Tức Quy

Tức Vĩ (?-?), hay Tức phu nhân (息夫人), Văn phu nhân (文夫人), Văn quý nhân, Văn vương phi là phu nhân, vương phi của hai vị vua nước Tức và nước Sở thời Xuân Thu trong lịch sử Trung Quốc.

Tả truyện chép Tức Vĩ là người nước Trần, không cho biết cha mẹ bà là ai. Ban đầu, Tức Vĩ và người chị là Sái Quy được gả đến hai nước Tức và Sái. Tương truyền Tức Vĩ má tựa hoa đào nên nhân gian thường bà gọi là "Đào hoa phu nhân".

Vợ vua Tức

Năm 684 TCN, Sái Ai hầu (tức anh rể của bà) và vợ chồng Tức Quy đều sang nước Trần. Khi trở về, Tức Quy đi qua nước Sái. Sái Ai hầu tiếp đón nhưng tỏ thái độ thất lễ với phu nhân nước Tức khiến Tức hầu nổi giận. Tuy nhiên do nước Tức nhỏ bé không thể làm gì nước Sái, nên Tức hầu phái người đến nói với vua Sở là Sở Văn vương hãy đánh nước Tức, nước Tức sẽ cầu cứu Sái, nhân đó quân Sở có thể đánh được nước Sái.

Sở Văn vương nghe lời Tức hầu, mang quân đánh nước Tức. Tức hầu cầu cứu Sái Ai hầu. Sái Ai hầu mang quân cứu nước Tức, không chống nổi quân Sở, liền bị Sở Văn vương bắt sống và giam cầm ở Sở.

Năm 680 TCN, Sái Ai hầu bị cầm tù ở Sở 4 năm, căm giận vua Tức, bèn tán tụng sắc đẹp của Tức Quy với Sở Văn vương. Sở Văn vương ham sắc Tức phu nhân, bèn mang quân đánh diệt nước Tức, lấy phu nhân Tức Vĩ làm vợ. Sau đó Sở Văn vương thả Sái hầu về nước.

Tái giá với vua Sở

Sau khi về nước Sở, Tức Quy được Sở Văn vương phong làm phu nhân, sinh được hai con là Hùng Gian và Hùng Uẩn. Theo truyền thuyết, Tức Quy từ khi lấy vua Sở rất ít nói, Sở Văn vương hỏi nguyên nhân, bà mới trả lời rằng: "Thiếp thân là nữ tử mà bị bách lấy hai đời chồng, đã không biết giữ tiết mà chết, lại còn mặt mũi nào nói chuyện với ai nữa". Sở Văn vương muốn lấy lòng Tức Quy, bèn mang quân đánh Sái, Sái Ai hầu một lần nữa bị bắt rồi chết ở nước Sở.

Thời vua con

Năm 675 TCN, Sở Văn vương sau khi đánh bại nước Hoàng thì bị bệnh và mất vào tháng 6 năm đó. Con trưởng của Văn vương với bà là Hùng Gian lên nối ngôi (Sở Đổ Ngao). Tuy nhiên ba năm sau, Đổ Ngao bị em là Hùng Uẩn giết chết để cướp ngôi, tức Sở Thành vương. Do Sở Thành vương còn nhỏ, nên triều chính do em Văn vương là Tử Nguyên quyết định.

Năm 666 TCN, Tử Nguyên ham mê sắc đẹp của Tức Quy, bèn cho xây một ngôi nhà bên cạnh, ngày đêm vũ nhạc múa hát, Tức Quy thấy thế, không bằng lòng, bảo:"Tiên quân ta (Sở Văn vương) ngày xưa chăm lo luyện tập binh sĩ, làm cho chư hầu đều thần phục. Bây giờ quân Sở ta đã mười năm nay, chưa tiến được Trung Nguyên, thế mà quan Tể tướng không nghĩ những điều xấu hổ ấy lại bày việc đờn ca, hát xướng bên cung gái góa nầy, thật lạ lùng làm sao !". Tử Nguyên xấu hổ, năm 664 TCN bèn đem quân đánh nước Trịnh, nhưng quân Tống đến cứu nên phải rút lui. Không bao lâu sau, Tử Nguyên bị Đấu Ban giết chết.

Về sau không rõ Tức Quy mất năm nào.

Liệt nữ truyện chép khác với Tả truyện về số phận của bà, chép rằng sau khi diệt nước Tức, Sở Văn vương cưới Tức Quy rồi bắt Tức hầu làm quan giữ thành. Sau đó nhân vua Sở đi khỏi kinh đô, Tức Quy lén gặp Tức hầu, sau đó cả hai cùng tự sát.

Xem thêm

• Sái Ai hầu
• Tức (nước)
• Sở Văn vương

Tham khảo

• Sử ký Tư Mã Thiên, các thiên:
  • Sở thế gia
  • Quản Sái thế gia
• Khổng Tử (2002), Xuân Thu tam truyện, tập 1, NXB TP Hồ Chí Minh