Bước tới nội dung

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Kilôgam”

Sửa liên kết
Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin.
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n clean up, replaced: → (13), → (4) using AWB
Ande011 (thảo luận | đóng góp)
123 sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1: Dòng 1:
{{chú thích trong bài}}
{{1000 bài cơ bản}}
{{1000 bài cơ bản}}
{{Hộp thông tin đơn vị
{{Hộp thông tin đơn vị
Dòng 14: Dòng 13:
'''Kilôgam''' (viết tắt là '''kg''') là đơn vị đo khối lượng, một trong bảy đơn vị đo cơ bản của [[sI|hệ đo lường quốc tế]] (SI). Nó được định nghĩa là "khối lượng của khối kilôgam chuẩn quốc tế, làm từ [[hợp kim]] [[platin]]-[[iridi]], được tổ chức [[BIPM]] lưu giữ trong điều kiện miêu tả theo BIPM 1998". Chữ [[kilô]] (hoặc trong viết tắt là '''k''') viết liền trước các đơn vị trong hệ đo lường quốc tế để chỉ rằng đơn vị này được nhân lên 1000 lần. Xem thêm trang [[Tiền tố SI|Độ lớn trong SI]].
'''Kilôgam''' (viết tắt là '''kg''') là đơn vị đo khối lượng, một trong bảy đơn vị đo cơ bản của [[sI|hệ đo lường quốc tế]] (SI). Nó được định nghĩa là "khối lượng của khối kilôgam chuẩn quốc tế, làm từ [[hợp kim]] [[platin]]-[[iridi]], được tổ chức [[BIPM]] lưu giữ trong điều kiện miêu tả theo BIPM 1998". Chữ [[kilô]] (hoặc trong viết tắt là '''k''') viết liền trước các đơn vị trong hệ đo lường quốc tế để chỉ rằng đơn vị này được nhân lên 1000 lần. Xem thêm trang [[Tiền tố SI|Độ lớn trong SI]].


Kilôgam ban đầu được định nghĩa vào năm 1795 là khối lượng của một [[lít]] [[Tính chất của nước|nước]] . Đây là một định nghĩa đơn giản, nhưng khó sử dụng trong thực tế. Tuy nhiên, theo các định nghĩa mới nhất về đơn vị, mối quan hệ này vẫn có độ chính xác là 30 ppm. Năm 1799, vật mẫu ''[[Mộ (đơn vị)|Kilogram des Archives]]'' bằng bạch kim thay thế nó làm tiêu chuẩn khối lượng. Năm 1889, một hình trụ bằng [[hợp kim platin-iridi]], [[Nguyên mẫu Quốc tế của Kilôgam]] (IPK) đã trở thành tiêu chuẩn của đơn vị khối lượng cho hệ mét, và duy trì như vậy cho đến năm 2019. <ref name="vox">{{Chú thích báo|url=https://www.vox.com/science-and-health/2019/5/17/18627757/kilogram-redefined-world-metrology-day-explained|title=The new kilogram just debuted. It's a massive achievement.|last=Resnick|first=Brian|date=May 20, 2019|access-date=May 23, 2019|publisher=vox.com}}</ref> Kilôgam là đơn vị SI cuối cùng được xác định bởi một vật mẫu vật lý.
Khối kilôgam tiêu chuẩn được lưu giữ tại BIMP được chế tạo từ 90% platin và 10% iridi thành một hình trụ tròn đường kính 39&nbsp;mm, cao 39&nbsp;mm.


Kilôgam giờ đây được định nghĩa theo giây và đồng hồ, dựa trên các hằng số cơ bản cố định của tự nhiên. <ref>{{Chú thích web|url=https://apnews.com/e6991383703e4ad5a9570d97b0e57822|tựa đề=The Latest: Landmark Change to Kilogram Approved|ngày=16 November 2018|website=AP News|nhà xuất bản=Associated Press|ngày truy cập=4 March 2020|trích dẫn=}}</ref> Điều này cho phép phòng thí nghiệm [[Đo lường học|đo lường]] được trang bị phù hợp hiệu chuẩn một dụng cụ đo khối lượng như [[cân bằng Kibble]] làm tiêu chuẩn chính để xác định khối lượng của kilôgam một cách chính xác, mặc dù IPK và các khối lượng kilôgam chính xác khác vẫn được sử dụng làm tiêu chuẩn phụ cho mọi mục đích thông thường.
Đa phần mỗi [[quốc gia]] tuân thủ hệ đo lường quốc tế đều có bản sao của khối kilôgam chuẩn, được chế tạo và bảo quản y hệt như bản chính, và được đem so sánh lại với bản chính khoảng 10 năm một lần. Tại [[Việt Nam]], kilôgam còn thường được gọi là "[[cân]]" hay "ký" trong giao dịch thương mại đời thường.

