Thành viên:VuVu Phan
UY DŨNG ĐẠI VƯƠNG SÙNG QUẬN CÔNG - PHAN CẢNH QUANG (??/??/15??)
Ông Phan Cảnh Quang người xã Hạ Thành, huyện Ðông Thành, tỉnh Nghệ An (nay là huyện Yên Thành). Ông là con cháu ông Phan Vân đời thứ 9, nhà nghèo, nhưng có chí lớn. Năm 1559 theo lời kêu gọi của vua Lê Anh Tông, ông đã gia nhập nghĩa quân để đánh họ Mạc. Lúc đầu ông có công bắt được con voi sổ tàu trong đội tượng binh của vua Lê, nên được nhà vua khen thưởng, giao chức cai đội chỉ huy một đơn vị ra chiến trận, ông lập được nhiều chiến công, được tín nhiệm và thăng chức: Đô chỉ huy sứ Cẩm Y vệ , nhiệm vụ bảo vệ triều đình và vua Lê.
Đầu năm 1593, Phan Cảnh Quang nhận trách nhiệm hộ giá rước vua Lê Thế Tông ra Thăng Long qua vùng đất mới giải phóng, đầy nguy hiểm. Ngày 16 tháng 4 năm 1593 vua Lê ngự triều lên Chính điện trong thành Thăng Long, sau 66 năm bị nhà Mạc chiếm đóng. Trăm quan lạy mừng, dịp này ông Phan Cảnh Quang được vua Lê phong "Minh nghĩa kiệt tiết tuyên lực công thần chỉ huy sứ" Trung tín hầu.
Năm 1595 tháng 4, chỉ huy sứ Trung Tín hầu Phan Cảnh Quang đưa quân lên Cảm Hóa để đánh ngụy Uy Vương Mạc Kính Dụng. Trận đánh diễn ra ác liệt, ông Phan Cảnh Quang đã đuổi Mạc Kính Dụng chạy lên tận Cao Bằng, thu nhiều quân nhu khí giới đem về nạp triều đình.
Sau trận này ông được vua Lê khen thưởng và phong tước: Sùng quận công.
PHIÊN ÂM:
Sắc.
Minh Nghĩa, Kiệt Tiết, Tuyên Lực công thần, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Cẩm y vệ Đô chỉ huy sứ ti Đô chỉ huy sứ Chưởng vệ sự, Sùng quận công, Trụ quốc, Thượng trật Phan Cảnh Quang. Vi Đô tướng Thái úy Trưởng Quốc công Trịnh Tùng đẳng loại tùy thảo tặc hữu công, hữu triều thần thiêm nghị ứng Đô Tổng binh Đồng tri chức. Khả vi: Minh Nghĩa, Kiệt Tiết, Tuyên Lực công thần, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Hưng Hóa Đô Tổng binh sứ ti Đô Tổng binh Đồng tri, Sùng quận công, Trụ quốc, Thượng trật.
Cố sắc.
Quang Hưng thập bát niên, lục nguyệt, thập nhất nhật.
DỊCH NGHĨA:
Hoàng thượng ban cho:
Minh Nghĩa, Kiệt Tiết, Tuyên Lực công thần, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Cẩm y vệ Đô chỉ huy sứ ti Đô chỉ huy sứ Chưởng vệ sự, Sùng quận công, Trụ quốc, Thượng trật Phan Cảnh Quang, vì đã theo Đô tướng Thái úy Trưởng Quốc công Trịnh Tùng chinh thảo giặc lập nhiều công trạng, các Triều thần nghị bàn đáng gia phong chức Đô tổng binh Đồng tri, vậy được là: Minh Nghĩa, Kiệt Tiết, Tuyên Lực công thần, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Hưng Hóa Đô Tổng binh sứ ti Đô Tổng binh Đồng tri, Sùng quận công, Trụ quốc, Thượng trật.
