Bão Mekkhala (2015)

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bão nhiệt đới Mekkhala (Amang)
Bão nhiệt đới dữ dội (Thang JMA)
Bão cuồng phong cấp 1 (SSHWS/NWS)
Bão nhiệt đới Mekkhala đang đổ bộ vào Philippines trong ngày 17 tháng 1
Hình thành13 tháng 1 năm 2015
Tan20 tháng 1 năm 2015
Sức gió mạnh nhấtDuy trì liên tục trong 10 phút:
110 km/h (70 mph)
Duy trì liên tục trong 1 phút:
130 km/h (80 mph)
Áp suất thấp nhất975 mbar (hPa); 28.79 inHg
Số người chết3
Thiệt hại$7.8 triệu (USD 2015)
Vùng ảnh hưởngQuần đảo Caroline, Philippines
Một phần của Mùa bão Tây Bắc Thái Bình Dương 2015

Bão nhiệt đới dữ dội Mekkhala,[nb 1] được biết đến ở Philippines với tên gọi Bão nhiệt đới Amang, là một xoáy thuận nhiệt đới sớm đầu mùa đã đổ bộ vào Philippines trong tháng 1 năm 2015. Mekkhala đã khiến 3 người thiệt mạng và làm ảnh hưởng đến chuyến viếng thăm của Giáo hoàng Phanxicô tới đất nước này. Ngoài ra cơn bão còn gây ra một vụ tai nạn máy bay ở Tacloban, tuy nhiên đã không có trường hợp nào bị thương.

Hệ thống đã phát triển thành một cơn bão nhiệt đới vào ngày 14 tháng 1.[2] Tuy nhiên sau đó Mekkhala tăng cường rất chậm do điều kiện chỉ ở ngưỡng cận biên cho đến ngày 16, thời điểm mà nó bắt đầu mạnh lên nhanh chóng hơn.[3] Sang ngày hôm sau Mekkhala đổ bộ vào Samar.[4] Do tương tác với mặt đất, Mekkhala đã suy yếu thành bão nhiệt đới chỉ sáu giờ sau, và đến ngày 18 nó đã suy giảm xuống cấp độ áp thấp nhiệt đới.[5][6]

Lịch sử khí tượng[sửa | sửa mã nguồn]

Biểu đồ thể hiện đường đi và cường độ của bão theo thang Saffir-Simpson
Chú thích biểu đồ
Thang Saffir–Simpson
     Áp thấp nhiệt đới (≤38 mph, ≤62 km/h)
     Bão nhiệt đới (39–73 mph, 63–118 km/h)
     Cấp 1 (74–95 mph, 119–153 km/h)
     Cấp 2 (96–110 mph, 154–177 km/h)
     Cấp 3 (111–129 mph, 178–208 km/h)
     Cấp 4 (130–156 mph, 209–251 km/h)
     Cấp 5 (≥157 mph, ≥252 km/h)
     Không rõ
Kiểu bão
▲ Xoáy thuận ngoài nhiệt đới / Vùng áp thấp / Nhiễu động nhiệt đới / Áp thấp gió mùa

Một vùng nhiễu động nhiệt đới hình thành trên khu vực cách Pohnpei khoảng 390 km về phía Nam - Tây Nam vào sáng sớm ngày 9 tháng 1.[7] Hệ thống đã duy trì bất tổ chức cho đến khi Trung tâm Cảnh báo Bão Liên hợp (JTWC) ban hành "Cảnh báo về sự hình thành của xoáy thuận nhiệt đới" vào cuối ngày 12, khi mà đối lưu sâu bắt đầu định hình bao bọc quanh một tâm hoàn lưu mực thấp (LLCC) đang dần củng cố.[8][nb 2] Không lâu sau, Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) đã nâng cấp vùng thấp lên thành áp thấp nhiệt đới vào sáng sớm ngày 13.[nb 3]. Cùng thời điểm JTWC chỉ định cho hệ thống ký hiệu 01W vào buổi chiều hôm đó cũng là lúc JMA bắt đầu ban hành những cảnh báo về áp thấp nhiệt đới.[11][12][13] Mặc dù đối lưu sâu bị di dời khỏi phần Tây Bắc của một hoàn lưu mực thấp hở trong ngày 14, JMA vẫn nâng cấp hệ thống lên thành bão nhiệt đới và đặt tên nó là Mekkhala; dưới điều kiện độ đứt gió theo chiều thẳng đứng ở mức trung bình được bù đắp bởi dòng thổi ra hướng cực hoàn hảo.[2][14] Cuối ngày 14, Cục quản lý Thiên văn, Địa vật lý và Khí quyển Philippines (PAGASA) cũng đã đặt tên cho hệ thống là Amang ngay sau khi nó đi vào Khu vực Trách nhiệm của Philippines.[15] Mekkhala di chuyển theo hướng Tây - Tây Bắc rồi sau đó là Tây dọc theo rìa phía Nam của một áp cao cận nhiệt và đến sáng sớm ngày 15 tháng 1 nó được JTWC nâng cấp lên thành bão nhiệt đới khi mà cấu trúc đã được cải thiện đôi chút.[16]

