Cổng thông tin:Thiết giáp hạm/Intro

Thiết giáp hạm (tiếng Anh: battleship) là một loại tàu chiến lớn được bọc thép với dàn hỏa lực chính bao gồm pháo có cỡ nòng hạng nặng. Thiết giáp hạm to hơn, được trang bị vũ khí mạnh hơn và có vỏ giáp tốt hơn so với tàu tuần dương và tàu khu trục. Là những tàu chiến vũ trang lớn nhất của hạm đội, thiết giáp hạm thường được sử dụng để chiếm lấy quyền kiểm soát mặt biển và là đại diện cho đỉnh cao sức mạnh hải quân của một quốc gia trong giai đoạn từ thế kỷ 19 cho đến Chiến tranh Thế giới thứ hai. Cùng với sự nổi lên của không quân và tên lửa điều khiển, pháo cỡ lớn giờ đây không còn xem là cần thiết để chiếm ưu thế hải quân, và kết quả là không còn chiếc thiết giáp hạm nào được sử dụng trong quân đội thường trực.

Việc thiết kế thiết giáp hạm được tiến triển qua việc tích hợp và ứng dụng nhiều tiến bộ về kỹ thuật. Tên tiếng Anh battleship được dùng để mô tả một kiểu tàu chiến bọc sắt được cải tiến, mà sau này được gọi là thiết giáp hạm tiền-dreadnought. Đến năm 1906, việc đưa ra hoạt động chiếc HMS Dreadnought báo trước một cuộc cách mạng về thiết kế đến mức những thiết giáp hạm ra đời sau nó được gọi là những "dreadnought".

Thiết giáp hạm từng là biểu trưng của sự thống trị hải quân và là sức mạnh của một quốc gia, và trong nhiều thập niên chúng là những yếu tố quan trọng trong cả chiến lược quân sự lẫn ngoại giao. Cuộc chạy đua vũ trang toàn cầu trong việc chế tạo thiết giáp hạm vốn đã bắt đầu từ cuối Thế kỷ 19 và càng trầm trọng hơn với sự ra đời của Dreadnought là một trong những nguyên nhân đưa đến Chiến tranh Thế giới thứ nhất, chứng kiến cuộc đối đầu giữa các hạm đội lớn trong trận Jutland. Hiệp ước Hải quân Washington năm 1922 cùng các thỏa thuận tiếp theo trong những năm 1930 đã thành công trong việc giới hạn số lượng và tải trọng của thiết giáp hạm, nhưng không thể ngăn cản sự tiến triển trong thiết kế. Cả hai phe Đồng Minh và Phe Trục đều đưa ra hoạt động những thiết giáp hạm cũ và mới trong Chiến tranh Thế giới thứ hai.

Giá trị của những chiếc thiết giáp hạm từng bị nghi ngờ, ngay cả vào thời kỳ thịnh hành của chúng. Trận Tsushima (1905) là cuộc đối đầu quyết định duy nhất giữa hai hạm đội tàu chiến bọc thép; và ngoại trừ trận Jutland (1916) không có tính quyết định, ít có những cuộc đối đầu trực tiếp giữa các thiết giáp hạm. Cho dù có hỏa lực và vỏ giáp vượt trội, thiết giáp hạm ngày càng trở nên mong manh trước các phương tiện vũ khí nhỏ và rẻ tiền hơn; thoạt đầu là ngư lôi và thủy lôi, rồi sau đó là máy bay và tên lửa điều khiển. Tầm xa ngày càng tăng trong các cuộc hải chiến đã đưa đến việc tàu sân bay thay thế cho thiết giáp hạm ở vai trò tàu chiến chủ lực trong Thế Chiến II, với chiếc thiết giáp hạm cuối cùng HMS Vanguard được hạ thủy vào năm 1944. Thiết giáp hạm được Hải quân Hoa Kỳ giữ lại trong giai đoạn Chiến tranh Lạnh chỉ với vai trò hỗ trợ hỏa lực; và những chiếc thiết giáp hạm cuối cùng được rút khỏi danh sách Đăng bạ Hải quân Hoa Kỳ vào tháng 3 năm 2006. [ Đọc tiếp ]