Chuẩn y - Sắc Mệnh chi bảo, Ngày 17, tháng 6 năm Quang Hưng 18 (1595)
Tháng 2 năm 1597 vua Lê điều động Sùng Quận Công Phan Cảnh Quang từ Hưng Hóa lên nhận nhiệm vụ làm Bắc quân đô đốc chỉ huy các đạo quân phía bắc vùng Lạng Sơn, Kinh Bắc. Trên tuyến đường từ ải Nam quan về Thăng Long vừa đánh dẹp các lực lượng chống đối của họ Mạc, bài trừ nội phản, vừa phải chuẩn bị đối phó với mọi hành động xâm lược của nhà Minh.
Tháng 3 năm 1597 nhà Minh sai Vương Kiến Lập sang nước ta đòi lễ cống và hội khám, vua Lê Thế Tông từ kinh sư ra đi, hộ giá có sự chỉ đạo của đô đốc Bắc quân Phan Cảnh Quang bố trí sắp xếp, chiếm lĩnh các nơi hiểm yếu, bảo đảm an toàn cho Vua Lê.
Tháng 4 năm 1597 vua Lê và các tùy tùng qua cửa ải Nam quan, trước binh lực hùng hậu sẵn sàng, các sứ giả tâu lên nhà Minh thừa nhận vua Lê là chính thống, Trịnh Tùng là kẻ bề tôi.
Cuộc hội đàm thắng lợi, căn bản cũng nhờ vào sức mạnh quân sự nước ta làm hậu thuẫn.
Qua sự việc này, ông Phan Cảnh Quang được phong là Thái Bảo Sùng Quận Công, truy phong Minh Nghĩa Uy Dũng Ðại Vương.
PHIÊN ÂM:
Sắc.
Minh Nghĩa, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Sùng tướng công, Quang Minh Nghĩa Đại vương. Uyên thâm kì đức chính trực vị thần tảo hoạn trừ tai thiên cổ vĩnh lưu sùng tự. Hiệp linh khuông vận ức niên mặc tương khung đồ. Kí chương hiển hựu chi công, nghi cử bao phong chi điển. Vi tự Vương tiến phong Vương vị, lâm cư chính phủ, lễ hữu đăng trật, ứng gia phong mỹ tự, khả gia phong Minh Nghĩa, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Sùng tướng công, Quang Minh Nghĩa Uy Dũng Đại vương.
Cố sắc.
Cảnh Hưng tứ thập tứ niên, thất nguyệt, nhị thập lục nhật.
DỊCH NGHĨA:
Hoàng thượng ban cho:
Minh Nghĩa, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Sùng tướng công, Quang Minh Nghĩa Đại vương: Đức cả sâu dày thật là vị Thần ngăn hạn trừ tai xứng đáng lưu điển thờ thiên cổ. Thần hiệp cùng bách linh phù vận nước ngầm giúp cơ đồ, công của Thần đã hiện lên rực rỡ nên phải được khen ngợi phong thưởng hậu hĩnh theo qui chế triều đình. Nay nhân dịp Tự vương được tiến phong Vương, vào Phủ chúa để coi chính sự, chiếu lễ thăng thưởng gia ân, đáng gia phong Mỹ tự, khả gia phong: Minh Nghĩa, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Sùng tướng công, Thái bảo Quang Minh Nghĩa Uy Dũng Đại vương.
Chuẩn y - Sắc Mệnh chi bảo - Ngày 26 tháng 7 năm Cảnh Hưng 44 (1783)
Về sau, được truy phong là Thượng đẳng thần, Triều Khải Ðịnh gia phong trác vị thượng đẳng thần.
Phan Cảnh Quang không chỉ là dũng tướng, công thần bậc nhất của Nhà Lê mà ông còn nhiều cống hiến cho quê hương như: mở rộng địa giới xã Hạ Thành, thành lập làng Dinh, chỉ đạo nhân dân đắp đập, đào kênh, phát triển sản xuất nông nghiệp.
