Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Liệu pháp ánh sáng”

Liệu pháp ánh sáng
	Phương pháp can thiệp
ICD-10-PCS	6A6, GZJ
ICD-9:	99.83, 99.88
MeSH	D010789

Duyệt lịch sử tương tác

← Thay đổi trước Thay đổi sau →

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào

Trực quanMã wiki

Nội tuyến

Phiên bản lúc 17:58, ngày 6 tháng 9 năm 2017

Quang trị liệu hoặc liệu pháp ánh sáng (tiếng Anh: light therapy, phototherapy, heliotherapy) là phương pháp trị liệu bao gồm tiếp xúc với ánh sáng ban ngày hoặc tiếp xúc với các phổ điện từ cụ thể của ánh sáng sử dụng ánh sáng phân cực polychromatic, tia laser, điốt phát quang, đèn huỳnh quang, đèn lưỡng cực, ánh sáng toàn quang. Ánh sáng được quản lý trong một khoảng thời gian nhất định và trong một số trường hợp là vào một thời điểm cụ thể trong ngày.

Một cách sử dụng chung của thuật ngữ này liên quan đến việc điều trị các bệnh da liễu, chủ yếu là bệnh vẩy nến, mụn trứng cá, chàm và vàng da ở trẻ sơ sinh.

Liệu pháp ánh sáng soi qua võng mạc mắt được sử dụng để điều trị bệnh võng mạc tiểu đường và các rối loạn nhịp sinh học như rối loạn giai đoạn giấc ngủ đến trễ, cũng có thể được sử dụng để điều trị chứng trầm cảm theo mùa, với một số hỗ trợ cho việc sử dụng nó cũng như rối loạn tâm thần không theo mùa.

Sử dụng trong y học

Các chứng bệnh về da

Các phương pháp điều trị bao gồm để da tiếp xúc với tia cực tím. Nơi tiếp xúc có thể là vùng nhỏ của da hoặc trên toàn bộ bề mặt cơ thể. Điều trị phổ biến nhất là với tia UVB dải hẹp (NB-UVB) với bước sóng 311-313 nanômét. Nó đã được xem rằng đây là điều trị an toàn nhất.^[1] Quang trị liệu toàn cơ thể ở bệnh viện hoặc tại nhà bằng cách sử dụng buồng UVB năng lượng cao.^[2]

Viêm da dị ứng

Quang trị liệu được coi là một trong những liệu pháp đơn trị liệu tốt nhất cho bệnh viêm da dị ứng khi áp dụng cho bệnh nhân không có tác dụng với phương pháp điều trị truyền thống. Liệu pháp này cung cấp một loạt các lựa chọn: UVA1 cho viêm da dị ứng cấp, NB-UVB cho viêm da dị ứng mãn tính, và balneophototherapy đã chứng minh hiệu quả trong thời gian qua. Bệnh nhân dung nạp liệu pháp một cách an toàn nhưng cũng như trong bất kỳ liệu pháp nào đều có những tác dụng bất lợi và nên cẩn thận khi áp dụng, đặc biệt là đối với trẻ em.^[3]

Bệnh vẩy nến

Đối với bệnh vẩy nến, quang trị liệu UVB đã được chứng minh là có hiệu quả.^[4] Một đặc điểm của bệnh vẩy nến là viêm cục bộ trung gian bởi hệ miễn dịch.^[5] Bức xạ tia cực tím được biết đến để ngăn chặn hệ thống miễn dịch và giảm đáp ứng viêm. Liệu pháp ánh sáng cho các bệnh về da như bệnh vẩy nến thường sử dụng NB-UVB (bước sóng 311 nm) mặc dù nó có thể sử dụng tia UV-A (bước sóng 315-400 nm) hoặc tia UV-B (280-315 nm). UV-A kết hợp với psoralen (một loại thuốc uống), được gọi là điều trị PUVA. Trong phương pháp trị liệu bằng tia UVB, thời gian phơi nhiễm rất ngắn, vài giây tùy thuộc vào cường độ của đèn và độ sắc tố da của người và độ nhạy. Thời gian được điều khiển bằng bộ hẹn giờ tắt đèn sau khi thời gian điều trị kết thúc.