Bão nhiệt đới Mekkhala đang đổ bộ lên Samar

Nhờ những điều kiện thuận lợi, Mekkhala đã trải qua quá trình tăng cường độ nhanh chóng trong ngày 16 tháng 1. Do đó, JMA đã nâng cấp hệ thống lên thành bão nhiệt đới dữ dội vào buổi trưa cùng ngày, và JTWC cũng nâng cấp nó lên thành bão cuồng phong 6 giờ sau, khi mà khối mây trung tâm đã tăng cường đáng kể che khuất hoàn toàn tâm hoàn lưu mực thấp.[3][17] Sau đó, một bức ảnh sóng ngắn tiết lộ Mekkhala đã hình thành nên một cấu trúc thành mắt bão méo mó, không đều.[18] Cơn bão đạt đỉnh vào thời điểm 00:00 UTC ngày 17 tháng 1 với vận tốc gió duy trì 10 phút đạt 70 dặm/giờ (110 km/giờ).[19] Tuy nhiên ban đầu JMA ước tính Mekkhala đạt cấp độ bão cuồng phong vận tốc gió tối đa là 80 dặm/giờ (130 km/giờ).[20] Sau đó Mekkhala đã suy yếu đi một chút trước khi di chuyển theo hướng Đông Bắc và đổ bộ vào Dolores, Đông Samar thuộc Philippines vào khoảng 15:00 giờ địa phương (07:00 UTC), trùng với địa điểm mà cơn bão Hagupit từng đổ bộ một tháng trước đó.[4]

Do tương tác với đất liền, cơn bão đã suy yếu đi đáng kể và cả JMA lẫn JTWC đều giáng cấp hệ thống xuống thành bão nhiệt đới trong chiều ngày 17.[5][21][22] Sang ngày hôm sau, Mekkhala tiếp tục suy yếu thêm khi vượt vùng Bicol, khiến JTWC giáng cấp nó xuống thành áp thấp nhiệt đới vào buổi chiều, thời điểm mà cơn bão chuyển hướng Bắc và đi ra biển Philippines.[23] Đến cuối ngày, JMA cũng phân loại Mekkhala là áp thấp nhiệt đới, không lâu trước khi JTWC ban hành cảnh báo cuối cùng về hệ thống khi mà hoàn lưu mực thấp của nó bị lộ ra hoàn toàn do độ đứt gió theo chiều thẳng đứng mạnh đã tước đi toàn bộ đối lưu sâu.[6] Sau đó, áp thấp nhiệt đới tiếp tục trôi dạt chậm về hướng Đông Bắc cho đến khi bị hấp thụ hoàn toàn bởi một front cố định vào ngày 21 tháng 1.[24][25]

Tác động[sửa | sửa mã nguồn]

Địa điểm tổ chức Thánh lễ ở Tacloban trong ngày 17 tháng 1

Vào ngày 14 tháng 1, Mekkhala di chuyển qua khu vực cách Yap khoảng 95 km về phía Bắc và cách rạn san hô vòng Ulithi ít hơn 45 km về phía Nam.[26] Tại Yap đã ghi nhận gió giật tối đa đạt 58 km/giờ cùng với tổng lượng mưa vào khoảng 13 mm.[26] Còn tại Ulithi ghi nhận được tổng lượng mưa là 100 mm. Đã không có bất kỳ thiệt hại về người hay vật chất được báo cáo ở hai địa điểm này.[26]

