www.bizjournals.com/washington/news/2020/03/10/novavax-s-coronavirus-vaccine-program-is-getting.html |work=Washington Business Journal |publisher=American City Business Journals |date=ngày 10 tháng 3 năm 2020 |location=Charlotte NC}}</ref>
* Vào ngày 12 tháng 3 năm 2020, viên chức Bộ Y tế Ấn Độ từ [[Viện Virus học Quốc gia]], [[Pune]] nói rằng họ đang nghiên cứu 11 mẫu cô lập và kể cả có nhanh cũng mất ít nhất từ 1 năm rưỡi đến 2 năm để phát triển vắc-xin.<ref>{{cite web |title=Will take one-and-a-half to two years for India to develop vaccine for COVID-19: Health Ministry |url=https://economictimes.indiatimes.com/https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/will-take-one-and-a-half-to-two-years-for-india-to-develop-vaccine-for-covid-19-health-ministry/articleshow/74597044.cms | website=Economic Times |accessdate=12 March 2020}}</ref>
* Vào ngày 12 tháng 3 năm 2020, viên chức Bộ Y tế Ấn Độ từ [[Viện Virus học Quốc gia]], [[Pune]] nói rằng họ đang nghiên cứu 11 mẫu cô lập và kể cả có nhanh cũng mất ít nhất từ 1 năm rưỡi đến 2 năm để phát triển vắc-xin.<ref>{{chú thích web |title=Will take one-and-a-half to two years for India to develop vaccine for COVID-19: Health Ministry |url=https://economictimes.indiatimes.com/https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/will-take-one-and-a-half-to-two-years-for-india-to-develop-vaccine-for-covid-19-health-ministry/articleshow/74597044.cms | website=Economic Times |accessdate=ngày 12 tháng 3 năm 2020}}</ref>
* Vào ngày 17 tháng 3 năm 2020, công ty dược phẩm Hoa Kỳ [[Pfizer]] tuyên bố họ sẽ hợp tác cùng công ty Đức BioNTech để cùng nhau phát triển một loại vắc-xin gốc [[RNA thông tin]] cho COVID-19.<ref name="techcrunch">{{Cite news |url=https://techcrunch.com/2020/03/17/pfizer-and-biontech-announce-joint-development-of-a-potential-covid-19-vaccine/ |title=Pfizer and BioNTech announce joint development of a potential COVID-19 vaccine |date=18 March 2020 |work=TechCrunch |access-date=18 March 2020}}</ref>
* Vào ngày 17 tháng 3 năm 2020, công ty dược phẩm Hoa Kỳ [[Pfizer]] tuyên bố họ sẽ hợp tác cùng công ty Đức BioNTech để cùng nhau phát triển một loại vắc-xin gốc [[RNA thông tin]] cho COVID-19.<ref name="techcrunch">{{chú thích báo |url=https://techcrunch.com/2020/03/17/pfizer-and-biontech-announce-joint-development-of-a-potential-covid-19-vaccine/ |title=Pfizer and BioNTech announce joint development of a potential COVID-19 vaccine |date=ngày 18 tháng 3 năm 2020 |work=TechCrunch |accessdate =ngày 18 tháng 3 năm 2020}}</ref>
* Vào ngày 18 tháng 3 năm 2020, [[Emergent BioSolutions]] tuyên bố một thỏa thuận sản xuất cùng với [[Vaxart]] để phát triển vắc-xin.<ref>{{cite news|author=Sara Gilgore|url=https://www.bizjournals.com/washington/news/2020/03/18/emergent-biosolutions-dives-into-another.html|title=Emergent BioSolutions dives into another coronavirus vaccine effort|work=Washington Business Journal|date=March 18, 2020|accessdate=March 18, 2020}}</ref>
* Vào ngày 18 tháng 3 năm 2020, [[Emergent BioSolutions]] tuyên bố một thỏa thuận sản xuất cùng với [[Vaxart]] để phát triển vắc-xin.<ref>{{chú thích báo|author=Sara Gilgore|url=https://www.bizjournals.com/washington/news/2020/03/18/emergent-biosolutions-dives-into-another.html|title=Emergent BioSolutions dives into another coronavirus vaccine effort|work=Washington Business Journal|date=ngày 18 tháng 3 năm 2020|accessdate=ngày 18 tháng 3 năm 2020}}</ref>
* Các nhà khoa học tại [[Viện Nghiên cứu Vắc-xin Edward Jenner]] thuộc [[Đại học Oxford]] đang phát triển một loại vắc-xin ứng cử.<ref>{{cite web |title=Two groups of British scientists in race to develop coronavirus vaccine|author=Ross Lydall|work=Evening Standard|date=February 7, 2020|accessdate=March 19, 2020|url=https://www.standard.co.uk/news/health/coronavirus-vaccine-uk-scientists-imperial-college-oxford-university-a4356406.html}}</ref>
* Các nhà khoa học tại [[Viện Nghiên cứu Vắc-xin Edward Jenner]] thuộc [[Đại học Oxford]] đang phát triển một loại vắc-xin ứng cử.<ref>{{chú thích web |title=Two groups of British scientists in race to develop coronavirus vaccine|author=Ross Lydall|work=Evening Standard|date=ngày 7 tháng 2 năm 2020|accessdate=ngày 19 tháng 3 năm 2020|url=https://www.standard.co.uk/news/health/coronavirus-vaccine-uk-scientists-imperial-college-oxford-university-a4356406.html}}</ref>


