Cừu Landrace Đan Mạch

Cừu Landrace Đan Mạch còn non

Cừu Landrace Đan Mạch (tiếng Đan Mạch: landfår dansk, klitfår) là một giống cừu thuộc loài đặc hữu của vùng Jutland ở Đan Mạch. Giống cừu này, với một dân số khoảng 370 cá thể vào năm 2000, là hậu duệ của giống cừu Heidschnucke và cừu Merino, với mẫu lai tạo giống đầu tiên trong thế kỷ 19 với cừu Leicester Anh và cừu Oxford Down. Năm 1986, dân số của cừu Landrace Đan Mạch đã giảm xuống còn gần 50 cá thể, chỉ có ba cá thể lai tạo đực (giống nền) được đăng ký. Những nỗ lực bảo tồn của Đan Mạch hiện nay đã ổn định giống này, với trữ lượng ước tính khoảng 1.100 cá thể động vật và 30 con đực giống đã đăng ký trong 28 đàn (2004 số). Giống cừu này vẫn chủ yếu bị đe dọa mặc dù cừu cái Landraceewe sinh sản rất tốt ở Anh đã sinh 2,0; 3,0 và 3,3 cừu con sinh ra/năm lúc một, hai và ba tuổi.

Đặc điểm

Cừu Landrace Đan Mạch là một giống cừu có tầm vóc khá nhỏ và trọng lượng nhẹ. Chúng là một giống cừu rất khỏe mạnh và được cho là đã sống sót chỉ vì chúng có thể chịu đựng tốt trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt và đất nghèo chất dinh dưỡng của đồng cỏ cồn cát của Tây Jutland. Không giống các giống cừu khác có thể cạnh tranh với chúng trong môi trường đặc biệt này, nhưng chúng lại cần khu vực rộng lớn để dạo chơi và là một giống cừu khá hoang dã của thiên nhiên.

Trong khi lên đến 10% con đực thuộc giống này là có sừng, thì những con cừu cái thuộc giống cừu này là khuyết sừng. Là giống cừu tầm vóc nhỏ, con đực có cân nặng trung bình từ 70–80 kg (150-180 lb) và con cái cân nặng trung bình từ 50–65 kg (110-143 lb), cừu Landrace Đan Mạch là một giống cừu có cai đôi bọc cừu đuôi dài vừa sản xuất ra 3,5 kg (7,7 lb) lông cừu. Khi thịt không dồi dào về cừu Landrace Đan Mạch, nhiều len của cúng được sử dụng trong sản xuất chăn len và thảm. Mặt và đuôi của con cừu được phát hiện có màu nâu, nhưng chúng chủ yếu là màu trắng.

Trán chúng phẳng, xương mũi lồi ra, chúng có hố nước mắt, mõm của chúng mỏng, môi hoạt động, răng cửa sắc, nhờ đó chúng có thể gặm được cỏ mọc thấp và bứt được những lá thân cây mềm mại, hợp khẩu vị trên cao để ăn. Chúng có thói quen đi kiếm ăn theo bầy đàn, tạo thành nhóm lớn trên đồng cỏ. Trong da chúng có nhiều tuyến mồ hôi và tuyến mỡ hơn dê. Bởi thế chúng bài tiết mồ hôi nhiều hơn và các cơ quan hô hấp tham gia tích cực hơn vào quá trình điều tiết nhiệt. Mô mỡ dưới da của chúng phát triển tốt hơn dê và ngược lại ở các cơ bên trong của chúng có ít tích lũy mỡ hơn dê.

Chăn nuôi

Một đồng cỏ cồn cát khắc nghiệt của Đan Mạch

Chúng có tính bầy đàn cao nên dễ quản lý, chúng thường đi kiếm ăn theo đàn nên việc chăm sóc và quản lý rất thuận lợi. Chúng cũng là loài dễ nuôi, mau lớn, ít tốn công chăm sóc. So với chăn nuôi bò thì chúng là vật nuôi dễ tính hơn, thức ăn của chúng rất đa dạng, thức ăn của chúng là những loại không cạnh tranh với lương thực của người. Chúng là động vật có vú ăn rất nhiều cỏ.

Hầu hết chúng gặm cỏ và ăn các loại cỏ khô khác, tránh các phần thực vật có gỗ nhiều. Chúng có chế độ hoạt động ban ngày, ăn từ sáng đến tối, thỉnh thoảng dừng lại để nghỉ ngơi và nhai lại. Đồng cỏ lý tưởng cho chúng như cỏ và cây họ Đậu. Khác với thức ăn gia súc, thức ăn chính của chúng trong mùa đông là cỏ khô.

Chúng là loài ăn tạp, có thể ăn được nhiều loại thức ăn bao gồm thức ăn thô xanh các loại như: rơm cỏ tươi, khô, rau, củ quả bầu bí các loại, phế phụ phẩm công nông nghiệp và các loại thức ăn tinh bổ sung như cám gạo ngũ cốc. Mỗi ngày chúng có thể ăn được một lượng thức ăn 15-20% thể trọng. Chúng cần một lượng thức ăn tính theo vật chất khô bằng 3,5% thể trọng. Với nhu cầu 65% vật chất khô từ thức ăn thô xanh (0,91 kg) và 35% vật chất khô từ thức ăn tinh (0,49 kg). Khi cho chúng ăn loại thức ăn thô xanh chứa 20% vật chất khô và thức ăn tinh chứa 90% vật chất khô.