Tại [[Việt Nam]], kilôgam còn thường được gọi là "[[cân]]" hay "ký" trong giao dịch thương mại.

== Định nghĩa ==
Kilôgam được định nghĩa theo ba hằng số vật lý cơ bản: [[Tốc độ ánh sáng]] {{Mvar|c}}, tần số chuyển tiếp nguyên tử cụ thể [[ΔνCs|{{Math|Δ''ν''<sub>Cs</sub>}}]] và [[hằng số Planck]] {{Mvar|h}} . [[Định nghĩa lại đơn vị đo lường quốc tế cơ bản 2019|Định nghĩa chính thức]] là:

* Kilôgam, ký hiệu là kg, là đơn vị khối lượng trong hệ SI. Nó được xác định bằng cách lấy giá trị số cố định của hằng số Planck {{Mvar|h}} là {{Val|6.62607015|e=-34}} khi được biểu thị bằng đơn vị J⋅s, bằng kg⋅m<sup>2</sup>⋅s<sup>−1</sup>, trong đó [[mét]] và [[giây]] được xác định theo {{Mvar|c}} và {{Math|Δ''ν''<sub>Cs</sub>}} . <ref name="draft-resolution-A">{{Chú thích}}</ref> <ref>[http://www.bipm.org/en/committees/cipm/meeting/105.html Decision CIPM/105-13 (October 2016)]. The day is the 144th anniversary of the [[Metre Convention]].</ref>

Định nghĩa này làm cho kilogam phù hợp với các định nghĩa cũ hơn: [[Khối lượng so với trọng lượng|khối lượng]] vẫn nằm trong khoảng sai số 30 [[Phần triệu|ppm]] so với khối lượng của một lít nước. <ref>The density of water is 0.999972 g/cm3 at 3.984 °C. See {{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=5f_xBwAAQBAJ&pg=PA376|title=The Physics and Physical Chemistry of Water|last=Franks|first=Felix|publisher=Springer|year=2012|isbn=978-1-4684-8334-5}}</ref>

=== Dòng thời gian của các định nghĩa trước đó ===
[[Tập tin:Prototype_kilogram_replica.JPG|liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp%20tin:Prototype_kilogram_replica.JPG|phải|nhỏ|Một bản sao của [[Nguyên mẫu Quốc tế của Kilôgam|Nguyên mẫu Quốc tế của Kilogram được]] trưng bày tại [[Cité des sciences et de l'industrie|Cité des Sciences et de l'Industrie]], có chuông thủy tinh đôi bảo vệ. IPK đóng vai trò là tiêu chuẩn chính cho kg cho đến năm 2019.]]

* Năm 1793: Grave (tiền thân của kilôgam) được định nghĩa là khối lượng của 1 [[lít]] (dm<sup>3</sup>) nước, được xác định là 18841 hạt. <ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=FufDNJHvgFEC&q=18841+grains+grave&pg=RA1-PA278|title=Annales de chimie ou Recueil de mémoires concernant la chimie et les arts qui en dépendent|last=Guyton|last2=Lavoisier|last3=Monge|last4=Berthollet|date=1792|publisher=Chez Joseph de Boffe|volume=15-16|location=Paris|page=277|display-authors=etal|author-link=Louis-Bernard Guyton de Morveau|author-link2=Antoine Lavoisier|author-link3=Gaspard Monge|author-link4=Claude Louis Berthollet}}</ref>
* 1795: Gam <sup><sub>(1/1000</sub></sup> của một kg) đã được tạm định nghĩa là khối lượng của một khối [[centimet]] của nước ở nhiệt độ nóng chảy của nước đá. <ref>{{Lang|fr|Gramme, le poids absolu d'un volume d'eau pure égal au cube de la centième partie du mètre, et à la température de la glace fondante}}</ref>
* 1799: [[Kilogram des Archives]] được sản xuất dưới dạng nguyên mẫu
* 1875–1889: [[Công ước mét|Công ước Mét]] được ký kết vào năm 1875, dẫn đến việc sản xuất Nguyên mẫu Quốc tế của Kilôgam (IPK) vào năm 1879 và được thông qua vào năm 1889. Nó có khối lượng bằng khối lượng của 1&nbsp;dm <sup>3</sup> của nước dưới áp suất khí quyển và ở nhiệt độ của khối lượng riêng lớn nhất của nó, xấp xỉ 4&nbsp;[[Độ Celsius|° C.]]
* Năm 2019: Kilôgam hiện được [[Định nghĩa lại đơn vị đo lường quốc tế cơ bản 2019|xác định lại]] theo [[hằng số Planck]] theo phê duyệt của [[Hội nghị toàn thể về Cân đo|Hội nghị chung về Cân nặng và Đo lường]] (CGPM) vào ngày 16 tháng 11 năm 2018.