== Những tin đồn và thông tin sai lệch ==
== Những tin đồn và thông tin sai lệch ==
{{main article|Thông tin sai lệch và thuyết âm mưu liên quan đến đại dịch COVID-19}}
{{main article|Thông tin sai lệch và thuyết âm mưu liên quan đến đại dịch COVID-19}}
Truyền thông trên các mạng xã hội đã thúc đẩy một [[thuyết âm mưu]] cho rằng virus đằng sau COVID-19, SARS-CoV-2, đã được biết đến từ trước và đã có vắc-xin, nhưng thực tế là vẫn chưa có. Các tài liệu nghiên cứu được các bài viết [[truyền thông xã hội]] dẫn nguồn là các nghiên cứu đã tồn tại về [[Trình tự axit nucleic|giải mã trình tự bộ gen]] và vắc-xin cho những chủng coronavirus khác, ví dụ như [[Virus corona liên quan đến hội chứng hô hấp cấp tính nặng|SARS coronavirus]].<ref>{{Cite web|url=https://www.politifact.com/factchecks/2020/jan/23/facebook-posts/there-outbreak-china-wuhan-coronavirus-there-not-v/|title=No, there is no vaccine for the Wuhan coronavirus|last=Kertscher|first=Tom|date=23 January 2020|website=[[PolitiFact]]|publisher=[[Poynter Institute]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200207133056/https://www.politifact.com/factchecks/2020/jan/23/facebook-posts/there-outbreak-china-wuhan-coronavirus-there-not-v/|archive-date=7 February 2020|access-date=7 February 2020}}</ref><ref name="20200124factcheckA">{{Cite web|url=https://www.factcheck.org/2020/01/social-media-posts-spread-bogus-coronavirus-conspiracy-theory/|title=Social Media Posts Spread Bogus Coronavirus Conspiracy Theory|last=McDonald|first=Jessica|date=24 January 2020|website=[[FactCheck.org]]|publisher=[[Annenberg Public Policy Center]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200206102802/https://www.factcheck.org/2020/01/social-media-posts-spread-bogus-coronavirus-conspiracy-theory/|archive-date=6 February 2020|access-date=8 February 2020}}</ref>
Truyền thông trên các mạng xã hội đã thúc đẩy một [[thuyết âm mưu]] cho rằng virus đằng sau COVID-19, SARS-CoV-2, đã được biết đến từ trước và đã có vắc-xin, nhưng thực tế là vẫn chưa có. Các tài liệu nghiên cứu được các bài viết [[truyền thông xã hội]] dẫn nguồn là các nghiên cứu đã tồn tại về [[Trình tự axit nucleic|giải mã trình tự bộ gen]] và vắc-xin cho những chủng coronavirus khác, ví dụ như [[Virus corona liên quan đến hội chứng hô hấp cấp tính nặng|SARS coronavirus]].<ref>{{chú thích web|url=https://www.politifact.com/factchecks/2020/jan/23/facebook-posts/there-outbreak-china-wuhan-coronavirus-there-not-v/|title=No, there is no vaccine for the Wuhan coronavirus|last=Kertscher|first=Tom|date=ngày 23 tháng 1 năm 2020|website=[[PolitiFact]]|publisher=[[Poynter Institute]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200207133056/https://www.politifact.com/factchecks/2020/jan/23/facebook-posts/there-outbreak-china-wuhan-coronavirus-there-not-v/|archive-date=ngày 7 tháng 2 năm 2020|accessdate =ngày 7 tháng 2 năm 2020}}</ref><ref name="20200124factcheckA">{{chú thích web|url=https://www.factcheck.org/2020/01/social-media-posts-spread-bogus-coronavirus-conspiracy-theory/|title=Social Media Posts Spread Bogus Coronavirus Conspiracy Theory|last=McDonald|first=Jessica|date=ngày 24 tháng 1 năm 2020|website=[[FactCheck.org]]|publisher=[[Annenberg Public Policy Center]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200206102802/https://www.factcheck.org/2020/01/social-media-posts-spread-bogus-coronavirus-conspiracy-theory/|archive-date=ngày 6 tháng 2 năm 2020|accessdate =ngày 8 tháng 2 năm 2020}}</ref>