Bạch biến

Một phần trăm dân số mắc phải bạch biến và quang trị liệu UVB dải hẹp là phương pháp điều trị hiệu quả. "Kết quả quang trị liệu NB-UVB trong sự hồi phục đáng hài lòng ở bệnh nhân bạch biến của chúng tôi và nên được cung cấp như một lựa chọn để điều trị."^[6]

Mụn trứng cá

Bằng chứng về điều trị ánh sáng và laser trong mụn trứng cá vào năm 2012 là không đủ để khuyến cáo.^[7] Có bằng chứng trung bình về hiệu quả của phương pháp điều trị ánh sáng xanh lam và xanh lam-đỏ trong điều trị mụn trứng cá nhẹ, nhưng hầu hết các nghiên cứu đều có chất lượng thấp.^[8]^[9] Trong khi phương pháp điều trị bằng ánh sáng dường như cung cấp lợi ích ngắn hạn, vẫn thiếu dữ liệu kết quả lâu dài hoặc dữ liệu ở những người bị mụn trứng cá nặng.^[10]

Ung thư

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, có một số bằng chứng cho thấy liệu pháp tia cực tím có thể có hiệu quả trong việc giúp điều trị một số loại ung thư da và liệu pháp xạ trị máu bằng tia cực tím (ultraviolet blood irradiation therapy) được thiết lập cho ứng dụng này. Tuy nhiên, việc sử dụng thay thế ánh sáng để điều trị ung thư - liệu pháp hộp ánh sáng (light box therapy) và liệu pháp màu sắc (chromotherapy) không được chứng minh bởi các bằng chứng.^[11] Liệu pháp quang động lực (photodynamic therapy) (thường là với ánh sáng đỏ) để điều trị các loại ung thư da không tế bào hắc tố bề mặt (superficial non-melanoma skin cancers).^[12]

Các bệnh về da khác

Quang trị liệu có thể có hiệu quả trong điều trị bệnh chàm, viêm da dị ứng, phát ban đa dạng do ánh sáng (polymorphous light eruption), u lympho T ở da (cutaneous T-cell lymphoma)^[13] và bệnh lichen phẳng (lichen planus). Các đèn UVB dải hẹp, 311-313 nanomet là phương pháp điều trị phổ biến nhất.^[14]

Làm lành vết thương

Liệu pháp laser cấp thấp đã được nghiên cứu như một phương pháp điều trị tiềm năng cho các vết thương mãn tính.^[15] Đánh giá của các tài liệu khoa học không hỗ trợ sử dụng rộng rãi kỹ thuật này do kết quả không nhất quán và chất lượng nghiên cứu thấp.^[15]^[16] Các tia laser năng lượng cao hơn cũng đã được sử dụng để đóng các vết thương cấp tính như là một sự thay thế cho khâu vết thương.

Các chứng bệnh võng mạc

Có bằng chứng sơ bộ rằng liệu pháp ánh sáng có hiệu quả điều trị bệnh võng mạc tiểu đường và phù hoàng điểm do võng mạc tiểu đường (diabetic macular oedema).^[17]^[18]

Liên quan đến tâm trạng và giấc ngủ

Trầm cảm theo mùa

Hiệu quả của liệu pháp ánh sáng để điều trị trầm cảm theo mùa có thể liên quan đến thực tế rằng liệu pháp ánh sáng sẽ bù đắp việc thiếu ánh sáng mặt trời và đặt lại đồng hồ sinh học bên trong cơ thể.^[19] Các nghiên cứu chỉ ra rằng liệu pháp ánh sáng giúp làm giảm các hành vi suy nhược và suy trầm cảm, như buồn ngủ và mệt mỏi quá mức, với kết quả kéo dài ít nhất 1 tháng. Liệu pháp ánh sáng được ưa thích hơn thuốc chống trầm cảm trong điều trị trầm cảm theo mùa vì nó là liệu pháp tương đối an toàn và dễ dàng.^[20]

Phản ứng tích cực của liệu pháp ánh sáng cho chữa trầm cảm theo mùa có thể phụ thuộc vào mùa.^[21] Liệu pháp buổi sáng đã mang lại kết quả tốt nhất vì ánh sáng vào buổi sáng sớm giúp điều chỉnh nhịp độ hằng ngày.^[20]

Một nghiên cứu có hệ thống năm 2007 của Cơ quan Thụy Điển SBU đã tìm thấy đủ bằng chứng cho thấy liệu pháp ánh sáng làm giảm triệu chứng trầm cảm hoặc trầm cảm theo mùa.^[22] Báo cáo khuyến nghị rằng: "Khoảng 100 người tham gia được yêu cầu phải xác định rằng liệu pháp có hiệu quả hơn một cách vừa phải so với giả dược".^[22] Mặc dù điều trị ở các phòng trị liệu bằng ánh sáng đã được thiết lập tốt ở Thụy Điển, nhưng không có nghiên cứu có kiểm soát thỏa đáng về vấn đề này.^[22] Điều này dẫn đến việc đóng một số phòng khám trị liệu bằng ánh sáng tại Thụy Điển.^[23]