== Tên và thuật ngữ ==


== Lịch sử ==
== Lịch sử ==

Phiên bản lúc 21:01, ngày 22 tháng 11 năm 2020

Kilogram
Thông tin đơn vị
Hệ thống đơn vịSI base unit
Đơn vị củamass
Kí hiệukg 
Chuyển đổi đơn vị
1 kg trong ...... bằng ...
   Avoirdupois   ≈ 2205 pounds[Note 1] 
   British Gravitational   ≈ 00685 slugs 

Kilôgam (viết tắt là kg) là đơn vị đo khối lượng, một trong bảy đơn vị đo cơ bản của hệ đo lường quốc tế (SI). Nó được định nghĩa là "khối lượng của khối kilôgam chuẩn quốc tế, làm từ hợp kim platin-iridi, được tổ chức BIPM lưu giữ trong điều kiện miêu tả theo BIPM 1998". Chữ kilô (hoặc trong viết tắt là k) viết liền trước các đơn vị trong hệ đo lường quốc tế để chỉ rằng đơn vị này được nhân lên 1000 lần. Xem thêm trang Độ lớn trong SI.

Kilôgam ban đầu được định nghĩa vào năm 1795 là khối lượng của một lít nước . Đây là một định nghĩa đơn giản, nhưng khó sử dụng trong thực tế. Tuy nhiên, theo các định nghĩa mới nhất về đơn vị, mối quan hệ này vẫn có độ chính xác là 30 ppm. Năm 1799, vật mẫu Kilogram des Archives bằng bạch kim thay thế nó làm tiêu chuẩn khối lượng. Năm 1889, một hình trụ bằng hợp kim platin-iridi, Nguyên mẫu Quốc tế của Kilôgam (IPK) đã trở thành tiêu chuẩn của đơn vị khối lượng cho hệ mét, và duy trì như vậy cho đến năm 2019. [1] Kilôgam là đơn vị SI cuối cùng được xác định bởi một vật mẫu vật lý.

Kilôgam giờ đây được định nghĩa theo giây và đồng hồ, dựa trên các hằng số cơ bản cố định của tự nhiên. [2] Điều này cho phép phòng thí nghiệm đo lường được trang bị phù hợp hiệu chuẩn một dụng cụ đo khối lượng như cân bằng Kibble làm tiêu chuẩn chính để xác định khối lượng của kilôgam một cách chính xác, mặc dù IPK và các khối lượng kilôgam chính xác khác vẫn được sử dụng làm tiêu chuẩn phụ cho mọi mục đích thông thường.

Tại Việt Nam, kilôgam còn thường được gọi là "cân" hay "ký" trong giao dịch thương mại.

Định nghĩa

Kilôgam được định nghĩa theo ba hằng số vật lý cơ bản: Tốc độ ánh sáng c, tần số chuyển tiếp nguyên tử cụ thể ΔνCs và hằng số Planck h . Định nghĩa chính thức là:

  • Kilôgam, ký hiệu là kg, là đơn vị khối lượng trong hệ SI. Nó được xác định bằng cách lấy giá trị số cố định của hằng số Planck h là 662607015×10−34 khi được biểu thị bằng đơn vị J⋅s, bằng kg⋅m2⋅s−1, trong đó mét và giây được xác định theo c và ΔνCs . [3] [4]

Định nghĩa này làm cho kilogam phù hợp với các định nghĩa cũ hơn: khối lượng vẫn nằm trong khoảng sai số 30 ppm so với khối lượng của một lít nước. [5]

Dòng thời gian của các định nghĩa trước đó

Một bản sao của Nguyên mẫu Quốc tế của Kilogram được trưng bày tại Cité des Sciences et de l'Industrie, có chuông thủy tinh đôi bảo vệ. IPK đóng vai trò là tiêu chuẩn chính cho kg cho đến năm 2019.
  • Năm 1793: Grave (tiền thân của kilôgam) được định nghĩa là khối lượng của 1 lít (dm3) nước, được xác định là 18841 hạt. [6]
  • 1795: Gam (1/1000 của một kg) đã được tạm định nghĩa là khối lượng của một khối centimet của nước ở nhiệt độ nóng chảy của nước đá. [7]
  • 1799: Kilogram des Archives được sản xuất dưới dạng nguyên mẫu
  • 1875–1889: Công ước Mét được ký kết vào năm 1875, dẫn đến việc sản xuất Nguyên mẫu Quốc tế của Kilôgam (IPK) vào năm 1879 và được thông qua vào năm 1889. Nó có khối lượng bằng khối lượng của 1 dm 3 của nước dưới áp suất khí quyển và ở nhiệt độ của khối lượng riêng lớn nhất của nó, xấp xỉ 4 ° C.
  • Năm 2019: Kilôgam hiện được xác định lại theo hằng số Planck theo phê duyệt của Hội nghị chung về Cân nặng và Đo lường (CGPM) vào ngày 16 tháng 11 năm 2018.

