Thành viên:Nguyễn Phước Vĩnh Khánh/nháp
CỤ NGUYỄN PHÚC ƯNG TÔN - THÚC THUYÊN
阮福膺蓀 - 菽荃 (1877 - 1935)
------------------------------------------------------------------
Nguyễn Phúc Ưng Tôn 阮福膺蓀, hiệu: Thúc Thuyên 菽荃 lại có hiệu là: Tiểu Bồ 小蒲.
Phụ thân của ông là cụ Hiệp Tá Đại Học Sĩ 協佐大學士 - Nguyễn Phúc Hồng Thiết 阮福洪蔎 (1848-1937), tự Lục Khanh 陸, hiệu là Liên Nghiệp Hiên 連業軒, là công tử thứ 18 của ngài Tuy Lý Vương - Nguyễn Phúc Miên Trinh (hoàng tử thứ 11 của hoàng đế Minh Mệnh) và cũng là một thi sĩ, một nhà sử địa học có tiếng của triều Nguyễn.
Mẫu thân của ông là bà Ngô Thị Cặn (chánh thất của cụ Hồng Thiết).
Ông Ưng Tôn sinh năm Đinh Sửu 1877.
Năm 1909, đậu Tú tài Hán học và theo học tại trường Quốc Học Huế.
Ông rất thông minh, nên đã được chọn cho đi du học tại trường Quốc Gia Hành Chánh của Pháp.
Cũng trong thời kỳ này Ngân hàng Đông Dương đã cho in hình ông Ưng Tôn lên tờ bạc 100 đồng do Ngân hảng Đông Dương phát hành ngày 07-3-1914.
Trong giai đoạn này, ngày 20-5-1922, vua Khải Định có chuyến công du đầu tiên sau khi lên ngôi hoàng đế sang Pháp dự Hội chợ thuộc địa ở Marseille.
Ông Ưng Tôn đã được nhà vua cho mời làm thông ngôn (phiên dịch) cho ngài ông Ưng Thông (em ôn Ưng Tôn - đang du học ngành bác sĩ tại Pháp) được vua cho mời đến chăm sóc sức khỏe cho gia đình vua trong chuyến đi.
Sau chuyến đi này, vua Khải Định cùng ông Ưng Tôn và ông Ưng Thông chung mua vật liệu chở về Việt Nam.
Vua Khải Định cho xây Cung An Định (3 tầng). Ông Ưng Thông xây biệt thự Hội Phương Trai (2 tầng ở Vỹ Dạ) và ông Ưng Tôn xây Tiểu Bồ Biệt Thự (1 tầng, cũng tại Vỹ Dạ).
Trong suốt thời gian sau khi du học về nước, ông Ưng Tôn đã được giao đảm nhiệm các chức danh:- Tri huyện Nông Cống (Thanh Hóa).
- Tri Phủ An Nhơn (Bình Định).
- Án sát Quảng Bình.
- Hà Tịnh Bố Chánh Sứ 菏靜佈政使 (Bố Chánh tỉnh Hà Tĩnh).
- Thanh Hóa Bố Chánh Sứ 清化佈政使 (Bố Chánh tỉnh Thanh Hóa).
- Tuần Vũ Quảng Trị. 巡撫廣治
Năm 1933, lúc 57 tuổi, ông về hưu được thăng là Thượng Thư Trí Sự, Hiệp Tá Đại Học Sĩ 協佐大學士, phẩm trật là Tòng Nhất Phẩm Đặc tiến Vinh Lộc Đại Phu.
(Nguyên ban đầu là chức Hiệp Biện Đại Học Sĩ, nhưng do cữ tên Biện của vua Đồng Khánh nên đổi thành Hiệp Tá Đại Học Sĩ).
Trong thời gian đi du học ở Pháp, ông Ưng Tôn có viết một cuốn nhật ký khá dày bằng chữ Hán.
Ông cũng là người viết lời tực cho cuốn “Lộ Địch” của người anh là ông Ưng Bình- Thúc Giạ Thị.
Ông cùng ông Ưng Bình (lúc này đều là Lễ Bộ Thượng Thư Trí sự) đã đồng là dịch giả, dịch ra Quốc ngữ cuốn “Tiên Nguyên Loát Yếu Phổ” (nguyên bản bằng chữ Hán) của Đông Các Điện Đại Học Sĩ, Hình Bộ Thượng Thư Liên Đình – Tôn Thất Hân.
Là một người thông Nho, giỏi Hán lại biết thạo tiếng Pháp cùng chữ Quốc ngữ, lại có tâm hồn nghệ sỹ, thích Văn thơ, ngâm vịnh, thích âm nhạc, sành đồ cổ của Việt Nam, Trung Hoa và Pháp.
Trong thời gian là Tuần Vũ ở Quảng Trị, thường niên cứ tiết Trùng Dương (mồng 9 tháng Chín âm lịch) ông Ưng Tôn cùng một vài người bạn thường hay lên núi ngâm thơ, uống rượu.
Ông Ưng Tôn còn là vị quan biết thương dân, hay giúp đỡ bà con và người nghèo khó, ông sống giản dị, sinh thời ông hay mặc áo nối.
Ông dạy con cái rất nghiêm, không muốn cho con cái mặc quần áo tốt, bắt mặc vải thường, rách thì phải vá mà mặc, để tránh chuyện ham chơi đua đòi mà sao nhãng học hành.
Đến năm Ất Hợi 1935, ông Ưng Tôn bị bệnh rồi mất tại nhà riêng – Tiểu Bồ Biệt Thự ở Vỹ Dạ, hưởng thọ 59 tuổi.
Mộ cụ Ưng Tôn tại Dương Xuân Hạ 1, xã Thủy Xuân, Thành phố Huế.
.jpg)