Trầm cảm không theo mùa

Liệu pháp ánh sáng cũng đã được đề xuất trong điều trị chứng trầm cảm không theo mùa và rối loạn tâm trạng tâm thần khác, bao gồm trầm cảm, rối loạn lưỡng cực và trầm cảm sau sinh.^[24]^[25] Một phân tích chuyên sâu bởi Cochrane Collaboration kết luận rằng "đối với những bệnh nhân bị trầm cảm không theo mùa, liệu pháp ánh sáng mang lại hiệu quả khiêm tốn nhưng có vẫn hiệu quả chống trầm cảm."^[26] Một cuộc nghiên cứu có hệ thống năm 2008 kết luận rằng "liệu pháp ánh sáng toàn cảnh tổng thể là một ứng cử viên xuất sắc đưa vào danh mục điều trị có sẵn để điều trị chứng trầm cảm không theo mùa hiện nay như là liệu pháp bổ trợ cho thuốc chống trầm cảm hoặc cuối cùng là điều trị độc lập theo các nhóm cụ thể của bệnh nhân trầm cảm."^[27] Một đánh giá năm 2015 cho thấy các bằng chứng hỗ trợ cho liệu pháp ánh sáng là ít thuyết phục do các sai sót về phương pháp luận nghiêm trọng.^[28]

Rối loạn nhịp độ giấc ngủ hằng ngày (rối loạn chu kỳ thức-ngủ) và mệt mỏi sau chuyến bay dài (jet lag)

Rối loạn nhịp độ giấc ngủ hằng ngày mãn tính

Trong việc quản lý các rối loạn nhịp độ hằng ngày như rối loạn giai đoạn giấc ngủ đến trễ, thời gian phơi nhiễm ánh sáng là rất quan trọng. Quản lý việc tiếp xúc ánh sáng với mắt trước hoặc sau khi thiên để của nhịp độ nhiệt cơ thể có thể ảnh hưởng đến đáp tuyến pha (phase response curve).^[29] Sử dụng khi đánh thức cũng có hiệu quả đối với rối loạn thức-ngủ không-24 giờ.^[30] Việc sử dụng vào chiều tối được khuyến cáo cho những người có rối loạn giai đoạn giấc ngủ đến sớm. Một số, nhưng không phải tất cả, những người mù hoàn toàn có võng mạc đều nguyên vẹn, có thể có lợi từ liệu pháp ánh sáng.

Tình huống rối loạn nhịp độ giấc ngủ hằng ngày mãn tính

Liệu pháp ánh sáng đã được thử nghiệm cho những người bị rối loạn giấc ngủ do ca làm việc^[31] và mệt mỏi sau chuyến bay dài.^[32]

Rối loạn giấc ngủ trong bệnh Parkinson

Liệu pháp ánh sáng đã được thử nghiệm trong điều trị rối loạn giấc ngủ của bệnh nhân Parkinson.^[33]

Vàng da ở trẻ sơ sinh (vàng da sau sinh)

Phương pháp điều trị bằng ánh sáng được sử dụng để điều trị bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh^[34] qua sự đồng phân hóa của bilirubin và do đó biến đổi thành các hợp chất mà trẻ sơ sinh có thể thải qua nước tiểu và phân. Cách điều trị thông thường của chứng vàng da ở trẻ sơ sinh là ánh sáng bili hoặc biliblanket.

Kỹ thuật

Liệu pháp quang động

Liệu pháp quang động là một hình thức trị liệu ánh sáng bằng cách sử dụng các hợp chất nhạy cảm ánh sáng không độc hại được phơi ra một cách có chọn lọc đối với ánh sáng, từ đó chúng trở nên độc đối với các tế bào bệnh ác tính và các tế bào bị bệnh khác.

