Thành viên:Vu Nguyen Ngoc Han/Yaku trong Mạt chược Nhật Bản
Trong mạt chược Nhật Bản, yaku (役 (dịch)) là một trong hai điều kiện để người chơi có thể chiến thắng ván đấu, bên cạnh việc hoàn thành bài, và cũng đánh giá giá trị bài của người chơi khi chiến thắng ván đấu. Bên cạnh Yaku, mạt chược Nhật Bản cũng có dora cũng làm tăng giá trị bài, tuy nhiên không được tính là yaku.
Tổng quan[sửa | sửa mã nguồn]
Yaku có thể được so sánh tương đồng với các loại bài của xì tố, khi cần một dạng bài nhất định để đạt được Yaku đó, tuy nhiên khác với Poker, các Yaku có thể được cộng dồn lên nhau trong cùng một bài để tăng giá trị của nó lên. Yaku có thể được chia làm ba loại là:
- Các Yaku yêu cầu bài phải kín hoàn toàn, tức là không thực hiện các hành động gọi quân trừ Kan kín.
- Các Yaku không quan tâm tới việc bài trên tay là mở hay kín.
- Một vài Yaku cũng không quan tâm tới việc bài trên tay mở hay kín, nhưng nếu là bài mở sẽ bị giảm giá trị.
Danh sách Yaku[sửa | sửa mã nguồn]
Danh sách dưới đây là danh sách toàn bộ tất cả các Yaku trong Mạt chược Nhật Bản, với tên tiếng Nhật - tiếng Anh và phiên âm Hán Việt, giá trị han của nó và các điều kiện mà yaku đó yêu cầu. Các ví dụ sẽ được đưa ra, nhưng lưu ý rằng đó không phải là các trường hợp duy nhất mà yaku đó có thể đạt được.
Giá trị một han[sửa | sửa mã nguồn]
| Tên tiếng Nhật | Giá trị han | Chú ý |
|---|---|---|
| Riichi (立直/リーチ) | 1 | Yêu cầu bài kín hoàn toàn |
Yaku này cũng có thể được phiên âm là reach khi thi đấu. Khi bài của người chơi đạt tới trạng thái tenpai (chỉ cần một quân nữa để hoàn thành bài) và người chơi đó chưa gọi quân của bất cứ người chơi nào khác, người chơi khi đó có thể tuyên bố riichi.
Cách thực hiện yaku Riichi[sửa | sửa mã nguồn]Để tuyên bố Riichi, người chơi đó nói "riichi" hoặc "reach", đánh quân bài tiếp theo ra và đặt ngang nó, sau đó nếu quân bài này không trở thành chiến thắng của người khác, người chơi đó sẽ đặt một que 1000 điểm ra như hành động cược, và chỉ nhận lại nó khi giành chiến thắng. Nếu như quân bài sau đó người chơi bốc được không trở thành chiến thắng bằng Tsumo hay có thể gọi Kan kín hợp lệ, người chơi đó phải ngay lập tức đánh ra. Trong một số luật chơi, người chơi chỉ có thể tuyên bố Riichi khi trong số tường thành có thể bốc bài phải còn từ bốn quân trở lên, tức là người chơi đó trong mọi trường hợp có thể bốc thêm một quân bài nữa. Nếu cả bốn người chơi cùng tuyên bố Riichi và không trở thành chiến thắng của bất cứ ai, ván đấu sẽ trở thành ván đấu hòa, và các người chơi phải lật bài ra để có thể kiểm tra xem việc riichi có hợp lệ hay không, nếu không sẽ bị phạt đền.[1] Dora[sửa | sửa mã nguồn]Nếu người chơi tuyên bố Riichi và giành chiến thắng ván đấu đó, tất cả các quân bài dưới chỉ điểm dora nằm trong tử thành sẽ đều được lật lên và trở thành những chỉ điểm dora mới, kể cả những chỉ điểm được tạo mới khi gọi Kan. Gọi Kan kín khi đã Riichi[sửa | sửa mã nguồn]Khi Riichi, người chơi hoàn toàn có thể gọi Kan kín nếu như việc gọi này không thay đổi các cửa chờ của bài. Ví dụ, nếu như bài người chơi đó có | ||
| Ippatsu (一発) | 1 | Yêu cầu người chơi đã Riichi/Double Riichi |
| Yaku này chỉ xuất hiện khi người chơi đã Riichi/Double Riichi.
