Tôn thức Thái cực quyền

Tôn thức Thái cực quyền, Tôn gia Thái cực quyền hay Tôn thị Thái cực quyền (孫式, 孫家, 孫氏 太極拳), còn gọi là Khai hợp hoạt bộ Thái cực quyền (開合活步太極拳), là dòng phái Thái cực quyền của dòng họ Tôn Trung Quốc, được Tôn Phước Toàn, tự là Lộc Đường xiển dương, phát triển trên cơ sở Võ thức Thái cực quyền học từ Hác Vi Chân dung hợp với Hình ý quyền và Bát quái chưởng.

Lịch sử

Tôn Phước Toàn (Sun Fuquan 孫福全), tự là Lộc Đường (Sun Lu-t'ang hoặc Sūn Lùtáng 孫祿堂, 1861-1932), vãn hiệu Hàn Trai, là người huyện Hoàn, tỉnh Hà Bắc. Từ nhỏ ông đã say mê võ thuật, theo Lý Khôi Viên học Hình ý quyền (Xingyiquan 形意拳) và có cơ duyên thụ giáo thầy Quách Văn Thâm, vốn là tôn sư của Lý Khôi Viên, được Quách Văn Thâm chân truyền tuyệt kỹ. Về sau, Tôn Lộc Đường lại theo thầy Trình Diên Hoa học Bát quái chưởng (Bāguàzhăng 八卦掌) và đã mang công phu thâm hậu sau nhiều năm luyện tập.

Trong những năm tiếp theo Tôn Lộc Đường tiếp tục theo học Võ thức Thái cực quyền từ Hác Vi Chân. Say mê nghiên cứu, tiên sinh đã tinh thông ảo diệu cả ba hệ quyền thuật, dung hợp thành một mà sáng tạo ra Tôn thức Thái cực quyền.

Đặc điểm

Tôn thức Thái cực quyền có bộ pháp tới lui theo nhau, bước tới thì chân sau theo, bước lui thì chân trước rút về, khá gần với kỹ thuật đạp bộ của Vịnh Xuân quyền. Kỹ pháp của Tôn thức Thái cực thư thái, tròn trịa, linh hoạt, nhanh nhẹn, tự nhiên. Lúc luyện hai chân hư-thực phân biệt rõ ràng. Quyền thức giống như mây bay nước cuốn, liên tục không ngừng, mỗi lúc chuyển thân lại lấy các chiêu "khai" và "hợp" tiếp nhau, nên còn được gọi là Khai hợp hoạt bộ Thái cực quyền.

Quyền thức

TT	Tên chiêu thức	TT	Tên chiêu thức (tiếp)	TT	Tên chiêu thức (tiếp)
1	Khởi thế Thế khởi đầu	34	Hợp thủ	67	Vân thủ Tay chuyển động như mây bay
2	Lãn trát y Lười mặc áo ngoài	35	Đơn tiên	68	Vân thủ hạ thế Tay như mây trong thế hạ xuống
3	Khai thủ Tay mở ra	36	Vân thủ	69	Kim kê độc lập Gà vàng đứng một chân
4	Hợp thủ Tay hợp lại	37	Cao thám mã Xoa đầu ngựa	70	Đảo niện hầu
5	Đơn tiên Một cây roi	38	Hữu khởi cước Đá bên phải	71	Thủ huy tỳ bà (hữu thức)
6	Đề thủ thượng thức Thức nâng tay lên	39	Tả khởi cước Đá bên trái	72	Bạch hạc lượng sí
7	Bạch hạc lượng sí Hạc trắng xòe cánh	40	Chuyển thân đặng cước Xoay người đá bằng gót chân	73	Khai thủ
8	Khai thủ	41	Tiến bộ đả chùy Bước chân lên đánh chùy	74	Hợp thủ
9	Hợp thủ	42	Phiên thân hữu khởi cước Xoay người đá chân phải	75	Lâu tất ảo bộ (tả thức)
10	Lâu tất ảo bộ (tả thức) Bước nghịch quét qua đầu gối (thức trái)	43	Phi thân phục hổ Dời người hổ nằm phục	76	Thủ huy tỳ bà
11	Thủ huy tỳ bà (tả thức) Tay gảy đàn tỳ bà (thức trái)	44	Tả khởi cước	77	Tam thông bối
12	Tiến bộ ban lan chùy Bước lên gạt ngăn chặn đấm	45	Chuyển thân hữu đặng cước Xoay người đá chân phải bằng gót chân	78	Lãn trát y
13	Như phong tự bế Giống như ngăn giống như chặn	46	Thượng bộ ban lan chùy	79	Khai thủ
14	Bảo hổ thôi sơn Ôm cọp đẩy núi	47	Như phong tự bế	80	Hợp thủ
15	Khai thủ	48	Bão hổ thôi sơn	81	Đơn tiên
16	Hợp thủ	49	Khai thủ (hữu chuyển)	82	Vân thủ
17	Lâu tất ảo bộ (hữu chuyển) Bước nghịch quét qua đầu gối (chuyển phải)	50	Hợp thủ	83	Cao thám mã
18	Lãn trát y	51	Lâu tất ảo bộ (hữu chuyển)	84	Thập tự bãi liên Hình chữ "thập", tạt lá sen
19	Khai thủ	52	Lãn trát y	85	Tiến bộ chỉ đáng chùy Bước lên đánh vào bụng dưới
20	Hợp thủ	53	Khai thủ	86	Thối bộ lãn trát y
21	Đơn tiên	54	Hợp thủ	87	Khai thủ
22	Chẩu hạ khán chùy Chùy nhìn dưới chỏ	55	Tà đơn tiên	88	Hợp thủ
23	Đảo niện hầu (tả thức) Đuổi khỉ lui lại (thức trái)	56	Dã mã phân tông Ngựa hoang lắc bờm	89	Đơn tiên
24	Đảo niện hầu (hữu thức) Đuổi khỉ lui lại (thức phải)	57	Lãn trát y	90	Đơn tiên hạ thế
25	Thủ huy tỳ bà (hữu thức)	58	Khai thủ	91	Thượng bộ thất tinh
26	Bạch hạc lượng sí	59	Hợp thủ	92	Thối bộ khóa hổ
27	Khai thủ	60	Đơn tiên	93	Chuyển giác bãi liên Đổi góc tạt lá sen
28	Hợp thủ	61	Hữu thông bối chưởng Chưởng thông qua lưng (trái)	94	Loan cung xạ hổ Giương cung bắn cọp
29	Lâu tất ảo bộ (tả thức)	62	Ngọc nữ xuyên thoa Thiếu nữ đưa thoi	95	Song chàng chùy Hai chùy đụng nhau
30	Thủ huy tỳ bà (tả thức)	63	Lãn trát y	96	Âm dương hỗn nhất Âm dương trộn lại làm một
31	Tam thông bối Ba lần thông suốt lưng	64	Khai thủ	97	Thâu thức Thế thu lại
32	Lãn trát y	65	Hợp thủ
33	Khai thủ	66	Đơn tiên

Kỹ thuật thôi thủ

Công phu thôi thủ của Tôn thức Thái cực quyền gồm Định bộ thôi thủ và Hoạt bộ thôi thủ.

Tham khảo

• Thái cực quyền toàn tập, Tập 5: Tôn thức Thái cực quyền; Nhà xuất bản Đồng Nai, 2000. Trang 618-692.