Một trong những phương pháp điều trị này là sử dụng ánh sáng xanh lam với axit aminolevulinic để điều trị dày sừng quang hóa (actinic keratosis). Đây không phải là sự chấp thuận của FDA đối với mụn trứng cá ở Hoa Kỳ.^[35]

Hộp ánh sáng

Việc sản xuất hormone melatonin bị ức chế bởi ánh sáng và cho phép trong bóng tối như được đăng ký bởi các tế bào hạch quang trong võng mạc (intrinsically photosensitive retinal ganglion cells). Ở một mức độ nào đó, điều ngược lại là đúng với serotonin, nó liên quan đến rối loạn tâm trạng. Do đó, với mục đích điều khiển mức melatonin hoặc thời gian, các hộp ánh sáng cung cấp các loại chiếu sáng nhân tạo rất cụ thể đến võng mạc mắt có hiệu quả.

Liệu pháp ánh sáng sử dụng hộp ánh sáng phát ra ánh sáng 10.000 lux ở một khoảng cách nhất định, sáng hơn nhiều so với bóng đèn thông thường hoặc cường độ thấp hơn bước sóng cụ thể của ánh sáng từ vùng xanh lam (460 nm) đến vùng xanh lá (525 nm) của phổ nhìn thấy được.^[36] Một nghiên cứu năm 1995 cho thấy điều trị bằng ánh sáng màu xanh lá 350 lux tạo ra sự ức chế melatonin và pha thay đổi tương đương với liệu pháp ánh sáng trắng 10.000 lux,^[37]^[38] nhưng một nghiên cứu khác được xuất bản vào tháng 5 năm 2010 cho thấy ánh sáng màu xanh lam thường được sử dụng cho điều trị trầm cảm theo mùa nên được thay thế bởi ánh sáng màu xanh lá hoặc trắng, vì có thể có sự tham gia của tế bào nón trong ức chế melatonin.^[39]

Trong điều trị, mắt của bệnh nhân đặt ở khoảng cách quy định từ nguồn sáng và ánh sáng chiếu vào võng mạc (thấp hơn). Điều này không đòi hỏi phải nhìn thẳng vào ánh sáng.

Có ba yếu tố chính cần xem xét: hiệu quả lâm sàng, an toàn mắt và da, sự thoải mái trực quan, Trung tâm Điều trị Môi trường (CET) khuyến cáo các tiêu chí sau để lựa chọn hộp ánh sáng:^[40]

Các hộp ánh sáng đã được thử nghiệm thành công trong các thử nghiệm lâm sàng được đánh giá đồng đẳng.

Hộp nên cung cấp ánh sáng 10.000 lux tại một khoảng cách ngồi thoải mái. Thông số kỹ thuật sản phẩm thường thiếu hoặc không xác minh; độ sáng có thể được kiểm soát bằng cách sử dụng đồng hồ đo ánh sáng.

Đèn huỳnh quang nên có màn hình khuếch tán, lọc tia cực tím (UV). Tia UV có hại cho mắt và da.
Ánh sáng xanh lam được biết đến là hiệu quả hơn ánh sáng đỏ trong việc quản lý các triệu chứng trầm cảm có mô hình theo mùa.^[41]
Ánh sáng phải được chiếu xuống hướng về phía mắt ở một góc để giảm tối thiểu nhìn thấy chói lóa.
Nhỏ hơn không hẳn là tốt hơn; khi sử dụng một chiếc hộp ánh sáng nhỏ gọn, đầu cử động nhẹ sẽ làm mắt lệch ra khỏi phạm vi điều trị của ánh sáng.

Xem thêm

Tham khảo

[1] “UVB phototherapy and skin cancer risk: a review of the literature”.

[2] “Phototherapy”.

[3] “Management of atopic dermatitis: safety and efficacy of phototherapy”.

[4] “Ultraviolet radiation physics and the skin”.

[5] “What is Psoriasis: What Causes Psoriasis?”.

[6] “A retrospective study of narrowband-UVB phototherapy for treatment of vitiligo in Malaysian patients”.

[7] “Diagnosis and Treatment of Acne”.

[8] “Light-based therapies in acne treatment”.

[9] “A review of hand-held, home-use cosmetic laser and light devices”.

[10] “Laser and other light therapies for the treatment of acne vulgaris: systematic review”.

[11] “Light Therapy”.

[12] “Guidelines for topical photodynamic therapy: report of a workshop of the British Photodermatology Group”.

[13] “Phototherapy for cutaneous T-cell lymphoma”.

[14] “Narrow-band ultraviolet B radiation: a review of the current literature”.

[:0-15] “Laser and Light for Wound Healing Stimulation”.

[16] “Low-level laser therapy for wound healing: mechanism and efficacy”.

[17] “The pathogenesis of early retinal changes of diabetic retinopathy”.

[18] “Spare the rods and spoil the retina: revisited”.

[19] “Light Therapy - Topic Overview”.

