Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Dầu”
Không có tóm lược sửa đổi |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
| Dòng 8: | Dòng 8: | ||
Chứng thực đầu tiên bằng tiếng Anh 1176, từ ''oil'' bắt nguồn từ [[tiếng Pháp]] cổ ''oile'', trong [[tiếng Latin]] ''oleum'',<ref>{{L&S|oleum|ref}}</ref> lần lượt xuất phát từ [[tiếng Hy Lạp]] {{lang|grc|ἔλαιον}} (''elaion''), "dầu ô liu, dầu"<ref>{{LSJ|e)/laion|ἔλαιον|ref}}.</ref> và từ {{lang|grc|ἐλαία}} (''elaia'') có nghĩa là "cây [[ô liu]]", "quả ô liu".<ref>{{LSJ|e)lai/a|ἐλαία|shortref}}.</ref><ref>{{OEtymD|oil}}</ref> Các hình thức chứng thực sớm nhất của từ này trong [[Thời kỳ Mycenae]] {{lang|gmy|𐀁𐀨𐀺}}, ''e-ra-wo'' và {{lang|gmy|𐀁𐁉𐀺}}, ''e-rai-wo'', được viết trong tập lệnh âm tiết [[Linear B]].<ref>{{cite web|title=The Linear B word e-ra-wo|url=http://www.palaeolexicon.com/ShowWord.aspx?Id=16728|website=Palaeolexicon. Word study tool of ancient languages}}</ref> |
Chứng thực đầu tiên bằng tiếng Anh 1176, từ ''oil'' bắt nguồn từ [[tiếng Pháp]] cổ ''oile'', trong [[tiếng Latin]] ''oleum'',<ref>{{L&S|oleum|ref}}</ref> lần lượt xuất phát từ [[tiếng Hy Lạp]] {{lang|grc|ἔλαιον}} (''elaion''), "dầu ô liu, dầu"<ref>{{LSJ|e)/laion|ἔλαιον|ref}}.</ref> và từ {{lang|grc|ἐλαία}} (''elaia'') có nghĩa là "cây [[ô liu]]", "quả ô liu".<ref>{{LSJ|e)lai/a|ἐλαία|shortref}}.</ref><ref>{{OEtymD|oil}}</ref> Các hình thức chứng thực sớm nhất của từ này trong [[Thời kỳ Mycenae]] {{lang|gmy|𐀁𐀨𐀺}}, ''e-ra-wo'' và {{lang|gmy|𐀁𐁉𐀺}}, ''e-rai-wo'', được viết trong tập lệnh âm tiết [[Linear B]].<ref>{{cite web|title=The Linear B word e-ra-wo|url=http://www.palaeolexicon.com/ShowWord.aspx?Id=16728|website=Palaeolexicon. Word study tool of ancient languages}}</ref> |
||
== |
== Phân loại == |
||
=== Dầu hữu cơ=== |
|||
Dầu nhẹ hơn nước và không tan trong nước tan tốt trong cồn hoặc [[ete]], là chất lỏng có tính nhờn. |
|||
Dầu hữu cơ được sản xuất trong sự đa dạng đáng chú ý của thực vật, động vật và các sinh vật khác thông qua các quá trình [[trao đổi chất]] tự nhiên. ''[[Chất béo]]'' là thuật ngữ khoa học cho các [[axit béo]], [[steroid]] và các hóa chất tương tự thường được tìm thấy trong các loại dầu được tạo ra bởi các sinh vật sống, trong khi dầu dùng để chỉ một hỗn hợp tổng thể của các hóa chất. Dầu hữu cơ cũng có thể chứa các hóa chất khác ngoài lipit, bao gồm protein, sáp (loại hợp chất có đặc tính giống như dầu ở nhiệt độ phổ biến) và các [[ancaloit]]. |
|||
