Thành viên:Luchoat
ĐỀN BẢO HÀ - DẤU ẤN LỊCH SỬ VỀ THÂN VỆ QUỐC HOÀNG BẢY, ĐIỂM DU LỊCH TÂM LINH HẤP DẪN MỌI DU KHÁCH…
Khu di tích lịch sử văn hóa quốc gia Đền Bảo Hà tọa lạc dưới chân đồi Cấm, bên tả ngạn sông Hồng thuộc xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Đền thờ Thần Vệ Quốc Hoàng Bảy - là danh tướng thứ bẩy họ Nguyễn đã có công lớn trong việc chiêu mộ và chỉ huy quân sỹ cùng nhân dân chống giặc ngoại xâm bảo vệ miền biên cương của Tổ quốc. Với những công lao trong lịch sử trấn ải vùng Tây Bắc, Ông đã trở thành nhân vật huyền thoại được lớp lớp thế hệ con cháu ngưỡng vọng và thờ phụng.
Theo truyền thuyết: Vào cuối thời Lê, niên hiệu Cảnh hưng (1740-1786) khắp vùng Quy Hóa nhất là Châu Thủy Vĩ, Châu Văn Bàn luôn bị giặc cướp vùng Vân Nam tràn sang quấy nhiễu, khắp vùng loạn lạc, dân cư điêu tàn, ruộng đồng bỏ hoang, đồng bào các dân tộc vô cùng cực khổ lầm than. Tướng giặc ở Vân là Châu Tỉn Toòng nhân cơ hội cho quân đánh phá Châu Thủy Vĩ chiếm Trấn Văn Bàn.
Trước tình hình giặc quấy đảo, xâm chiếm biên cương, triều đình dù quan liêu rệu rã cũng không thể ngồi yên, nhà Lê đã cử viên tướng thứ 7 họ Nguyễn lên trấn thủ vùng Quy Hóa. Đội quân của danh tướng họ Nguyễn tiến dọc theo sông Hồng đánh đuổi giặc cỏ giải phóng được Khảu Bàn (là xã Bảo Hà ngày nay) và xây dựng Bảo Hà thành căn cứ lớn. Tại đây ông cho tập hợp các thổ ty, tù trưởng và chiêu mộ binh lính là người dân tộc địa phương, ngày đêm luyện tập binh sĩ chờ thời cơ tiến đánh Lào Cai. Sau đó khi quân sỹ và hậu cứ vững chắc ông thống lĩnh quân thủy và quân bộ tiến đánh và giải phóng Lào Cai cùng các châu thuộc vùng Quy Hóa, nhân dân vô cùng phấn khởi.
Sau khi đánh đuổi bọn giặc cỏ hung hăng, ông Hoàng Bảy huy động dân binh, chiêu dụ các Thủ hào địa phương tổ chức đón người Dao, người Thổ và đặc biệt là người Nùng áo xanh về lập làng, khẩn điền, củng cố lại tuyến phòng thủ và xây dựng kiên cố thêm các thành trì. Với âm mưu chiếm Lào Cai, giặc phương Bắc thường xuyên đưa quân tiến đánh các khu vực biên giới, nhưng dưới tài thao lược và lòng dạ bao dung của ông cùng nhân dân các dân tộc trong vùng đã kiên cường bảo vệ vững chắc miền biên ải. Sau đó quân giặc cướp phương Bắc do tướng giặc là Tả Tủ Vàng Pẹt lại đưa quân sang xâm lược bờ cõi nước ta, ông Hoàng Bảy lại một lần nữa dẫn quân lên tham chiến, nhưng trong trận chiến không cân sức, ông đã anh dũng hi sinh. Xác ông trôi về đến Bảo Hà thì dạt vào bờ, trời quang mây tạnh. Nhân dân địa phương đưa xác ông lên chôn cất trên sườn đồi Cấm với niềm thương xót, ngậm ngùi. Ông Lự Văn Cù người dân tộc Tày đã lập một miếu nhỏ để nhân dân quanh năm dâng hương tưởng nhớ đến công lao đánh giặc giữ nước của ông. Sau đó, triều Nguyễn đã phong cho ông danh hiệu “Trấn An hiển liệt” và ban sắc phong là “Thần Vệ quốc”. Nhân dân trong vùng đến thắp hương cầu phúc và đã góp công xây dựng một ngôi đền nhỏ gọi là đền Ông, lâu dần khách thập phương quen gọi là Đền Bảo Hà.
Đền Bảo Hà là nơi thờ chính của danh tướng Hoàng Bảy, người thủ lĩnh vùng sơn cước mưu lược, tài tình trong điều binh khiển tướng… Ông đi vào thế giới tâm linh như một huyền thoại và hình tượng “Thần Vệ quốc Hoàng Bảy” đã lan tỏa tới toàn thể cộng đồng nhân dân các dân tộc trên mọi miền đất nước. Từ một am miếu nhỏ dần dần trở thành một ngôi đền khang trang có phong cảnh “trên bến dưới thuyền”, uy nghi vững trãi tồn tại qua thời gian với biết bao thăng trầm lịch sử.
Đền Bảo Hà mang những giá trị to lớn về lịch sử và văn hóa. Năm 1997, Đền Bảo Hà được Bộ Văn Hóa, Thể thao & Du lịch cấp bằng công nhận Di tích lịch sử cấp quốc gia. Hàng năm, lễ hội Đền Bảo Hà (cũng chính là ngày giỗ/ kỵ nhật của Ông Hoàng Bảy) được long trọng tổ chức vào ngày 17/7 âm lịch, thu hút đông đảo nhân dân trong vùng cũng như du khách thập phương đến dâng hương. Lễ hội được tổ chức đáp ứng nguyện vọng hoạt động tín ngưỡng tâm linh của nhân dân, đồng thời tưởng nhớ công lao to lớn của danh tướng Hoàng Bảy - người thủ lĩnh mưu lược tài ba.
Năm 1997, Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã cấp bằng và xếp hạng Đền Bảo Hà là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp quốc gia.