== Chú thích ==
== Chú thích ==
{{reflist}}
{{tham khảo}}


== Liên kết ngoài ==
== Liên kết ngoài ==
* [https://www.who.int/blueprint/priority-diseases/key-action/novel-coronavirus-landscape-ncov.pdf DRAFT landscape of COVID-19 candidate vaccines] – 4 March 2020
* [https://www.who.int/blueprint/priority-diseases/key-action/novel-coronavirus-landscape-ncov.pdf DRAFT landscape of COVID-19 candidate vaccines] – ngày 4 tháng 3 năm 2020


{{COVID-19}}
{{COVID-19}}

[[Thể loại:Đại dịch COVID-19]]
[[Thể loại:Nghiên cứu y học]]
[[Thể loại:Vắc-xin]]

Phiên bản lúc 20:02, ngày 20 tháng 3 năm 2020

Vắc-xin COVID-19 là một loại vắc-xin giả định phòng chống bệnh virus corona 2019 (COVID-19). Tuy chưa có mẫu vắc-xin nào hoàn thiện các thử nghiệm lâm sàng, nhưng đã và đang có nhiều cố gắng trong quá trình phát triển vắc-xin. Cuối tháng 2 năm 2020, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nói họ không nghĩ rằng một loại vắc-xin phòng chống SARS-CoV-2, virus gây bệnh, sẽ được hoàn thiện trong vòng ít hơn 18 tháng.[1] Đến đầu tháng 3 năm 2020, khoảng 30 vắc-xin ứng cử đang trong quá trình phát triển.

Những nỗ lực tạo ra vắc-xin coronavirus trước đó

Nhiều loại vắc-xin dùng cho động vật đã được sản xuất để phòng chống các bệnh do coronavirus gây ra, bao gồm virus corona ở chim, virus corona ở chó và virus corona ở mèo.[2]