Lipid có thể được phân loại theo cách mà chúng được tạo ra bởi một sinh vật, cấu trúc hóa học và giới hạn [[độ hòa tan]] trong nước so với dầu. Chúng có hàm lượng [[carbon]] và [[hydro]] cao và thiếu đáng kể [[oxy]] so với các hợp chất và khoáng chất hữu cơ khác; chúng có xu hướng là các phân tử tương đối không phân cực, nhưng có thể bao gồm cả phân cực và không phân cực như trong trường hợp [[phópholipid]] và steroid. <ref name=alberts>Alberts, Bruce; Johnson, Alexander; Lewis, Julian; Raff, Martin; Roberts, Keith; Walter, Peter. ''Molecular Biology of the Cell''. New York: Garland Science, 2002, pp. 62, 118-119.</ref> |
|||
== Tính chất hóa học == |
|||
Dầu có thành phần [[cacbon]] và [[hydro]]. |
|||
== |
=== Dầu khoáng === |
||
Dầu thô, hoặc [[dầu mỏ]], và các thành phần tinh chế của nó, được gọi chung là '' [[hóa dầu]] '', là những tài nguyên quan trọng trong nền kinh tế hiện đại. Dầu thô có nguồn gốc từ các vật liệu hữu cơ [[hóa thạch]] cổ đại, như [[động vật phù du]] và [[tảo]], mà quá trình [[địa hóa]] chuyển thành dầu.<ref> |
|||
Được sản xuất từ [[Dầu mỏ|dầu thô]] ở các mỏ dầu tự nhiên. |
|||
{{cite journal|doi=10.1016/j.orggeochem.2005.09.001 |
|||
|title=Organic geochemistry – A retrospective of its first 70 years |
|||
|year=2006|last1=Kvenvolden|first1=Keith A.|journal=Organic Geochemistry |
|||
|volume=37|page=1|url=https://zenodo.org/record/1000677 |
|||
}}</ref> Tên gọi "dầu khoáng" là một cách dùng từ sai, trong đó khoáng sản không phải là nguồn gốc của các loại thực vật và động vật cổ xưa. Dầu khoáng là [[hữu cơ]]. Tuy nhiên, nó được phân loại là "dầu khoáng" thay vì "dầu hữu cơ" vì nguồn gốc hữu cơ của nó là từ xa (và chưa được biết đến tại thời điểm phát hiện ra nó) và bởi vì nó thu được trong vùng lân cận của đá, bẫy ngầm và cát. "[[Dầu khoáng]]" cũng đề cập đến một số sản phẩm chưng cất cụ thể của [[dầu thô]]. |
|||
==Xem thêm== |
==Xem thêm== |
||
Phiên bản lúc 19:40, ngày 27 tháng 6 năm 2020
Dầu là bất kỳ chất hóa học không phân cực nào là chất lỏng nhớt ở nhiệt độ môi trường cả kỵ nước (không pha trộn với nước, nghĩa đen là "sợ nước") và ưa béo (pha lẫn với các loại dầu khác, nghĩa đen là "sự thu hút bởi chất mỡ"). Dầu có hàm lượng carbon và hydro cao và thường dễ cháy và chất hoạt động bề mặt. Hầu hết các loại dầu là lipit không bão hòa dạng lỏng ở nhiệt độ phòng.
Định nghĩa chung về dầu bao gồm các lớp hợp chất hóa học có thể không liên quan đến cấu trúc, tính chất và cách sử dụng. Dầu có thể là động vật, thực vật hoặc hóa dầu có nguồn gốc, và có thể dễ bay hơi hoặc không bay hơi.[1] Chúng được sử dụng cho thực phẩm (ví dụ, dầu ô liu), nhiên liệu (ví dụ dầu đốt), mục đích y tế (ví dụ dầu khoáng), dầu bôi trơn (ví dụ dầu động cơ) và sản xuất nhiều loại sơn, nhựa và các vật liệu khác. Dầu được chuẩn bị đặc biệt được sử dụng trong một số nghi lễ tôn giáo và nghi lễ như là hoạt động thanh tẩy.
