Gà huli-huli
 Gà Huli-huli nướng trên xiên | |
| Bữa | entrée |
|---|---|
| Xuất xứ | Hawaii |
| Sáng tạo bởi | Ernest Morgado Mike Asagi |
| Năm sáng chế | 1955 |
| Thành phần chính | Gà, dứa, gừng, xì dầu |
| Thành phần sử dụng phổ biến | Tương cà, đường, dầu mè, tỏi |
Gà Huli-huli là một món gà nướng trong ẩm thực Hawaii, được chế biến bằng cách nướng một con gà trên gỗ mesquite và phết nước sốt huli-huli ngọt lên.[1]
Lịch sử
[sửa | sửa mã nguồn]Năm 1954, Ernest Morgado, một sĩ quan tình báo hải quân trong Thế chiến thứ hai, và Mike Asagi, một nông dân nuôi gà, đã thành lập Công ty Gia cầm Thái Bình Dương ở 'Ewa, Hawaii. Vào năm sau, tại một cuộc họp nông dân, Morgado và Asagi lần đầu tiên nướng thịt gà với nước sốt teriyaki dựa trên công thức của mẹ Morgado.[2][3] Sau khi nhận ra sự nổi tiếng của món ăn, Morgado bắt đầu nấu gà huli-huli tại các buổi gây quỹ. Hàng triệu đô la đã được quyên góp trong những năm qua cho các tổ chức từ thiện bằng cách bán gà huli-huli, theo lời con trai riêng của vợ Morgado. Những cuộc gây quỹ tại các nhà thờ và trường học bán gà huli-huli đã trở nên phổ biến ở Hawaii trong nhiều năm liền.[4]
Huli là một từ trong Hawaii, có nghĩa là "quay".[5] Loại đồ ăn này ban đầu được chế biến trên chiếc vỉ nướng với một cái xiên, sau đó người xem la lên "Huli" khi gà cần được quay, nấu và phết nước sốt mặt còn lại. Có lẽ đây là nguồn gốc của tên loại đồ ăn này.[2][4][6][7] Morgado, thông qua Công ty Gia cầm Thái Bình Dương, đã đăng ký nhãn hiệu "huli-huli" vào năm 1967.[8]
Morgado trở nên nổi tiếng nhờ công thức làm gà huli-huli của mình. Ông phục vụ trong Hội đồng Nông nghiệp Hawaii,[9] được bổ nhiệm làm phó lãnh sự danh dự ở Bồ Đào Nha,[10] đồng thời Phòng Thương mại Bồ Đào Nha Honolulu đã trao tặng "Cúp Hội đồng" cho ông vào năm 1981. Sau đó, từ năm 1986, Morgado bắt đầu đóng chai và bán nước sốt huli-huli tại các cửa hàng.[2][6]
Ngày nay, người ta có thể thấy gà huli-huli ở khắp mọi nơi trên tiểu bang Hawaii, trong các nhà hàng, quầy ven đường hay siêu thị mini.[11][12] Tại nhiều địa điểm, gà được nấu chín trên kệ và bán đi.[13]
Chế biến
[sửa | sửa mã nguồn].jpg)
Morgado chưa bao giờ tiết lộ công thức nước sốt huli-huli của mình, mặc dù các đầu bếp khác đã làm ra những công thức có mùi vị gần như tương tự.[6]
Hầu hết các công thức quay gà đều sử dụng men hoặc nước sốt cùng với các thành phần bao gồm nước dứa, tương cà, xì dầu, mật ong hoặc đường nâu, dầu mè, gừng và tỏi.[1][6][7][14] Một số công thức cũng có thể cho thêm nước chanh, sốt Worcestershire, Sriracha hoặc ớt đỏ, rượu gạo hay giấm sherry, nước luộc gà, rượu vang trắng và mù tạt.[15] Ngoài ra, vài cách chế biến khác thì bắt buộc phải ngâm gà trong dung dịch muối kosher, đường, lá nguyệt quế, tỏi, dầu mè, hoặc cỏ xạ hương,[16] trước khi ướp nước sốt.