Ông bị bệnh mất ngày 10/7 Quang Hưng thứ 22 (1599), thọ lúc 65 tuổi, triều đình nhà Nguyễn thương tiếc một vị tướng có công phòng giữ vùng biên ải, nên sức cho xã Tràng Thành (nay là Hoa Thành) lập đền thờ. Mộ ông bình táng tại Cồn Ây xã Văn Thành huyện Yên Thành.
PHIÊN ÂM
Sắc
Tự Đức tam thập nhất niên chính trị, Trẫm Ngũ tuần đại khánh tiết, kinh ban bảo chiếu đàm ân, lễ long đăng trật, đặc chuẩn y Nghệ An tỉnh, Yên Thành huyện, Tràng Thành xã tòng tiền phụng sự Tuấn Lương Tả Đô đốc Phan phủ quân Chi thần Minh Nghĩa, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Sùng tướng công, Thái bảo Quang Minh Nghĩa Uy Dũng Đại vương, tiết kinh ban cấp sắc phong chuẩn kì phụng sự. Dụng chí Quốc khánh nhi thân tự điển.
Khâm tai.
Tự Đức tam thập tam niên, thập nhất nguyệt, thập tứ nhật.
DỊCH NGHĨA:
Hoàng thượng ban sắc rằng:
Tự Đức năm thứ 31 trị vì, nhân dịp Đại lễ mừng thọ 50 tuổi của Trẫm đã ban Bảo chiếu đàm ân, theo lệ lại có việc thăng thưởng, nay đặc chuẩn Nghệ An tỉnh, Yên Thành huyện, Tràng Thành xã phụng thờ Tuấn Lương Tả Đô đốc Phan phủ quân Chi thần Minh Nghĩa, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Sùng tướng công, Thái bảo Quang Minh Nghĩa Uy Dũng Đại vương. được ghi vào điển thờ dùng cho những dịp lễ lớn quốc gia.
Chuẩn y - Sắc Mệnh chi bảo - Tự Đức năm thứ 31, tháng 11, ngày 14.
Năm 2011, Đền thờ của Ngài đã được Bộ Văn hóa Thế thao và Du lịch xếp hạng Di tích Lịch cấp Quốc gia (QĐ số 2628/QĐ-BVHTTDL ngày 18/7/2012).Ông Phan Cảnh Quang người xã Hạ Thành, huyện Ðông Thành, tỉnh Nghệ An (nay là huyện Yên Thành). Ông là con cháu ông Phan Vân đời thứ 9, nhà nghèo, nhưng có chí lớn. Năm 1559 theo lời kêu gọi của vua Lê Anh Tông, ông đã gia nhập nghĩa quân để đánh họ Mạc. Lúc đầu ông có công bắt được con voi sổ tàu trong đội tượng binh của vua Lê, nên được nhà vua khen thưởng, giao chức cai đội chỉ huy một đơn vị ra chiến trận, ông lập được nhiều chiến công, được tín nhiệm và thăng chức: Đô chỉ huy sứ Cẩm Y vệ , nhiệm vụ bảo vệ triều đình và vua Lê.
Đầu năm 1593, Phan Cảnh Quang nhận trách nhiệm hộ giá rước vua Lê Thế Tông ra Thăng Long qua vùng đất mới giải phóng, đầy nguy hiểm. Ngày 16 tháng 4 năm 1593 vua Lê ngự triều lên Chính điện trong thành Thăng Long, sau 66 năm bị nhà Mạc chiếm đóng. Trăm quan lạy mừng, dịp này ông Phan Cảnh Quang được vua Lê phong "Minh nghĩa kiệt tiết tuyên lực công thần chỉ huy sứ" Trung tín hầu.
Năm 1595 tháng 4, chỉ huy sứ Trung Tín hầu Phan Cảnh Quang đưa quân lên Cảm Hóa để đánh ngụy Uy Vương Mạc Kính Dụng. Trận đánh diễn ra ác liệt, ông Phan Cảnh Quang đã đuổi Mạc Kính Dụng chạy lên tận Cao Bằng, thu nhiều quân nhu khí giới đem về nạp triều đình.