[:1-20] “Seasonal affective disorder: Is there light at the end of the tunnel?”.

[21] “Seasonal affective disorder and season-dependent abnormalities of melatonin suppression by light”.

[:2-22] “Light Therapy for Depression, and Other Treatment of Seasonal Affective Disorder”.

[23] “Swedish school sheds light on dark days of winter”.

[24] “Bright light therapy”.

[25] “Evolving applications of light therapy”.

[26] “Light therapy for non-seasonal depression”.

[27] “Efficacy of light therapy in nonseasonal depression: a systematic review”.

[28] “Bright white light therapy in depression: A critical review of the evidence”.

[29] “A practical approach to circadian rhythm sleep disorders”.

[30] “Circadian Rhythm Sleep Disorders”.

[31] “Night Shift Performance is Improved by a Compromise Circadian Phase Position: Study 3. Circadian Phase after 7 Night Shifts with an Intervening Weekend Off”.

[32] “Melatonin and its relevance to jet lag”.

[33] “A historical justification for and retrospective analysis of the systematic application of light therapy in Parkinson's disease”.

[34] “Numbers Needed to Treat With Phototherapy According to American Academy of Pediatrics Guidelines”.

[35] “Photodynamic Therapy for Acne”.

[36] “Differential effects of light wavelength in phase advancing the melatonin rhythm”.

[37] “Bright green light treatment of depression for older adults”.

[38] “Circadian Phase Delay Induced by Phototherapeutic Devices”.

[39] “Spectral responses of the human circadian system depend on the irradiance and duration of exposure to light”.

[40] “Light Box Selection Criteria”.

[41] “Light Therapy for Seasonal Affective Disorder with Blue Narrow-Band Light-Emitting Diodes (LEDs)”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

