Cổng thông tin:Chiến tranh thế giới thứ hai/Bài viết kỳ này/14

Tác chiến chiều sâu (Tiếng Nga Теория глубокой операции; tiếng Anh Deep operations) là một học thuyết quân sự của Hồng quân Liên Xô được phát triển trong thời kỳ giữa 2 cuộc chiến tranh thế giới bởi các nhà chiến lược và tư tưởng quân sự xuất sắc của Hồng quân thời đó, nổi bật là Nguyên soái Liên Xô M.N. Tukhachevsky, Alexander Andreyevich Svechin, N.E. Varfolomeev, V. Triandafillo, G.S. Isserson. Học thuyết được đúc rút từ kinh nghiệm tác chiến của Hồng quân trong những cuộc chiến tranh trước đó, kết hợp với những phân tích về lịch sử, điều kiện địa chính trị - xã hội của Liên Xô cũng như đón đầu những công nghệ vũ khí mới. Trên phương diện lý luận, giữa hai cấp độ chiến lược và chiến thuật, học thuyết đã giới thiệu thêm khái niệm nghệ thuật chiến dịch, được các nhà nghiên cứu quân sự trên thế giới sử dụng làm cơ sở phát triển lý luận về nghệ thuật chiến dịch hiện đại.

Điểm xuất phát tư tưởng của học thuyết là quan niệm bản chất của chiến tranh đã thay đổi và mang tính chất tổng lực. Tư tưởng này dẫn tới sự xác nhận rằng chiến thắng không thể đạt được bằng một trận đánh quyết định, mà bằng các chiến dịch tuần tự nối tiếp nhau liền lạc hợp lý - mỗi chiến dịch một mục tiêu cụ thể được nối kết trong một mục tiêu thống nhất. Ở cấp độ chiến thuật, học thuyết đưa ra cách thức tấn công đồng thời suốt chiều sâu mặt trận bằng lực lượng xung kích chia làm 2 thê đội, được hỗ trợ bằng pháo binh, không quân và lực lượng nhảy dù. Để phục vụ cho tư tưởng chiến tranh này, học thuyết nhấn mạnh vào việc cơ giới hoá lực lượng xung kích ở quy mô lớn.

Trên phương diện lịch sử, học thuyết được đánh giá là một hệ thống lý luận khoa học hiện đại nhấtso với đương thời, đã được triển khai hoàn chỉnh thành Điều lệ tác chiến 1936 của Hồng quân. Tuy nhiên, do cuộc đại thanh trừng của Stalin vào năm 1935-1941, khi các tác giả hoặc bị xử tử hình hoặc bị đi đày thì học thuyết mất chỗ đứng. Cho đến sau những thất bại ban đầu của Hồng quân ở Chiến tranh thế giới thứ hai, học thuyết mới được áp dụng trở lại và trở thành nền tảng cho nghệ thuật quân sự Xô Viết đưa đến chiến thắng cuối cùng ở cuộc chiến.