Wikipedia:Bài viết tốt/2023/Tuần 45

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bài viết tốt năm 2023
Tuần 44 Tuần 46
Sọ Neanderthal tìm thấy ở Hang Tabun, Israel, thuộc bộ sưu tập của Bảo tàng Israel

Người Neanderthal (Homo neanderthalensis) là một loài hoặc một phân loài của người cổ xưa sinh sống tại đại lục Á-Âu cho tới tầm 40.000 năm trước. Tuy nguyên nhân tuyệt chủng của họ còn là đề tài “bị tranh cãi gay gắt”, các yếu tố nhân khẩu như cỡ quần thể nhỏ, giao phối cận huyết, và sự biến động ngẫu nhiên được coi là những nguyên nhân khả dĩ. Nhiều học giả khác đề xuất các giả thuyết như: sự cạnh tranh thay thế, sự bị-đồng-hóa vào bộ gen người hiện đại (hòa huyết cho tới khi tuyệt chủng), sự biến đổi khí hậu quy mô lớn, dịch bệnh, hoặc kết hợp nhiều nguyên nhân trên. Không rõ từ khi nào dòng dõi người Neanderthal tách khỏi dòng dõi người hiện đại; nhiều nghiên cứu đi tới các kết luận khác nhau về vấn đề này, có khi vào tầm 315.000 năm trước lại có khi sớm tận 800.000 năm trước. [ Đọc tiếp ]