Quảng Cung Công chúa

Địa Mẫu (Mẫu Đệ Tứ) (Mẫu Địa Phủ) quản lí vùng đất đai, là nguồn gốc cho mọi sự sống là một vị thần cai quản âm phủ trong thần thoại Việt Nam, bà là người đứng đầu Thập Điện Diêm Vương chịu trách nhiệm phán xét linh hồn người chết. Nhân vật này có nhiều điểm tương đồng với nữ chúa địa ngục Hela trong Thần Thoại Bắc Âu

Trong vấn hầu ngày nay không có thỉnh Mẫu Địa, nên cũng không có chuyện Mẫu giáng phán truyền. Tuy trong các thần điện không có thờ tượng Mẫu nhưng trong tâm thức, trong nếp thờ tự đời truyền đời đều nhớ đến Địa Mẫu. Khi có việc cũng đều kêu cầu Mẫu Bà. Rồi khi ra đồng lúc nào cũng đều có riêng một mâm cơm cúng Mẫu Địa. Ngày lễ của Mẫu vào ngày 14 tháng 04 hằng năm.

Miền Nam Việt Nam, Mẫu Địa được hiển hoá trong một hoá thân khác và được thờ rất nhiều nơi với hình tượng Thánh Mẫu Bà Chúa.

Thân thế

Địa Mẫu vốn là con gái của Ngọc Hoàng. Do sinh ra trong một cơ thể đang bị phân hủy, bốc mùi hôi thối xấu xí vô cùng làm ai cũng sợ hãi tránh xa bà. Buồn bã vì bị mọi người xa lánh, Địa Mẫu rời khỏi Thiên Phủ rồi đào một cái hang sâu thật là sâu ở dưới trần gian và sống trong đó mãi mãi để từ nay không ai phải thấy mình nữa. Bà đặt tên nơi này là Địa Phủ. Dù không muốn ai tìm thấy mình nhưng bà vẫn muốn có người cùng trò chuyện tâm sự cùng để vơi bớt nỗi buồn nên bà quyết định dùng kéo để cắt bóng của mình thành những hình thù khác nhau (có dị bản bảo là dùng đất nặn), đó là cách mà lũ quỷ đã ra đời. Do Địa Mẫu trông rất xấu xí nên lũ quỷ mà bà tạo ra cũng không được phép xinh đẹp hơn bà, cho nên dân gian Việt Nam hay có câu: "Xấu như quỷ" hay "Xấu như ma chê quỷ hờn". Và vì được tạo ra bởi cái bóng của Địa Mẫu nên chính bản thân lũ quỷ cũng không có bóng của riêng mình.

Cai quản linh hồn

Lúc bấy giờ linh hồn của người chết không có chỗ về nên vẫn ở lại trần gian quấy hại người sống. Thấy thế, Ngọc Hoàng liền ra lệnh Địa Mẫu phải thu nhận những cô hồn này. Địa Mẫu vốn là một người ưa công bằng nên bà không chấp nhận việc các linh hồn được đối xử như nhau dù lúc sống đã gây ra nhiều sai phạm. Chính vì vậy bà đã đặt ra những hình phạt dưới Địa Phủ và trở thành người phân xử công tội của các linh hồn, còn lũ quỷ của bà thì trở thành người thi hành án. Mẫu Địa Phủ ngồi trên một cỗ xe ngựa, cầm thòng lọng đi thu gom linh hồn người đã khuất. Hồn nào bị thòng lọng của bà tròng qua đầu thì phải hồi quy Địa Phủ nghe lệnh.

Về sau do ảnh hưởng của Phật Giáo và Đạo Giáo nên nhiệm vụ này thuộc về Ngưu Giác Mã Tùng hoặc Hắc Bạch Vô Nhị Vị Song Án.

Thập Điện Diêm Vương

Người sinh ra ngày càng nhiều nên người chết đi cũng nhiều không kém làm cho Địa Mẫu giải quyết không xuể. Do lũ quỷ không đủ thông minh để đảm nhiệm công việc thay bà nên Địa Mẫu đã chọn ra trong số các linh hồn chín con người mà bà cảm thấy ưng ý nhất rồi phong họ thành Địa Vương để thực hiện công việc phán xét thay bà.

Đầu thai chuyển kiếp

Bọn ma cũ sau khi chịu tội xong không còn nơi nào để đi bèn tiếp tục ở lại Địa Phủ. Dù vậy chúng vẫn còn căm hận lũ quỷ vì đã đày ải chúng bèn hợp sức cùng bọn ma mới để nổi loạn. Dù rằng Địa Mẫu thừa sức để dẹp bỏ những kẻ chống đối này nhưng bà vẫn muốn một cách giải quyết hay hơn. Đúng lúc đó, lũ quỷ đã dắt đến hai con người kì lạ. Người nam kể vanh vách tất cả mọi chuyện như thể anh ta đã từng sống cuộc đời của tất cả mọi sinh vật sống trên đời này, còn người nữ thì không nhớ bất cứ điều gì cả. Dù cố gắng đến đâu thì Địa Mẫu cũng không thể biết được thân thế thật sự của hai con người này. Biết đây là hai thần tướng được trời cử xuống giúp mình, bà bèn phong cho người nam làm Chuyển Luân Vương cai quản việc đầu thai hợp sức cùng chín vị Địa Vương kia trở thành Thập Điện Diêm Vương. Còn người nữ gọi là Thần Mạnh Bà đảm nhận công việc pha cháo lú cho linh hồn ăn để bọn họ quên hết tất cả mọi thứ ở kiếp này trước khi được đầu thai. Kể từ đó sinh tử luân hồi bắt đầu.