Thành viên:Akiratoshimete/nháp
Kanzashi (簪 (Trâm)) là từ chỉ những vật dùng để trang trí cho kiểu tóc truyền thống Nhật Bản. Thuật ngữ "Kanzashi" thường được dùng để chỉ các loại trang sức gắn lên tóc nói chung như trâm, lược cài tóc, các loại hoa cài và dây buộc tóc làm bằng vải.
Trong tiếng Anh, thuật ngữ Kanzashi thường được sử dụng để chỉ đồ trang trí trên tóc được làm từ vải, được gấp lại thành hình bông hoa ( tsumami kanzashi ), hoặc kỹ thuật gấp vải được sử dụng để làm hoa.
Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]
Kanzashi lần đầu xuất hiện vào thời kỳ Jōmon. Vào thời kỳ đó, có quan niệm cho rằng việc cài những cây gậy nhỏ lên tóc có thể xua đuổi linh hồn quỷ dữ.[cần dẫn nguồn] Thời kỳ Jōmon cũng đánh dấu sự xuất hiện của chiếc lược chải tóc.
Trong thời kỳ Nara, một loạt các vật phẩm văn hóa Trung Quốc đã được đưa đến Nhật Bản thông qua việc buôn bán và trao đổi lẫn nhau giữa các sứ thần. Các mặt hàng đó bao gồm trâm cài tóc Trung Quốc ( zan ,簪; trong Kanji được viết thành kanzashi ) và các vật trang trí cho tóc khác như lược cài tóc kiểu Trung Hoa . [1]
Đến thời kỳ Heian, phụ nữ dần để kiểu tóc xõa dài và buộc ra sau tương đối thấp. Do đó, thuật ngữ 'kanzashi' trở thành một danh từ chung, chỉ chung cho tất cả vật nào được trang trí lên tóc, bao gồm cả lược và kẹp tóc.
Vào thời kỳ Azuchi-Momoyama, kiểu tóc lại thay đổi một lần nữa, từ kiểu thùy phát (垂髪?, "tóc xõa taregami ") , sang kiểu tóc mới với nhiều vật trang trí hơn - tiền thân của kiểu tóc nihongami ngày nay.
Kanzashi được sử dụng rộng rãi hơn vào thời kỳ Edo , với kiểu tóc đa dạng và phức tạp hơn, đòi hỏi số lượng lớn các vật trang trí gắn lên tóc. Những người thợ thủ công đã làm ra những chiếc trâm cài tóc có thể được sử dụng như vũ khí tự vệ[cần dẫn nguồn]. Vào những năm cuối của thời Edo, việc chế tác kanzashi một cách thành thạo được cho là đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật thiết kế, điều này vẫn còn lưu giữ cho đến ngày nay.
Sử dụng trong thời hiện đại[sửa | sửa mã nguồn]
Ngày nay, kiểu tóc truyền thống của Nhật Bản đã không còn phổ biến như trước đây. Các geisha, maiko, đô vật sumo, cô dâu trong đám cưới truyền thống và các diễn viên tái hiện tayū và oiran trong lễ hội vẫn còn sử dụng kiểu tóc này, và hầu hết họ sử dụng tóc giả để tạo kiểu thay cho tóc thật . Chính vì vậy, ngày nay, kanzashi rất ít được sử dụng. Tuy nhiên, kanzashi vẫn có thể sử dụng với các kiểu tóc hàng ngày như một phụ kiện đơn giản dành cho tóc ; có một số kiểu tóc có thể kết hợp với kanzashi, và các kiểu tóc hiện đại cũng có thể dùng chúng như kẹp tóc, điều này đã trở nên phổ biến và thông dụng. Vào năm 1982, tsumami kanzashi chính thức được coi là một món đồ thủ công truyền thống của Nhật Bản ở khu vực Tokyo .
Sản xuất theo lối thủ công[sửa | sửa mã nguồn]
Theo truyền thống, những người thợ thủ công kanzashi chuyên nghiệp thường trải qua thời gian học nghề từ 5 đến 10 năm. Tương tự như việc sản xuất những chiếc lược được sử dụng để tạo kiểu tóc nihongami, [2] chỉ có một số ít thợ thủ công kanzashi được đào tạo theo phương pháp truyền thống; từ năm 2002 đến năm 2010, số lượng những người thợ truyền thống trong nước ước tính đã giảm từ 15 xuống còn 5. [3] [4]
Tuy nhiên, kỹ thuật gấp vải thành hình cánh hoa theo lối tsumami kanzashi để tạo thành kanzashi đã trở thành một nghề thủ công phổ biến đối với những người có sở thích với một số sách, bộ dụng cụ và bài học có sẵn về chủ đề này được lấy từ các nguồn như Bảo tàng Tsumami Kanzashi ở Shinjuku . Một số người có sở thích với việc này đã bỏ qua hệ thống học nghề theo phương thức truyền thống để trở thành nghệ nhân tsumami kanzashi độc lập ở Nhật Bản. [5]
Phân loại[sửa | sửa mã nguồn]
Nguyên liệu để làm Kanzashi rất đa dạng, từ gỗ cho đến kim loại mạ vàng hay bạc, mai rùa, lụa, và ngày nay nó còn được làm từ nhựa. Chiếc kanzashi làm bằng những nguyên liệu như bakelite được cho là có giá trị cao và được đưa vào nhiều bộ sưu tập.
Có một số kiểu kanzashi cơ bản, theo truyền thống chúng thường được đeo theo mùa; tuy nhiên ngày nay, việc sử dụng kanzashi theo mùa chỉ được thực hiện bởi các geisha và những người học việc của họ, cùng những diễn viên trong các vở kịch kabuki. Việc sử dụng kanzashi để chỉ rõ tuổi tác và địa vị là cũng một truyền thống mà ngày nay chỉ được lưu giữ bởi các geisha và maiko .
