Ernst I, Công tước xứ Sachsen-Gotha
Ernst I, Công tước xứ Sachsen-Gotha, có biệt danh là Ernst Ngoan đạo (25 tháng 12 năm 1601 – 26 tháng 3 năm 1675) là công tước của Sachsen-Gotha và Sachsen-Altenburg thuộc Các công quốc Ernestine, Đế chế La Mã Thần thánh. Các công quốc sau đó được sáp nhập lại để trở thành Sachsen-Gotha-Altenburg.
Ông là con trai thứ 9 nhưng là con trai thứ 6 sống đến tuổi trưởng thành của Johann II, Công tước xứ Sachsen-Weimar và Dorothea Maria xứ Anhalt. Mẹ của ông là cháu gái của Christoph, Công tước xứ Württemberg, và chắt gái của Ulrich, Công tước xứ Württemberg.
Ernst Ngoan đạo là tổ tiên của cả 7 công quốc dòng Ernestine và tất cả các nhà nước Ernestine trong Đế quốc Đức đều là hậu duệ của ông, những nhà nước này bị bãi bỏ sau khi Đế quốc Đức thất bại trong Thế chiến thứ nhất, năm 1918. Ông cũng là tổ tiên của tất cả các vị vua ở châu Âu có nguồn gốc từ dòng Ernestine như Vương quốc Anh (từ vua Edward VII đến Elizabeth), Vương quốc Bỉ (từ năm 1830 đến nay), Vương quốc Bulgaria (từ năm 1908 đến 1946), Vương quốc Bồ Đào Nha (từ năm 1837 đến 1910).
Ernst được đánh giá là một nhà cai trị khôn ngoan và sùng đạo, ông đã biến lãnh thổ của mình thành một trung tâm giáo dục kiểu mẫu không chỉ thu hút các nhà nước trong Thánh chế La Mã, nó còn thu hút nhiều người ở khắp châu Âu tìm đến. Người ta nói rằng không có bất cứ thần dân nào của ông không biết đọc và viết, và họ cũng tin rằng, nông dân của Sachsen-Gotha được giáo dục tốt hơn người dân thành thị và quý tộc ở những nơi khác.
Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]
Mồ côi cha từ nhỏ (cha ông mất năm 1605 và mẹ ông mất năm 1617), ông được nuôi dưỡng trong một môi trường nghiêm khắc, có năng khiếu và phát triển sớm nhưng thể chất không khỏe mạnh. Ông đã sớm bộc lộ những đức tính tốt lành và đạo đức. Với tư cách là người cai trị, bằng tính cách và khả năng cai trị cũng như sự quan tâm của cá nhân đối với các vấn đề nhà nước, ông đã mang đến một thời kỳ hoàng kim cho thần dân của mình sau sự tàn phá của Chiến tranh Ba mươi năm. Bằng cách tiết kiệm khôn ngoan, không loại trừ sự hào phóng phù hợp hoặc phô trương vào những dịp thích hợp, ông đã giải phóng đất đai của mình khỏi nợ nần, để lại một số tiền đáng kể trong kho bạc khi qua đời. Bảo an và nền tư pháp liêm khiết và hiệu quả đã nhận được nhiều sự quan tâm của ông, và các quy định của ông được dùng làm hình mẫu cho các nhà nước khác.
Ernst đã không có đủ thời gian để loại bỏ sự tra tấn, mặc dù đã hạn chế nó, và trong thế kỷ nổi lên của thuật phù thủy, ông đã chịu khuất phục trước các trò ảo thuật thông thường, mặc dù ông không có khuynh hướng mê tín và là kẻ thù của thuật giả kim. Ông cấm đấu tay đôi và áp dụng hình phạt tử hình cho kết quả chết người.
Năm 1640, theo hiệp ước phân chia lãnh thổ với anh em mình, Ernst nhận được Gotha và tạo ra Công quốc Sachsen-Gotha.
