ẢO GIÁC RỐI LOẠN TRI GIÁC[sửa | sửa mã nguồn]

1. Khái niệm về ảo giác

-Ảo giác là tri giác như có thật về một sự vật, một hiện tượng không hề có thật trong thực tại khách quan. ảo giác xuất hiện và mất đi không phụ thuộc theo ý muốn của người bệnh. ảo giác có thể kèm theo hay không kèm theo rối loạn ý thức (mê sảng, mê mộng) hoặc rối loạn tư duy (hoang tưởng, mất phê phán về tri giác sai lầm của mình).

- Ảo giác là tri giác không đối tượng.

2. Các loại ảo giác

* Ảo thanh (thường gặp nhất).

Đôi khi chỉ là ảo thanh thô sơ: nghe thấy tiếng chuông, tiếng còi, tiếng máy nổ, tiếng súng, điệu nhạc...

Thường gặp nhất là tiếng người nói rõ rệt như tiếng chuyện trò, tiếng nói có thể to hay nhỏ, có thể từ xa vang lại hay ở gần, từ trên xuống, từ dưới lên, từ hai bên lại...Nội dung của ảo thanh có thể là chế nhạo, cảnh cáo, đe dọa, báo trước một điều chẳng lành hay bình phẩm phê bình, chửi rủa ra lệnh... Tiếng nói có thể là của một người hay nhiều người, đàn ông hay đàn bà, trẻ em hay người già, xa lạ hay quen thuộc. Tiếng nói có thể là nói một mình hay nói với người bệnh.

Ảo thanh rất hay gặp trong bệnh tâm thần phân biệt và còn gặp trong các bệnh loạn thần phản ứng, loạn tâm thần trước tuổi già, loạn tâm thần do chấn thương sọ não, loạn tâm thần nhiễm khuẩn.

* Ảo thị:

Cũng hay gặp trong lâm sàng, chỉ sau ảo thanh và thường kết hợp với ảo thanh.

Ảo thị thường xuất hiện khi quá trình tri giác bị trở ngại như rối loạn ý thức (mê sảng, mê mộng), khi quá mệt mỏi, hoảng hốt, hay khi điều kiện ánh sáng thiếu (đêm tối, hoàng hôn).

Nội dung của ảo thị rất đa dạng như: thấy ngọn lửa, thấy đom đóm, thấy khói, sương mù, màu sắc mơ hồ hay hình ảnh rõ rệt. Có thể là người, động vật, ma quỷ, phong cảnh, cảnh tượng v.v ... ảo thị có thể sinh động hay bất động, nội dung của ảo thị có thể thay đổi hoặc không thay đổi. ảo thị có thể là một hình ảnh đơn độc, một bộ phận của cơ thể (một con mắt, một cái tai...), một đám đông người, một đàn thú dữ, một đàn sâu bọ... và có thể là ảo thị tự thấy mình. Kích thước của ảo thị có thể giống như tự nhiên, hoặc có thể lớn lên (ảo thị khổng lồ- macropsie) hay nhỏ đi (ảo thị tí hon - micropsie). Có thể là ảo thị câm hay ảo thị kèm theo tiếng nói (ảo thanh).

Thái độ của người bệnh trước ảo thị cũng khác nhau: có thể say mê, thích thú nhìn ngắm, bàng quan ngơ ngác, sợ hãi bỏ chạy hay họ tham gia hoạt động cùng ảo thị v.v...

Ảo thị hay gặp trong các bệnh loạn tâm thần cấp, loạn thần nhiễm trùng, nhiễm độc, sảng run do rượu, đôi khi trong tâm thần phân liệt, loạn tâm căn phân ly (Hystéria)...

* Ảo khứu và ảo vị:

Hai loại ảo giác này thường đi đôi với nhau và thường xuất hiện cùng với hoang tưởng. Ví dụ: người bệnh nghi bị đầu độc và ngửi thấy mùi thối trong cơm, ăn thấy đắng.

Ảo khứu, người bệnh ngửi thấy nhiều mùi khó chịu: mùi trứng thối, mùi cao su cháy, mùi tóc cháy, mùi xăng ngột ngạt...

