Bước tới nội dung

Ü-Tsang

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Vị trí của Ü-Tsang

Ü-Tsang (tiếng Tây Tạng: དབུས་གཙང་, Wylie: Dbus-gtsang, giản thể: 卫藏; phồn thể: 衛藏; bính âm: Wèizàng, Hán-Việt: Vệ Tạng), hay Tsang-Ü, là một trong tỉnh truyền thống của Tây Tạng, hai tỉnh kia là AmdoKham. Về mặt địa lý, Ü-Tsang nằm ở phía tây và trung bộ của vùng văn hóa Tây Tạng, gồm lưu vực sông Tsang-po (Gtsang-po), các khu vực xung quanh và vùng kéo dài của núi Kailash, và cao nguyên Chang Tang (Byang-thang) về phía bắc. Dãy núi Himalaya xác định biên giới phía nam Ü-Tsang. Khu tự trị Tây Tạng hiện nay gần trùng với Ü-Tsang cổ và phía tây Kham.

Ü-Tsang đã được lập thông qua việc hợp nhất hai trung tâm quyền lực trước đó là: Ü (Dbus) ở trung bộ Tây Tạng, kiểm soát bởi phần Gelukpa (Dge-lugs-pa) của Phật giáo Tây Tạng dưới thời đầu các Dalai Lama, và Tsang (Gtsang) kéo dài từ Gyantse (Rgyang-rtse) đến phía tây, kiểm soát bởi Sakyapa (Sa-skya-pa). Các chiến thắng quân sự bởi Dalai Lama thứ 5 hùng mạng đã củng cố quyền lực trên khu vực kết hợp vào thế kỷ 17.

Ü-Tsang là trung tâm văn hóa của người Tây Tạng. Các Dalai Lama đã cai trị Tây Tạng từ các cung điện PotalaNorbulingkaLhasa. Chùa Jokhang, có lẽ là chùa thiêng nhất của Phật giáo Tây Tạng, cũng nằm ở đó.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]