Sau khi thực hiện Riichi hay Double Riichi, nếu quân cần để giành chiến thắng ván đấu được đánh ra hoặc tự bốc lên mà không bị gián đoạn bởi việc gọi quân/Kan kín, người chơi sẽ đạt được yaku Ippatsu. | ||
| Menzenchin tsumohō (門前清自摸和) hay Tsumo (自摸/ツモ) | 1 | Yêu cầu bài kín hoàn toàn |
| Khi người chơi có bài kín, đã ở trạng thái tenpai và bốc được quân bài cuối cùng để hoàn thành bài (từ tường thành hoặc tử thành), yaku Tsumo được hoàn thành. | ||
| Haitei raoyue (海底撈月) hay Haitei (海底) | 1 | Không yêu cầu bài kín |
| Nếu quân bài cuối cùng được bốc từ thành giúp người chơi đó hoàn thành bài, yaku Haitei được hoàn thành. | ||
| Houtei raoyui (河底撈魚) hay Houtei (河底) | 1 | Không yêu cầu bài kín |
| Nếu quân bài cuối cùng của ván đấu đó được đánh ra giúp người chơi hoàn thành bài, yaku Houtei được hoàn thành.
Lưu ý rằng Houtei Raoyui vẫn tuân theo quy tắc furiten của ván đấu. | ||
| Rinshan kaihou (嶺上開花) hay Rinshan (嶺上) | 1 | Không yêu cầu bài kín |
| Sau khi người chơi gọi Kan và quân bài bốc được từ tử thành giúp người chơi đó hoàn thành bài, yaku Rinshan được hoàn thành.
Đôi khi trong một số luật, nếu như một người chơi đánh ra một quân bài giúp người khác gọi Kan mở và sau đó bốc được quân bài từ tử thành giúp hoàn thành bài, khi này người chơi đó phải trả toàn bộ số điểm cần thiết thay vì cả ba người cùng trả như Tsumo bình thường. | ||
| Chankan (搶槓/槍槓) | 1 | Không yêu cầu bài kín |
| Khi người chơi khác gọi Kan muộn và quân được dùng để gọi giúp hoàn thành bài, khi đó người chơi có thể Ron và hoàn thành yaku Chankan. Lưu ý rằng Chankan không làm mất yaku Ippatsu. | ||
| Tanyaochuu (断幺九) hay Tanyao (タンヤオ) | 1 | Không yêu cầu bài kín |
           Bản thân từ tanyaochuu có nghĩa là không có quân 1 - 9 - rồng hay gió nào, cũng đồng thời là điều kiện của yaku này: Bài của người chơi đó không chứa bất cứ quân 1, 9 hay rồng hoặc gió.
Nếu là tanyao mở, bài này được gọi là kuitan (喰い断); và trong một vài luật chơi, yaku Tanyao chỉ thỏa mãn khi bài kín, luật này được gọi là kuitan nashi (喰い断無し - không cho phép kuitan) | ||
| Pinfu (平和) | 1 | Yêu cầu bài kín hoàn toàn |
      Bản chất của bài có yaku Pinfu là bài không được cộng thêm điểm fu nào. Để thỏa mãn điều kiện này cho yaku Pinfu, bài đó phải có những yếu tố sau:
Khi vừa có yaku Tsumo và yaku Pinfu, trong đa số luật chơi 2 fu từ việc tự bốc quân về sẽ bị hủy bỏ để chỉ còn lại 20 fu cơ bản. Khi người chơi vừa có yaku Riichi, vừa có Tanyao và có cả Pinfu, khi đọc yaku để tiến hành tính điểm, thay vì đọc đầy đủ, có nhiều nơi thường rút gọn lại thành mentanpin (メンタンピン), với "men" chỉ Riichi, "tan" chỉ Tanyao và "pin" chỉ Pinfu. Nếu không có Riichi, cũng có thể rút gọn lại thành tanpin (タンピン) thay vì đọc cả là Tanyao - Pinfu. | ||
| Iipeikou (一盃口) | 1 |
|
   Yaku Iipeikou yêu cầu bài của người chơi có hai bộ dây cùng chất giống hệt nhau, mà trong ví dụ là bộ 567p.