Ảo vị, người bệnh cảm thấy một vị vốn không có trong thức ăn, nước uống: đắng, chua, cay...

Ảo vị và ảo khứu có thể gặp trong bệnh tâm thần phân liệt, u não, động kinh, thường gặp nhất trong động kinh tâm thần (tổn thương khu trú ở thuỳ thái dương).

* Ảo giác xúc giác:

Người bệnh cảm giác như kim châm, điện giật, tê lạnh ẩm ướt, nóng bỏng, sâu bọ bò trên da hay các vật lạ dưới da...có thể xuất hiện từng lúc hay thường xuyên, có thể kết hợp với ảo thị.

Thường gặp nhất trong loạn thần nhiễm độc (Cocain, rượu, ma tuý,v.v...). Cũng có thể gặp trong bệnh tâm thần phân liệt, loạn thần nhiễm trùng,v.v...

* Ảo giác nội tạng và ảo giác về sơ đồ cơ thể:

Người bệnh cảm thấy rõ ràng trong người những dị vật, những sinh vật nằm yên hay động đậy: đỉa trong tai, rắn trong bụng, ếch trong dạ dày, nước chảy trong đầu, điện giật trong tim, tay chân biến đổi, ma quỷ nhập trong người, bị sờ mó, bị hiếp dâm.v.v.. gặp trong bệnh tâm thần phân liệt.

* Các ảo giác đặc biệt:

. Ảo thanh cơ năng: Xuất hiện đồng thời với âm thanh có thực bên ngoài cho đến khi nó hết tác động. Rất dễ nhầm với ảo tưởng. ảo thanh xuất hiện khi có kích thích thực tế. Trái với ảo tưởng, sự phản ánh đối tượng có thật trong ảo giác cơ năng không hoà lẫn với các biểu tượng bệnh tật mà tồn tại song song với chúng. Ví dụ: vừa nghe tiếng nước chảy, tiếng lá rì rào, tiếng tích tắc đồng hồ thì cũng nghe bản nhạc, nước dặn dò.v.v... Khi hết kích thích thì cũng mất ảo thanh.

*Ảo giác lúc giở thức lúc giở ngủ:

Là những hình ảnh phát sinh không theo ý muốn trước lúc ngủ, khi nhắm mắt và ở chỗ tối. Hình ảnh rất đa dạng, lạ lùng, kỳ quái không giống các đối tuợng thực tế. ảo giác thường lặp đi lặp lại với tính chất ám ảnh hay tính chất định hình.

3.Những nguyên nhân gây ảo thị

Thần kinh thị thường gây ra thị lực bị mờ hoặc biến dạng ở một mức độ nào đó ở tất cả các khoảng cách. Các triệu chứng của bệnh loạn thị không chỉnh được căng thẳng mắt và nhức đầu, đặc biệt là sau khi đọc hoặc các công việc trực quan kéo dài.

Nguyên nhân gì gây ảo thị?

Thần kinh thị thường là do giác mạc không đều . Thay vì giác mạc có hình dạng tròn cân đối (như bóng chày), nó có hình dáng giống như một quả bóng đá của Mỹ, với một kinh tuyến được cong nhiều hơn đường kinh tuyến vuông góc với nó. (Để hiểu những gì là kinh tuyến, hãy nghĩ đến phía trước của mắt như mặt đồng hồ, một đường nối 12 và 6 là một kinh tuyến, một đường nối giữa 3 và 9 là một đường khác). Các kinh tuyến dốc nhất và phẳng nhất trong mắt với chứng loạn thị được gọi là các kinh tuyến chính. Trong một số trường hợp, loạn thị do hình dạng của ống kính bên trong mắt. Đây được gọi là loạn thị sẹo lồi, để phân biệt nó với bệnh loạn thị giác mạc phổ biến hơn.