Gà có thể được nướng trên một cái vỉ sắt hoặc nướng theo phương pháp rô ti. Trong khi chế biến, nó thường xuyên được tráng men, và quay đi quay lại ("huli-ed").[16] Theo truyền thống, dăm gỗ Mesquite (kiawe) được sử dụng để tăng thêm hương vị khói cho món ăn.[1]
Xem thêm
[sửa | sửa mã nguồn]Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ a b c “Huli Huli Chicken”. Cook's Country. tháng 6 năm 2009. Truy cập ngày 14 tháng 7 năm 2017.
- ^ a b c Lum, Curtis (ngày 7 tháng 11 năm 2002). “Huli-Huli chicken creator Ernest Morgado dies at 85”. The Honolulu Advertiser. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 3 năm 2021. Truy cập ngày 14 tháng 7 năm 2017.
- ^ Ronck 1995
- ^ a b Barron, Natania (ngày 16 tháng 8 năm 2012). “Eat Like a Geek: Huli Huli Chicken!”. Wired. Truy cập ngày 15 tháng 7 năm 2017.
- ^ Mishan, Ligaya (ngày 19 tháng 3 năm 2012). “Lani Kai”. The New York Times. Truy cập ngày 14 tháng 7 năm 2017.
- ^ a b c d Heckathorn, John (ngày 5 tháng 6 năm 2009). “Turn! Turn! Turn! How to make Huli-Huli Chicken”. Hawai'i Magazine. Truy cập ngày 14 tháng 7 năm 2017.
- ^ a b Rabine, Rob (ngày 13 tháng 7 năm 2017). “Recipe — Huli Huli chicken, a trip to the tropics”. Shoreline Times. Hearst Media Services Connecticut. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 14 tháng 7 năm 2017.
- ^ Morales, Manolo (ngày 10 tháng 11 năm 2014). “Noh Foods sued over 'Huli-Huli' trademark infringement”. KHON2. Nexstar Broadcasting. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 8 năm 2017. Truy cập ngày 14 tháng 7 năm 2017.
- ^ United States. Federal Highway Administration (1979). FAP-51, Hanamaulu-Ahukini Cutoff Road, Kauai: Environmental Impact Statement. tr. F-28. Truy cập ngày 14 tháng 7 năm 2017.
- ^ Tiym Publishing Company 2005
- ^ Kessler 2012
- ^ Nabhan 2006
- ^ Pomai (ngày 6 tháng 4 năm 2013). “Hoku's "Huri Huri" Chicken”. Tasty Island Honolulu Food Blog. Truy cập ngày 15 tháng 7 năm 2017.
- ^ Fieri, Guy. “Huli Huli Chicken on the Grill”. Food Network. Scripps Networks. Truy cập ngày 14 tháng 7 năm 2017.
- ^ Carruthers, Valenciana & Scholl 2016
- ^ a b Raichlen 2003
Thư mục
[sửa | sửa mã nguồn]- Carruthers, John; Valenciana, Jesse; Scholl, John (ngày 26 tháng 4 năm 2016). Eat Street: The ManBQue Guide to Making Street Food at Home. Running Press. ISBN 0762458690.
- Kessler, Bree (ngày 24 tháng 7 năm 2012). Moon Big Island of Hawai'i: Including Hawai'i Volcanoes National Park. Avalon Travel. ISBN 1612381138.[liên kết hỏng]
- Nabhan, Gary Paul (ngày 7 tháng 6 năm 2006). Why Some Like It Hot: Food, Genes, and Cultural Diversity. Island Press. ISBN 1610913574.
- Raichlen, Steven (ngày 22 tháng 4 năm 2003). BBQ USA: 425 Fiery Recipes from All Across America by. Workman Publishing. ISBN 0761159584.
- Ronck, Ronn (1995). Firsts and Almost Firsts in Hawai'i. University of Hawaii Press. ISBN 0824812824.
- Tiym Publishing Company (2005). Anuario Hispano Hispanic Yearbook: The Resource and Referral Guide for an about Hispanic Americans. TIYM Publishing Company. ISBN 0965654583.
Liên kết ngoài
[sửa | sửa mã nguồn] |
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Gà huli-huli. |
 |
Tra huli hoặc huli-huli chicken trong từ điển mở tiếng Việt Wiktionary |
- Guy Fieri làm món "Huli Huli Chicken on the Grill" (công thức kèm theo video)