Ổ lăn

Cấu tạo một ổ lăn

Ổ lăn (tiếng Anh: rolling bearing) là một dạng của ổ trục, chịu tải trọng nhờ các con lăn (bi hoặc đũa) giữa hai vòng chịu lực (race). Chuyển động tương đối của hai vòng chịu lực giúp các con lăn di chuyển với lực ma sát trượt và ma sát lăn rất nhỏ.

Cấu tạo một ổ lăn thông thường gồm bốn bộ phận chính: vòng trong, vòng ngoài, bi (hoặc đũa lăn), vòng cách (bao quanh và giữ khoảng cách giữa các bi lăn). Vòng trong và vòng ngoài thường có rãnh để bi hoặc đũa lăn chạy. Vòng trong lắp với ngõng trục, vòng ngoài lắp với gối trục (vỏ máy, thân máy). Thông thường, chỉ vòng trong cùng quay với trục do tiếp xúc qua ngõng trục, còn vòng ngoài đứng yên. Tuy nhiên, cũng có một số thiết kế với vòng ngoài cùng quay với gối trục còn vòng trong đứng yên với trục (như trong ổ lăn của bánh xe ô tô).

Vòng bi phần tử lăn có lợi thế là đánh đổi tốt giữa chi phí, kích thước, trọng lượng, khả năng mang, độ bền, độ chính xác, ma sát, v.v. Các thiết kế vòng bi khác thường tốt hơn trên một thuộc tính cụ thể, nhưng tệ hơn ở hầu hết các thuộc tính khác, mặc dù vòng bi chất lỏng đôi khi có thể đồng thời vượt trội hơn về khả năng mang, độ bền, độ chính xác, ma sát, tốc độ quay và đôi khi là chi phí. Chỉ vòng bi trơn mới được sử dụng rộng rãi như vòng bi phần tử lăn. Các thành phần cơ khí phổ biến nơi chúng được sử dụng rộng rãi là - các ứng dụng ô tô, công nghiệp, hàng hải và hàng không vũ trụ. Chúng là những sản phẩm rất cần thiết cho công nghệ hiện đại. Vòng bi phần tử lăn được phát triển từ một nền tảng vững chắc được xây dựng qua hàng ngàn năm. Khái niệm này xuất hiện ở dạng nguyên thủy trong thời La Mã;  Sau một thời gian dài không hoạt động vào thời Trung cổ, nó đã được Leonardo da Vinci hồi sinh trong thời kỳ Phục hưng, phát triển ổn định vào thế kỷ XVII và XVIII.

Ổ lăn ở xe đạp và một số thiết bị khác còn được gọi là vòng bi.

Các kiểu chính

• Ổ bi đỡ một dãy
• Ổ bi đỡ chặn
• Ổ bi chặn đỡ
• Ổ bi đỡ lòng cầu hai dãy
• Ổ đũa đỡ trụ ngắn
• Ổ đũa côn
• Ỏ đũa đỡ lòng cầu hai dãy

Xem thêm

• Ổ trượt
• Ổ đỡ trục
• Nguyên lý bôi trơn thủy động