Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chế Củ”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
| Dòng 22: | Dòng 22: | ||
* [[Từ điển Bách khoa Toàn thư Việt Nam]] |
* [[Từ điển Bách khoa Toàn thư Việt Nam]] |
||
* [[Đại Việt Sử ký Toàn thư]] |
* [[Đại Việt Sử ký Toàn thư]] |
||
* [[Đại Việt sử lược]] |
|||
{{Các chủ đề|Lịch sử|Việt Nam}} |
{{Các chủ đề|Lịch sử|Việt Nam}} |
||
Phiên bản lúc 16:10, ngày 29 tháng 4 năm 2010
Chế Củ là một vị vua của Vương quốc Chiêm Thành, trị vì từ năm 1061 đến năm 1074. Theo bi ký Chiêm Thành, ông có tên gọi là Yang Pu Xri Ruđravacmađêva (Yang Pu Sri Rudravarmadeva).[1]
Chiến tranh với Đại Việt (1069)
Tháng 2 năm 1069, niên hiệu Thần Vũ thứ nhất, cùng với Lý Thường Kiệt, hoàng đế Lý Thánh Tông thân chinh đem quân đi đánh Chiêm Thành. Chế Củ cùng năm vạn dân chúng bị bắt.
Đại Việt Sử Ký Toàn Thư có ghi nhận về cuộc chiến này như sau:
- trận này vua đánh chiêm thành mãi không được, đem quân về đến châu Cư Liên, nghe tin Nguyên phi giúp việc nội trị, lòng dân cảm hoá hoà hợp. Trong cõi vững vàng, tôn sùng Phật giáo, dân gọi là bà Quan Âm, vua nói: "Nguyên phi là đàn bà còn làm được như thế, ta là nam nhi lại chẳng được việc gì hay sao?". Bèn quay lại đánh nữa, thắng được. Mùa hạ, tháng 6 đem quân về. Mùa thu, tháng 7, vua từ Chiêm thành về đến nơi, dâng tù ở Thái Miếu, đổi niên hiệu là Thần Vũ năm thứ 1. Chế Củ xin dâng ba châu Địa Lý, Ma Linh, Bố Chính để chuộc tội. Vua bằng lòng, tha cho Chế Củ về nước (Địa Lý nay là tỉnh Quảng Nam). Mùa đông, tháng 10, ngày Đinh Sửu, có đám mây sắc đỏ sát mặt trời.[2]
Còn Đại Việt sử lược thì ghi nhận:[3]
- Mùa xuân, tháng 2, ngày Mậu Tuất vua xuống chiếu thân chinh đến nước Chiêm Thành. Ngày Đinh vị vua thề ở nơi Long Trì... Ngày Ất Sửu sai bọn Hoàng Tiệp trong hàng Đại Liêu Ban đánh cửa biển Nhật Lệ thắng lợi... Ngày Bính Tý đóng quân ở Thị Lợi Bì Nại, có cái hiện tượng là hai con chim đều bay theo thuyền vua như thể dẫn đường vậy. Đại quân tiến lên trước đóng ở bờ sông Tu Mao thấy tướng Chiêm Thành là Bố Bì Dà La đang bày trận ở bờ sông. Quan quân (nhà vua- ND) xông ra đánh, chém Bố Bì Dà La, quân Chiêm chết vô số. Chúa Chiêm Thành là Đệ Củ nghe quân bị thua bèn dắt vợ con ban đêm lẫn trốn. Đêm ấy, quan (nhà vua- ND) kéo rốc vào thành Phật Thệ, đến bến Đồng La, dân ở thành Phật Thệ xin hàng.
- Mùa hạ, tháng 4 Nguyên Soái Nguyễn Thường Kiệt bắt được Đệ Củ ở biên giới Chân Lạp. Mùa hạ, tháng 5 vua ngự tiệc cùng quần thần ở ngôi điện của vua Chiêm Thành, vua lại thân hành múa thuẫn và đánh cầu ở nơi thềm điện ấy,...