Sau trận này ông được vua Lê khen thưởng và phong tước: Sùng quận công.
PHIÊN ÂM:
Sắc.
Minh Nghĩa, Kiệt Tiết, Tuyên Lực công thần, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Cẩm y vệ Đô chỉ huy sứ ti Đô chỉ huy sứ Chưởng vệ sự, Sùng quận công, Trụ quốc, Thượng trật Phan Cảnh Quang. Vi Đô tướng Thái úy Trưởng Quốc công Trịnh Tùng đẳng loại tùy thảo tặc hữu công, hữu triều thần thiêm nghị ứng Đô Tổng binh Đồng tri chức. Khả vi: Minh Nghĩa, Kiệt Tiết, Tuyên Lực công thần, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Hưng Hóa Đô Tổng binh sứ ti Đô Tổng binh Đồng tri, Sùng quận công, Trụ quốc, Thượng trật.
Cố sắc.
Quang Hưng thập bát niên, lục nguyệt, thập nhất nhật.
DỊCH NGHĨA:
Hoàng thượng ban cho:
Minh Nghĩa, Kiệt Tiết, Tuyên Lực công thần, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Cẩm y vệ Đô chỉ huy sứ ti Đô chỉ huy sứ Chưởng vệ sự, Sùng quận công, Trụ quốc, Thượng trật Phan Cảnh Quang, vì đã theo Đô tướng Thái úy Trưởng Quốc công Trịnh Tùng chinh thảo giặc lập nhiều công trạng, các Triều thần nghị bàn đáng gia phong chức Đô tổng binh Đồng tri, vậy được là: Minh Nghĩa, Kiệt Tiết, Tuyên Lực công thần, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Hưng Hóa Đô Tổng binh sứ ti Đô Tổng binh Đồng tri, Sùng quận công, Trụ quốc, Thượng trật.
Chuẩn y - Sắc Mệnh chi bảo, Ngày 17, tháng 6 năm Quang Hưng 18 (1595)
Tháng 2 năm 1597 vua Lê điều động Sùng Quận Công Phan Cảnh Quang từ Hưng Hóa lên nhận nhiệm vụ làm Bắc quân đô đốc chỉ huy các đạo quân phía bắc vùng Lạng Sơn, Kinh Bắc. Trên tuyến đường từ ải Nam quan về Thăng Long vừa đánh dẹp các lực lượng chống đối của họ Mạc, bài trừ nội phản, vừa phải chuẩn bị đối phó với mọi hành động xâm lược của nhà Minh.
Tháng 3 năm 1597 nhà Minh sai Vương Kiến Lập sang nước ta đòi lễ cống và hội khám, vua Lê Thế Tông từ kinh sư ra đi, hộ giá có sự chỉ đạo của đô đốc Bắc quân Phan Cảnh Quang bố trí sắp xếp, chiếm lĩnh các nơi hiểm yếu, bảo đảm an toàn cho Vua Lê.
Tháng 4 năm 1597 vua Lê và các tùy tùng qua cửa ải Nam quan, trước binh lực hùng hậu sẵn sàng, các sứ giả tâu lên nhà Minh thừa nhận vua Lê là chính thống, Trịnh Tùng là kẻ bề tôi.
Cuộc hội đàm thắng lợi, căn bản cũng nhờ vào sức mạnh quân sự nước ta làm hậu thuẫn.
Qua sự việc này, ông Phan Cảnh Quang được phong là Thái Bảo Sùng Quận Công, truy phong Minh Nghĩa Uy Dũng Ðại Vương.
PHIÊN ÂM:
Sắc.