Tên và thuật ngữ

Lịch sử

Đơn vị đo cơ bản của khối lượng là gam, nhưng đã nhanh chóng bị chuyển sang kilôgam, đã được định nghĩa như là khối lượng của nước nguyên chất tại điểm mà nó nặng nhất (+3,98 độ C) trong một khối lập phương có các cạnh bằng 1/10 của mét. Một kilôgam bằng khoảng 2,2 pound. Khoảng không gian lập phương này còn được gọi là một lít để thể tích của các chất lỏng khác nhau có thể dễ dàng so sánh. Năm 1799, một ống hình trụ bằng platin đã được sản xuất để làm tiêu chuẩn cho kilôgam, vì thế tiêu chuẩn dựa trên cơ sở nước chưa bao giờ được sử dụng như là tiêu chuẩn gốc khi mà hệ mét thực sự được sử dụng. Năm 1890, nó được thay thế bằng ống hình trụ là hợp kim gồm 90% platin và 10% iridi. Nó được sử dụng làm kilôgam tiêu chuẩn từ đó đến nay và được lưu giữ ở Paris. Kilôgam là đơn vị đo lường cơ bản duy nhất không được định nghĩa lại theo thuật ngữ của các hiện tượng tự nhiên không đổi. Tuy nhiên, tại cuộc họp của Hội khoa học Hoàng gia tại Luân Đôn vào ngày 15 tháng 2 năm 2005, các nhà khoa học đã lên tiếng kêu gọi thay thế khối lượng của kilôgam tiêu chuẩn ở Paris vì định nghĩa chính thức chỉ rõ rằng "thuộc tính không thay đổi của tự nhiên" cần được sử dụng (hơn là một vật cụ thể mà khối lượng của nó có thể bị thay đổi).

Định nghĩa kilôgam trên, xuất hiện từ năm 1889 cho đến nay, chưa dựa vào các tính chất vật lý cơ bản của tự nhiên và phụ thuộc vào công nghệ bảo quản và sao chép khối kilôgam chuẩn. Thí nghiệm cho thấy, khối lượng của khối kilôgam chuẩn và các bản sao sai khác nhau khoảng 2 micrôgam. Hơn nữa khối lượng của khối kilôgam chuẩn đã giảm 50 micrôgam trong 100 năm qua. Sai số này khiến định nghĩa trên có nhiều khả năng sẽ bị thay thế bởi một định nghĩa chính xác hơn. Các nhà hoạt động đang hi vọng thay thế khối kilogram tiêu chuẩn bằng những hiện tượng tự nhiên khác để đạt được chuẩn thống nhất và chính xác cho đơn vị khối lượng này.

Ngày 16 tháng 11 năm 2018, Hội nghị Cân nặng và Đo lường (CGPM) tổ chức tại Versailles đã tiến hành bỏ phiếu, thông qua việc bãi bỏ định nghĩa kilogram cũ và chào đón định nghĩa đại lượng kilôgam mới. Các nhà khoa học đề xuất xác định khái niệm "một kilogram" bằng hằng số Planck. Việc bỏ phiếu được thông qua và định nghĩa mới đã chính thức được áp dụng vào ngày 20 tháng 5 năm 2019.

Xem thêm

Tham khảo

  1. ^ The avoirdupois pound is part of both United States customary system of units and the Imperial system of units. It is defined as exactly 045359237 kilograms.
  1. ^ Resnick, Brian (20 tháng 5 năm 2019). “The new kilogram just debuted. It's a massive achievement”. vox.com. Truy cập ngày 23 tháng 5 năm 2019.
  2. ^ “The Latest: Landmark Change to Kilogram Approved”. AP News. Associated Press. 16 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2020.
  3. ^ Chú thích trống (trợ giúp)
  4. ^ Decision CIPM/105-13 (October 2016). The day is the 144th anniversary of the Metre Convention.
  5. ^ The density of water is 0.999972 g/cm3 at 3.984 °C. See Franks, Felix (2012). The Physics and Physical Chemistry of Water. Springer. ISBN 978-1-4684-8334-5.
  6. ^ Guyton; Lavoisier; Monge; Berthollet; và đồng nghiệp (1792). Annales de chimie ou Recueil de mémoires concernant la chimie et les arts qui en dépendent. 15–16. Paris: Chez Joseph de Boffe. tr. 277.
  7. ^ Gramme, le poids absolu d'un volume d'eau pure égal au cube de la centième partie du mètre, et à la température de la glace fondante

Liên kết ngoài

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Kilôgam&oldid=64073997”