Người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ
| Người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ | |
|---|---|
| Tổng dân số | |
| 13.0-14.2 triệu[1] (KONDA, ước tính 2013) 15.25 triệu[2] (CIA World Factbook, ước tính 2016) 20 triệu[3] (Kurdish Institute of Paris, ước tính 2017) | |
| Khu vực có số dân đáng kể | |
| Chủ yếu ở Đông Anatolia và Đông Nam Anatolia, một số đông cư dân ở tỉnh Istanbul, tỉnh Izmir, tỉnh Adana và tỉnh Mersin | |
| Ngôn ngữ | |
| Bắc Kurd • Tiếng Thổ | |
| Tôn giáo | |
| Hồi giáo (đa số Sunni, thiểu số Alevism) | |
| Sắc tộc có liên quan | |
| Zazas và các dân tộc Iran khác |
Người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ là dân tộc thiểu số lớn nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ. Theo các ước tính khác nhau, họ tạo thành từ 15% đến 20% dân số Thổ Nhĩ Kỳ.[4][5] Không giống như người Thổ Nhĩ Kỳ, người Kurd nói tiếng Indo-châu Âu. Có người Kurd sống ở các tỉnh khác nhau của Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng họ chủ yếu tập trung ở phía đông và đông nam của nước này, trong khu vực được người Kurd coi là miền Bắc Kurdistan. Các cuộc thảm sát, như cuộc nổi dậy Dersim và cuộc tàn sát Zilan, đã xảy ra thường xuyên chống lại người Kurd kể từ khi nước Cộng hoà Thổ Nhĩ Kỳ được thành lập vào năm 1923. Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ phân loại người Kurd là "người Thổ miền núi" cho đến năm 1991,[6][7][8] và những chữ "Kurd", "Kurdistan", hay "Kurdish" chính thức bị cấm bởi chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ [9]. Sau cuộc đảo chính quân sự năm 1980, ngôn ngữ người Kurd bị chính thức cấm trong đời sống công cộng và tư nhân [10]. Nhiều người nói, xuất bản, hoặc hát bằng tiếng Kurdish đã bị bắt và bị bỏ tù.[11] Ở Thổ Nhĩ Kỳ, việc sử dụng tiếng Kurd là một ngôn ngữ giảng dạy ở cả trường công lập và tư thục là điều bất hợp pháp. Ngôn ngữ người Kurdish chỉ được phép làm một môn học trong một số trường học.[12]
Kể từ những năm 1980, các phong trào người Kurd bao gồm cả các hoạt động chính trị ôn hòa cho các quyền dân sự cơ bản đối với người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ cũng như cuộc nổi dậy vũ trang và chiến tranh du kích, bao gồm các cuộc tấn công quân sự chủ yếu ở các căn cứ quân sự Thổ Nhĩ Kỳ, yêu cầu trước hết một nước Kurd riêng và sau đó quyền tự quyết cho người Kurd [13]. Theo một cuộc thăm dò dư luận của Thổ Nhĩ Kỳ do nhà nước bảo trợ, 59% người tự nhận là người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ không đòi hỏi một quốc gia riêng biệt (trong khi 71,3% người tự nhận là người Thổ Nhĩ Kỳ cho họ làm như vậy) [14] Trong xung đột Kurdish-Thổ Nhĩ Kỳ, cấm vận thực phẩm đã được ban ra tại các làng và thị trấn Kurdish [15][16]. Có nhiều trường hợp người Kurd bị các lực lượng an ninh Thổ Nhĩ Kỳ trục xuất khỏi làng của họ một cách cưỡng bức[17] Nhiều ngôi làng được tường thuật bị đốt cháy hoặc bị phá hủy.[17][18]. Trong suốt những năm 90 và đầu những năm 2000, các đảng chính trị đại diện cho quyền lợi người Kurd đã bị cấm [9]. Vào năm 2013, một cuộc ngưng bắn đã chấm dứt bạo lực hiệu quả cho tới tháng 6 năm 2015, khi sự thù địch giữa PKK và chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ lại hồi phục lại liên quan đến sự tham gia của Thổ Nhĩ Kỳ vào cuộc Nội chiến ở Syria. Bạo lực đã được tường thuật rộng rãi chống lại người dân thường Kurdish và trụ sở chính và các chi nhánh của Đảng Dân chủ Nhân quyền Kurdish đã bị tấn công bởi đám đông phá phách.[19]
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ How many Kurds live in Turkey? by Tarhan Erdem, Hurriyet Daily News, ngày 26 tháng 4 năm 2013
- ^ “The CIA World Factbook: Turkey (19% of a total population of 80.2 million (2017) gives a figure of about 15.25 million)”. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 7 năm 2017. Truy cập ngày 9 tháng 11 năm 2016.