Minh Nghĩa, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Sùng tướng công, Quang Minh Nghĩa Đại vương. Uyên thâm kì đức chính trực vị thần tảo hoạn trừ tai thiên cổ vĩnh lưu sùng tự. Hiệp linh khuông vận ức niên mặc tương khung đồ. Kí chương hiển hựu chi công, nghi cử bao phong chi điển. Vi tự Vương tiến phong Vương vị, lâm cư chính phủ, lễ hữu đăng trật, ứng gia phong mỹ tự, khả gia phong Minh Nghĩa, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Sùng tướng công, Quang Minh Nghĩa Uy Dũng Đại vương.
Cố sắc.
Cảnh Hưng tứ thập tứ niên, thất nguyệt, nhị thập lục nhật.
DỊCH NGHĨA:
Hoàng thượng ban cho:
Minh Nghĩa, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Sùng tướng công, Quang Minh Nghĩa Đại vương: Đức cả sâu dày thật là vị Thần ngăn hạn trừ tai xứng đáng lưu điển thờ thiên cổ. Thần hiệp cùng bách linh phù vận nước ngầm giúp cơ đồ, công của Thần đã hiện lên rực rỡ nên phải được khen ngợi phong thưởng hậu hĩnh theo qui chế triều đình. Nay nhân dịp Tự vương được tiến phong Vương, vào Phủ chúa để coi chính sự, chiếu lễ thăng thưởng gia ân, đáng gia phong Mỹ tự, khả gia phong: Minh Nghĩa, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Sùng tướng công, Thái bảo Quang Minh Nghĩa Uy Dũng Đại vương.
Chuẩn y - Sắc Mệnh chi bảo - Ngày 26 tháng 7 năm Cảnh Hưng 44 (1783)
Về sau, được truy phong là Thượng đẳng thần, Triều Khải Ðịnh gia phong trác vị thượng đẳng thần.
Phan Cảnh Quang không chỉ là dũng tướng, công thần bậc nhất của Nhà Lê mà ông còn nhiều cống hiến cho quê hương như: mở rộng địa giới xã Hạ Thành, thành lập làng Dinh, chỉ đạo nhân dân đắp đập, đào kênh, phát triển sản xuất nông nghiệp.
Ông bị bệnh mất ngày 10/7 Quang Hưng thứ 22 (1599), thọ lúc 65 tuổi, triều đình nhà Nguyễn thương tiếc một vị tướng có công phòng giữ vùng biên ải, nên sức cho xã Tràng Thành (nay là Hoa Thành) lập đền thờ. Mộ ông bình táng tại Cồn Ây xã Văn Thành huyện Yên Thành.
PHIÊN ÂM
Sắc
Tự Đức tam thập nhất niên chính trị, Trẫm Ngũ tuần đại khánh tiết, kinh ban bảo chiếu đàm ân, lễ long đăng trật, đặc chuẩn y Nghệ An tỉnh, Yên Thành huyện, Tràng Thành xã tòng tiền phụng sự Tuấn Lương Tả Đô đốc Phan phủ quân Chi thần Minh Nghĩa, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Sùng tướng công, Thái bảo Quang Minh Nghĩa Uy Dũng Đại vương, tiết kinh ban cấp sắc phong chuẩn kì phụng sự. Dụng chí Quốc khánh nhi thân tự điển.
Khâm tai.
Tự Đức tam thập tam niên, thập nhất nguyệt, thập tứ nhật.
DỊCH NGHĨA:
Hoàng thượng ban sắc rằng:
Tự Đức năm thứ 31 trị vì, nhân dịp Đại lễ mừng thọ 50 tuổi của Trẫm đã ban Bảo chiếu đàm ân, theo lệ lại có việc thăng thưởng, nay đặc chuẩn Nghệ An tỉnh, Yên Thành huyện, Tràng Thành xã phụng thờ Tuấn Lương Tả Đô đốc Phan phủ quân Chi thần Minh Nghĩa, Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, Sùng tướng công, Thái bảo Quang Minh Nghĩa Uy Dũng Đại vương. được ghi vào điển thờ dùng cho những dịp lễ lớn quốc gia.
Chuẩn y - Sắc Mệnh chi bảo - Tự Đức năm thứ 31, tháng 11, ngày 14.