Luật của ông không được hình thành theo tinh thần của những ý tưởng hiện đại về quyền tự do cá nhân; họ cấm việc hứa hôn bí mật, cố gắng quản lý việc ăn mặc và thậm chí còn mở rộng đến cả chuồng ngựa, nhà bếp và tầng hầm. Tuy nhiên, các quy định của ông đã thúc đẩy nông nghiệp, thương mại, học tập và nghệ thuật. Cung điện Friedenstein của ông ở Gotha đã được xây dựng lại và các bộ sưu tập của nó có nguồn gốc từ dòng Ernestine; thư viện trở thành một trong những thư viện lớn nhất ở Đế chế La Mã Thần thánh. Các nhà thờ được xây dựng và theo Schulmethodus năm 1642, Ernst đã trở thành cha đẻ của trường ngữ pháp hiện nay. Người ta thường nói rằng nông dân của ông được giáo dục tốt hơn người dân thị trấn và quý tộc ở những nơi khác, và khi ông qua đời, người ta nói rằng không ai ở vùng đất của ông không thể đọc và viết. Ông đã biến nhà thi đấu ở Gotha trở thành một trường học kiểu mẫu thu hút học sinh không chỉ từ khắp các vùng đất của Thánh chế La Mã mà còn từ Thụy Điển, Nga, Ba Lan và Hungary. Theo cách tương tự, ông đã thúc đẩy Đại học Jena, tăng quỹ và điều chỉnh các hoạt động nghiên cứu của trường, tập trung quá nhiều vào khía cạnh tôn giáo. Lỗi tương tự cũng gắn liền với những nỗ lực của ông trong công việc nhà thờ, khiến ông có biệt danh là "Ernest cầu nguyện"; nhưng người ta tìm thấy lời bào chữa trong sự mất tinh thần đáng sợ do chiến tranh gây ra. Kinh thánh là cuốn sách hàng ngày của riêng ông và ông không ngừng nỗ lực để khiến người dân của mình theo đạo theo khuôn mẫu nghiêm ngặt của Luther. Việc hướng dẫn tôn giáo, bao gồm các bài tập giáo lý không có lịch sử Kinh thánh, được duy trì cho đến những năm sau và không phải tự nhiên mà sự ép buộc cứng nhắc trong một số trường hợp đã làm mất đi mục đích của nó. Hệ thống của Ernst đã tự duy trì một cách đáng ngạc nhiên; nó vẫn tồn tại hợp pháp mặc dù có phần sửa đổi hoặc bị bỏ qua.
Những nỗ lực của ông cho đạo Tin Lành không chỉ giới hạn ở vùng đất của ông. Ông đã cầu xin hoàng đế ủng hộ những người đồng đạo người Áo của mình. Ông trở thành ân nhân của Nhà thờ Tin Lành Lutheran của người Đức ở Moscow và có quan hệ thân thiện với sa hoàng. Ông thậm chí còn cử một đại sứ quán đến giới thiệu chủ nghĩa Luther vào Abyssinia, nhưng điều này không đạt được mục đích. Sự cai trị của ông đối với gia đình là một hình ảnh thu nhỏ của chính quyền đất đai của ông; kỷ luật nghiêm khắc nhất đã được áp dụng tại triều đình. Cuộc sống của nó rất đơn giản, được điều chỉnh mọi mặt bởi các hoạt động tôn giáo. Không có chi tiết nào bị bỏ qua có thể thúc đẩy sự phát triển về tinh thần và thể chất của những đứa con của ông, đồng thời việc giáo dục tôn giáo của chúng bị đẩy đi quá mức. Tuy nhiên, các con của ông đều thành công và Ernst chết với danh nghĩa "người cha và vị cứu tinh của dân tộc mình". Oliver Cromwell coi ông là một trong những Thân vương cai trị khôn ngoan nhất; ở ông thể hiện "ý tưởng về một Hoàng thân gia trưởng theo đạo Tin Lành."
Hôn nhân và con cái[sửa | sửa mã nguồn]
Tại Altenburg vào ngày 24 tháng 10 năm 1636, Ernst kết hôn với em họ của mình là Elisabeth Sophie xứ Sachsen-Altenburg. Kết quả của cuộc hôn nhân này là Sachsen-Gotha và Sachsen-Altenburg được thống nhất lại khi vị công tước cuối cùng của dòng dõi (anh họ của Elisabeth) qua đời không con vào năm 1672. Ernst và Elisabeth Sophie có 18 người con:
- Johann Ernst (s. Weimar, 18 tháng 9 năm 1638 – d. Weimar, 27 tháng 11 năm 1638).
- Elisabeth Dorothea (sinh Coburg, 8 tháng 1 năm 1640 – mất Butzbach, 24 tháng 8 năm 1709), kết hôn vào ngày 5 tháng 12 năm 1666 với Ludwig VI, Bá tước xứ Hessen-Darmstadt.
- Johann Ernst (sinh Gotha, 16 tháng 5 năm 1641 – mất vì bệnh đậu mùa, Gotha, 31 tháng 12 năm 1657).