Bão nhiệt đới dữ dội Mekkhala, còn được biết đến với tên gọi bão nhiệt đới Amang, đã khiến ba người thiệt mạng ở vùng Bicol thuộc Philippines. Tổn thất tại khu vực này lên tới 318,7 triệu peso (7,1 triệu USD).[27] Ngoài ra, cơn bão còn gây thiệt hại nông nghiệp ước đạt 30,3 triệu peso (680.000 USD) tại Samar. Trên toàn Philippines, đã có 48 ngôi nhà bị phá hủy và 490 ngôi nhà khác bị hư hại.[28] Thiệt hại đến cơ sở hạ tầng là 49,7 triệu peso (1,1 triệu USD); dù vậy các tuyến đường đã nhanh chóng được sửa chữa và hoàn thành vào ngày 21 tháng 1.[27]

Với mục đích nhằm an ủi người dân Tacloban sau sự tàn phá gây ra bởi cơn bão Haiyan năm 2013 và bão Hagupit năm 2014, Giáo hoàng Phanxicô đã có chuyến viếng thăm thành phố này vào ngày 17 tháng 1. Tuy nhiên, kế hoạch đã bị tác động đáng kể bởi bão Mekkhala, khiến cho hàng ngàn khách hành hương và thậm chí cả Giáo hoàng đã phải mặc áo mưa trong Thánh lễ tổ chức tại sân bay.[29] Chỉ vài phút sau khi máy bay của Giáo hoàng Phanxicô rời sân bay, một chiếc chuyên cơ riêng đã đi trệch khỏi đường băng do gió mạnh và cuối cùng bị phá hủy. May mắn là cả 15 hành khách trên máy bay đều đã được an toàn, trong đó có bao gồm nhiều quan chức đến từ nội các Philippines.[30]