@@ Dòng 10: / Dòng 10: @@
 === Các chứng bệnh về da ===
-Các phương pháp điều trị bao gồm để da tiếp xúc với [[Tử ngoại|tia cực tím]]. Nơi tiếp xúc có thể là vùng nhỏ của da hoặc trên toàn bộ bề mặt cơ thể. Điều trị phổ biến nhất là với tia UVB hẹp (NB-UVB) với bước sóng 311-313 nanômét. Nó đã được xem rằng đây là điều trị an toàn nhất.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15869531|title=UVB phototherapy and skin cancer risk: a review of the literature.}}</ref> Quang trị liệu toàn cơ thể ở bệnh viện hoặc tại nhà bằng cách sử dụng buồng UVB năng lượng cao.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.psoriasis.org/about-psoriasis/treatments/phototherapy|title=Phototherapy}}</ref>
+Các phương pháp điều trị bao gồm để da tiếp xúc với [[Tử ngoại|tia cực tím]]. Nơi tiếp xúc có thể là vùng nhỏ của da hoặc trên toàn bộ bề mặt cơ thể. Điều trị phổ biến nhất là với tia UVB dải hẹp (NB-UVB) với bước sóng 311-313 [[nanômét]]. Nó đã được xem rằng đây là điều trị an toàn nhất.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15869531|title=UVB phototherapy and skin cancer risk: a review of the literature.}}</ref> Quang trị liệu toàn cơ thể ở bệnh viện hoặc tại nhà bằng cách sử dụng buồng UVB năng lượng cao.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.psoriasis.org/about-psoriasis/treatments/phototherapy|title=Phototherapy}}</ref>
 ==== Viêm da dị ứng   ====
@@ Dòng 17: / Dòng 17: @@
 ==== Bệnh vẩy nến ====
 {{Xem thêm|Liệu pháp Goeckerman}}
-Đối với bệnh vẩy nến, quang trị liệu UVB đã được chứng minh là có hiệu quả.<ref>{{Chú thích web|url=http://iopscience.iop.org/article/10.1088/0031-9155/25/3/001/meta;jsessionid=4053C10923B463D46B533A8F679A59DE.ip-10-40-1-105|title=Ultraviolet radiation physics and the skin}}</ref> Một đặc điểm của bệnh vẩy nến là viêm cục bộ trung gian bởi [[hệ miễn dịch]].<ref>{{Chú thích web|url=http://www.medicalbug.com/what-is-psoriasis-what-causes-psoriasis/|title=What is Psoriasis: What Causes Psoriasis?}}</ref> Bức xạ tia cực tím được biết đến để ngăn chặn hệ thống miễn dịch và giảm đáp ứng viêm. Liệu pháp ánh sáng cho các bệnh về da như bệnh vẩy nến thường sử dụng NB-UVB (bước sóng 311 nm) mặc dù nó có thể sử dụng tia UV-A (bước sóng 315-400 nm) hoặc tia UV-B (280-315 nm). UV-A kết hợp với [[psoralen]] là một loại thuốc uống, được gọi là điều trị [[Liệu pháp PUVA|PUVA]]. Trong phương pháp trị liệu bằng tia UVB, thời gian phơi nhiễm rất ngắn, vài giây tùy thuộc vào cường độ của đèn và độ sắc tố da của người và độ nhạy. Thời gian được điều khiển bằng bộ hẹn giờ tắt đèn sau khi thời gian điều trị kết thúc.
+Đối với bệnh vẩy nến, quang trị liệu UVB đã được chứng minh là có hiệu quả.<ref>{{Chú thích web|url=http://iopscience.iop.org/article/10.1088/0031-9155/25/3/001/meta;jsessionid=4053C10923B463D46B533A8F679A59DE.ip-10-40-1-105|title=Ultraviolet radiation physics and the skin}}</ref> Một đặc điểm của bệnh vẩy nến là viêm cục bộ trung gian bởi [[hệ miễn dịch]].<ref>{{Chú thích web|url=http://www.medicalbug.com/what-is-psoriasis-what-causes-psoriasis/|title=What is Psoriasis: What Causes Psoriasis?}}</ref> Bức xạ tia cực tím được biết đến để ngăn chặn hệ thống miễn dịch và giảm đáp ứng viêm. Liệu pháp ánh sáng cho các bệnh về da như bệnh vẩy nến thường sử dụng NB-UVB (bước sóng 311 nm) mặc dù nó có thể sử dụng tia UV-A (bước sóng 315-400 nm) hoặc tia UV-B (280-315 nm). UV-A kết hợp với [[psoralen]] (một loại thuốc uống), được gọi là điều trị [[Liệu pháp PUVA|PUVA]]. Trong phương pháp trị liệu bằng tia UVB, thời gian phơi nhiễm rất ngắn, vài giây tùy thuộc vào cường độ của đèn và độ sắc tố da của người và độ nhạy. Thời gian được điều khiển bằng bộ hẹn giờ tắt đèn sau khi thời gian điều trị kết thúc.
 ==== Bạch biến ====
-Một phần trăm dân số mắc phải [[bạch biến]] và quang trị liệu UVB hẹp là phương pháp điều trị hiệu quả. "Kết quả quang trị liệu NB-UVB trong sự hồi phục đáng hài lòng ở bệnh nhân bạch biến của chúng tôi và nên được cung cấp như một lựa chọn để điều trị."<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21901949|title=A retrospective study of narrowband-UVB phototherapy for treatment of vitiligo in Malaysian patients.}}</ref>