Nguồn nước uống là nhu cầu cơ bản của chúng. Lượng nước cần cho chúng biến động theo mùa và loại và chất lượng thực phẩm mà chúng tiêu thụ. Khi chúng ăn nhiều trong các tháng đầu tiên và có mưa (kể cả sương, khi chúng ăn vào sáng sớm), chúng cần ít nước hơn. Khi chúng ăn nhiều cỏ khô thì chúng cần nhiều nước. Chúng cũng cần uống nước sạch, và có thể không uống nếu nước có tảo hoặc chất cặn. Trong một số khẩu phần ăn của chúng cũng bao gồm các khoáng chất, hoặc trộn với lượng ít.

Chăm sóc

Sau khi cho phối giống 16-17 ngày mà không có biểu hiện động dục lại là có thể cừu đã có chửa, Căn cứ vào ngày phối giống để chuẩn bị đỡ đẻ cho cừu (thời gian mang thai của cừu 146-150 ngày) nhằm hạn chế cừu sơ sinh bị chết; Có thể bồi dưỡng thêm thức ăn tinh và rau cỏ non cho cừu có chửa nhưng tuyệt đối tránh thức ăn hôi mốc; Khi có dấu hiệu sắp đẻ (bầu vú căng, xuống sữa, sụt mông, âm hộ sưng to, dịch nhờn chảy ra, cào bới sàn…) nên nhốt ở chuồng riêng có lót ổ rơm và chăn dắt gần, tránh đồi dốc.

Thông thường cừu mẹ nằm đẻ nhưng cũng có trường hợp đứng đẻ, tốt nhất nên chuẩn bị đỡ đẻ cho cừu; Sau khi đẻ cừu mẹ tự liếm cho con. Tuy nhiên, vẫn phải lấy khăn sạch lau khô cho cừu con, nhất là ở miệng và mũi cho cừu con dễ thở. Lấy chỉ sạch buộc cuống rốn (cách rốn 4–5 cm), cắt cuống rốn cho cừu con và dùng cồn Iod để sát trùng; Giúp cừu con sơ sinh đứng dậy bú sữa đầu càng sớm càng tốt (vì trong sữa đầu có nhiều kháng thể tự nhiên); Đẻ xong cho cừu mẹ uống nước thoải mái (có pha đường 1% hoặc muối 0.5%).

Cừu con trong 10 ngày đầu sau khi đẻ cừu con bú sữa mẹ tự do; Từ 11-21 ngày tuổi cừu con bú mẹ 3 lần/ngày, nên tập cho cừu con ăn thêm thức ăn tinh và cỏ non, ngon; 80-90 ngày tuổi có thể cai sữa. Giai đoạn này phải có cỏ tươi non, ngon cho cừu con để kích thích bộ máy tiêu hóa phát triển (đặc biệt là dạ cỏ) và bù đắp lượng dinh dưỡng thiếu hụt do sữa mẹ cung cấp không đủ; Cừu sinh trưởng và phát triển nhanh, mạnh ở giai đoạn này.

Tham khảo

• Dansk Landfår/Sheep/Denmark European Farm Animal Biodiversity Information System (EFABIS)
• "Origin and diversity of North European sheep breeds". North SheD group, Agricultural Research Institute of Iceland. Truy cập 2010-01-12.
• "Danish Landrace Sheep". North SheD group, Agricultural Research Institute of Iceland. Truy cập 2010-01-12.
• "Danish Landrace". Oklahoma State University. Truy cập 2010-01-12.
• "Land-/Klitfår" (in Danish). Foreningen "Gamle Danske husdyrracer". Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2015. Foreningen "Gamle Danske husdyrracer" is a non-profit public Danish association to secure old and original Danish landrace breeds and disseminate knowledge of these breeds.
• Budiansky, Stephen (1999). The Covenant of the Wild: Why animals chose domestication. Yale University Press. ISBN 0-300-07993-1.
• Ensminger, Dr. M.E.; Dr. R.O. Parker (1986). Sheep and Goat Science, Fifth Edition. Danville, Illinois: The Interstate Printers and Publishers Inc. ISBN 0-8134-2464-X.
• Pugh, David G. (2001). Sheep & Goat Medicine. Elsevier Health Sciences. ISBN 0-7216-9052-1.
• Simmons, Paula; Carol Ekarius (2001). Storey's Guide to Raising Sheep. North Adams, MA: Storey Publishing LLC. ISBN 978-1-58017-262-2.
• Smith M.S., Barbara; Mark Aseltine PhD; Gerald Kennedy DVM (1997). Beginning Shepherd's Manual, Second Edition. Ames, Iowa: Iowa State University Press. ISBN 0-8138-2799-X.
• Weaver, Sue (2005). Sheep: small-scale sheep keeping for pleasure and profit. 3 Burroughs Irvine, CA 92618: Hobby Farm Press, an imprint of BowTie Press, a division of BowTie Inc. ISBN 1-931993-49-1.Quản lý CS1: địa điểm (liên kết)
• Wooster, Chuck (2005). Living with Sheep: Everything You Need to Know to Raise Your Own Flock. Geoff Hansen (Photography). Guilford, Connecticut: The Lyons Press. ISBN 1-59228-531-7.