Các nỗ lực trước đó trong việc phát triển vắc-xin phòng chống những virus trong họ Coronaviridae gây bệnh ở người, cụ thể là SARS-CoV gây hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) và MERS-CoV gây hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS). Vắc-xin phòng chống SARS[3] và MERS[4] đã được thử nghiệm trên các mô hình động vật không phải con người. Đến năm 2020, chưa có vắc-xin chữa và bảo vệ dành cho SARS mà cho thấy sự an toàn và hiệu quả trên người.[5][6] Theo một số tài liệu nghiên cứu xuất bản từ 2005 đến 2006, xác định và phát triển một loại vắc-xin mới và thuốc để điều trị SARS là một trong những ưu tiên của chính phủ và các cơ quan sức khỏe công cộng trên toàn thế giới.[7][8][9]

Cũng chưa có vắc-xin phòng chống MERS nào được kiểm chứng.[10] Khi MERS trở nên phổ biến, các nghiên cứu SARS đã tồn tại trước đó được tin rằng có thể sẽ cung cấp một bản mẫu hữu ích trong việc phát triển vắc-xin và liệu pháp chữa trị cho bệnh nhân nhiễm MERS-CoV.[5][11] Đến tháng 3 năm 2020 có 1 vắc-xin MERS (gốc DNA) đã hoàn thiện pha I thử nghiệm lâm sàng trên con người,[12] và ba loại khác đang trong quá trình phát triển, tất cả đều là vắc-xin vector virus, 2 vector virus Adeno (ChAdOx1-MERS,[13][14] BVRS-GamVac[15]) và 1 vector MVA (MVA-MERS-S[16]).[17]

Nỗ lực năm 2020

SARS-CoV-2 được xác định vào cuối năm 2019 là nguyên nhân gây nên một căn bệnh sau đó được đặt tên là COVID-19. Một đợt bùng phát phạm vi toàn cầu trong năm 2020 và cuối cùng được tuyên bố đại dịch, dẫn đến việc đầu tư đáng kể vào quá trình nghiên cứu để phát triển vắc-xin.[18][19] Nhiều tổ chức sử dụng bộ gen được công bố để phát triển một loại vắc xin có thể có khả năng chống lại SARS-CoV-2.[20][21][22] Có khoảng 35 công ty và viện hàn lâm tham gia quá trình phát triển vắc-xin,[23] và khoảng 300 nghiên cứu lâm sàng đang diễn ra tính đến tháng 3 năm 2020.[24]

Đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng

Tiền thử nghiệm lâm sàng

Những tin đồn và thông tin sai lệch

Bài chi tiết: Thông tin sai lệch và thuyết âm mưu liên quan đến đại dịch COVID-19

Truyền thông trên các mạng xã hội đã thúc đẩy một thuyết âm mưu cho rằng virus đằng sau COVID-19, SARS-CoV-2, đã được biết đến từ trước và đã có vắc-xin, nhưng thực tế là vẫn chưa có. Các tài liệu nghiên cứu được các bài viết truyền thông xã hội dẫn nguồn là các nghiên cứu đã tồn tại về giải mã trình tự bộ gen và vắc-xin cho những chủng coronavirus khác, ví dụ như SARS coronavirus.[44][45]

