Tiếng Bijago
| Tiếng Bijago | |
|---|---|
| Sử dụng tại | Guinea-Bissau |
| Khu vực | Quần đảo Bissagos |
| Tổng số người nói | 30.000 (2006)[1] |
| Phân loại | Niger-Congo
|
| Phương ngữ | Kagbaaga
Kajoko (Orango)
Anhaqui (Anhaki)
Kamɔna
|
| Mã ngôn ngữ | |
| ISO 639-3 | bjg |
| Glottolog | bidy1244[2] |
Tiếng Bijago, Bijogo hay Bidyogo là một ngôn ngữ thuộc nhóm ngôn ngữ Bak, được nói tại quần đảo Bissagos của Guinea-Bissau. Mối quan hệ của nó với các ngôn ngữ Bak khác còn chưa rõ ràng và nó thường được xem là khác biệt nhất trong nhóm. Ngôn ngữ này có bốn phương ngữ:
- Anhaki trên đảo Canhabaque (Roxa)
- Kagbaaga trên đảo Bubaque
- Kajoko trên đảo Orango và Uno.
- Kamɔna trên đảo Carache và bắc Caravela
Phương ngữ Kamɔna không thể thông hiểu với các phương ngữ còn lại.[3]
Đặc điểm[sửa | sửa mã nguồn]
Tiếng Bijago là một trong số ít ngôn ngữ có phụ âm môi lưỡi (âm /d̼/) trong hệ thống âm vị. Cấu trúc âm tiết thông thường là (C)V(N)(C) (C: phụ âm, V: nguyên âm). Đây là một ngôn ngữ phi thanh điệu có sự hài hòa nguyên âm (vowel harmony). Tiếng Bijago có nét giống với các ngôn ngữ Bantu mà nó là họ hàng xa, với sự hiện diện của một hệ thống gồm 14 lớp danh từ.
Cấu trúc câu thông thường là chủ-động-tân (SVO):
e-booʈi ɛ-bak e-we. chó THT.bắt dê "Con chó bắt con dê"
ŋa-ʈapak-ɛ ɔ-g ŋu-mpɛs. Tôi.THT-mượn-THT anh ta ŋO-tiền "Tôi mượn tiền từ anh ta"
(hay, chính xác hơn) "Tôi đã mượn anh ta tiền.
Tính từ, số từ và chỉ định từ đứng sau danh từ mà chúng bổ nghĩa.[3]
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Tiếng Bijago tại Ethnologue. 18th ed., 2015.
- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Bidyogo”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ a b Rose, Sarah. "Bijago (Central, (West) Atlantic)".
- Olson, Kenneth S., D. William Reiman, Fernando Sabio & Filipe Alberto da Silva. 2009. The voiced linguolabial plosive in Kajoko. Chicago Linguistic Society (CLS) 45(1), 519-530.
- Segerer, Guillaume. La langue bijogo. Oxford: Pergamon Press, 1997.
- Segerer, Guillaume. Lʼorigine des Bijogo: hypothèses de linguiste. In Gaillard, Gérald (Ed), Migrations anciennes et peuplement actuel des Côtes guinéennes, Paris: LʼHarmattan, 2000, pp. 183–191
- Segerer, Guillaume. La langue bijogo de Bubaque (Guinée Bissau). Louvain, Paris: Editions Peeters, 2002. 310 pp.
- Guillaume Segerer & Florian Lionnet 2010. "'Isolates' in 'Atlantic'". Language Isolates in Africa workshop, Lyon, Dec. 4
| Ngôn ngữ chính thức | |
|---|---|
| Ngôn ngữ phi chính thức | |
