Hành tinh thứ mười một

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Hành tinh thứ mười một (thuộc Hệ Mặt trời) có thể đề cập đến Vesta, thiên thể thứ mười một được đặt tên là một hành tinh, sau này được phân loại lại thành một tiểu hành tinh; Sao Thiên Vương, hành tinh thứ mười một từ Mặt trời dựa vào khám phá của Vesta, mặc dù điều này nhanh chóng bị thay thế bởi những khám phá mới; hoặc Haumea, sẽ là hành tinh thứ mười một nếu phân loại được ủng hộ bởi Alan Stern et al. đã được thông qua; hay Makemake, sẽ là hành tinh thứ mười một về khoảng cách với Mặt trời, trái ngược với thứ tự khám phá.

Các hành tinh 1807
1 Sao Thủy ☿
2 Sao Kim ♀
3 Trái đất 🜨
4 Sao Hỏa ♂
5 Vesta ⚶
6 Juno ⚵
7 Ceres ⚳
8 Pallas ⚴
9 Sao Mộc ♃
10 Sao Thổ ♄
11 Sao Thiên Vương ⛢

Hành tinh thứ mười một vào đầu thế kỷ 19 là Sao Thiên Vương theo thứ tự khoảng cách từ Mặt trời và Vesta theo thứ tự khám phá. Khi Ceres (1801), Pallas (1802), Juno (1804) và Vesta (1807) được phát hiện vào thế kỷ 19, chúng được gọi là các hành tinh và Sao Hải Vương ♆ không được phát hiện cho đến năm 1846, có tổng cộng mười một hành tinh. Vào thời điểm đó, ngay cả Sao Thiên Vương đã được công nhận là một hành tinh trong hai mươi năm.[1] Tuy nhiên, số lượng các hành tinh tăng nhanh từ năm 1850 trở đi và Ceres, Pallas, Juno và Vesta được phân loại lại thành các tiểu hành tinh một, hai, ba và bốn; số lượng các hành tinh được công nhận giảm xuống còn tám cho đến khi phát hiện ra Sao Diêm Vương vào năm 1930.[2]

Ví dụ, ngoài việc phát hiện Sao Hải Vương vào cuối năm 1846, từ năm 1845 đến cuối thập kỷ, còn có thêm 6 "hành tinh" được phát hiện. Điều này bao gồm Astraea (1845), Hebe (1847), Iris (1847), Flora (1847), Metis (1848) và Hygeia (1849) (sau này đánh vần là 'Hygiea'). Từ những năm 1850 trở đi, chúng được phân loại cùng với các "hành tinh" trước đó trở thành các tiểu hành tinh.[2]

Từ năm 1930 đến 2006, hành tinh thứ chín là Sao Diêm Vương, với cả Eris và Haumea sau đó đều được coi là hành tinh thứ mười.[3] Ngày nay, nếu tính " các hành tinh lùn " là các hành tinh, hành tinh thứ mười một từ Mặt trời sẽ là Haumea. Tuy nhiên, vào năm 2006, thuật ngữ "hành tinh" đã được xác định lại để loại trừ loại hành tinh lùn mới (giống như một số hành tinh trước đó đã được phân loại là tiểu hành tinh). Vào năm 2006, Sao Diêm Vương, Eris, Haumea, Makemake và (trong Hệ Mặt Trời bên trong) các tiểu hành tinh được phân loại lại thành các hành tinh lùn.[4]

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ J. L. E. Dreyer (1912). The Scientific Papers of Sir William Herschel. 1. Royal Society and Royal Astronomical Society. tr. 100.
  2. ^ a b Hilton, James L. (ngày 17 tháng 9 năm 2001). “When Did the Asteroids Become Minor Planets?”. U. S. Naval Observatory. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 9 năm 2007. Truy cập ngày 8 tháng 4 năm 2007.
  3. ^ “Estados Unidos "conquista" Haumea”. ABC (bằng tiếng Tây Ban Nha). ngày 20 tháng 9 năm 2008. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2008.
  4. ^ “Dwarf Planets and their Systems”. Working Group for Planetary System Nomenclature (WGPSN). 11 tháng 7 năm 2008. Truy cập ngày 13 tháng 7 năm 2008.