Xem mã nguồn của Đơn vị hành chính tự trị của Trung Quốc

[[Tập tin:Autonomous rule divisions in China.png|thumb|300px|trái|Các khu vực có quy chế tự trị tại Trung Quốc (màu xanh) lá cây.]]
{{Cấp hành chính Trung Quốc}}
Tương tự như mô hình của [[Liên Xô]] cũ, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa cũng lập ra các khu tự trị dành cho một số khu vực có quan hệ với một hoặc một số dân tộc thiểu số. Các khu vực này được [[Hiến pháp Trung Quốc]] công nhận và trên danh nghĩa có một số quyền mà các đơn vị hành chính tương đồng khác không có. Tuy nhiên mức độ tự trị trên thực tế được cho là thấp<ref>Justin J. Stein, "Taking the Deliberative Turn in China: International Law, Minority Rights, and the Case of Xinjiang," Journal of Public and International Affairs, Volume 14/Spring 2003: 13-14.</ref>

Trong hệ thống [[Phân cấp hành chính Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa|Phân cấp hành chính Trung Quốc]], có 3 cấp hành chính tự trị:

{| class="wikitable" style="text-align:center;"
! Cấp
! Loại!! [[Tiếng Trung Quốc|Tiếng Trung]]!! [[Bính âm Hán ngữ|Bính âm]]!! Con số
|-
|align="right"| Tỉnh (1)&nbsp;&nbsp;
| [[Khu tự trị Trung Quốc|Khu tự trị]]  || 自治区 || zìzhìqū || 5
|-
|align="right"| châu (2)&nbsp;&nbsp;
| [[Châu tự trị]] || 自治州 || zìzhìzhōu || 30
|-
|rowspan="2" align="right"| huyện (3)&nbsp;&nbsp;
  | [[Huyện tự trị Trung Quốc|Huyện tự trị]] || 自治县 || zìzhìxiàn || 117
  |-
  | [[Kỳ (Nội Mông Cổ)|Kỳ tự trị]]
        | 自治旗 || zìzhìqí || 3
|}

Mặc dù không có tên gọi tự trị, một vài đơn vị hành chính cấp ba như quận và huyện cũng được hưởng một số quyền tự trị. Ở cấp hành chính thứ tư, cấp ("trấn"), 1 '''tô mộc dân tộc''' (của [[người Evenk]]) và 270 '''hương dân tộc''' cũng tồn tại, nhưng không có nhiều quyền tự trị như các cấp lớn hơn.

== Thuật ngữ==

Các khu vực tự trị tại Trung Quốc được đặt tên theo tiếng Hán như sau:
* tên của một khu vực địa lý;
* tên của một hoặc các dân tộc thiểu số chiếm ưu thế;
* từ "tự trị";
* cấp tự trị.
Thí dụ:
{| style=text-align:center <!-- NB --not-- a class=wikitable as these are only examples; reference tables further below -->
|- style="font-size:90%; text-align=left;"
!width=50px| Level!! Khu vực&nbsp;địa lý!! +!! Dân tộc!! +!! "Tự trị"!! +!! Cấp&nbsp;hành chính!! =
!style=text-align:left| Kết quả
|-
| 1 || [[Quảng Tây]] || || [[Người Tráng|Choang tộc]] || || Tự trị || || Khu ||
|align=left| [[Quảng Tây|Quảng Tây Choang tộc Tự trị khu]]
|-
| 2 || [[Đức Hoành]] || || [[người Thái (Trung Quốc)|Thái tộc]] & [[người Kachin|Cảnh Pha tộc]] || || Tự trị || || Châu ||
|align=left| [[Đức Hoành|Đức Hoành Thái tộc Cảnh Pha tộc Tự trị châu]]
|-
| 3 || [[Thạch Trụ]] || || [[người Thổ Gia|Thổ Gia tộc]] || || Tự trị || || Huyên ||
|align=left| [[Thạch Trụ|Thạch Trụ Thổ Gia tộc Tự trị huyện]]
|-
| 3 || [[Evenk]] || || [[người Evenk|Ngạc Ôn Khắc tộc]] || || Tự trì || || Kỳ ||
|align=left| [[Kỳ tự trị Evenk|Evenk Tự trị kỳ]]
|}
<!-- Reviewed to here, ngày 6 tháng 9 năm 2006 -->
Trong tên tiếng Hán của các khu vực tự trị, tên các dân tộc luôn đi cùng với hậu tố -族 ("tộc"), trừ một số trường hợp như: [[Tân Cương]]; hay tên dân tộc nhiều hơn một âm tiết. Một số khu vực tự trị có hơn một dân tộc chiếm ưu thế, và các dân tộc này đều được liệt kê trong tên của khư vực tự trị khiến cho tên chính thức trở nên dài. Thí dụ:
{|class="wikitable" style="margin:auto;" width="90%"
|-
! Tên đầy đủ!! Tên địa danh!! Dân tộc!! Cấp hành chính
|-
| [[Ân Thi (châu tự trị)|Ân Thi Thổ Gia tộc Miêu tộc Tự trị châu]] || Ân Thi|| [[người Thổ Gia|Thổ Gia]] và [[H'Mông]] || Châu tự trị
|-
| [[Song Giang|Song Giang Lạp Hỗ tộc Ngõa tộc Bố Lãng tộc Thái tộc Tự trị huyện]] || Song Giang || [[người La Hủ|La Hủ]], [[Người Va|Va]], [[Người Bố-lãng|Blang]] và [[người Thái (Trung Quốc)|Thái]] || Huyện tự trị
|-
| [[Long Lâm|Long Lâm các tộc Tự trị huyện]] || Long Lâm || Nhiều dân tộc ([[H'Mông]], [[Người Lô Lô|Di]] và [[người Cờ Lao|Cờ Lao]]) || Huyện tự trị
|}

