Chi Cơm nguội

Chi Cơm nguội
	Cơm nguội Kavkaz (Celtis caucasica) với quả chưa chín
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Eudicots
(không phân hạng)	Rosids
Bộ (ordo)	Rosales
Họ (familia)	Cannabaceae
Chi (genus)	Celtis; L., 1753
Các loài
	Xem văn bản.

Chi Cơm nguội, chi Phác, chi Ma trá hoặc chi Sếu (danh pháp khoa học: Celtis) là một chi của khoảng 60-70 loài cây gỗ với lá sớm rụng, phổ biến khá rộng trong các khu vực ôn đới ấm, nhiệt đới của Bắc bán cầu, tại Nam Âu, miền nam và Đông Á, miền nam và miền trung Bắc Mỹ cũng như kéo dài tới khu vực miền trung châu Phi. Nói chung, chúng là các cây gỗ kích thước trung bình, cao tới 10–25 m, ít khi cao tới 40 m. Bài này lấy tên gọi Cơm nguội là chính.

Trong phân loại, trước đây chúng được xếp vào họ Du (Ulmaceae) hoặc trong họ của chính chúng là họ Cơm nguội (Celtidaceae), nhưng các phân tích bộ gen do Angiosperm Phylogeny Group tiến hành đã chứng minh chúng tốt nhất nên đặt vào họ Gai dầu (Cannabaceae).

Lá của chúng là loại lá đơn, mọc so le, dài khoảng 3–15 cm, hình trứng nhọn đầu với phần đỉnh lá nhọn kéo dài, mép lá có khía răng cưa cách đều.

Quả là loại quả hạch nhỏ, đường kính 6–10 mm, ở nhiều loài là ăn được, với vị hơi khô nhưng ngọt, tương tự như ở quả chà là.

Một vài loài được trồng làm cây cảnh, đáng chú ý vì khả năng chống chịu hạn khá tốt của chúng. Lưu ý không nhầm các loại phác này với hậu phác tức vỏ cây mộc lan (Magnolia officinalis) dùng làm thuốc trong y học cổ truyền Trung Hoa. Tên gọi phác có nguồn gốc từ tiếng Trung 朴 (bính âm: pò).

Một số loài[sửa | sửa mã nguồn]

Celtis africana
Celtis australis – Cơm nguội châu Âu, áp ảnh, sếu
Celtis bungeana – Cơm nguội Bunge, phác lá nhỏ
Celtis caucasica – Cơm nguội Kavkaz
Celtis cerasifera – Phác quả nhỏ
Celtis integrifolia – Cơm nguội châu Phi
Celtis jessoensis – Cơm nguội Nhật Bản
Celtis koraiensis – Cơm nguội Triều Tiên, phác lá to
Celtis labilis – Cơm nguội Hồ Bắc, phác quả vàng
Celtis laevigata – Cơm nguội phương nam hay cơm nguội đường
Celtis occidentalis – Cơm nguội thông thường
Celtis orientalis – Cơm nguội nam
Celtis philippensis – Phác dầu quả to
Celtis reticulata
Celtis sinensis – Cơm nguội Trung Quốc, cơm nguội, phác
Celtis tenuifolia – Cơm nguội lùn
Celtis tournefortii – Sếu đông, Cơm nguội đông

Hình ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

Celtis occidentalis
Celtis integrifolia tại Senegal
Cơm nguội châu Âu (Celtis australis) trong Thomé, Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz (1885)