Tàu ngầm Đề án 941 Akula

Bài này viết về Lớp tàu ngầm Liên Xô/Nga với tên bản địa "Akula". Đối với bài về lớp tàu ngầm với tên thông báo của NATO "Akula", xem lớp tàu ngầm Akula.

Tàu ngầm lớp Typhoon
Khái quát về lớp tàu
Tên gọi:	Akula (Акула) (NATO: Typhoon)
Xưởng đóng tàu:	Rubin Design Bureau
Bên sử dụng:	Hải quân Liên Xô Hải quân Nga
Lớp trước:	Tàu ngầm lớp Delta
Lớp sau:	Tàu ngầm lớp Borei
Thời gian hoạt động:	12 tháng 12 năm 1981
Hoàn tất:	7
Còn hoạt động:	3
Đặc điểm khái quát
Kiểu:	Tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo
Trọng tải choán nước:	23200-24500 tấn khi nổi 33800-48000 tấn khi lặn
Độ dài:	175m
Sườn ngang:	23m
Mớn nước:	12m
Động cơ đẩy:	2 × OK-650 lò phản ứng hạt nhân, mỗi cái 90MW 2 × turbin hơi nước kiểu VV, 37MW mỗi cái 2 ống với chân vịt 7 cánh ẩn
Tốc độ:	22.22 hải lý nổi 27 hải lý khi lặn
Tầm hoạt động:	180 ngày lặn
Độ sâu thử:	400m
Thủy thủ đoàn đầy đủ:	163
Vũ trang:	1 × 9K38 Igla SAM 2 × 650 mm (26 in) torpedo tubes • RPK-7 Vodopad AShMs • Type 65K torpedoes 4 × 533 mm (21 in) torpedo tubes • RPK-2 Viyuga cruise missiles • Type 53 torpedoes D-19 launch system • 20 × RSM-52 SLBMs
Ghi chú:	Tàu ngầm trong lớp này bao gồm: TK-208 TK-202 TK-12 TK-13 TK-17 TK-20 TK-210

Tàu ngầm Đề án 941 Akula (tiếng Nga: Проекта 941 Акула) là loại tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo được triển khai bởi Liên Xô trong những năm 1980. Với trọng tải tối đa 26.000 tấn, cho đến nay, Đề án 941 là loại tàu ngầm lớn nhất từng được đóng. Với khả năng lặn suốt tháng mà không cần ngoi lên nhưng thủy thủ đoàn vẫn có thể sống tốt. Lý do để NATO gọi loại tàu ngầm này là lớp Typhoon " cuồng phong" (тайфун) không được rõ có thể do Leonid Brezhnev trong một bài diễn văn năm 1974 đã mô tả một loại tàu ngầm hạt nhân mới mang tên lửa đạn đạo là тайфун (Typhoon). Về cơ bản đây là loại tàu ngầm có thể di chuyển xa để có thể triển khai các tên lửa đạn đạo gần biên giới của kẻ thù nhưng các tên lửa mà loại tàu ngầm này mang lại có tầm bắn xa đủ để xem là đã triển khai mặc dù vẫn đang neo tại cảng.

Mô tả và lịch sử

Tàu ngầm lớp Typhoon được phát triển từ dự án 941, trong tiếng Nga (Акула), lớp Akula, nghĩa là cá mập. Trong một khoảng thời gian lộn xộn với các loại tàu ngầm khác, Akula là tên được NATO dùng để chỉ các tàu ngầm tấn công của Nga thuộc dự án 971 Shchuka-B (Щука-Б). Tàu ngầm lớp Typhoon chạy ít ồn nhất, có nhiều tính năng diễn tập hơn các loại trước đây của Nga. Bên cạnh 20 tên lửa đạn đạo RSM-52 SLBMs, trang bị của Typhoon còn gồm: 6 ống phóng ngư lôi, hai cánh tay RPK-2 chứa tên lửa SS-N-15 hoặc ngư lôi Type 53, và bốn bệ phóng RPK-7 dùng để phóng tên lửa SS-N-16 hoặc ngư lôi Type 65 hoặc mìn. Typhoon còn có thể lặn sâu dưới nước tới 180 ngày trong điều kiện bình thường và có thể lặn được lâu hơn trong điều kiện cần thiết (ví dụ chiến tranh hạt nhân).

Nét nổi bật của Typhoon nằm ở áp lực thân tàu phức tạp bên trong được thiết kế đơn giản trong khi thân tàu rộng hơn nhiều so với những tàu ngầm bình thường. Phần chính yếu của thân tàu, ở lớp Delta áp lực thân tàu nằm song song với nhau và có áp lực thân nhỏ hơn đỉnh áp lực (xuất hiện ở chỗ lồi ngay dưới thân tàu), hai áp lực thân khác tại ống phóng ngư lôi và tại chỗ gá lắp thiết bị lái. Điều này cũng làm tăng khả năng sống sót - khi thân tàu bị thủng do đạn, thuỷ thủ đoàn có thể ở một nơi an toàn ít khả năng bị ngập nước.