Chú thích

  1. ^ Grenfell, Rob; Drew, Trevor (ngày 17 tháng 2 năm 2020). “Here's Why It's Taking So Long to Develop a Vaccine for the New Coronavirus”. ScienceAlert. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 2 năm 2020. Truy cập ngày 26 tháng 2 năm 2020.
  2. ^ Cavanagh, Dave (2003). “Severe acute respiratory syndrome vaccine development: Experiences of vaccination against avian infectious bronchitis coronavirus”. Avian Pathology. 32 (6): 567–582. doi:10.1080/03079450310001621198. PMID 14676007.
  3. ^ Gao, Wentao; Tamin, Azaibi; Soloff, Adam; d'Aiuto, Leonardo; Nwanegbo, Edward; Robbins, Paul D.; Bellini, William J.; Barratt-Boyes, Simon; Gambotto, Andrea (2003). “Effects of a SARS-associated coronavirus vaccine in monkeys”. The Lancet. 362 (9399): 1895–1896. doi:10.1016/S0140-6736(03)14962-8. PMID 14667748.
  4. ^ Kim, Eun; Okada, Kaori; Kenniston, Tom; Raj, V. Stalin; Alhajri, Mohd M.; Farag, Elmoubasher A.B.A.; Alhajri, Farhoud; Osterhaus, Albert D.M.E.; Haagmans, Bart L.; Gambotto, Andrea (2014). “Immunogenicity of an adenoviral-based Middle East Respiratory Syndrome coronavirus vaccine in BALB/C mice”. Vaccine. 32 (45): 5975–5982. doi:10.1016/j.vaccine.2014.08.058. PMID 25192975.
  5. ^ a b Jiang, Shibo; Lu, Lu; Du, Lanying (2013). “Development of SARS vaccines and therapeutics is still needed”. Future Virology. 8 (1): 1–2. doi:10.2217/fvl.12.126.
  6. ^ “SARS (severe acute respiratory syndrome)”. National Health Service. ngày 5 tháng 3 năm 2020. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 3 năm 2020. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2020.
  7. ^ Greenough, Thomas C.; Babcock, Gregory J.; Roberts, Anjeanette; Hernandez, Hector J.; Thomas, Jr., William D.; Coccia, Jennifer A.; Graziano, Robert F.; Srinivasan, Mohan; Lowy, Israel; Finberg, Robert W.; Subbarao, Kanta; Vogel, Leatrice; Somasundaran, Mohan; Luzuriaga, Katherine; Sullivan, John L.; Ambrosino, Donna M. (ngày 15 tháng 2 năm 2005). “Development and Characterization of a Severe Acute Respiratory Syndrome–Associated Coronavirus–Neutralizing Human Monoclonal Antibody That Provides Effective Immunoprophylaxis in Mice”. The Journal of Infectious Diseases. 191 (4): 507–14. doi:10.1086/427242. PMID 15655773. Đã bỏ qua tham số không rõ |displayauthors= (gợi ý |display-authors=) (trợ giúp)
  8. ^ Tripp, Ralph A.; Haynes, Lia M.; Moore, Deborah; Anderson, Barbara; Tamin, Azaibi; Harcourt, Brian H.; Jones, Les P.; Yilla, Mamadi; Babcock, Gregory J.; Greenough, Thomas; Ambrosino, Donna M.; Alvarez, Rene; Callaway, Justin; Cavitt, Sheana; Kamrud, Kurt; Alterson, Harold; Smith, Jonathan; Harcourt, Jennifer L.; Miao, Congrong; Razdan, Raj; Comer, James A.; Rollin, Pierre E.; Ksiazek, Thomas G.; Sanchez, Anthony; Rota, Paul A.; Bellini, William J.; Anderson, Larry J. (tháng 9 năm 2005). “Monoclonal antibodies to SARS-associated coronavirus (SARS-CoV): Identification of neutralizing and antibodies reactive to S, N, M and E viral proteins”. Journal of Virological Methods. 128 (1–2): 21–8. doi:10.1016/j.jviromet.2005.03.021. PMID 15885812. Đã bỏ qua tham số không rõ |displayauthors= (gợi ý |display-authors=) (trợ giúp)
  9. ^ Roberts, Anjeanette; Thomas, William D.; Guarner, Jeannette; Lamirande, Elaine W.; Babcock, Gregory J.; Greenough, Thomas C.; Vogel, Leatrice; Hayes, Norman; Sullivan, John L.; Zaki, Sherif; Subbarao, Kanta; Ambrosino, Donna M. (tháng 3 năm 2006). “Therapy with a Severe Acute Respiratory Syndrome–Associated Coronavirus–Neutralizing Human Monoclonal Antibody Reduces Disease Severity and Viral Burden in Golden Syrian Hamsters”. The Journal of Infectious Diseases. 193 (5): 685–92. doi:10.1086/500143. PMID 16453264. Đã bỏ qua tham số không rõ |displayauthors= (gợi ý |display-authors=) (trợ giúp)