Các loại Astygmatism

Có ba loại chính loạn thị:

Loạn thị. Một hoặc cả hai kinh tuyến chính của mắt là cận thị. (Nếu cả hai kinh tuyến cận thị, chúng đều bị cận thị ở mức độ khác nhau.)
Siêu thị loạn thị. Một hoặc cả hai kinh tuyến chính là viễn thị. (Nếu cả hai đều được phát hiện, chúng rất hưng phấn ở mức độ khác nhau.)
Loạn thị. Một kinh tuyến ban đầu là cận thị, và một đường kinh tuyến.Loạn thị cũng được phân loại là thường xuyên hoặc bất thường. Trong loạn kinh bình thường, các kinh tuyến chính là 90 độ ngoài (vuông góc với nhau). Trong loạn kinh loạn không đều, các kinh tuyến chính không vuông góc. Theo bệnh viện mắt nam định, hầu hết các bệnh loạn thị là loạn thị thường xuyên giác mạc, làm cho mặt trước của mắt hình bầu dục. Bệnh loạn thị không thường xuyên có thể là kết quả của chấn thương mắt gây sẹo trên giác mạc, từ một số loại phẫu thuật mắt hoặc do keratoconus , một căn bệnh làm giảm dần giác mạc.

Làm thế nào phổ biến là Chủ nghĩa thị tạng?

Loạn thị thường xảy ra sớm trong cuộc đời, do đó điều quan trọng là phải lên lịch khám mắt cho con bạnđể tránh những vấn đề về thị giác ở trường học do chứng loạn thị không được điều trị. Trong một nghiên cứu gần đây của 2.523 trẻ em Mỹ tuổi từ 5 đến 17 tuổi, hơn 28 phần trăm bị loạn thị 1.0 diopter (D) trở lên. Ngoài ra, có sự khác biệt đáng kể về tỷ lệ hiện tượng loạn thị so với dân tộc. Trẻ em châu Á và gốc Tây Ban Nha có tỉ lệ cao nhất (33,6 và 36,9 phần trăm), tiếp theo là người da trắng (26,4 phần trăm) và người Mỹ gốc Phi (20,0 phần trăm).

Trong một nghiên cứu khác của hơn 11.000 người đeo kính ở Anh (cả trẻ và người lớn), 47,4% có chứng loạn thị ít nhất là 0,75 D hoặc ít nhất trong ít nhất một mắt, và 24,1% số người loạn thị ở cả hai mắt này.Tỷ lệ bệnh loạn thị thần kinh cận thị (31,7 phần trăm) là xấp xỉ gấp đôi so với bệnh loạn nhịp thị lực (15,7 phần trăm).

Xem thêm: Đau mắt đỏ và những điều cần biết

Kiểm tra loạn thị

Chứng loạn thị được phát hiện trong một cuộc kiểm tra mắt thường lệ với các dụng cụ và kỹ thuật tương tự được sử dụng để phát hiện cận thị và viễn thị. Bác sĩ nhãn khoa của bạn có thể ước lượng số tiền của chứng loạn thị mà bạn có bằng cách chiếu ánh sáng vào mắt của bạn trong khi giới thiệu bằng tay một loạt các ống kính giữa ánh sáng và mắt của bạn.Thử nghiệm này được gọi là kiểm tra nội soi.

Các triệu chứng loạn thị bao gồm căng thẳng mắt và nhức đầu, đặc biệt là sau khi đọc. Mặc dù nhiều bác sĩ mắt vẫn tiếp tục thực hiện kiểm tra nội soi, thủ thuật này đã được thay thế hoặc bổ sung trong nhiều phương pháp chăm sóc mắt với các dụng cụ tự động cung cấp một xét nghiệm sơ bộ nhanh hơn cho chứng loạn kinh và các khúc xạ khúc xạ khác. Cho dù khám mắt của bạn có bao gồm kiểm tra bằng kính hiển vi, khúc xạ tự động, hoặc cả hai, bác sĩ thị lực hoặc bác sĩ nhãn khoa của bạn sẽ thực hiện một thử nghiệm khác gọi là khúc xạ thủ công để tinh chỉnh kết quả của các bài kiểm tra loạn thị.

