Thành viên:TUIBAJAVE/Trung tâm nghiên cứu phát triển/Sự mẫu mực

Sự mẫu mực, hay gương mẫu là một khái niệm phác họa những hình mẫu được dùng để cho các thành viên trên Wikipedia noi theo. Hướng họ đến sự hoàn thiện trong hoạt động và thúc đẩy các thành tựu to lớn. Đây là yếu tố trong muôn vàn yếu tố mà các thành viên luôn muốn kiếm tìm để phục vụ cho sự phát triển dự án.

Phạm vi

Bài viết gương mẫu

Bài viết gương mẫu là bài viết có mức độ hoàn thiện tốt, dùng làm tham chiếu cho các bài viết khác tuân theo. Thông thường các bài viết chất lượng cao, như Bài viết tốt, Bài viết chọn lọc đáp ứng nhu cầu này.

Ngày 3 tháng 10 năm 2015, Nguyentrongphu luận bàn về việc một bài viết ứng cử chọn lọc nhưng có vấn đề thì không thể trở thành bài viết gương mẫu. Anh nói rằng Bài viết chọn lọc là bài viết gương mẫu, nếu không tốt sẽ trở thành tấm gương xấu.

Nếu một bài viết không thể xây dựng theo một cách tốt để làm gương, mà nó có nhiều vấn đề như kém chất lượng chả hạn, thì việc xóa bỏ một bài viết như thế cũng được đánh giá là có tính gương mẫu.

Thành viên gương mẫu

"Thành viên gương mẫu" là khái niệm được đưa ra lần đầu tiên bởi WTL vào năm 2019, với trọng tâm là một thành viên sẽ hoạt động tích cực, tốt đẹp trên nhiều mảng hoạt động, có thể khiến các thành viên quan sát và noi theo. Trong năm 2019, khái niệm này gán ghép cho các thành viên có nhiều thành tích viết một lượng lớn bài BCB, viết và ứng cử nhiều BVT, BVCL, DSCL, và đi liền với điều đó là sự trưng bày một cách phô trương tại trang cá nhân cho các thành viên chiêm ngưỡng, đặc biệt là thành viên mới. Điều này nhằm tạo ra hiệu ứng noi theo.

Tuy thành viên gương mẫu cũng là khái niệm có giá trị, nhưng Wikipedia đã trải qua một thời gian dài trong nhiều năm, kỳ vọng gương mẫu không tập trung vào thành viên thường mà chủ yếu chỉ tập trung vào nhóm thành viên quản trị. Cumeo89 từng hỏi Apple: "Theo em hiểu, người quản lý ngoài việc có các quyền đặc biệt còn là những người đóng góp nhiều nhất, tích cực nhất, là "gương mẫu" và "đầu tàu" của cộng đồng. Không hiểu như thế đúng hay sai? Nếu là đúng, có lẽ mỗi người quản lý đề cao trách nhiệm hơn các thành viên bình thường khác?"

Quản trị viên gương mẫu

Ứng xử gương mẫu đặt ra cho quản trị viên đã được đề cập trong Danh sách quy định của dự án wikipedia: "Điều phối viên hay bảo quản viên, cũng như tất cả các biên tập viên, không phải là người hoàn hảo. Tuy nhiên, nói chung, họ được mong đợi ứng xử gương mẫu, là tấm gương sáng trong cộng đồng, có thái độ văn minh, công bằng đối với các biên tập viên và điều hòa các vấn đề nội dung. Khi đóng vai trò quản trị, họ cũng được mong đợi sẽ xử lý công bằng, đánh giá chính xác, giải trình rõ ràng và giao tiếp lưu loát khi cần thiết."

Ngày 5 tháng 1 năm 2008, Truong Manh An đã nhấn mạnh trong một cuộc thảo luận: "...những thành viên quản lý tuy có vai trò như một thành viên bình thường nhưng vẫn phải thể hiện một sự gương mẫu, đúng đắn, định hướng, dẫn dắt...và cứ tạm coi như là những người "quản lý mẫu mực" với đúng nghĩa thực sự...", và nói thêm: "...Điều này không phải toan tính hay làm gì mờ ám với các thành viên còn lại, mà cái chính là tự tạo ra một người quản lý có đầy đủ tính gương mẫu để những thành viên khác có thể noi theo..." Viethavvh lại có một phản bác gọi đó là đòi hỏi, xem vai trò quản lý là to tát, có nghĩa là đặt ra sự nặng nề cho người quản lý, nhưng chính các thành viên thông thường lại không sẵn lòng tham gia vào vị trí người quản lý để hiểu những gì họ phải trải qua. Ngày 1 tháng 1 năm 2011, Tran Xuan Hoa cũng đồng cảm với điều này: "Làm bảo quản viên thì có lợi lộc gì mà cứ chen nhau cơ chứ? Chỉ là có thêm mấy cái nút so với thành viên thường, cộng với được các thành viên "kính nể" hơn, còn lại thì toàn bị đè lên đè xuống về việc phải là thành viên gương mẫu, phải tích cực,... Bảo quản viên mà wiki-break thì cũng có sao đâu, ai mà chả lúc này lúc kia bận bịu với cuộc sống thực. Chẳng nhẽ bảo quản viên là phải gắn với cái máy tính từ khi bầu lên cho đến cuối đời hay sao?"