  10. ^ Shehata, M.M., Gomaa, M.R., Ali, M.A. et al. Middle East respiratory syndrome coronavirus: a comprehensive review. Front. Med. 10, 120–136 (2016). doi:10.1007/s11684-016-0430-6
  11. ^ Butler, Declan (tháng 10 năm 2012). “SARS veterans tackle coronavirus”. Nature. 490 (7418): 20. Bibcode:2012Natur.490...20B. doi:10.1038/490020a. PMID 23038444.
  12. ^ “Safety and immunogenicity of an anti-Middle East respiratory syndrome coronavirus DNA vaccine: a phase 1, open-label, single-arm, dose-escalation trial”. doi:10.1016/S1473-3099(19)30266-X. PMID 31351922. Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp)
  13. ^ “Safety and Immunogenicity of a Candidate MERS-CoV Vaccine (MERS001)”. Truy cập ngày 18 tháng 3 năm 2020.
  14. ^ “Safety and Immunogenicity of a Candidate MERS-CoV Vaccine (MERS002)”. Truy cập ngày 18 tháng 3 năm 2020.
  15. ^ “Study of Safety and Immunogenicity of BVRS-GamVac”. Truy cập ngày 18 tháng 3 năm 2020.
  16. ^ “Safety, Tolerability and Immunogenicity of Vaccine Candidate MVA-MERS-S”. Truy cập ngày 18 tháng 3 năm 2020.
  17. ^ “Recent Advances in the Vaccine Development Against Middle East Respiratory Syndrome-Coronavirus”. doi:10.3389/fmicb.2019.01781. PMID 31428074. Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp)
  18. ^ Fauci, Anthony S.; Lane, H. Clifford; Redfield, Robert R. (28 tháng 2 năm 2020). “Covid-19 — Navigating the Uncharted”. New England Journal of Medicine. doi:10.1056/nejme2002387. ISSN 0028-4793.
  19. ^ Gates, Bill (ngày 28 tháng 2 năm 2020). “Responding to Covid-19 — A Once-in-a-Century Pandemic?”. New England Journal of Medicine. doi:10.1056/nejmp2003762. ISSN 0028-4793.
  20. ^ a b Steenhuysen, Julie; Kelland, Kate (ngày 24 tháng 1 năm 2020). “With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine”. Reuters. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |name-list-format= (gợi ý |name-list-style=) (trợ giúp)
  21. ^ Praveen Duddu. Coronavirus outbreak: Vaccines/drugs in the pipeline for Covid-19 Lưu trữ 2020-02-19 tại Wayback Machine. clinicaltrialsarena.com ngày 19 tháng 2 năm 2020.
  22. ^ Lee, Jaimy (ngày 7 tháng 3 năm 2020). “These nine companies are working on coronavirus treatments or vaccines — here's where things stand”. MarketWatch. Truy cập ngày 7 tháng 3 năm 2020.
  23. ^ By Laura Spinney, Wed 18 Mar 2020 06.32 EDT "When will a coronavirus vaccine be ready?" The Guardian
  24. ^ Hannah Devlin; Ian Sample (ngày 10 tháng 3 năm 2020). “Hopes rise over experimental drug's effectiveness against coronavirus”. The Guardian. Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2020.
  25. ^ “Safety and Immunogenicity Study of 2019-nCoV Vaccine (mRNA-1273) to Prevent SARS-CoV-2 Infection - Full Text View - ClinicalTrials.gov”. clinicaltrials.gov (bằng tiếng Anh). National Library of Medicine, National Institutes of Health. Truy cập ngày 17 tháng 3 năm 2020.
  26. ^ “NIH clinical trial of investigational vaccine for COVID-19 begins”. National Institutes of Health (NIH) (bằng tiếng Anh). National Institutes of Health. ngày 16 tháng 3 năm 2020. Truy cập ngày 17 tháng 3 năm 2020.
  27. ^ “NIH clinical trial of investigational vaccine for COVID-19 begins”. US National Institutes of Health. ngày 16 tháng 3 năm 2020.
  28. ^ “China CDC developing novel coronavirus vaccine”. Xinhua News Agency. ngày 26 tháng 1 năm 2020. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 28 tháng 1 năm 2020.