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Cái tên Mekkhala được Thái Lan đệ trình lên Tổ chức Khí tượng Thế giới và nó có nguồn gốc từ nữ thần sấm sét Manimekhala (tiếng Thái: มณีเมขลา).[1]
  2. ^ Trung tâm Cảnh báo Bão Liên hợp là một lực lượng kết hợp giữa Hải quân và Không quân Hoa Kỳ có trách nhiệm ban hành những cảnh báo về xoáy thuận nhiệt đới trên Tây Bắc Thái Bình Dương và một số khu vực khác.[9]
  3. ^ Cơ quan Khí tượng Nhật Bản là Trung tâm Khí tượng Chuyên ngành Khu vực (RSMC) chính thức cho vùng Tây Bắc Thái Bình Dương.[10]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ “List of names for tropical cyclones adopted by the ESCAP/WMO Typhoon Committee for the western North Pacific and the South China Sea (valid as of 2015)”. Japan Meteorological Agency. 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2015.
  2. ^ a b “RSMC Tropical Cyclone Advisory 140600”. Japan Meteorological Agency. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  3. ^ a b “Prognostic Reasoning for Typhoon 01W (Mekkhala) Warning Nr 14”. Joint Typhoon Warning Center. Lưu trữ bản gốc Tháng 1 17, 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |archivedate= (trợ giúp)
  4. ^ a b “SitRep. No. 06 re Effects of Tropical Storm "AMANG" (MEKKHALA)” (PDF). National Disaster Risk Reduction and Management Council. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 19 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  5. ^ a b “RSMC Tropical Cyclone Advisory 171500”. Japan Meteorological Agency. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  6. ^ a b “Tropical Depression 01W (Mekkhala) Warning Nr 022A Amended and Relocated”. Joint Typhoon Warning Center. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  7. ^ “Index of /tcdat/tc15/WPAC/01W.MEKKHALA/ir/geo/1km”. US Naval Research Laboratory, Marine Meteorology. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.[liên kết hỏng]
  8. ^ “Tropical Cyclone Formation Alert”. Joint Typhoon Warning Center. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  9. ^ “Joint Typhoon Warning Center Mission Statement”. Joint Typhoon Warning Center. United States Navy. 2011. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 7 năm 2007. Truy cập ngày 9 tháng 7 năm 2013.
  10. ^ “Annual Report on Activities of the RSMC Tokyo - Typhoon Center 2000” (PDF). Japan Meteorological Agency. tháng 2 năm 2001. tr. 3. Truy cập ngày 9 tháng 7 năm 2013.
  11. ^ “WWJP25 RJTD 130000”. Japan Meteorological Agency. Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  12. ^ “Prognostic Reasoning for Tropical Depression 01W (One) Warning Nr 01”. Joint Typhoon Warning Center. Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  13. ^ “RSMC Tropical Cyclone Advisory 131200”. Japan Meteorological Agency. Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  14. ^ “Prognostic Reasoning for Tropical Depression 01W (One) Warning Nr 04”. Joint Typhoon Warning Center. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  15. ^ “Severe Weather Bulletin Number One”. PAGASA. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  16. ^ “Prognostic Reasoning for Tropical Storm 01W (Mekkhala) Warning Nr 07”. Joint Typhoon Warning Center. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  17. ^ “RSMC Tropical Cyclone Advisory 161200”. Japan Meteorological Agency. Lưu trữ bản gốc Tháng 1 17, 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |archivedate= (trợ giúp)
  18. ^ “SSMIS Microwave Imagery of Typhoon 01W (Mekkhala) at 2223Z on January 16, 2015”. US Naval Research Laboratory, Marine Meteorology. Bản gốc (JPEG) lưu trữ ngày 8 tháng 5 năm 2018. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  19. ^ “RSMC Tropical Cyclone Best Track Name 1501 Mekkhala (1501)”. Japan Meteorological Agency. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 17 tháng 2 năm 2015.
  20. ^ “RSMC Tropical Cyclone Advisory 170000”. Japan Meteorological Agency. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  21. ^ “RSMC Tropical Cyclone Advisory 170900”. Japan Meteorological Agency. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  22. ^ “Prognostic Reasoning for Tropical Storm 01W (Mekkhala) Warning Nr 17”. Joint Typhoon Warning Center. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  23. ^ “Prognostic Reasoning for Tropical Depression 01W (Mekkhala) Warning Nr 21”. Joint Typhoon Warning Center. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2015.
  24. ^ “Marine Weather Warning for GMDSS Metarea XI 2015-01-21T00:00:00Z”. GISC Tokyo. Japan Meteorological Agency. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2015.
  25. ^ “Marine Weather Warning for GMDSS Metarea XI 2015-01-21T06:00:00Z”. GISC Tokyo. Japan Meteorological Agency. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 7 năm 2015. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2015.
  26. ^ a b c Pacific El Nino-Southern Oscillation (ENSO) Applications Climate Center (ngày 29 tháng 5 năm 2015). “Pacific ENSO Update: 2nd Quarter 2015” (PDF). 21 (2). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 19 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2015. Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp)
  27. ^ a b Mar S. Arguelles (ngày 21 tháng 1 năm 2015). “Storm 'Amang' leaves 3 people dead, P318.7M in damages in Bicol”. Philippine News Agency. Interaksyon. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 9 năm 2016. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2015.
  28. ^ “SitRep No. 10 re Effects of Tropical Storm "Amang" (MEKKHALA)” (PDF). National Disaster Risk Reduction and Management Council. ngày 20 tháng 1 năm 2015. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 6 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2015.
  29. ^ Levine, Brittany (ngày 16 tháng 1 năm 2015). “New typhoon soaks Pope Francis' trip to storm-ravaged Philippine city”. Mashable. Truy cập ngày 20 tháng 1 năm 2015.
  30. ^ Arcangel, Xianne (ngày 17 tháng 1 năm 2015). “They're all safe: Ochoa, Coloma on light plane that skidded in Tacloban”. GMA News. Truy cập ngày 20 tháng 1 năm 2015.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Bão_Mekkhala_(2015)&oldid=69949585”