Từ nguyên gốc
Chứng thực đầu tiên bằng tiếng Anh 1176, từ oil bắt nguồn từ tiếng Pháp cổ oile, trong tiếng Latin oleum,[2] lần lượt xuất phát từ tiếng Hy Lạp ἔλαιον (elaion), "dầu ô liu, dầu"[3] và từ ἐλαία (elaia) có nghĩa là "cây ô liu", "quả ô liu".[4][5] Các hình thức chứng thực sớm nhất của từ này trong Thời kỳ Mycenae 𐀁𐀨𐀺, e-ra-wo và 𐀁𐁉𐀺, e-rai-wo, được viết trong tập lệnh âm tiết Linear B.[6]
Phân loại
Dầu hữu cơ
Dầu hữu cơ được sản xuất trong sự đa dạng đáng chú ý của thực vật, động vật và các sinh vật khác thông qua các quá trình trao đổi chất tự nhiên. Chất béo là thuật ngữ khoa học cho các axit béo, steroid và các hóa chất tương tự thường được tìm thấy trong các loại dầu được tạo ra bởi các sinh vật sống, trong khi dầu dùng để chỉ một hỗn hợp tổng thể của các hóa chất. Dầu hữu cơ cũng có thể chứa các hóa chất khác ngoài lipit, bao gồm protein, sáp (loại hợp chất có đặc tính giống như dầu ở nhiệt độ phổ biến) và các ancaloit.
Lipid có thể được phân loại theo cách mà chúng được tạo ra bởi một sinh vật, cấu trúc hóa học và giới hạn độ hòa tan trong nước so với dầu. Chúng có hàm lượng carbon và hydro cao và thiếu đáng kể oxy so với các hợp chất và khoáng chất hữu cơ khác; chúng có xu hướng là các phân tử tương đối không phân cực, nhưng có thể bao gồm cả phân cực và không phân cực như trong trường hợp phópholipid và steroid. [7]
Dầu khoáng
Dầu thô, hoặc dầu mỏ, và các thành phần tinh chế của nó, được gọi chung là hóa dầu , là những tài nguyên quan trọng trong nền kinh tế hiện đại. Dầu thô có nguồn gốc từ các vật liệu hữu cơ hóa thạch cổ đại, như động vật phù du và tảo, mà quá trình địa hóa chuyển thành dầu.[8] Tên gọi "dầu khoáng" là một cách dùng từ sai, trong đó khoáng sản không phải là nguồn gốc của các loại thực vật và động vật cổ xưa. Dầu khoáng là hữu cơ. Tuy nhiên, nó được phân loại là "dầu khoáng" thay vì "dầu hữu cơ" vì nguồn gốc hữu cơ của nó là từ xa (và chưa được biết đến tại thời điểm phát hiện ra nó) và bởi vì nó thu được trong vùng lân cận của đá, bẫy ngầm và cát. "Dầu khoáng" cũng đề cập đến một số sản phẩm chưng cất cụ thể của dầu thô.
Xem thêm
Tham khảo
- ^ “oil”. Từ điển tiếng Anh Oxford . Nhà xuất bản Đại học Oxford. (Subscription or participating institution membership required.)
- ^ oleum. Charlton T. Lewis and Charles Short. A Latin Dictionary trên Dự án Perseus.
- ^ ἔλαιον. Liddell, Henry George; Scott, Robert; A Greek–English Lexicon at the Perseus Project.
- ^ ἐλαία in Liddell and Scott.
- ^ Harper, Douglas. “oil”. Online Etymology Dictionary.
- ^ “The Linear B word e-ra-wo”. Palaeolexicon. Word study tool of ancient languages.
- ^ Alberts, Bruce; Johnson, Alexander; Lewis, Julian; Raff, Martin; Roberts, Keith; Walter, Peter. Molecular Biology of the Cell. New York: Garland Science, 2002, pp. 62, 118-119.
- ^ Kvenvolden, Keith A. (2006). “Organic geochemistry – A retrospective of its first 70 years”. Organic Geochemistry. 37: 1. doi:10.1016/j.orggeochem.2005.09.001.