Đối với các maiko, kích thước, hình dạng, sự đa dạng và số lượng của kanzashi còn có thể cho biết thâm niên và các giai đoạn học nghề, chúng thường được sử dụng với một số kiểu tóc khác nhau trong suốt quá trình học việc của họ. Mặc dù các geisha cũng dùng kanzashi theo mùa, song điều này chỉ được nhận ra bởi sự thay đổi màu sắc của tama kanzashi .
Phong cách truyền thống[sửa | sửa mã nguồn]
Mặc dù có sự thay đổi theo mùa, song hầu hết các kanzashi không bao gồm tsumami kanzashi đều có một số hình dạng và diện mạo chung.
| Tên | Hình chụp | Mô tả | Chi tiết |
|---|---|---|---|
| Bira-bira kanzashi (びらびら簪?, "fluttering" or "dangling kanzashi") | Tập tin:Japanese - Hair Ornament - Walters 571342.jpg | kanzashi có hai ngạnh với một đĩa tròn ở đầu. Các dải kim loại được gắn vào cạnh của nó bằng các vòng nhỏ di chuyển độc lập với kẹp tóc chính. | Một số bira-bira có hình chuông hoặc chuỗi dài thêm những bông hoa lụa được gọi là shidare, và hầu hết đều có một con dấu mon (gia huy) ở phần cuối dẹt |
| Ōgi bira kanzashi (扇びら簪?, "fluttering fan kanzashi", also known as "princess style") | Tập tin:Ogi-bira kanzashi (fluttering).JPG | bira-bira hình quạt, có đóng dấu mon của người mặc. | Ōgi bira thường được mặc bởi các maiko |
| Kogai (笄?, "sword") | Tập tin:Kogai&Kushi2.jpg | kanzashi hình que gồm hai mảnh có thiết kế ở mỗi đầu, có xu hướng rộng hơn phần giữa. Kogai giống như những thanh kiếm có vỏ bọc, với một đầu có thể tháo rời để cài vào kiểu tóc. | Kogai thường được làm bằng vỏ rùa, gỗ sơn mài, gốm sứ hoặc kim loại, và thường được bán theo bộ với lược kushi đi kèm. |
| Tập tin:Hana kushi.jpg | Kushi được trang trí bằng hoa lụa gấp nếp ( tsumami kanzashi ). | Hanagushi phổ biến như một loại kanzashi không chính thức | |
| Kushi (櫛 Kushi) | Tập tin:Mimikaki kanzashi.JPG | kanzashi kiểu kẹp tóc một ngạnh được trang trí bằng một hạt màu duy nhất ở phần cuối. | Tama kanzashi thường được làm bằng đá bán quý như ngọc bích hoặc san hô, hoặc có thể được làm bằng vải dệt từ shibori . Theo truyền thống, tama kanzashi màu đỏ được mặc vào những tháng mùa đông, và tama kanzashi màu xanh lá cây được mặc vào mùa hè. |
| Hanagushi (花櫛?) | Tập tin:Hana kushi.jpg | kanzashi hai chỏm với một đầu tròn, dẹt, được đeo như một chiếc kẹp tóc ở phía sau của một kiểu tóc truyền thống. | Thường được làm bằng gỗ, nhựa hoặc kim loại, hirauchi thường được trang trí bằng sơn mài, mạ vàng, khảm kim loại quý, hoặc - trong trường hợp hirauchi kim loại - có thiết kế chạm khắc theo phong cách chạm khắc. |
| Kanoko (鹿の子?) | Tập tin:Wareshinobu back.jpg | Những chiếc cà vạt bằng vải sáng màu, đôi khi có đệm, được làm bằng vải kanoko shibori không ép. Kanoko thường được buộc xung quanh các phần búi ở phía sau của kiểu tóc truyền thống. | Kanoko thường có màu hồng hoặc đỏ. Các giống không phải shibori sử dụng crepe chirimen cũng được nhìn thấy. |
| Hirauchi kanzashi (平打簪 Hirauchi kanzashi) | Tập tin:Kanzashi1.jpg | kanzashi hai chỏm với một đầu tròn, dẹt, được đeo như một chiếc kẹp tóc ở phía sau của một kiểu tóc truyền thống. | Thường được làm bằng gỗ, nhựa hoặc kim loại, hirauchi thường được trang trí bằng sơn mài, mạ vàng, khảm kim loại quý, hoặc - trong trường hợp hirauchi kim loại - có thiết kế chạm khắc theo phong cách chạm khắc. |
.JPG){kind=link}
- ^ Sherrow, Victoria (2006). Encyclopedia of hair : a cultural history. Westport, Conn.: Greenwood Press. tr. 221–222. ISBN 0-313-33145-6. OCLC 61169697.
- ^ “Combs”. traditionalkyoto.com. Traditional Kyoto. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 6 năm 2020. Truy cập ngày 16 tháng 7 năm 2020.
- ^ Nakata Hiroko. "MUSEUM MUSINGS: Craftsmen keep alive hair ornaments that were all the rage in Edo Period", The Japan Times, 27 April 2002, retrieved 14 February 2012.
- ^ "Photos: The traditional decorative touch" Lưu trữ 2011-01-20 tại Wayback Machine, The Mainichi Daily News, 10 July 2010, retrieved 14 February 2012.
- ^ "Ryoko"; English translation by Kevin Mcgue. "Yonuko's Beautiful Hair Pins: Make New From Old". PingMag, 12 June 2008, retrieved 15 February 2012.
- ^ "Tokyo's Traditional Craft Associations". Retrieved on 14 February 2012. Lưu trữ 17 tháng 2 2011 tại Wayback Machine