Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Xì gà”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Thêm tập tin Liên kết định hướng
Dòng 10: Dòng 10:
Từ "xì gà" có nguồn gốc từ [[Tiếng Maya Yucatán|tiếng Maya]] "sikar" (nghĩa là "hút lá thuốc lá cuộn" - từ "si'c", nghĩa là "thuốc lá"). Từ [[tiếng Tây Ban Nha]] "cigarro" chắp cánh sự liên kết giữa ngôn ngữ Maya và việc sử dụng hiện đại. Từ [[tiếng Anh]] được sử dụng phổ biến từ năm [[1730]].<ref>{{cite web|url=http://www.etymonline.com/index.php?search=cigar&searchmode=none |title=Từ điển Etymology trực tuyến |publisher=Etymonline.com |access-date=25 October 2010}}</ref>
Từ "xì gà" có nguồn gốc từ [[Tiếng Maya Yucatán|tiếng Maya]] "sikar" (nghĩa là "hút lá thuốc lá cuộn" - từ "si'c", nghĩa là "thuốc lá"). Từ [[tiếng Tây Ban Nha]] "cigarro" chắp cánh sự liên kết giữa ngôn ngữ Maya và việc sử dụng hiện đại. Từ [[tiếng Anh]] được sử dụng phổ biến từ năm [[1730]].<ref>{{cite web|url=http://www.etymonline.com/index.php?search=cigar&searchmode=none |title=Từ điển Etymology trực tuyến |publisher=Etymonline.com |access-date=25 October 2010}}</ref>
==Lịch sử==
==Lịch sử==

{{Main|Thời đại Khám phá|Lịch sử xì gà}}
{{Further|Thực dân châu Âu tại châu Mỹ|Xì gà ở các thuộc địa Mỹ}}

[[File:MuseoRegionalTuxtla 27.JPG|thumb|upright|Ống xì gà của người bản địa trưng bày tại bảo tàng vùng [[San Andrés Tuxtla]], [[Mexico]]]]

Mặc dù nguồn gốc của việc hút cigar (xì gà) vẫn chưa được biết đến, việc hút cigar lần đầu tiên được các nhà thám hiểm châu Âu quan sát khi tiếp xúc với người bản địa [[Taíno|Taino]] ở [[Cuba]] vào năm 1492. Một chiếc ấm [[đất nung]] của văn minh [[Maya]] từ Guatemala có niên đại từ thế kỷ 10 đã miêu tả người hút xì gà bằng cách buộc lá xì gà với một sợi dây.{{Citation needed|date=December 2020}} Mặc dù xì gà đã được phổ biến trong nhiều [[Thổ dân châu Mỹ|dân tộc bản địa]] trên các đảo của [[Caribbean]], nhưng đối với người [[người châu Âu|châu Âu]] thì xì gà hoàn toàn là một khái niệm xa lạ trước khi [[Thực dân châu Âu tại châu Mỹ|khám phá châu Mỹ mới]] vào thế kỷ 15.<ref name="oxfordbibliographies1">{{cite web |last=Hahn |first=Barbara |date=31 July 2019 |origyear=27 August 2018 |title=Tobacco - Atlantic History |url=https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780199730414/obo-9780199730414-0141.xml |website=oxfordbibliographies.com |location=[[Oxford]] |publisher=[[Oxford University Press]] |doi=10.1093/obo/9780199730414-0141 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201028093226/https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780199730414/obo-9780199730414-0141.xml |archive-date=28 October 2020 |access-date=4 September 2021}}</ref><ref name="Escudero 2014">{{cite book |last=Escudero |first=Antonio Gutiérrez |year=2014 |chapter=Hispaniola's Turn to Tobacco: Products from Santo Domingo in Atlantic Commerce |editor1-last=Aram |editor1-first=Bethany |editor2-last=Yun-Casalilla |editor2-first=Bartolomé |title=Global Goods and the Spanish Empire, 1492–1824: Circulation, Resistance, and Diversity |location=[[Basingstoke]] |publisher=[[Palgrave Macmillan]] |pages=216–229 |doi=10.1057/9781137324054_12 |isbn=978-1-137-32405-4}}</ref><ref name="Nater 2006">{{cite book |author-last=Nater |author-first=Laura |year=2006 |chapter=Colonial Tobacco: Key Commodity of the Spanish Empire, 1500–1800 |chapter-url=https://books.google.com/books?id=mnvBYQqpJbQC&pg=PA93 |editor1-last=Topik |editor1-first=Steven |editor2-last=Marichal |editor2-first=Carlos |editor3-last=Frank |editor3-first=Zephyr |title=From Silver to Cocaine: Latin American Commodity Chains and the Building of the World Economy, 1500–2000 |location=[[Durham, North Carolina]] |publisher=[[Duke University Press]] |pages=93–117 |doi=10.1215/9780822388029-005 |isbn=978-0-8223-3753-9}}</ref> Nhà sử học, chủ địa đất và tu sĩ [[Bartolomé de las Casas]] của Tây Ban Nha đã mô tả chi tiết như thế nào các phi công đầu tiên được [[Christopher Columbus]] gửi vào nội địa [[Cuba]] đã tìm thấy

