Xem mã nguồn của Danh sách lãnh tụ Liên Xô

{{Infobox official post
| post = Lãnh tụ
| body https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Copyright_violations = của Liên Xô
| insignia = Coat of arms of the Soviet Union 1.svg
| insigniacaption = [[Quốc huy Liên Xô|Quốc huy]]
| image = Gorbachev (cropped).png
| imagecaption = [[Mikhail Gorbachev]], người lãnh đạo cuối cùng của Liên Xô
|residence = [[Kremlin Moskva|Kremlin]], [[Moskva]]
| first = [[Vladimir Lenin]]<br>(là Người đứng đầu chính phủ)
| last = [[Mikhail Gorbachev]]<br>(là Tổng thống)
| formation = 30 tháng 12 năm 1922 (thành lập Liên Xô)
| abolished = 25 tháng 12 năm 1991 (tan rã kết thúc cộng sản)<br />26 tháng 12 năm 1991 (Liên Xô tan rã)
| appointer = Một nhà lãnh đạo sẽ không thể cai trị, hoặc nắm giữ quyền lực, không có sự hỗ trợ trong [[Bộ Chính trị của Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô|Bộ Chính trị]], [[Ủy ban Trung ương của Đảng Cộng sản Liên Xô|Ủy ban Trung ương]] hoặc [[Ban thư ký của Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Liên|Ban Bí thư Trung ương]]
}}
Đây là '''danh sách lãnh tụ Liên Xô''', gồm những người từng nắm quyền lực tối cao ở [[Liên Xô]]. Thực tế đó là những người đứng đầu Ủy ban Trung ương [[Đảng Cộng sản Liên Xô]].

Cơ cấu quyền lực ở [[Liên Xô]] có ba nhánh chính, dẫn đến 3 vị trí cao nhất.

Đứng đầu nhánh hành pháp (chính phủ) là [[Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng]] (Thủ tướng). Thời [[Vladimir Ilyich Lenin|Lenin]] chức vụ này, lúc đó gọi là Chủ tịch Hội đồng Dân uỷ, là vị trí số 1 vì thực chất Lenin (Chủ tịch Hội đồng dân ủy) là lãnh tụ đảng [[Bolshevik]] từ khởi thủy.

Chức vụ [[Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô]] được lập ra tháng 4 năm [[1922]] nhưng sau khi Lenin qua đời mới trở thành quan trọng nhất. (Trong khoảng từ [[1952]] đến tháng 4 năm [[1966]], chức vụ này được gọi là Bí thư thứ nhất.) Vị trí đó đã tạo điều kiện cho [[Iosif Vissarionovich Stalin|Stalin]] tiêu diệt "đội cận vệ già", trục xuất [[Lev Davidovich Trotsky]] (Лев Давидович Троцкий) và thâu tóm quyền lực vô hạn. Về sau ông được xưng tụng là "lãnh tụ dân tộc" thì thậm chí không dùng danh hiệu Tổng bí thư nữa {{ref|stalin}}. Về mặt chính quyền, Stalin giữ chức Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, vì thế khi Stalin chết, [[Georgi Maksimilianovich Malenkov|Malenkov]] thay ông ở chức vụ này, lúc đầu được xem là lãnh tụ mới. Malenkov giữ chức này đến tận [[1955]], nhưng thực tế từ tháng 9 năm [[1953]] thực quyền về tay [[Nikita Sergeyevich Khrushchyov|Khruschov]]. Trước đó [[Lavrentiy Pavlovich Beriya|Lavrenty Pavlovich Beria]] (Лаврентий Павлович Берия, bộ trưởng nội vụ do Stalin cất nhắc) cố gắng tập trung quyền lực trong đảng, nhưng Khruschov cầm đầu phe chống lại, bắt giữ Beria (tháng 6 năm 1953), và do đó nắm được quyền lãnh đạo tối cao, khẳng định vị trí số 1 của chức vụ Bí thư thứ nhất. Chức vụ Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng không còn là quan trọng nhất nữa, mặc dù từ tháng 3 năm [[1958]] Khruschev cũng kiêm luôn chức này.

Về mặt pháp lý thì nguyên thủ quốc gia do Chủ tịch Đoàn chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô đảm nhiệm, sau là Chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô (phương Tây gọi một cách không chính thức là [[Chủ tịch Liên Xô]]). Trên lý thuyết đó là vị trí cao nhất, do lẽ [[Xô viết Tối cao]] là quốc hội, tức cơ quan quyền lực cao nhất của nhân dân, theo Hiến pháp Liên Xô. Từ [[Leonid Iliych Brezhnev|Brezhnev]] trở đi, các Tổng bí thư kiêm chức vụ này, tức vừa có thực quyền số 1, vừa là nguyên thủ chính thức.