  29. ^ Jeong-ho, Lee; Zheng, William; Zhou, Laura (ngày 26 tháng 1 năm 2020). “Chinese scientists race to develop vaccine as coronavirus death toll jumps”. South China Morning Post. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 28 tháng 1 năm 2020.
  30. ^ Cheung, Elizabeth (ngày 28 tháng 1 năm 2020). “Hong Kong researchers have developed coronavirus vaccine, expert reveals”. South China Morning Post. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 28 tháng 1 năm 2020.
  31. ^ Chen, Eli. “Wash U Scientists Are Developing A Coronavirus Vaccine”. news.stlpublicradio.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2020.
  32. ^ Ziady, Hanna (ngày 26 tháng 2 năm 2020). “Biotech company Moderna says its coronavirus vaccine is ready for first tests”. CNN. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 2 năm 2020. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2020.
  33. ^ a b Devlin, Hannah (ngày 24 tháng 1 năm 2020). “Lessons from SARS outbreak help in race for coronavirus vaccine”. The Guardian. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2020.
  34. ^ Mazumdar, Tulip (ngày 30 tháng 1 năm 2020). “Coronavirus: Scientists race to develop a vaccine”. BBC News. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 3 tháng 2 năm 2020.
  35. ^ “Saskatchewan lab joins global effort to develop coronavirus vaccine”. CBC News. The Canadian Press. ngày 24 tháng 1 năm 2020. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2020.
  36. ^ Vescera, Zak (ngày 6 tháng 3 năm 2020). “U of S team gets federal dollars to develop COVID-19 vaccine”. Saskatoon StarPhoenix. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 3 năm 2020. Truy cập ngày 7 tháng 3 năm 2020.
  37. ^ Mishra, Manas (ngày 29 tháng 1 năm 2020). Orr, Bernard; Kuber, Shailesh (biên tập). “Johnson & Johnson working on vaccine for deadly coronavirus”. Reuters. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 19 tháng 2 năm 2020.
  38. ^ “Vaxart (VXRT) - A long shot or perfect shot?”. NASDAQ, RTTNews.com. ngày 25 tháng 2 năm 2020. Truy cập ngày 1 tháng 3 năm 2020.
  39. ^ Gilgore, Sara (ngày 10 tháng 3 năm 2020). “Novavax's coronavirus vaccine program is getting some help from Emergent BioSolutions,”. Washington Business Journal. Charlotte NC: American City Business Journals.
  40. ^ “Will take one-and-a-half to two years for India to develop vaccine for COVID-19: Health Ministry”. Economic Times. Truy cập ngày 12 tháng 3 năm 2020.
  41. ^ “Pfizer and BioNTech announce joint development of a potential COVID-19 vaccine”. TechCrunch. ngày 18 tháng 3 năm 2020. Truy cập ngày 18 tháng 3 năm 2020.
  42. ^ Sara Gilgore (ngày 18 tháng 3 năm 2020). “Emergent BioSolutions dives into another coronavirus vaccine effort”. Washington Business Journal. Truy cập ngày 18 tháng 3 năm 2020.
  43. ^ Ross Lydall (ngày 7 tháng 2 năm 2020). “Two groups of British scientists in race to develop coronavirus vaccine”. Evening Standard. Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2020.
  44. ^ Kertscher, Tom (ngày 23 tháng 1 năm 2020). “No, there is no vaccine for the Wuhan coronavirus”. PolitiFact. Poynter Institute. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 2 năm 2020. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2020.
  45. ^ McDonald, Jessica (ngày 24 tháng 1 năm 2020). “Social Media Posts Spread Bogus Coronavirus Conspiracy Theory”. FactCheck.org. Annenberg Public Policy Center. Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 2 năm 2020. Truy cập ngày 8 tháng 2 năm 2020.

Liên kết ngoài

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Vắc-xin_COVID-19&oldid=59631069”