{{quote|Những người cầm trong tay mảnh gỗ đã được đốt nửa cháy và những loại thảo dược nhất định để hút, đó là những thảo dược khô được đặt trong một chiếc lá nhất định, cũng khô, giống như những chiếc lá mà các cậu bé làm vào ngày Lễ Thánh Linh; và sau khi châm một phần của nó, họ hút, hấp thụ hoặc hít lấy khói bên trong bằng hơi thở, khiến họ trở nên tê liệt và hầu như say rượu, và nghe nói rằng họ không cảm thấy mệt mỏi. Những thứ này, sẽ gọi là "tabacos", họ gọi là "xì gà". Tôi đã biết những người Tây Ban Nha trên đảo Española đã quen với việc sử dụng nó và khi bị khiển trách vì nó, họ đã trả lời rằng họ không thể ngừng sử dụng nó. Tôi không biết họ tìm thấy niềm vui hoặc lợi ích gì trong đó.<ref name=autogenerated3>''Handbook of American Indians North of Mexico'' p. 768</ref>}}

Sau sự xuất hiện của người châu Âu với [[làn sóng thực dân châu Âu đầu tiên]], xì gà trở thành một trong những sản phẩm chính thúc đẩy [[chủ nghĩa thực dân châu Âu]] và cũng trở thành một yếu tố đẩy mạnh trong việc kết hợp [[Chế độ nô lệ ở châu Phi|lao động nô lệ châu Phi]].<ref name="oxfordbibliographies1"/><ref name="Escudero 2014"/><ref name="Nater 2006"/><ref>{{cite book | last = Knight | first = Frederick C. | year = 2010 | title = Working the Diaspora: The Impact of African Labor on the Anglo-American World, 1650–1850 | chapter = Cultivating Knowledge: African Tobacco and Cotton Workers in Colonial British America | chapter-url = https://books.google.com/books?id=ZqQUCgAAQBAJ&pg=PA65 | location = [[New York City|New York]] and [[London]] | publisher = [[New York University Press]] | pages = 65–85 | doi = 10.18574/nyu/9780814748183.003.0004 | isbn = 9780814748183 | lccn = 2009026860}}</ref> Tây Ban Nha giới thiệu xì gà cho người châu Âu vào khoảng năm 1528, và vào năm 1533, [[Diego Columbus]] đề cập đến một thương nhân xì gà ở [[Lisbon]] trong di chúc của ông, cho thấy việc buôn bán xì gà đã phát triển nhanh chóng. Người Pháp, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha ban đầu gọi cây thuốc là "thảo dược linh thiêng" vì những tính chất chữa bệnh được cho là của nó.<ref name=autogenerated3 />