Ngày [[14 tháng 3]] năm [[1990]], Đại hội Đại biểu Nhân dân (mới bầu ra năm [[1989]]) bỏ phiếu chấm dứt sự kiểm soát của Đảng Cộng sản trên chính quyền và bầu [[Mikhail Sergeyevich Gorbachyov|Gorbachov]] làm [[Tổng thống Liên Xô]]. Chức vụ này trở thành nguyên thủ, từ đó Chủ tịch Xô viết Tối cao chỉ còn là chủ tịch quốc hội, đứng đầu nhánh lập pháp. {{ref|supreme-soviet}}

Việc lãnh tụ Đảng Cộng sản thường kiêm giữ một vị trí khác khiến phương Tây hay nhầm lẫn về nhân vật số 1 của Liên Xô: Lenin, Stalin, Malenkov và Khrushchov kiêm chức thủ tướng, còn Brezhnev và những người kế nhiệm kiêm chức chủ tịch.

<div style="float: left">
{{Thời biểu các lãnh tụ Liên Xô}}
</div>

{| border="1" cellpadding="4" class="toccolours" style="margin: 1em 1em 1em 1em; border-style: solid; border: 1px solid #7f7f7f; border-right-width: 2px; border-bottom-width: 2px; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
! rowspan="2" style="background: #efefef; border-bottom: 2px solid gray;" | Tên
! rowspan="2" style="background: #efefef; border-bottom: 2px solid gray;" | Chức vụ
! colspan="2" style="background: #efefef; border-bottom: 2px solid gray;" | Thời kỳ
! rowspan="2" |Thời gian tại nhiệm
|-
!Bắt đầu
!Kết thúc
|-
| [[Vladimir Ilyich Lenin|Vladimir Iliych Lenin]]
(1870-1924)
| [[Thủ tướng Liên Xô|Chủ tịch Hội đồng Dân uỷ]]{{ref|ussr-1922}}
| [[8 tháng 11]] năm [[1917]]
|[[21 tháng 1]] năm [[1924]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1917|11|8|1924|1|21}}
|-
| rowspan="2" | [[Iosif Vissarionovich Stalin]]
(1878-1953)
| [[Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô]]
| [[3 tháng 4]] năm [[1922]]
|[[16 tháng 10]] năm [[1952]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1922|4|3|1952|10|16}}
|-
| [[Thủ tướng Liên Xô|Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng]]
| [[6 tháng 5]] năm [[1941]] 
|[[5 tháng 3]] năm [[1953]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1941|5|6|1953|3|5}}
|-
| rowspan="2" | [[Georgy Maksimilianovich Malenkov]]
(1902-1988)
| Bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô
| [[1 tháng 7]] năm [[1948]]
|[[14 tháng 3]] năm [[1953]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1948|7|1|1953|3|14}}
|-
| Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng
| [[5 tháng 3]] năm [[1953]]
|[[8 tháng 2]] năm [[1955]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1953|3|5|1955|2|8}}
|-
| rowspan="2" | [[Nikita Sergeyevich Khrushchyov|Nikita Sergeyevich Khrushchov]]
(1894-1971)
| [[Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô|Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Liên Xô]]
| [[7 tháng 9]] năm [[1953]]
|[[14 tháng 10]] năm [[1964]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1953|9|7|1964|10|14}}
|-
| Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng
| [[27 tháng 3]] năm [[1958]]
|[[14 tháng 10]] năm [[1964]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1958|3|27|1964|10|14}}
|-
| rowspan="3" | [[Leonid Ilyich Brezhnev]]
(1906-1982)
| Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Liên Xô
| [[14 tháng 10]] năm [[1964]]
|[[8 tháng 4]] năm [[1966]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1964|10|14|1966|4|8}}
|-
| Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô
| [[8 tháng 4]] năm [[1966]]
|[[10 tháng 11]] năm [[1982]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1966|4|8|1982|11|10}}
|-
| [[Chủ tịch Liên Xô|Chủ tịch Đoàn chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô]]
| [[16 tháng 6]] năm [[1977]]
|[[10 tháng 11]] năm [[1982]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1977|6|16|1982|11|10}}
|-
| rowspan="2" | [[Yuri Vladimirovich Andropov]]
(1914-1984)
| Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô
| [[12 tháng 11]] năm [[1982]]
|[[9 tháng 2]] năm [[1984]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1982|11|12|1984|2|9}}
|-
| Chủ tịch Đoàn chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô
| [[6 tháng 6]] năm [[1983]]
|[[9 tháng 2]] năm [[1984]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1983|6|6|1984|2|9}}
|-
| rowspan="2" | [[Konstantin Ustinovich Chernenko]]
(1911-1985)
| Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô
| [[13 tháng 2]] năm [[1984]]
|[[10 tháng 3]] năm [[1985]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1984|2|13|1985|3|10}}
|-
| Chủ tịch Đoàn chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô
| [[11 tháng 4]] năm [[1984]]
|[[10 tháng 3]] năm [[1985]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1984|4|11|1985|3|10}}
|-
| rowspan="4" | [[Mikhail Sergeyevich Gorbachyov|Mikhail Sergeyevich Gorbachov]]
(1931-2022)
| Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô
| [[11 tháng 3]] năm [[1985]]
|[[24 tháng 8]] năm [[1991]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1985|3|11|1991|8|24}}
|-
| Chủ tịch Đoàn chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô
| [[1 tháng 10]] năm [[1988]]
|[[25 tháng 5]] năm [[1989]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1988|10|1|1989|5|25}}
|-
| [[Chủ tịch Liên Xô|Chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô]]
| [[25 tháng 5]] năm [[1989]]
|[[15 tháng 3]] năm [[1990]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1989|5|25|1990|3|15}}
|-
| [[Tổng thống Liên Xô]]
| [[15 tháng 3]] năm [[1990]]
|[[25 tháng 12]] năm [[1991]]
|{{Số năm theo năm và ngày|1990|3|15|1991|12|25}}
|}