Một số ít các khu vực tự trị không theo cách đặt tên chuẩn, bởi tên dân tộc cũng bao gồm cả tên địa danh hay khu vực đó không có tên địa danh:
{| class="wikitable" style="margin:auto;"
|-
! Tên đầy đủ!! Tên địa danh!! Dân tộc!! Hành chính
|-
| [[Khu tự trị Tây Tạng]] || Tây Tạng || ([[người Tạng|Tạng]]) || Autonomous Region
|-
| Khu tự trị [[Nội Mông|Nội Mông Cổ]] || Nội Mông Cổ || ([[người Mông Cổ (Trung Quốc)|Mông Cổ]]) || Khu tự trị
|-
| [[Huyện tự trị dân tộc Đông Hương]] || — || [[người Đông Hương|Đông Hương]] || Huyện tự trị
|-
| [[Kỳ tự trị Evenk]] || — || [[người Evenk|Evenk]] || Kỳ tự trị
|-
| [[Kỳ tự trị Oroqin]] || — || [[Người Oroqen|Oroqin]] || Kỳ tự trị
|}

== Nhân khẩu==

Trong số năm [[khu tự trị Trung Quốc|khu tự trị]], chỉ có [[Khu tự trị Tây Tạng]] là có một dân tộc chiếm đa số (>50%) là [[người Tạng]]. Dân tộc được chỉ định tại [[Tân Cương]] chiếm chưa quá bán (<50%) là [[người Uyghur]], tuy nhiên một số nguồn thông tin của một số tổ chức cho rằng hiện [[người Hán]] chiếm quá bán tại Tân Cương. Ba khu tự trị còn lại có đa số cư dân là [[người Hán]].

== Lịch sử ==

Khu, châu, huyện và kỳ tự trị được thành lập sau khi [[Đảng Cộng sản Trung Quốc]] giành được chính quyền và học tập theo mô hình của Liên Xô. Đầu tiên, danh pháp của các khu vực tự trị này còn chưa thống nhất, và tên gọi khu tự trị xuất hiện cả ở cấp tỉnh, địa khu, huyện và hương. Cuối cùng tên gọi thống nhất như ngày nay.

Khu tự trị đầu tiên được thành lập là [[Nội Mông|Nội Mông Cổ]], được tổ chức trên các khu vực do đảng cộng sản kiểm soát vào năm 1947, hai năm trước khi thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. [[Tân Cương]] được chuyển đổi từ một tỉnh thành một khu tự trị vào năm 1955. [[Quảng Tây]] và [[Ninh Hạ]] vào năm 1957, và [[Khu tự trị Tây Tạng]] chính thức thành lập vào năm 1965.

== Tham khảo ==
{{tham khảo}}

[[Thể loại:Đơn vị hành chính tự trị Trung Quốc| ]]
[[Thể loại:Đơn vị hành chính Trung Quốc|Tự trị]]
[[Thể loại:Nhóm sắc tộc ở Trung Quốc|Tự trị]]
[[Thể loại:Phân cấp hành chính tự trị|Trung Quốc]]
[[Thể loại:Phân cấp hành chính Trung Quốc|Tự trị]]