Ngày 30 tháng 11 năm 2009, Vietuy bỏ phiếu chống Pharaoh Atem làm bảo quản viên: "Người làm bảo quản phải gương mẫu trước đã, ít ra là ở góc độ biết dừng lại những việc chưa đúng, nếu kéo dài tới mức bị cấm, mà lại bị cấm tới mấy lần thì quả là đáng suy nghĩ".

Ngày 12 tháng 6 năm 2012, Trongphu nói với Violetbonmua: "...chúc bạn làm một BQV tốt nhé.Ờ mà khi bạn là BQV nữ đầu tiên của Wikipedia tiếng Việt thì điều đó càng làm cho bạn có thêm nhiều trọng trách, bạn phải làm gương mẫu và tiền lệ cho các BQV nữ sau để noi theo..." Anh đã đề cập bảo quản viên trước làm gương mẫu cho bảo quản viên sau.

Ngày 27 tháng 10 năm 2013, một thành viên là Yduc12121212 đã đòi hỏi Bảo quản viên mỗi ngày phải viết một bài mới làm gương, nếu không thì từ nhiệm.

Mục tiêu sử dụng

Khích lệ làm việc

Sử dụng "gương mẫu" như một yếu tố lớn trong thúc đẩy cộng đồng đã được Khả Vân Đại Hãn xác định và dày công xây dựng. Trong một cuộc chạm mặt với Alphama, điều này đã được nói rõ: "...tôi ám ảnh với thành tích hàng trăm BCB, tạo ra một hệ thống gương mẫu và dựng lên rất nhiều giải thưởng khích lệ, cùng các sáng kiến phát triển..." Gương mẫu sẽ tạo ra nguồn năng lượng khích lệ các thành viên. Tất cả mục tiêu to lớn này trong nhiều năm được dựng lên nhằm thúc đẩy Wikipedia về phía trước, nhưng phải chịu đựng liên tục sự chống phá thù địch của bảo quản viên Alphama - người muốn giảm nhiệt nhiều thành viên năng nổ một cách khó hiểu.

Cuộc xét tuyển Danh hiệu hoàng gia vào năm 2019, 2020 là một hoạt động mạnh mẽ mà WTL đã hướng đến trong việc truyền đi thông điệp khích lệ mạnh mẽ gần 80 thành viên. Thông báo thành tích gửi đến các thành viên ghi rõ có nội dung như sau: "...Gửi đến bạn thông báo này để vinh danh và bài tỏ lòng ngưỡng mộ cho các đóng góp của bạn. Cũng như sẽ là tấm gương mẫu mực cho các thành viên trong cuộc chạy đua vào năm mới..."

Lừa dối tâm lý cộng đồng

Ngày 28 tháng 5 năm 2014, Alphama đã bị một thành viên IP mỉa may sự gương mẫu giả tạo của bản thân.

Leo lên nắm quyền

Ngày 4 tháng 11 năm 2022, sau vụ scandal của điều phối viên Ngomanh123, Nguyenhai314 có đôi lời gay gắt khi CookieGMVN xin DHN quyền bảo quản viên giao diện: "Ngomanh mấy chục nghìn sửa đổi, cầm cờ ĐPV, luôn tỏ ra là một thành viên gương mẫu, không có bất cứ biểu hiện vi phạm nào, nhưng kết quả thế nào ai cũng biết, huống hồ thành viên này chỉ mới vài nghìn sửa đổi và chưa phải là thành viên thuộc nhóm bảo trì". Anh đã cảnh báo về tính nguy hại của 'gương mẫu giả vờ' nhằm leo lên nắm quyền.

Nhu cầu xung đột

Ngày 14 tháng 2 năm 2022, Khả Vân Đại Hãn đã tố cáo tầm 900 bài viết bị đánh giá là kém chất lượng của Alphama trong quá khứ, nhằm vào vị thế bảo quản viên của thành viên này, yêu sách phải mẫu mực. Sự kiện này diễn ra tại trang Thảo luận chung, là một yêu sách bài viết mẫu mực và bảo quản viên mẫu mực. Khả Vân Đại Hãn đã sử dụng liên tục điều này để phục vụ chiến sự chống Alphama vào năm 2022. Sau đó, dùng nó trong chiến sự chống TuanUt vào năm 2023.

Khen thưởng cá nhân

Ngày 3 tháng 12 năm 2022, Khangdora2809 đã gửi lời khen chân thành đến điều phối viên NhacNy2412: "...là một tuần tra viên rất gương mẫu trong việc chống các bài viết phá hoại...".

Xem thêm

• Thành viên nổi bật trên Thời báo Wikipedia
• Thành viên mới nổi bật trên Thời báo Wikipedia