| ||
| Yakuhai (役牌) | 1 | Không yêu cầu bài kín |
  Khi bài của người chơi có một bộ ba rồng/gió vòng/gió chỗ ngồi, bộ ba đó tạo thành yaku Yakuhai. Bài của người chơi có thể có nhiều Yakuhai, và nếu bộ gió vòng trùng với gió nhà, khi đó bộ này được tính là 2 yakuhai (2 han).
Khi đọc yaku để tiến hành tính điểm, người ta thường đọc yaku này bằng tên của bộ tạo nên Yakuhai. Ví dụ trên đọc là Chun, giả sử bài có bộ ba gió Đông vừa là gió chỗ vòng, vừa là gió chỗ ngồi, ta đọc là Double Ton, để chỉ rằng bộ Đông (Ton) đó được tính hai lần Yakuhai. | ||
Giá trị hai han[sửa | sửa mã nguồn]
| Tên tiếng Nhật | Giá trị | Chú ý | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Double Riichi (両立直) | 2 |
| ||||||||||||
| Khi bài người chơi tenpai sau khi bốc quân đầu tiên và không có ai thực hiện bất cứ hành động gọi quân nào (gồm Chii, Pon, Kan), người chơi có thể thực hiện Double Riichi giống như cách Riichi. | ||||||||||||||
| Chiitoitsu (七対子) hay niconico | 2 |
| ||||||||||||
  Yaku Chiitoitsu là ngoại lệ của bài 4 bộ - 1 đôi, bên cạnh yakuman Kokushi musou, khi yêu cầu bài phải có 7 đôi phân biệt.
Do có cách hoàn thành bài khác với đa số các yaku, Chiitoitsu được cố định giá trị fu là 25, không tính bất cứ fu nào từ việc chiến thắng hay chờ đơn. Do cách tính fu này, điểm số mà người chơi có được khi chiến thắng với yaku Chiitoitsu như sau:
| ||||||||||||||
| Honchantaiyaochuu (混全帯么九) hay Chanta (チャンタ) | 2 (-1 nếu bài mở) |
| ||||||||||||
    Yaku Chanta yêu cầu trong mỗi bộ/đôi của bài đều phải có ít nhất một quân 1/9/rồng/gió, nhưng không yêu cầu toàn bộ bài phải là 1/9/rồng/gió.
| ||||||||||||||
| Sanshoku doujun (三色同順) hay sanshiki (さんしき) | 2 (-1 nếu bài mở) | Không yêu cầu bài kín, nhưng bị -1 han nếu không kín. | ||||||||||||
   Khi bài của người chơi có ba bộ dây giống nhau về số nhưng khác chất, như trong ví dụ là 234m 234p 234s, yaku Sanshoku doujun được hoàn thành.
| ||||||||||||||
| Sanshoku doukou (三色同刻) | 2 | Không yêu cầu bài kín | ||||||||||||
 Tương tự với Sanshoku doujun, Sanshouku doukou yêu cầu bài của người chươi có ba bộ ba giống số nhưng khác chất.
| ||||||||||||||
| Ikkitsukan (一気通貫) hay Ittsu (一通) | 2 (-1 nếu bài mở) | Không yêu cầu bài kín, nhưng bị -1 han nếu không kín | ||||||||||||
| Khi bài của người chơi có ba bộ 123 - 456 - 789 của cùng một chất, yaku Ittsu được hoàn thiện.
| ||||||||||||||
| Toitoihou (対々和) hay Toitoi (対々) | 2 | Không yêu cầu bài kín | ||||||||||||