- ^ The Kurdish Population by the Kurdish Institute of Paris, ước tính 2017. "The territory, which the Kurds call Northern Kurdistan (Kurdistana Bakur), has 14.2 million inhabitants in 2016. According to several surveys, 86% of them are Kurds... So in 2016 there are about 12.2 million Kurds still living in Kurdistan in Turkey. We know that there are also strong Kurdish communities in the big Turkish metropolises like Istanbul, Izmir, Ankara, Adana and Mersin. The numerical importance of this "diaspora" is estimated according to sources at 7 to 10 million... Assuming an average estimate of 8 million Kurds in the Turkish part of Turkey, thus arrives at the figure of 20 million Kurds in Turkey."
- ^ Sandra Mackey, "The reckoning: Iraq and the legacy of Saddam", W.W. Norton and Company, 2002. Excerpt from pg 350: "As much as 25% of Turkey is Kurdish."
- ^ [1] Lưu trữ 2013-11-10 tại Wayback Machine[2] Lưu trữ 2020-04-11 tại Wayback Machine UNICEF Children in the Population
- ^ Turkey - Linguistic and Ethnic Groups - U.S. Library of Congress
- ^ Bartkus, Viva Ona, The Dynamic of Secession, (Cambridge University Press, 1999), 90-91.
- ^ Çelik, Yasemin (1999). Contemporary Turkish foreign policy . Westport, Conn.: Praeger. tr. 3. ISBN 9780275965907.
- ^ a b Baser, Bahar (2015). Diasporas and Homeland Conflicts: A Comparative Perspective. Ashgate Publishing. tr. 63. ISBN 1472425626.
- ^ Toumani, Meline. Minority Rules, New York Times, ngày 17 tháng 2 năm 2008
- ^ Aslan, Senem (2014). Nation Building in Turkey and Morocco. Cambridge University Press. tr. 134. ISBN 1107054605.
- ^ “COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 4 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 24 tháng 2 năm 2016. Đã định rõ hơn một tham số trong
|archiveurl=và|archive-url=(trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong|archivedate=và|archive-date=(trợ giúp) - ^ “Kurdistan-Turkey”. GlobalSecurity.org. ngày 22 tháng 3 năm 2007. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2007.
- ^ “In your opinion, do the Kurds want to have a separate state?”. Public Perception of the Kurdish Question (PDF). Turkey: Foundation for Political, Economic and Social Research (SETA) and Pollmark. 2009. tr. 63. ISBN 978-605-4023-06-6. Bản gốc (Poll report) lưu trữ ngày 2 tháng 10 năm 2011. Truy cập ngày 9 tháng 11 năm 2017.Some Kurdish movements, such as Kurdistan Freedom Hawks have targeted also Kurdish and Turkish civilians.
- ^ Olson, Robert (1996). The Kurdish nationalist movement in the 1990s: its impact on Turkey and the Middle East. Lexington, Ky.: University Press of Kentucky. tr. 16. ISBN 0813108969.
- ^ Shaker, Nadeen. “After Being Banned for Almost a Century, Turkey's Kurds Are Clamoring to Learn Their Own Language”. Muftah. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 7 năm 2019. Truy cập ngày 9 tháng 11 năm 2017.
- ^ a b Gunes, Cengiz (2013). The Kurdish National Movement in Turkey: From Protest to Resistance. Routledge. tr. 130. ISBN 1136587985.
- ^ Ibrahim, Ferhad (2000). The Kurdisch conflict in Turkey: obstacles and chances for peace and democracy. Münster: New York, N.Y.: Lit; St. Martin's press. tr. 182. ISBN 3825847446.
- ^ “'Lynching Campaign' Targets Kurds in Turkey, HDP Offices Attacked”. Armenian Weekly. ngày 9 tháng 9 năm 2015.
Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Denise Natali (2005). The Kurds And the State: Evolving National Identity in Iraq, Turkey, And Iran. Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-3084-5.
- Ferhad Ibrahim (2000). The Kurdish Conflict in Turkey: Obstacles and Chances for Peace and Democracy. LIT Verlag Münster. ISBN 978-3-8258-4744-9.
- Lois Whitman; Helsinki Watch (Organization: U.S.) (ngày 1 tháng 1 năm 1993). The Kurds of Turkey: Killings, Disappearances and Torture. Human Rights Watch. ISBN 978-1-56432-096-4.
- Metin Heper (2007). The state and Kurds in Turkey: the question of assimilation. Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-333-64628-1.
- Michael M. Gunter (1990). The Kurds in Turkey: A Political Dilemma. Westview Press. ISBN 978-0-8133-8120-6.
- Henri J. Barkey (ngày 1 tháng 1 năm 2000). Turkey's Kurdish Question. Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-0-585-17773-1.
- Nicole F. Watts (ngày 8 tháng 11 năm 2010). Activists in Office: Kurdish Politics and Protest in Turkey. University of Washington Press. ISBN 978-0-295-99050-7.
- Stavroula Chrisdoulaki (ngày 1 tháng 12 năm 2010). The Kurdish Issue in Turkey. GRIN Verlag. ISBN 978-3-640-76659-8.
 |
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ. |