Bùi Diễm
Bùi Diễm (1 tháng 10 năm 1923[1] – 24 tháng 10 năm 2021) là một chính khách Việt Nam. Ông làm Đại sứ Việt Nam Cộng hòa ở Hoa Kỳ từ 1967 đến 1972.
Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]
Ông sinh 1 tháng 10 năm 1923[1], quê ở Hà Nam, Việt Nam; thân phụ ông là nhà nho Ưu Thiên Bùi Kỷ[2], dòng dõi phó bảng Bùi Văn Quế và Bùi Ân Niên. Ông Bùi Kỷ theo Việt Minh và về sau là một nhân sĩ của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ông có người cô ruột Bùi Thị Tuất, là phu nhân của học giả Trần Trọng Kim, tức thủ tướng của Đế quốc Việt Nam (1945).
Hoạt động chính trị[sửa | sửa mã nguồn]
Ông hoạt động chính trị từ thời học trường Bưởi, và gia nhập Đảng Đại Việt năm 1944 do lời giới thiệu của một người bạn là ông Đặng Văn Sung. Năm 1945 ông tham gia Trường Lục quân tại Yên bái, được nửa chừng thì bỏ dở khi trường chuyển về Sa Pa.
Ông rời chính trường cho tới khi nền Đệ Nhất Cộng hòa Việt Nam chấm dứt.
Trong thời gian đó ông làm chủ nhiệm tờ báo Vietnam Post xuất bản ở Sài Gòn bằng Anh ngữ (1954-1963). Đây là tờ báo tiếng Anh đầu tiên ở Việt Nam. Ông cũng thành lập hãng phim Tân Việt, sản xuất cuốn phim Chúng tôi muốn sống.
Khi thủ tướng Phan Huy Quát ra chấp chính, ông giữ chức Tổng trưởng Phủ Thủ tướng (1965). Trong Nội các của Ủy ban Hành pháp Trung ương, ông là Ủy viên Ngoại giao (1965-67). Ông cũng là đảng viên Đảng Đại Việt.[3]
Thời Đệ Nhị Cộng hòa Việt Nam ông được bổ làm đại sứ Việt Nam Cộng hòa ở Washington, D.C., thay thế đại sứ Vũ Văn Thái. Chức vụ này ông đảm nhiệm từ năm 1967 đến năm 1972 thì chuyển làm đại sứ lưu động cho đến năm 1975.
Sau năm 1975, ông tị nạn tại Hoa Kỳ.
Tại Hải ngoại[sửa | sửa mã nguồn]
Ông là tác giả cuốn hồi ký chính trị Gọng kìm lịch sử. Cuốn này ấn bản đầu tiên viết bằng tiếng Anh với tựa The Jaws of History (1987) rồi sau đó được ông viết lại bằng tiếng Việt và xuất bản lần đầu năm 2000, tái bản năm 2019. Cuốn sách thứ hai là cuốn Vietnamese Economy and Its Transformation to an Open Market System xuất bản năm 2004.
Ông là học giả tại Trung tâm quốc tế Woodrow Wilson và Viện Doanh nghiệp Mỹ, cũng như giảng viên tại trường Đại học George Mason.
Ông là một thành viên trong Ban Cố vấn của National Congress of Vietnamese Americans (NCVA, Nghị hội Toàn quốc người Việt tại Hoa Kỳ). Ông vẫn hoạt động trong Đảng Đại Việt và nắm chức Chủ tịch Ban chấp hành Trung ương của Đại Việt Cách mạng Đảng.[4]
Ông Bùi Diễm từng xuất hiện với vai trò nhân chứng trong các tập phim Chiến tranh Việt Nam (phim tài liệu) do đài PBS (Mỹ) sản xuất vào năm 2017.
Ông qua đời sáng ngày 24 tháng 10 năm 2021 tại tư gia ở thành phố Rockville, Maryland, thọ 98 tuổi.[5]
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ a b “Biographic Report, Republic of Vietnam - Bui Diem - CIA Research Reports” (PDF). The Vietnam Center and Sam Johnson Vietnam Archive, Texas Tech University. 29 tháng 1 năm 1965.
- ^ “lời người dịch Gọng kìm Lịch sử”. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 5 năm 2009. Truy cập ngày 14 tháng 6 năm 2009.
- ^ Đảng Đại Việt
- ^ "Phỏng vấn cụ Bùi Diễm về ông Trương Tử Anh"
- ^ “Cựu đại sứ Việt Nam Cộng hòa Bùi Diễm qua đời”. VoA tiếng Việt. 24 tháng 10 năm 2021.
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- Bùi Diễm. Gọng kìm lịch sử. Paris: Phạm Quang Khai, 2000.
- Bùi Diễm. Gọng kìm lịch sử[liên kết hỏng]. California, USA: Việt Tide, 2019.
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
- Advisory Board of NCVA
- Phỏng vấn Bùi Diễm, 1981
- "Phỏng vấn cựu Đại sứ VNCH". BBC tiếng Việt. 2016.
- Bùi Diễm. Gọng kìm lịch sử. California, USA: Việt Tide, 2019.