Xem thêm: http://beautifulvn.com/can-thi/

Trong khúc xạ bằng tay (còn được gọi là phản xạ khúc xạ hoặc khúc xạ chủ quan), bác sĩ mắt của bạn sẽ đặt một dụng cụ gọi là phoropter trước mắt bạn. Bộ phoropter chứa nhiều ống kính có thể được giới thiệu trước mắt bạn mỗi lần để bạn có thể so sánh chúng. Khi bạn nhìn qua phoropter tại một biểu đồ mắt ở cuối của phòng thi, bác sĩ nhãn khoa của bạn sẽ cho bạn thấy các ống kính khác nhau và hỏi bạn các câu hỏi dọc theo dòng, "Hai trong số những ống kính làm cho các chữ cái trên biểu đồ nhìn rõ ràng hơn, ống kính A hoặc ống kính B? " Câu trả lời của bạn cho những câu hỏi này giúp xác định loại toa kính của bạn .

Tuỳ chọn Tu chỉnh Thần kinh

Thần kinh, như cận thị và viễn thị, thường có thể được điều chỉnh bằng kính đeo mắt , kính áp tròng hoặcphẫu thuật khúc xạ . Trục loạn thị dưới kính hiển thị kính áp tròng và kính áp tròng mô tả vị trí của kinh tuyến chính yếu hơn của mắt sử dụng thang đo quay 180 độ trên. Ngoài khả năng sử dụng ống kính hình cầu được sử dụng để điều chỉnh độ cận thị hoặc viễn thị, loạn thị cần thêm một ống kính "xi lanh" để điều chỉnh sự khác biệt giữa hai điện cực chính của mắt.

Vì vậy, một kính có toa cho việc điều chỉnh chứng loạn thị thần kinh, có thể trông như sau: -2.50 -1.00 x 90.
Số đầu tiên (-2,50) là năng lượng hình cầu (trong bộ phận diopters) để điều chỉnh cận thị trong kinh tuyến chính yếu (mắt nhìn cận thị) của mắt.
Số thứ hai (-1.00) là công suất xi lanh cho phép chỉnh cận thị bổ sung cần thiết cho kinh tuyến chính có đường cong. Trong trường hợp này, tổng số hiệu chỉnh cần thiết cho kinh tuyến này là -3.50 D (-2.50 + -1.00 = -3.50 D).
Số thứ ba (90) được gọi là trục loạn thị. Đây là vị trí (theo độ) của kinh tuyến chính yếu hơn, ở quy mô quay 180 độ, nơi 90 độ chỉ đường kính dọc của mắt và 180 độ là đường kinh tuyến ngang.Nếu bạn đeo kính áp tròng mềm để điều chỉnh bệnh loạn thị, quy trình đặt kính áp tròng của bạn cũng sẽ bao gồm sức mạnh hình cầu, công suất xi lanh và chỉ định trục. Thấu kính tiếp xúc với khí cũng là một lựa chọn. Bởi vì các ống kính này cứng và thay thế bằng kính viễn vọng như là bề mặt khúc xạ của mắt, điện áp và trục xi lanh có thể hoặc không cần thiết, tùy thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của sự điều chỉnh loạn thị. Tương tự với kính áp tròng lai. Tại bệnh viện mắt sài gòn điện biên phủ, phẫu thuật khúc xạ như LASIK cũng có thể điều chỉnh hầu hết các loại loạn thị. Thảo luận với bác sỹ nhãn khoa về thủ tục nào là tốt nhất cho bạn.

4.Kết luận: ảo giác là một triệu chứng loạn thần của một bệnh tâm thần nào đó ví dụ như bệnh tâm thần phân liệt hay gặp ảo thanh, nghe tiếng nói trong đầu, bệnh trầm cảm có loạn thần, ngáo đá, loạn thần do rượu, động kinh tâm thần, và nhiều bệnh tâm thần khác. Khi gặp triệu chứng này người nhà và bệnh nhân hãy liên lạc ngay với Bác sĩ chuyên khoa Tâm thần để có được tư vấn và có phác đồ thích hợp.