Theo thời gian, các thủy thủ Tây Ban Nha và châu Âu khác đã áp dụng thói quen hút xì gà, cũng như những người [[chinh phục châu Âu của Tây Ban Nha|chinh phục châu Âu của Tây Ban Nha]] và [[chinh phục châu Âu của Bồ Đào Nha|chinh phục châu Âu của Bồ Đào Nha]].<ref name="oxfordbibliographies1"/><ref name="Nater 2006"/> Việc hút xì gà nguyên thủy đã lan rộng đến [[vương quốc Ý|các vương quốc Ý]], [[Đế quốc Hà Lan]], và, sau các chuyến đi của Sir [[Walter Raleigh]] đến châu Mỹ, đến [[vương quốc Đại Anh|vương quốc Đại Anh]]. Việc hút thuốc lá trở nên quen thuộc trên khắp châu Âu - trong [[Ống xì gà|ống]] ở Anh - vào cuối thế kỷ 16.<ref name="Nater 2006"/>

Việc trồng xì gà của Tây Ban Nha bắt đầu nghiêm túc vào năm 1531 trên các đảo [[Đảo Hispaniola|Hispaniola]] và [[Đại thống đốc quân đoàn Santo Domingo|Santo Domingo]].<ref name="Escudero 2014"/><ref>{{Cite web|url=http://archive.tobacco.org/History/Tobacco_History.html|title=Tobacco timeline|date=14 February 2019|website=Archive.tobacco.org}}</ref> Năm 1542, xì gà bắt đầu được trồng thương mại ở Bắc Mỹ, khi người Tây Ban Nha thành lập nhà máy xì gà đầu tiên tại Cuba.<ref>{{Cite web |url=http://finecigars.com.au/cigar-information/history-cigars-old-world/ |title=The History of Cigars in the Old World |access-date=6 November 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161107093854/http://finecigars.com.au/cigar-information/history-cigars-old-world/ |archive-date=7 November 2016 |url-status=dead }}</ref> Ban đầu, xì gà được cho là có tính chất dược liệu, nhưng một số người xem nó là điều xấu. Nó bị chỉ trích bởi [[Philip II của Tây Ban Nha]] và [[James I của Anh]].<ref>{{cite web|url=http://www.cigars-review.org/history.htm|title=A bit of History|publisher=Cigars Review|access-date=8 April 2011}}</ref>

Vào khoảng năm 1592, thuyền buôn Tây Ban Nha ''San Clemente'' mang theo {{convert|50|kg|lb}} hạt xì gà đến Philippines qua đường buôn Acapulco-Manila. Nó được phân phát cho các nhà truyền giáo Công giáo Rôma, người đã tìm thấy khí hậu và đất đai tốt để trồng xì gà chất lượng cao ở đó. Việc hút cigar không trở nên phổ biến cho đến giữa thế kỷ 18, và mặc dù có rất ít bức tranh từ thời kỳ này, nhưng có một số báo cáo.[[File:Harrynelsonpillsbury.jpg|thumb|[[Harry Nelson Pillsbury]] hút xì gà]]

Cho rằng [[Israel Putnam]] đã mang lại một số [[cigar Havana|cigar Havana]] từ Cuba trong thời kỳ [[Chiến tranh Bảy năm]],<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/1997/06/29/magazine/cigar-asphyxionado.html|title=Cigar Asphyxionado|last=McNichol|first=Tom|access-date=21 August 2018}}</ref> khiến việc hút xì gà trở nên phổ biến ở Mỹ sau [[Cách mạng Mỹ]]. Ông cũng mang theo hạt xì gà Cuba, mà ông trồng ở trang trại của mình ở [[Putnam Heights]], tiểu bang [[Connecticut]].<ref>{{cite web |url=http://www.tobacco.org/History/putnam.html |title=General Putnam and the Cigar |access-date=22 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131105142311/http://www.tobacco.org/History/putnam.html |archive-date=5 November 2013 |url-status=dead }}</ref> Tại Mỹ, việc trồng xì gà đã phát triển đáng kể trong các tiểu bang [[Connecticut]], [[Havana, Florida|Florida]], [[Pennsylvania]], [[New York (tiểu bang)|New York]], và [[Ohio]], với Connecticut là trung tâm sản xuất lớn nhất. Trong thế kỷ 19, Mỹ trở thành nguồn cung cấp chính của xì gà cho thế giới, với Cuba và Bắc Phi cũng trở thành những nhà sản xuất quan trọng.<ref>{{cite book |last=Barlow |first=Christine E. |year=2004 |chapter=Growing and Manufacturing |chapter-url=https://books.google.com/books?id=dUj4DVkGqFUC&pg=PA40 |editor1-last=Kluger |editor1-first=Richard |title=Ashes to Ashes: America's Hundred-Year Cigarette War, the Public Health, and the Unabashed Triumph of Philip Morris |location=[[New York City|New York]] |publisher=[[Vintage Books]] |pages=40–59 |isbn=978-1-4000-3083-8 |lccn=2004053041}}</ref>