Tổng cộng đã có 6 tàu ngầm lớp Typhoon được đóng, mỗi tàu mang 20 tên lửa R-39 missiles (SS-N-20) với tối đa 10 đầu đan hạt nhân (MIRV nuclear warheads) cho mỗi tên lửa. Lúc bắt đầu hoạt động những chiếc tàu ngầm này được chỉ định đánh số. Việc dùng tên để định danh cho những con tàu này được thực hiện bởi hải quân Nga, và cũng đã đề nghị hoặc dùng tên thành phố hoặc dùng tên công ty chế tạo. Cách xây dựng thêm vào thân tàu, ví dụ như số vỏ TK-210, cũng đã được huỷ bỏ và không bao giờ hoàn thành. Duy nhất, tàu đầu tiên của những chiếc tàu này, Dmitry Donskoi, vẫn còn hoạt động trong hải quân Nga, phục phụ cho các thử nghiệm bệ phóng tên lửa Bulava, loại tên lửa đang được phát triển hiện nay. Các tàu ngầm Arkhangelesk và Severstal (TK-20) đang ở tình trạng sẵn sàng hoạt động, mặc dù vậy hiện nay đã không còn hoạt động trong các hạm đội Nga. Tất cả các tên lửa R-39 cũng được cho nghỉ hưu. Các tàu ngầm lớp Typhoon sẽ dần được thay thế bằng lớp Borei class, bắt đầu từ năm 2007.

Ảnh vệ tinh

• 69.433750°B 32.354650°Đ / 69.433750; 32.354650 Typhoon class submarine at Zapadnaya Litsa on the Kola peninsula.
• 64.569033°B 39.770111°Đ / 64.569033; 39.770111 Typhoon class submarine at Severodvinsk, Nga.
• 64.579416°B 39.807436°Đ / 64.579416; 39.807436 Typhoon class submarine at Severodvinsk, Nga.
• 64.579429°B 39.788125°Đ / 64.579429; 39.788125 Typhoon class submarine at Severodvinsk, Nga.

Các con tàu

Lớp Typhoon — các mốc thời gian

Hình	#	Đặt lườn	Hạ thủy	Hoạt động	Hiện trạng
	TK-208 Dmitri Donskoi	3 tháng 3 năm 1977	23 tháng 9 năm 1980	12 tháng 12 năm 1981	Đang hoạt động
	TK-202	1 tháng 10 năm 1980	26 tháng 4 năm 1982	28 tháng 12 năm 1983	Ngưng hoạt động từ 1995, bị loại bỏ 2003-2005
	TK-12 Simbirsk	27 tháng 4 năm 1982	17 tháng 12 năm 1983	27 tháng 12 năm 1984	Ngưng hoạt động từ 1996, hút cạn nhiên liệu, sẵn sàng bị loại bỏ 2006 (có lẽ đã bị bỏ- TK-12 hoặc TK-13 bị bỏ vào 2006-2008)
	TK-13	5 tháng 1 năm 1984	21 tháng 2 năm 1985	29 tháng 12 năm 1985	Dự phòng, đang chờ được hiện đại hóa
	TK-17 Arkhangelsk	24 tháng 2 năm 1985	tháng 8 năm 1986	6 tháng 11 năm 1987	Đang hoạt động.
	TK-20 Severstal	6 tháng 1 năm 1987	Tháng 6, 1988	Tháng 9, 1989	Đang hoạt động
	TK-210	Hủy bỏ

830 TK 17 Arkhangelsk

Typhoon-5

• 19 tháng 2 năm 1988: Gia nhập sư đoàn 18 (Zapadnaya Litsa) NOR.
• 8 tháng 1–9 tháng 11 năm 2002: Sửa chữa tại Sevmash.
• Vào tháng 7 năm 2002, thủy thủ đoàn viết thư xin Bộ Tư lệnh Hải quân đổi tên thành Arkhangel'sk (đặt tên lại vào 18 tháng 11 năm 2002).
• Thuyền trưởng: 2002-2003 V.Volkov.
• 17 tháng 2 năm 2004: Tham gia cuộc tập trận với Tổng thống Vladimir Putin trên tàu.
• Có thể được cải tiến để mang tên lửa hoặc đặt mìn, hoặc được sử dụng trong các nhiệm vụ đặc biệt.

Liên kết ngoài

• NATO Code Names for submarines and ships
• Federation of American Scientists: Typhoon
• Haze Gray
• NRDC Nuclear Notebook - Russian Nuclear Forces, 2005
• Rubin official site
• russianforces.org - Russian Navy
• globalsecurity.org