# {{note|stalin}} Stalin không dùng danh hiệu Tổng bí thư nữa mà chỉ ký "I. Stalin, bí thư", tỏ ra rằng tên của ông có sức nặng hơn tính từ "tổng".
# {{note|supreme-soviet}} Trước kia, Xô viết Tối cao Liên Xô họp xuân thu nhị kỳ (gần như [[Quốc hội Việt Nam]] bây giờ), Đoàn chủ tịch Xô viết Tối cao họp thường xuyên (như Ủy ban Thường vụ Quốc hội VN). Năm [[1989]], Liên Xô bầu quốc hội gọi là Đại hội Đại biểu Nhân dân thì Xô viết Tối cao đóng vai trò như Đoàn chủ tịch hồi trước (bỏ Đoàn chủ tịch).
# {{note|ussr-1922}} Năm [[1922]] mới thành lập [[Liên Xô|Liên bang Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Xô viết]]. Từ [[1918]] đến 1922 tiền thân của nó là Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga (sau năm 1922 CHXHCNXVLB Nga là một trong 15 nước cộng hoà trong Liên bang Xô viết). Từ [[Cách mạng Tháng Hai|Cách mạng tháng Hai]] năm [[1917]] quốc gia này là nước ''Cộng hoà Nga'', nhưng sau [[Cách mạng Tháng Mười|Cách mạng tháng Mười]] thì thường được gọi là ''nước Nga Xô viết''.

== Lãnh tụ các quốc gia hậu-Xô viết ==
Về lãnh tụ của 15 quốc gia độc lập tách ra từ Liên bang Xô viết, xin xem các mục từ sau:
* [[Armenia]] - [[Tổng thống Armenia]]
* [[Azerbaijan]] - [[Tổng thống Azerbaijan]]
* [[Belarus]] - [[Tổng thống Belarus]]
* [[Estonia]] - [[Tổng thống Estonia]]
* [[Gruzia]] - [[Tổng thống Gruzia]]
* [[Kazakhstan]] - [[Tổng thống Kazakhstan]]
* [[Kyrgyzstan]] - [[Tổng thống Kyrgyzstan]]
* [[Latvia]] - [[Tổng thống Latvia]]
* [[Litva]] - [[Tổng thống Litva]]
* [[Moldova]] - [[Tổng thống Moldova]]
* [[Nga]] - [[Tổng thống Nga]]
* [[Tajikistan]] - [[Tổng thống Tajikistan]]
* [[Turkmenistan]] - [[Tổng thống Turkmenistan]]
* [[Ukraina]] - [[Tổng thống Ukraina]]
* [[Uzbekistan]] - [[Tổng thống Uzbekistan]]

== Xem thêm ==
* [[Danh sách lãnh tụ Nga]]
* [[Liên Xô]]

==Tham khảo==
{{tham khảo}}
== Liên kết ngoài ==
* [http://www.archontology.org/nations/ussr Heads of State and Government of the Soviet Union (1922-1991)]
* [http://www.sovetika.ru Sovetika.ru - site about Soviet era]

[[Thể loại:Lãnh tụ Liên Xô| ]]
[[Thể loại:Danh sách nhân vật|Lãnh tụ Liên Xô]]