+Một phần trăm dân số mắc phải [[bạch biến]] và quang trị liệu UVB dải hẹp là phương pháp điều trị hiệu quả. "Kết quả quang trị liệu NB-UVB trong sự hồi phục đáng hài lòng ở bệnh nhân bạch biến của chúng tôi và nên được cung cấp như một lựa chọn để điều trị."<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21901949|title=A retrospective study of narrowband-UVB phototherapy for treatment of vitiligo in Malaysian patients.}}</ref>
 ==== Mụn trứng cá ====
@@ Dòng 27: / Dòng 27: @@
 ==== Ung thư ====
-Theo [[Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ]], có một số bằng chứng cho thấy liệu pháp tia cực tím có thể có hiệu quả trong việc giúp điều trị một số loại [[ung thư da]] và xạ trị máu bằng tia cực tím (ultraviolet blood irradiation therapy) được thiết lập cho ứng dụng này. Tuy nhiên, việc sử dụng thay thế ánh sáng để điều trị ung thư - liệu pháp hộp ánh sáng (light box therapy) và [[liệu pháp màu sắc]] (chromotherapy) không được chứng minh bởi các bằng chứng.<ref>{{Chú thích web|url=https://web.archive.org/web/20150212175309/http://www.cancer.org/treatment/treatmentsandsideeffects/complementaryandalternativemedicine/herbsvitaminsandminerals/light-therapy?sitearea=ETO|title=Light Therapy}}</ref> Liệu pháp quang động lực (photodynamic therapy) (thường là với ánh sáng đỏ) để điều trị các loại ung thư da không tế bào hắc tố bề mặt (superficial non-melanoma skin cancers).<ref>{{Chú thích web|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1046/j.1365-2133.2002.04719.x/abstract|title=Guidelines for topical photodynamic therapy: report of a workshop of the British Photodermatology Group}}</ref>
+Theo [[Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ]], có một số bằng chứng cho thấy liệu pháp tia cực tím có thể có hiệu quả trong việc giúp điều trị một số loại [[ung thư da]] và liệu pháp xạ trị máu bằng tia cực tím (ultraviolet blood irradiation therapy) được thiết lập cho ứng dụng này. Tuy nhiên, việc sử dụng thay thế ánh sáng để điều trị ung thư - liệu pháp hộp ánh sáng (light box therapy) và [[liệu pháp màu sắc]] (chromotherapy) không được chứng minh bởi các bằng chứng.<ref>{{Chú thích web|url=https://web.archive.org/web/20150212175309/http://www.cancer.org/treatment/treatmentsandsideeffects/complementaryandalternativemedicine/herbsvitaminsandminerals/light-therapy?sitearea=ETO|title=Light Therapy}}</ref> Liệu pháp quang động lực (photodynamic therapy) (thường là với ánh sáng đỏ) để điều trị các loại ung thư da không tế bào hắc tố bề mặt (superficial non-melanoma skin cancers).<ref>{{Chú thích web|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1046/j.1365-2133.2002.04719.x/abstract|title=Guidelines for topical photodynamic therapy: report of a workshop of the British Photodermatology Group}}</ref>
 ==== Các bệnh về da khác ====
-Quang trị liệu có thể có hiệu quả trong điều trị bệnh [[Chàm (bệnh)|chàm]], [[viêm da dị ứng]], [[phát ban đa dạng do ánh sáng]] (polymorphous light eruption), u lympho T ở da (cutaneous T-cell lymphoma)<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14686973|title=Phototherapy for cutaneous T-cell lymphoma.}}</ref> và bệnh lichen phẳng (lichen planus). Các đèn UVB hẹp, 311-313 nanomet là phương pháp điều trị phổ biến nhất.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15304175|title=Narrow-band ultraviolet B radiation: a review of the current literature.}}</ref>
+Quang trị liệu có thể có hiệu quả trong điều trị bệnh [[Chàm (bệnh)|chàm]], [[viêm da dị ứng]], [[phát ban đa dạng do ánh sáng]] (polymorphous light eruption), u lympho T ở da (cutaneous T-cell lymphoma)<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14686973|title=Phototherapy for cutaneous T-cell lymphoma.}}</ref> và bệnh lichen phẳng (lichen planus). Các đèn UVB dải hẹp, 311-313 nanomet là phương pháp điều trị phổ biến nhất.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15304175|title=Narrow-band ultraviolet B radiation: a review of the current literature.}}</ref>
 ==== Làm lành vết thương ====
@@ Dòng 67: / Dòng 67: @@
 [[Tập tin:Jaundice phototherapy.jpg|nhỏ|Một trẻ sơ sinh được trị liệu bằng ánh sáng trắng để điều trị chứng vàng da ở trẻ sơ sinh.]]
 Phương pháp điều trị bằng ánh sáng được sử dụng để điều trị bệnh [[vàng da ở trẻ sơ sinh]]<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2843697/|title=Numbers Needed to Treat With Phototherapy According to American Academy of Pediatrics Guidelines}}</ref> qua sự [[đồng phân hóa]] của [[bilirubin]] và do đó biến đổi thành các hợp chất mà trẻ sơ sinh có thể thải qua nước tiểu và phân. Cách điều trị thông thường của chứng vàng da ở trẻ sơ sinh là [[ánh sáng bili]] hoặc biliblanket.