Trong thế kỷ 20, sự phổ biến của xì gà lan rộng trên toàn cầu và trở thành biểu tượng của quý tộc, sự sang trọng và sự thưởng thức. Các nhãn hiệu xì gà nổi tiếng như Cohiba, Montecristo và Romeo y Julieta được tạo ra ở Cuba và vẫn được coi là những trong những loại xì gà chất lượng cao nhất trên thế giới.<ref>{{cite book|title=The Complete Idiot's Guide to Cigars, 2nd Edition|author=Lisa Figueredo|publisher=Alpha Books|year=2006|pages=26|isbn=978-1592573966}}</ref>

Ngày nay, việc hút cigar vẫn là một phong cách và hoạt động giải trí phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới, mặc dù các quy định và lệnh cấm về hút cigar đã được áp dụng trong nhiều nơi vì lý do sức khỏe công cộng.

==Sản suất==
==Sản suất==


Phiên bản lúc 14:22, ngày 4 tháng 7 năm 2023

4 điếu xì gà từ 4 nhãn hiệu khác nhau
Hình ảnh Che Guevara và điếu xì gà

Xì gà là một loại thuốc lá được sấy khô và bó, quấn chặt thành từng điếu theo dạng điếu thuốc cuộn nguyên bó. So sánh với thuốc lá thì xì gà thường có kích thước lớn hơn, lá thuốc lá trong xì gà thường để nguyên không thái, vỏ bọc bên ngoài của một điếu xì gà cũng chính là lá thuốc lá. Theo cơ quan Quốc tế Nghiên cứu về ung thư trực thuộc Tổ chức Y tế Thế giới, do làm từ nguyên liệu thuốc lá nên xì gà không tốt cho sức khỏe.

Xì gà được trồng và sản xuất với số lượng lớn ở Brasil, Cameroon, Cuba, Cộng hòa Dominica, Honduras, Indonesia, México, Nicaragua, Philippines và các vùng phía Đông Hoa Kỳ. Xì gà La Habana là một trong những loại xì gà có chất lượng hàng đầu trên thế giới, Có mặt trên 150 quốc gia và trở thành một biểu tượng của đất nước Cuba, đây là mặt hàng xa xỉ của những người thuộc tầng lớp quý tộc, điều đặc biệt là những điếu xì gà Cuba nổi tiếng được sản xuất bằng phương pháp thủ công.[1]

Hút xì gà mang theo những rủi ro nghiêm trọng đối với sức khỏe, bao gồm nguy cơ tăng cao mắc các loại và dạng khác nhau của ung thư, bệnh hô hấp, bệnh tim mạch, bệnh thần kinh, bệnh nha chu và rụng răng, và bệnh ác tính[2][3][4][5][6]

Từ nguyên học

Từ "xì gà" có nguồn gốc từ tiếng Maya "sikar" (nghĩa là "hút lá thuốc lá cuộn" - từ "si'c", nghĩa là "thuốc lá"). Từ tiếng Tây Ban Nha "cigarro" chắp cánh sự liên kết giữa ngôn ngữ Maya và việc sử dụng hiện đại. Từ tiếng Anh được sử dụng phổ biến từ năm 1730.[7]

Lịch sử

Bài chi tiết: Thời đại Khám phá và Lịch sử xì gà
Xem thêm thông tin: Thực dân châu Âu tại châu Mỹ và Xì gà ở các thuộc địa Mỹ
Ống xì gà của người bản địa trưng bày tại bảo tàng vùng San Andrés Tuxtla, Mexico

