Chi Bứa

Chi Bứa
Garcinia morella.
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Eudicots
(không phân hạng)	Rosids
Bộ (ordo)	Malpighiales
Họ (familia)	Clusiaceae
Phân họ (subfamilia)	Clusioideae
Tông (tribus)	Garcinieae
Chi (genus)	Garcinia L.
Các loài
Xem văn bản

Chi Bứa (danh pháp khoa học: Garcinia) là một chi thực vật trong họ Bứa (Clusiaceae) có nguồn gốc ở châu Á, Australia, vùng nhiệt đới và miền nam châu Phi và Polynesia. Chi này có khoảng 50-300 loài cây thân gỗ hay cây bụi thường xanh, hoa khác gốc và một vài loài có thể sinh sản vô tính. Tại PlantSystematics.org liệt kê 551 danh pháp khoa học, nhưng có lẽ có nhiều từ đồng nghĩa. Tên gọi Garcinia lấy theo tên của nhà thực vật học Laurence Garcia, người đã sưu tập các mẫu cây cỏ và sống tại Ấn Độ vào thế kỷ 18.

Một số loài

• Garcinia atroviridis
• Garcinia benthami - bứa Bentham
• Garcinia bonii - bứa bon
• Garcinia bracteata - đằng hoàng đài hoa lớn
• Garcinia cambodgiensis - nụ
• Garcinia cowa - tai chua, dọc
• Garcinia dulcis: (đồng nghĩa: Garcinia elliptica, Garcinia longifolia)
• Garcinia esculenta
• Garcinia fagraeoides - trai (trai lý, rươi)
• Garcinia forbesii - kandis
• Garcinia fusca - bứa sơn vé
• Garcinia gummi-guta (đồng nghĩa: Cambogia gummi-guta, Cambogia gutta, Cambogia gutta, G. cambogia, G. cochinchinensis, Mangostana cambogia) - cỏ đuôi lươn
• Garcinia hanburyi
• Garcinia hessii
• Garcinia indica (đồng nghĩa: Brindonia indica)
• Garcinia intermedia
• Garcinia kola - côla đắng
• Garcinia kwangsiensis
• Garcinia lancilimba
• Garcinia lateriflora
• Garcinia linii
• Garcinia livingstonei
• Garcinia loureiri- bứa nhà
• Garcinia madruno (đồng nghĩa: Calophyllum madruno, Rheedia acuminata, Rheedia madruno, Verticillaria acuminata)
• Garcinia mangostana (đồng nghĩa Mangostana garcinia) - măng cụt
• Garcinia merguensis - bứa lửa, sơn vé
• Garcinia morella (đồng nghĩa: Garcinia gutta, Mangostana more)
• Garcinia multiflora - dọc
• Garcinia myrtifolia
• Garcinia nujiangensis
• Garcinia oblongifolia - bứa lá thuôn, sơn trúc tử Lĩnh Nam
• Garcinia oligantha - sơn trúc tử hoa đơn
• Garcinia oliveri - bứa núi
• Garcinia paucinervis - trai lý
• Garcinia pedunculata - bứa cọng, đằng hoàng quả to
• Garcinia portoricensis
• Garcinia prainiana
• Garcinia rubrisepala - đằng hoàng đài hoa đỏ
• Garnicia schefferi - bứa, đằng hoàng Việt Nam
• Garcinia schombucgkiana
• Garcinia subelliptica
• Garcinia subfalcata - đằng hoàng lá nhọn
• Garcinia tetralata - đằng hoàng hai hạt
• Garcinia xanthochymus (đồng nghĩa: Garcinia pictoria, Garcinia tinctoria) - đằng hoàng lá to
• Garcinia xipshuanbannaensis - đằng hoàng Bản Nạp
• Garcinia yunnanensis - đằng hoàng Vân Nam

Quả măng cụt (Garcinia mangostana)

Sử dụng

Nhiều loài cây trong chi Garcinia có quả ăn được, chủ yếu mang tính địa phương và đôi khi người ta thậm chí không biết đến chúng mặc dù chỉ cách nhau vài trăm kilômét. Được biết đến nhiều nhất là loài măng cụt (G. mangostana), hiện nay được trồng khắp khu vực đông nam châu Á và các quốc gia nhiệt đới khác sau khi được đưa vào trong thời gian gần đây. Ít được biết đến hơn măng cụt là Kandis (G. forbesii) với quả tròn nhỏ màu đỏ và vị hơi chua. Các loài nhiệt đới trong chi Garcinia được biết đến vì nhựa màu vàng ánh nâu của chúng (xanthon), được sử dụng như là các thuốc nhuộm cũng như thuốc xổ hoặc thuốc tẩy nhẹ.

Các chất chiết ra từ quả của loài Garcinia kola được cho là có tính năng kiềm chế hoạt động và sinh sản của virus Ebola trong các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm.

Các từ đồng nghĩa

Các tên gọi sau đây có thể coi là các từ đồng nghĩa của Garcinia:

• Brindonia Thouars
• Cambogia L.
• Clusianthemum Vieill.
• Mangostana Gaertn.
• Oxycarpus Lour.
• Pentaphalangium Warb.
• Rheedia L.
• Septogarcinia Kosterm.
• Tripetalum K.Schum.
• Tsimatimia Jum. & H.Perrier
• Verticillaria Ruiz & Pav.
• Xanthochymus Roxb.

Liên kết ngoài

• Bài viết về Garnicia của Patrick Sweeney
• Thông báo của ITIS