+== Kỹ thuật ==
+=== Liệu pháp quang động ===
+{{Chính|Liệu pháp quang động}}
+Liệu pháp quang động là một hình thức trị liệu ánh sáng bằng cách sử dụng các hợp chất nhạy cảm ánh sáng không độc hại được phơi ra một cách có chọn lọc đối với ánh sáng, từ đó chúng trở nên độc đối với các tế bào bệnh ác tính và các tế bào bị bệnh khác.
+Một trong những phương pháp điều trị này là sử dụng ánh sáng xanh lam với axit aminolevulinic để điều trị [[dày sừng quang hóa]] (actinic keratosis). Đây không phải là sự chấp thuận của FDA đối với mụn trứng cá ở Hoa Kỳ.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.aetna.com/cpb/medical/data/600_699/0656.html|title=Photodynamic Therapy for Acne}}</ref>
+=== Hộp ánh sáng ===
+[[Tập tin:Light therapy lamp and sunlight.jpg|nhỏ|Độ sáng và [[nhiệt độ màu]] của ánh sáng từ hộp ánh sáng tương tự như ánh sáng ban ngày.]]
+Việc sản xuất hormone [[melatonin]] bị ức chế bởi ánh sáng và cho phép trong bóng tối như được đăng ký bởi các tế bào hạch quang trong [[võng mạc]] (intrinsically photosensitive retinal ganglion cells). Ở một mức độ nào đó, điều ngược lại là đúng với [[serotonin]], nó liên quan đến rối loạn tâm trạng. Do đó, với mục đích điều khiển mức melatonin hoặc thời gian, các hộp ánh sáng cung cấp các loại chiếu sáng nhân tạo rất cụ thể đến võng mạc mắt có hiệu quả.
+Liệu pháp ánh sáng sử dụng hộp ánh sáng phát ra ánh sáng 10.000 [[lux]] ở một khoảng cách nhất định, sáng hơn nhiều so với bóng đèn thông thường hoặc cường độ thấp hơn bước sóng cụ thể của ánh sáng từ vùng xanh lam (460 nm) đến vùng xanh lá (525 nm) của [[phổ nhìn thấy được]].<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14962066|title=Differential effects of light wavelength in phase advancing the melatonin rhythm.}}</ref> Một nghiên cứu năm 1995 cho thấy điều trị bằng ánh sáng màu xanh lá 350 lux tạo ra sự ức chế melatonin và pha thay đổi tương đương với liệu pháp ánh sáng trắng 10.000 lux,<ref>{{Chú thích web|url=https://bmcpsychiatry.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-244X-5-42|title=Bright green light treatment of depression for older adults}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=http://www.ingentaconnect.com/content/asma/asem/2007/00000078/00000007/art00001|title=Circadian Phase Delay Induced by Phototherapeutic Devices}}</ref> nhưng một nghiên cứu khác được xuất bản vào tháng 5 năm 2010 cho thấy ánh sáng màu xanh lam thường được sử dụng cho điều trị trầm cảm theo mùa nên được thay thế bởi ánh sáng màu xanh lá hoặc trắng, vì có thể có sự tham gia của [[tế bào nón]] trong ức chế melatonin.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4414925/|title=Spectral responses of the human circadian system depend on the irradiance and duration of exposure to light}}</ref>
+Trong điều trị, mắt của bệnh nhân đặt ở khoảng cách quy định từ nguồn sáng và ánh sáng chiếu vào võng mạc (thấp hơn). Điều này không đòi hỏi phải nhìn thẳng vào ánh sáng.
+Có ba yếu tố chính cần xem xét: hiệu quả lâm sàng, an toàn mắt và da, sự thoải mái trực quan, Trung tâm Điều trị Môi trường (CET) khuyến cáo các tiêu chí sau để lựa chọn hộp ánh sáng:<ref>{{Chú thích web|url=https://www.cet.org/therapy/light-box-selection-criteria|title=Light Box Selection Criteria}}</ref>
+* Các hộp ánh sáng đã được thử nghiệm thành công trong các [[thử nghiệm lâm sàng]] được đánh giá đồng đẳng.
+* Hộp nên cung cấp ánh sáng 10.000 lux tại một khoảng cách ngồi thoải mái. Thông số kỹ thuật sản phẩm thường thiếu hoặc không xác minh; độ sáng có thể được kiểm soát bằng cách sử dụng [[đồng hồ đo ánh sáng]].
+* [[Đèn huỳnh quang]] nên có màn hình khuếch tán, lọc tia cực tím (UV). Tia UV có hại cho mắt và da.
+* Ánh sáng xanh lam được biết đến là hiệu quả hơn ánh sáng đỏ trong việc quản lý các triệu chứng trầm cảm có mô hình theo mùa.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16165105|title=Light Therapy for Seasonal Affective Disorder with Blue Narrow-Band Light-Emitting Diodes (LEDs)}}</ref>
+* Ánh sáng phải được chiếu xuống hướng về phía mắt ở một góc để giảm tối thiểu nhìn thấy chói lóa.
+* Nhỏ hơn không hẳn là tốt hơn; khi sử dụng một chiếc hộp ánh sáng nhỏ gọn, đầu cử động nhẹ sẽ làm mắt lệch ra khỏi phạm vi điều trị của ánh sáng.
 == Xem thêm ==