Mặc dù nguồn gốc của việc hút cigar (xì gà) vẫn chưa được biết đến, việc hút cigar lần đầu tiên được các nhà thám hiểm châu Âu quan sát khi tiếp xúc với người bản địa Taino ở Cuba vào năm 1492. Một chiếc ấm đất nung của văn minh Maya từ Guatemala có niên đại từ thế kỷ 10 đã miêu tả người hút xì gà bằng cách buộc lá xì gà với một sợi dây.[cần dẫn nguồn] Mặc dù xì gà đã được phổ biến trong nhiều dân tộc bản địa trên các đảo của Caribbean, nhưng đối với người châu Âu thì xì gà hoàn toàn là một khái niệm xa lạ trước khi khám phá châu Mỹ mới vào thế kỷ 15.[8][9][10] Nhà sử học, chủ địa đất và tu sĩ Bartolomé de las Casas của Tây Ban Nha đã mô tả chi tiết như thế nào các phi công đầu tiên được Christopher Columbus gửi vào nội địa Cuba đã tìm thấy

Những người cầm trong tay mảnh gỗ đã được đốt nửa cháy và những loại thảo dược nhất định để hút, đó là những thảo dược khô được đặt trong một chiếc lá nhất định, cũng khô, giống như những chiếc lá mà các cậu bé làm vào ngày Lễ Thánh Linh; và sau khi châm một phần của nó, họ hút, hấp thụ hoặc hít lấy khói bên trong bằng hơi thở, khiến họ trở nên tê liệt và hầu như say rượu, và nghe nói rằng họ không cảm thấy mệt mỏi. Những thứ này, sẽ gọi là "tabacos", họ gọi là "xì gà". Tôi đã biết những người Tây Ban Nha trên đảo Española đã quen với việc sử dụng nó và khi bị khiển trách vì nó, họ đã trả lời rằng họ không thể ngừng sử dụng nó. Tôi không biết họ tìm thấy niềm vui hoặc lợi ích gì trong đó.[11]

Sau sự xuất hiện của người châu Âu với làn sóng thực dân châu Âu đầu tiên, xì gà trở thành một trong những sản phẩm chính thúc đẩy chủ nghĩa thực dân châu Âu và cũng trở thành một yếu tố đẩy mạnh trong việc kết hợp lao động nô lệ châu Phi.[8][9][10][12] Tây Ban Nha giới thiệu xì gà cho người châu Âu vào khoảng năm 1528, và vào năm 1533, Diego Columbus đề cập đến một thương nhân xì gà ở Lisbon trong di chúc của ông, cho thấy việc buôn bán xì gà đã phát triển nhanh chóng. Người Pháp, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha ban đầu gọi cây thuốc là "thảo dược linh thiêng" vì những tính chất chữa bệnh được cho là của nó.[11]

Theo thời gian, các thủy thủ Tây Ban Nha và châu Âu khác đã áp dụng thói quen hút xì gà, cũng như những người chinh phục châu Âu của Tây Ban Nha và chinh phục châu Âu của Bồ Đào Nha.[8][10] Việc hút xì gà nguyên thủy đã lan rộng đến các vương quốc Ý, Đế quốc Hà Lan, và, sau các chuyến đi của Sir Walter Raleigh đến châu Mỹ, đến vương quốc Đại Anh. Việc hút thuốc lá trở nên quen thuộc trên khắp châu Âu - trong ống ở Anh - vào cuối thế kỷ 16.[10]

Việc trồng xì gà của Tây Ban Nha bắt đầu nghiêm túc vào năm 1531 trên các đảo Hispaniola và Santo Domingo.[9][13] Năm 1542, xì gà bắt đầu được trồng thương mại ở Bắc Mỹ, khi người Tây Ban Nha thành lập nhà máy xì gà đầu tiên tại Cuba.[14] Ban đầu, xì gà được cho là có tính chất dược liệu, nhưng một số người xem nó là điều xấu. Nó bị chỉ trích bởi Philip II của Tây Ban Nha và James I của Anh.[15]

Vào khoảng năm 1592, thuyền buôn Tây Ban Nha San Clemente mang theo 50 kilôgam (110 lb) hạt xì gà đến Philippines qua đường buôn Acapulco-Manila. Nó được phân phát cho các nhà truyền giáo Công giáo Rôma, người đã tìm thấy khí hậu và đất đai tốt để trồng xì gà chất lượng cao ở đó. Việc hút cigar không trở nên phổ biến cho đến giữa thế kỷ 18, và mặc dù có rất ít bức tranh từ thời kỳ này, nhưng có một số báo cáo.