- Christian (s. và d. Gotha, ngày 23 tháng 2 năm 1642).
- Sophie (s. Gotha, 21 tháng 2 năm 1643 – mất vì bệnh đậu mùa, Gotha, 14 tháng 12 năm 1657).
- Johanna (s. Gotha, 14 tháng 2 năm 1645 – d. [do bệnh đậu mùa?] Gotha, 7 tháng 12 năm 1657).
- Friedrich I, Công tước xứ Sachsen-Gotha-Altenburg (s. Gotha, 15 tháng 7 năm 1646 – d. Friedrichswerth, 2 tháng 8 năm 1691).
- Albrecht V, Công tước xứ Sachsen-Coburg (s. Gotha, 24 tháng 5 năm 1648 – d. Coburg, 6 tháng 8 năm 1699).
- Bernhard I, Công tước xứ Sachsen-Meiningen (s. Gotha, 10 tháng 9 năm 1649 – d. Meiningen, 27 tháng 4 năm 1706).
- Heinrich, Công tước xứ Sachsen-Römhild (s. Gotha, 19 tháng 11 năm 1650 – d. Römhild, 13 tháng 5 năm 1710).
- Christian, Công tước xứ Sachsen-Eisenberg (sinh Gotha, 6 tháng 1 năm 1653 – mất Eisenberg, 28 tháng 4 năm 1707).
- Dorothea Maria (s. Gotha, 12 tháng 2 năm 1654 – d. Gotha, 17 tháng 6 năm 1682).
- Ernst, Công tước xứ Sachsen-Hildburghausen (s. Gotha, 12 tháng 6 năm 1655 – d. Hildburghausen, 17 tháng 10 năm 1715).
- Johann Philipp (s. Gotha, 1 tháng 3 năm 1657 – d. Gotha, 19 tháng 5 năm 1657).
- Johann Ernst IV, Công tước xứ Sachsen-Coburg-Saalfeld (s. Gotha, 22 tháng 8 năm 1658 – d. Saalfeld, 17 tháng 2 năm 1729).
- Johanna Elisabeth (s. Gotha, 2 tháng 9 năm 1660 – d. Gotha, 18 tháng 12 năm 1660).
- Johann Philipp (s. Gotha, 16 tháng 11 năm 1661 – d. Gotha, 13 tháng 3 năm 1662).
- Sophie Elisabeth (s. Gotha, 19 tháng 5 năm 1663 – d. Gotha, 23 tháng 5 năm 1663).
Con trai cả của họ, Công tử Friedrich là người đầu tiên kế thừa danh hiệu này. Cháu gái của ông từ người con trai này, Anna Sophie xứ Sachsen-Gotha-Altenburg[1], là tổ tiên mẫu hệ trực tiếp của Sa hoàng Nicholas II của Nga. Con trai nhỏ của ông, Công tử Johann Ernst, là cha của Franz Josias, Công tước xứ Sachsen-Coburg-Saalfeld.[2]
Di sản[sửa | sửa mã nguồn]
Ông được miêu tả tích cực như một nhân vật trong bộ truyện hư cấu năm 1632 series, còn được gọi là bộ truyện 1632 hoặc Ring of Fire, một bộ sách lịch sử thay thế, được tạo ra, chủ yếu do nhà sử học Eric Flint đồng sáng tác và điều phối.
- Các công quốc Ernestine.
- Kinh thánh của Ernestine, được gọi là Kurfürstenbibel, do Công tước Ernst Ngoan đạo uỷ quyền để in, các tên gọi khác của nó là Kinh thánh Weimar[3]
Tổ tiên[sửa | sửa mã nguồn]
| Tổ tiên của Ernst I, Công tước xứ Sachsen-Gotha | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- Bản mẫu:Schaff-Herzog
- (tiếng Đức) Article in the ADB[liên kết hỏng]
- ^ L. Renovanz: Chronik der fürstl. Schwarzburgischen Residenzstadt Rudolstadt, Rudolstadt 1860, p. 39f. (online version)
- ^ August Beck: Franz Josias, Herzog von Sachsen-Koburg-Saalfeld. En: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 7, Duncker & Humblot, Leipzig 1877, S. 296.
- ^ “Die "Kurfürstenbibel" des Wolfgang Endter aus Nürnberg (1649)”. Lippische landesbibliothek detmold. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 10 năm 2007. Truy cập ngày 16 tháng 3 năm 2020.