Harry Nelson Pillsbury hút xì gà

Cho rằng Israel Putnam đã mang lại một số cigar Havana từ Cuba trong thời kỳ Chiến tranh Bảy năm,[16] khiến việc hút xì gà trở nên phổ biến ở Mỹ sau Cách mạng Mỹ. Ông cũng mang theo hạt xì gà Cuba, mà ông trồng ở trang trại của mình ở Putnam Heights, tiểu bang Connecticut.[17] Tại Mỹ, việc trồng xì gà đã phát triển đáng kể trong các tiểu bang Connecticut, Florida, Pennsylvania, New York, và Ohio, với Connecticut là trung tâm sản xuất lớn nhất. Trong thế kỷ 19, Mỹ trở thành nguồn cung cấp chính của xì gà cho thế giới, với Cuba và Bắc Phi cũng trở thành những nhà sản xuất quan trọng.[18]

Trong thế kỷ 20, sự phổ biến của xì gà lan rộng trên toàn cầu và trở thành biểu tượng của quý tộc, sự sang trọng và sự thưởng thức. Các nhãn hiệu xì gà nổi tiếng như Cohiba, Montecristo và Romeo y Julieta được tạo ra ở Cuba và vẫn được coi là những trong những loại xì gà chất lượng cao nhất trên thế giới.[19]

Ngày nay, việc hút cigar vẫn là một phong cách và hoạt động giải trí phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới, mặc dù các quy định và lệnh cấm về hút cigar đã được áp dụng trong nhiều nơi vì lý do sức khỏe công cộng.

Sản suất

Chú thích

  1. ^ “Thâm nhập chốn ra lò loại xì gà đắt nhất thế giới”. Báo điện tử VTC News. Truy cập 5 tháng 6 năm 2014.
  2. ^ Rodu, B.; Plurphanswat, N. (Tháng 1 năm 2021). “Tử vong giữa nam giới hút xì gà và thuốc lá ở Hoa Kỳ” (PDF). Harm Reduction Journal. BioMed Central. 18 (7): 7. doi:10.1186/s12954-020-00446-4. ISSN 1477-7517. LCCN 2004243422. PMC 7789747. PMID 33413424. S2CID 230800394. Lưu trữ (PDF) bản gốc 26 Tháng 8 năm 2021. Truy cập 28 Tháng 8 năm 2021.
  3. ^ Chang, Cindy M.; Corey, Catherine G.; Rostron, Brian L.; Apelberg, Benjamin J. (Tháng 4 năm 2015). “Đánh giá toàn diện về hút xì gà và tử vong liên quan đến mọi nguyên nhân và liên quan đến hút thuốc” (PDF). BMC Public Health. BioMed Central. 15 (390): 390. doi:10.1186/s12889-015-1617-5. ISSN 1471-2458. PMC 4408600. PMID 25907101. S2CID 16482278. Lưu trữ (PDF) bản gốc 16 Tháng 3 năm 2021. Truy cập 5 Tháng 9 năm 2021.
  4. ^ Nonnemaker, James; Rostron, Brian L.; Hall, Patricia; MacMonegle, Anna; Apelberg, Benjamin J. (Tháng 9 năm 2014). Morabia, Alfredo (biên tập). “Tử vong và chi phí kinh tế do hút xì gà thường xuyên tại Hoa Kỳ năm 2010”. American Journal of Public Health. American Public Health Association. 104 (9): e86–e91. doi:10.2105/AJPH.2014.301991. eISSN 1541-0048. ISSN 0090-0036. PMC 4151956. PMID 25033140. S2CID 207276270.
  5. ^ Albandar, Jasim M.; Adensaya, Margo R.; Streckfus, Charles F.; Winn, Deborah M. (Tháng 12 năm 2000). “Hút xì gà, điếu cày và thuốc lá là các yếu tố nguy cơ về bệnh nha chu và rụng răng”. Journal of Periodontology. American Academy of Periodontology. 71 (12): 1874–1881. doi:10.1902/jop.2000.71.12.1874. ISSN 0022-3492. PMID 11156044. S2CID 11598500.
  6. ^ Thun, Michael J.; Jacobs, Eric J.; Shapiro, Jean A. (Tháng 2 năm 2000). Ganz, Patricia A. (biên tập). “Hút xì gà ở nam giới và nguy cơ tử vong do ung thư liên quan đến thuốc lá”. Journal of the National Cancer Institute. Oxford University Press. 92 (4): 333–337. doi:10.1093/jnci/92.4.333. eISSN 1460-2105. ISSN 0027-8874. PMID 10675383. S2CID 7772405. Lưu trữ bản gốc 21 Tháng 4 năm 2021. Truy cập 28 Tháng 8 năm 2021.
  7. ^ “Từ điển Etymology trực tuyến”. Etymonline.com. Truy cập ngày 25 tháng 10 năm 2010.
  8. ^ a b c Hahn, Barbara (31 tháng 7 năm 2019) [27 August 2018]. “Tobacco - Atlantic History”. oxfordbibliographies.com. Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/obo/9780199730414-0141. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 10 năm 2020. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2021.
  9. ^ a b c Escudero, Antonio Gutiérrez (2014). “Hispaniola's Turn to Tobacco: Products from Santo Domingo in Atlantic Commerce”. Trong Aram, Bethany; Yun-Casalilla, Bartolomé (biên tập). Global Goods and the Spanish Empire, 1492–1824: Circulation, Resistance, and Diversity. Basingstoke: Palgrave Macmillan. tr. 216–229. doi:10.1057/9781137324054_12. ISBN 978-1-137-32405-4.
  10. ^ a b c d Nater, Laura (2006). “Colonial Tobacco: Key Commodity of the Spanish Empire, 1500–1800”. Trong Topik, Steven; Marichal, Carlos; Frank, Zephyr (biên tập). From Silver to Cocaine: Latin American Commodity Chains and the Building of the World Economy, 1500–2000. Durham, North Carolina: Duke University Press. tr. 93–117. doi:10.1215/9780822388029-005. ISBN 978-0-8223-3753-9.
  11. ^ a b Handbook of American Indians North of Mexico p. 768
  12. ^ Knight, Frederick C. (2010). “Cultivating Knowledge: African Tobacco and Cotton Workers in Colonial British America”. Working the Diaspora: The Impact of African Labor on the Anglo-American World, 1650–1850. New York and London: New York University Press. tr. 65–85. doi:10.18574/nyu/9780814748183.003.0004. ISBN 9780814748183. LCCN 2009026860.
  13. ^ “Tobacco timeline”. Archive.tobacco.org. 14 tháng 2 năm 2019.
  14. ^ “The History of Cigars in the Old World”. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 11 năm 2016. Truy cập ngày 6 tháng 11 năm 2016.
  15. ^ “A bit of History”. Cigars Review. Truy cập ngày 8 tháng 4 năm 2011.
  16. ^ McNichol, Tom. “Cigar Asphyxionado”. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2018.
  17. ^ “General Putnam and the Cigar”. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 11 năm 2013. Truy cập ngày 22 tháng 4 năm 2011.
  18. ^ Barlow, Christine E. (2004). “Growing and Manufacturing”. Trong Kluger, Richard (biên tập). Ashes to Ashes: America's Hundred-Year Cigarette War, the Public Health, and the Unabashed Triumph of Philip Morris. New York: Vintage Books. tr. 40–59. ISBN 978-1-4000-3083-8 Kiểm tra giá trị |isbn=: giá trị tổng kiểm (trợ giúp). LCCN 2004053041.
  19. ^ Lisa Figueredo (2006). The Complete Idiot's Guide to Cigars, 2nd Edition. Alpha Books. tr. 26. ISBN 978-1592573966 Kiểm tra giá trị |isbn=: giá trị tổng kiểm (trợ giúp).
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Xì_gà&oldid=70405650”